BRON I BALISTYKA Cz. B01 Podstawy balistyki Literatura Oraz: Stanislaw Kochanski: Automatyczna bron strzelecka Zbigniew Gwózdz: Polskie konstrukcje broni strzeleckiej Stanislaw Zyla: Pistolety i rewolwery H. Glowicki, S. Niezgodzinski, S. Torecki: Budowa i eksploatacja broni lufowej i amunicji
Jednostki anglosaskie 1 inch (cal) - 25.4 mm 1 foot (stopa) - 305 mm 1 yard (jard) - 0.914 m 1 mile (mila) - 1.609 km 1 grain (gran) - 0.0648 g 1 ounce (uncja) - 28.35 g 1 pound (funt) - 0.448 kg 1 psi (funt na cal kwadratowy) - 6895 Pa (ok. 0.07 atm) 1 foot per second - 0.305 m/s BRON PALNA W rozumieniu technicznym: bron miotajaca zawierajaca uklad miotajacy, w którym do napedu pocisków jest wykorzystywana energia kinetyczna gazów, powstajacych podczas spalania ladunku miotajacego W rozumieniu prawa: bron palna to niebezpieczne dla zycia lub zdrowia urzadzenie, które w wyniku dzialania sprezajacych gazów, powstalych wskutek spalania materialu miotajacego jest zdolne do wystrzelenia pocisku lub substancji z lufy albo elementu ja zastepujacego, a przez to do razenia celów na odleglosc [art.7 ustawy z dnia 21 maja 1999r. o broni i amunicji, Dz.U. nr 33 poz. 549 z pózn. zm.]. Obecnie do broni palnej zalicza sie bron bojowa, mysliwska, sportowa, gazowa, alarmowa i sygnalowa.
POJECIE BRONI STRZELECKIEJ BRONSTRZELECKA to: bron o kalibrze lufy nie przekraczajacym 20 mm Za wyjatkiem: recznych granatników ppanc. pistoletów sygnalowych Karabiny, sztucery PODSTAWOWE NAZEWNICTWO Naboje Pistolety Rewolwery [http://neska.strefa.pl/modules.php?name=balistyka]
BALISTYKA dziedzina nauk technicznych zajmujaca sie badaniem zjawiska strzalu, a zwlaszcza napedem (miotaniem), lotem na torze (w powietrzu) i dzialaniem na cel pocisków róznego rodzaju. Poszczególnymi fazami ruchu pocisków zajmuja sie odpowiednio: balistyka wewnetrzna, obejmujaca zjawiska zachodzace od momentu detonacji splonki do momentu opuszczenia lufy przez pocisk; balistyka zewnetrzna, obejmujaca zjawiska zachodzace od momentu opuszczenia lufy przez pocisk (w przypadku pocisku z wlasnym napedem od momentu odpalenia) do momentu zetkniecia sie pocisku z celem; balistyka koncowa, obejmujaca zjawiska zachodzace od momentu zetkniecia sie pocisku z celem (w przypadku pocisku z zapalnikiem czasowym od momentu rozprysku pocisku). Miary katowe - MOA MOA Minute of angle minuta katowa 1MOA na 100 m» 30 mm 1MOA na 200 m 60 mm 1MOA na 300 m 90 mm 2 MOA na 100 m 60 mm 1MOA na 100 yardów 1 cal
Miary katowe MIL (tysieczna) MIL Milliradian 1/1000 radiana 1MIL na 100 m = 100 mm 1MIL na 200 m = 200 mm 1MIL na 300 m = 300 mm 2 MIL na 100 m = 200 mm 1MIL na 100 yardów = 3.6 cala Miary katowe Nazwy Stopien (degree) Minuta katowa (MOA, minute of angle, minute of arc) Sekunda katowa (arcsecond) Miliradian (miliradian fizyczny, tysieczna rzeczywista) Czesc kata pelnego Dlugosc luku w odleglosci 100 m Przeliczenie na minuty katowe (MOA) 1/360 1745 mm 60 1/21600 29.1 mm 1 1/1296000 0.49 mm 1/60 1/6283.2 100 mm 3.438 MIL USMC 1/6283 100 mm 3.438 MIL NATO (Mils Army, tysieczna z nadmiarem) Szwedzki MIL (streck, linia) 1/6400 98.2 mm 3.375 1/6300 99.7 mm 3.429 Tysieczna z niedomiarem 1/6000 104.7 mm 3.600
ZJAWISKO STRZALU [Wound ballistic simulation:assessment of the legitimacy of law enforcement firearms ammunition by means of wound ballistic simulation, Jorma Jussila] BALISTYKA WEWNETRZNA
BALISTYKA WEWNETRZNA Cisnienie [at], predkosc [m/s] 4000 3000 2000 1000 0 Cisnienie Predkosc Droga 0 0.5 1 1.5 70 60 50 40 30 20 10 0 Droga w lufie [cm] pvl Czas [ms] Nabój.270 Winchester BALISTYKA WEWNETRZNA [Competitive Shooting, A.A. Yur yev ]
BALISTYKA WEWNETRZNA - srut [Wszystko o broni mysliwskiej, Anatol Szyrkowiec] BALISTYKA WEWNETRZNA pomiar cisnienia [Lyman 47th Reloading Handbook]
BALISTYKA WEWNETRZNA lufy testowe BALISTYKA WEWNETRZNA sprawdzanie wytrzymalosci broni W celu sprawdzenia wytrzymalosci lufy, komory nabojowej i zamka kazdy egzemplarz broni musi byc poddany próbie z uzyciem amunicji o zwiekszonym cisnieniu gazów prochowych. Organizacja SAAMI wymaga ladunków prochowych o cisnieniu 33-44% wyzszym od dopuszczalnego cisnienia nominalnego, a organizacja CIP wymaga ladunków o cisnieniu wyzszym o 30%.
DRGANIA LUFY [Competitive Shooting, A.A. Yur yev] DRGANIA BRONI
DRGANIA LUFY Róznica w kierunku wylotu pocisku przy 0,1 ms przesunieciu czasu wylotu dla lufy maksymalnie wygietej 1.5 1 0.5 Czas [ms] 0 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 Róznica w kierunku wylotu pocisku przy 0,1 ms przesunieciu czasu wylotu dla lufy prostej -0.5-1 -1.5 DOSTRAJANIE LUFY DO AMUNICJI
PODRZUT LUFY [Competitive Shooting, A.A. Yur yev] Hamulce wylotowe i kompensatory podrzutu AKCYJNY REAKCYJNY AKCYJNO-REAKCYJNY
BALISTYKA ZEWNETRZNA BALISTYKA ZEWNETRZNA - trajektoria A - Ruch pocisku w prózni w warunkach braku grawitacji t=0 t=1s t=2s t=3s t=4s t=5s B - Swobodny upadek pocisku w prózni w polu grawitacyjnym 0 m 4.9 m 19.6 m 44.1 m 78.4 m 122.5 m C - Ruch pocisku w prózni w polu grawitacyjnym
BALISTYKA ZEWNETRZNA - trajektoria A - Ruch pocisku w atmosferze w warunkach braku grawitacji t=0 t=1s t=2s t=3s t=4s t=5s Tor lotu w prózni B - Swobodny upadek pocisku w atmosferze C - Ruch pocisku w atmosferze w polu grawitacyjnym BALISTYKA ZEWNETRZNA - trajektoria Wysokosc toru [m] 20 0-20 -40-60 -80-100 -120 0 200 400 Czas lotu pocisku 1 s 600 800 Wysokosc toru [m] Predkosc [m/s] Dystans [m] 2 s 1000 1200 3 s 1400 P R E D K O S C 4 s 1600 1800 2000 D Z W I E K 5 s 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Predkosc [m/s] Trajektoria lotu i predkosc pocisku kal..308 Win
BALISTYKA ZEWNETRZNA opór powietrza [Lyman 47th Reloading Handbook] BALISTYKA ZEWNETRZNA opór powietrza F V = cfρ 2 2 V=50 m/s F c = const F V=700 m/s c? const
BALISTYKA ZEWNETRZNA opór powietrza W / 7000 BC = 2 d i BC W d i wspólczynnik balistyczny masa pocisku [gran] kaliber pocisku [cal] wspólczynnik ksztaltu BALISTYKA ZEWNETRZNA opór powietrza
Wspólczynniki balistyczne (wg krzywej G1) BALISTYKA ZEWNETRZNA opór powietrza A.308 Winchester (7.62 x 51 Nato) FMJ bullet traveling at approximately 2800 ft/s (850 m/s). http://www.nennstiel-ruprecht.de/bullfly /
BALISTYKA ZEWNETRZNA opór powietrza A cal..32 ACP (7.65 mm Browning) pistol bullet, moving at a speed considerably below the speed of sound. http://www.nennstiel-ruprecht.de/bullfly / BALISTYKA ZEWNETRZNA lot w prózni [Competitive Shooting, A.A. Yur yev ]
BALISTYKA ZEWNETRZNA opór powietrza Reakcja sil aerodynamicznych Os pocisku Tor lotu Sila ciezkosci [Competitive Shooting, A.A. Yur yev ] BALISTYKA ZEWNETRZNA Zyroskop [Understanding Ballistics, Robert A. Rinker]
BALISTYKA ZEWNETRZNA Zyroskop [www.wikipedia.pl] BALISTYKA ZEWNETRZNA stabilizacja [Competitive Shooting, A.A. Yur yev ]
BALISTYKA ZEWNETRZNA stabilizacja Obroty pocisku Tor lotu Os pocisku Precesj a Nutacja BALISTYKA ZEWNETRZNA stabilizacja
BALISTYKA ZEWNETRZNA stabilizacja BALISTYKA ZEWNETRZNA stabilizacja zyroskopowa 9 mm Para, 124 gr FMJ 7.62 x 51, 180 gr.38 Spec Wadcuter, 180 gr
BALISTYKA ZEWNETRZNA Formula Greenhil a Ponizsza formula pozwala na okreslenie w przyblizeniu skoku gwintu niezbednego do stabilizacji pocisku plaszczowego (o gestosci wlasciwej 10.9 g/cm 3 ) WYMAGANY SKOK GWINTU (w kalibrach) = 150/dlugosc pocisku w kalibrach Np. Pocisk kal..30 o masie 220 granów ma dlugosc 1.35 cali czyli 4.5 kalibrów. Po podstawieniu do wzoru uzyskujemy 150/4.5= 33.3 kalibrów czyli 33.3*0.3=10 cali Dla kalibru.308 przyjmuje sie, ze dla pocisków o masie ponizej 170 granów wystarcza skok gwintu 12, a dla pocisków do 220 granów (ciezszych) konieczny jest skok 10 a dla pocisków ponad 220 granów 8. Typowe skoki gwintów w pistoletach: 9 mm Para - 11.357 Magnum - 18 Skok gwintu lufy KALIBER SKOK GWINTU MAKSYMALNA MASA POCISKU UWAGI [cale] gran gram 15 55 3.56 Predkosc wylot. >1250m/s.224 14 55 3.56 Predkosc wylot. <1250m/s (np.: 222 Rem., 223 Rem., 22PPC, 224 Weatherby Mag. 12 63 4.08 220 Swift) 9 70 4.54 8 80 5.18 15 150 9.72.308 14 168 10.89 (np.: 308 Win., 300 Win. Mag., 12 180 11.66 30-06 Springfield, 7.62x54R 11 190 12.31 10 220 14.26.338 12 225 14.58 (np.: 338 Lapua Mag.) 10 300 19.44 9 mm,.355 16 Wszystkie inne pociski (np.: 9 mm Para) Amunicja pistoletowa
BALISTYKA ZEWNETRZNA stabilizacja brzechwowa BALISTYKA ZEWNETRZNA efekt Coriolisa
Przyspieszenie Coriolisa N W N54 o E 0.5 MOA S 500 m 1000 m 1500 m.308 Win, 185gr, 745 m/s Przyspieszenie Coriolisa Armata Paryska, kal. 210 mm, Zasieg 130 km Przy ostrzale Paryza z odleglosci 120 km odchylenie toru wynosilo 1350m w prawo a donosnosc zmniejszona byla o 400 m.
BALISTYKA ZEWNETRZNA wplyw wiatru BALISTYKA ZEWNETRZNA wplyw wiatru
BALISTYKA ZEWNETRZNA wplyw wiatru [Competitive Shooting, A.A. Yur yev ] BALISTYKA ZEWNETRZNA wplyw wiatru Znoszenie [cm] 200 150 100 50 Trophy Bonded Bear Claw, BC=0.348 Nosler Solid Base BT, BC=0.427 Barnes Triple Shock X-Bullet BC=0.505 WD-1 0 0 100 200 300 400 500 600 700 Dystans [m] Pocisk kal..308 Win, predkosc wiatru 4 m/s
BALISTYKA ZEWNETRZNA STRZELANIE POD KATEM DO POZIOMU Wyprzedzenie
Wyprzedzenie Predkosc [m/s] 900 800 700 600 500 400 300 200 Kal. 308 100 Kal. 9 Para 0 0 50 100 150 200 250 300 350 Dystans [m] Kal. 308 Dystans s = 100 m; Predkosc celu v = 36 km/h = 10 m/s Srednia predkosc pocisku V = 750 m/s Czas przelotu 100 m t = s/v t = 100/750 t = 0.13s Wyprzedzenie L = v*t L = 10 * 0.13 = 1.3 m Kal. 9 Para Dystans s = 25m; Predkosc celu v = 7.2 km/h = 2 m/s Srednia predkosc pocisku V = 330 m/s Czas przelotu 100 m t = s/v t = 25/330 t = 0.075s Wyprzedzenie L = v*t L = 2 * 0.075 = 0.15 m OKRESLANIE ODLEGLOSCI ZA POMOCA SIATKI MIL Odleglosc od celu = Wielkosc celu w metrach * 1000 Wielkosc celu w MIL sach Np: Dorosly mezczyzna 1.8 m Wielosc w siatce 6 MILs Odleglosc = 1.8x1000/6 = 300 m
Wielkosc celu 0.3 m Wielosc w siatce 7 MILs Odleglosc = 0.3x1000/7 = 43 m