Polskie Stowarzyszenie Turystyki TURYSTYKA W POLSCE W OKRESIE KRYZYSU Warszawa 2011
Turystyka w Polsce w okresie kryzysu RECENZJA NAUKOWA: prof. dr hab. Anna Nowakowska prof. dr hab. Janusz Zdebski REDAKCJA NAUKOWA Alicja Gotowt-Jeziorska Krzysztof Łopaciński Copyright by Polskie Stowarzyszenie Turystyki Warszawa 2011 ISBN 978-83-62644-10-0 Publikacja dofinansowana przez Polską Organizację Turystyczną
SPIS TREŚCI Alicja Gotowt-Jeziorska Wstęp.......................................................... 5 Katarzyna Sobierajska Turystyka w Polsce w okresie kryzysu wprowadzenie............ 7 Grzegorz Gołembski Kryzys w gospodarce światowej i jego wpływ na rynek usług turystycznych w Polsce......................................... 13 Anna Nowakowska Problemy i konflikty rozwoju turystyki........................... 27 Anna Konieczna-Domańska Turystyka przyjazdowa do Polski w dobie kryzysu gospodarczego w Europie i na świecie ocena sytuacji i sposoby zmniejszania zagrożeń......................................... 43 Krzysztof Łopaciński Popyt na rynku usług hotelowych............................... 55 Wojciech Fedyk, Elżbieta Wąsowicz-Zaborek Współpraca podmiotów publicznych i prywatnych szansą dla rozwiązywania problemów w kryzysie wybrane przykłady....... 61 Andrzej Saja Możliwości minimalizacji negatywnych skutków kryzysu w sektorze turystyki w Polsce................................... 85
4 SPIS TREŚCI Krzysztof Borkowski, Leszek Mazanek, Anna Wilkońska, Tadeusz Grabiński, Renata Seweryn Monitoring zjawisk turystycznych jako branżowe narzędzie diagnostyczne na przykładzie badań ruchu turystycznego w Krakowie w latach 2003-2009................................ 93 Marta Askaldowicz-Figiel Znaczenie narzędzi marketingowych w działalności biur podróży w warunkach kryzysu................................ 117 Agata Niemczyk, Renata Seweryn Przyjazdy turystów amerykańskich do Krakowa w obliczu kryzysu gospodarczego....................................... 143 Lista autorów................................................ 159
Alicja Gotowt-Jeziorska Prezes Polskiego Stowarzyszenia Turystyki Wstęp Kryzys gospodarczy to problem, jaki nurtuje wszystkich praktyków i naukowców związanych z turystyką i wokół którego w ostatnich latach toczyły się dyskusje. Dotyczyły one obecnych i przyszłych zagrożeń dla turystyki wynikających z sytuacji kryzysowej w gospodarce w Europie i na świecie. Sektor turystyki od kilku już lat odczuwa nacisk światowej recesji gospodarczej, mającej wpływ na wielkość inwestycji turystycznych, rentowność przedsiębiorstw turystycznych i wielkość ruchu turystycznego. Według oszacowań Instytutu Turystyki, w latach 2007 2010 liczba turystów zagranicznych odwiedzających Polskę zmniejszyła się z 15,0 mln w 2007 roku do 12,5 mln w 2010 roku (spadek o 16,7 %). W tym samym czasie liczba krajowych podróży długoterminowych mieszkańców Polski spadła z 15,8 mln do 13,7 mln (spadek o 13,3%). Eksperci turystyki, wśród których wielu jest członkami Polskiego Stowarzyszenia Turystyki, zastanawiają się w różnych gremiach nad sposobami przezwyciężania negatywnych skutków kryzysu i działaniami zapobiegającymi tym skutkom, a także rolą przedsiębiorstw turystycznych w pokonywaniu kryzysu w turystyce. Waga problemu spowodowała, że Polskie Stowarzyszenie Turystyki podjęło się zaprezentowania wybranych opinii, wyników badań, dywagacji i prób wskazania niezbędnych, właściwych rozwiązań w trudnej sytuacji turystyki w warunkach światowego kryzysu gospodarczego.
6 Alicja Gotowt-Jeziorska W publikacji, którą Państwu przekazujemy, zawarliśmy zarówno naukowe spojrzenia na sytuację kryzysową w turystyce, jak i przykłady praktycznych rozwiązań wyjścia z tej sytuacji. Autorzy zamieszczonych w publikacji referatów, wybitni specjaliści, ludzie nauki, przedstawiciele branży turystycznej, administracji, samorządów i organizacji turystycznych, w swoich tekstach odnieśli się w szczególności do następujących zagadnień: analizy kryzysu w gospodarce światowej i skutków kryzysu świa- towego w gospodarce turystycznej w Polsce; rozważań nad współzależnością sfery gospodarki turystycznej z innymi sferami gospodarki i oddziaływaniami ogólnogospodarczej kondycji ekonomicznej na gospodarkę turystyczną; diagnostyki stanu faktycznego gospodarki turystycznej w dobie kryzysu, ze szczególnym uwzględnieniem rynku usług hotelarskich; identyfikacji czynników determinujących wielkość ruchu tury- stycznego i aktualnych uwarunkowań rozwoju turystyki; możliwości minimalizowania negatywnych skutków kryzysu i przykładów dobrych efektów współpracy partnerów rynku turystycznego; prognozowania zjawisk na rynku usług turystycznych. Wyrażamy nadzieję, że zaprezentowane w naszej publikacji zagadnienia spotkają się z zainteresowaniem Czytelników.