Wybrane ciekawe wydarzenia związane z próbami naziemnymi i w locie Władysław Bubień Warszawa, 22.04.2016
CEL PROWADZENIA PRÓB Zebranie danych do obliczeń wytrzymałości i oceny zużycia zespołów śmigłowca Wykazanie na drodze doświadczalnej: poprawnej pracy instalacji własności pilotażowych osiągów i możliwości śmigłowca Wypracowanie optymalnej techniki pilotażu Wypracowanie i sprawdzenie metod postępowania w sytuacjach awaryjnych Określenie ograniczeń eksploatacyjnych. 2
PR Ó BY PRÓBY KONSTRUKTORSKIE CERTYFIKACYJNE CERTYFIKACYJNE REALIZOWANE PRZEZ PRODUCENTA w celu: sprawdzenia poprawności rozwiązań technicznych wstępnej oceny śmigłowca oraz modyfikacji i doskonalenia konstrukcji PODLEGAJĄ NADZOROWI PAŃSTWOWEMU wykazanie spełnienia wszystkich wymagań odpowiednich przepisów 3
GŁÓWNY KONSTRUKTOR SOKOŁA STANISŁAW KAMIŃSKI 1937-1992 4
ODPRAWA PRZED PIERWSZYM ZAWISEM 5
SOKÓŁ W POWIETRZU ZAWIS 26 PAŻDZIERNIKA 1979 r. W kabinie Wiesław Mercik i Tomasz Zakrzewski 6
PILOT DOŚWIADCZALNY WIESŁAW MERCIK 7
SYSTEM POMIAROWY VFW-FOKKER 8
PRÓBY NAZIEMNE SOKOŁA 9
KLATKA DO PRÓB NAZIEMNYCH 10
STOISKO OTWARTE DO PRÓB NAZIEMNYCH 11
EGZEMPLARZ 03 W PRÓBACH NA ZIEMI 12
STOISKO DO PRÓB ŚMIGŁA OGONOWEGO WRAZ Z UKŁADEM TRANSMISJI MOCY 13
POCZĄTEK PRÓB W LOCIE 6 MAJA 1982 r. 14
PROGRAM OBLOTU ZAWIS I MANEWRY W ZAWISIE START PIONOWY I LOT PO KRĘGU LOT POZIOMY DO PRĘDKOŚCI 150 KM/H 15
WALKA Z DRGANIAMI 16
Aktualny kształt końca łopaty Trymer Klapka wyważająca Projektowany kształt końca łopaty 17
SHEMAT DYMAMICZNY PYLONU Masa dodatkowa 100 kg Zredukowana masa wirnika Sztywność wału EI 0 Długość wału b Przekładnia główna 18
MASA 100 kg NA KOŃCU WAŁU WIRNIKA NOŚNEGO dla obniżenia poziomu drgań pylonu 19
ANTYWIBRATOR ROLKOWY 20
ANTYWIBRATOR ROLKOWY PO ZABUDOWIE NA SMIGŁOWCU 21
WALKI Z DRGANIAMI CIĄG DALSZY DEFLEKTOR 22
ŚMIGŁOWIEC W-3 NA SALONIE LOTNICZYM W PARYŻU Brak deflektora na osłonie przekładni głównej. Jego rolę przejęła osłona antywibratora na wale wirnika nośnego. 23
W-3A DEFLEKTOR WKOMPONOWANY W OSŁONĘ PRZEKŁADNI GŁÓWNEJ 24
SOKÓŁ JUŻ LATA 25
PRÓBY W EKSTREMALNYCH WARUNKACH KLIMATYCZNYCH BAKU - starty i lądowania na stokach o zmiennym 1984 nachyleniu przy silnym wietrze. DUSZANBE - pomiary wytrzymałościowe, aerodynamiczne 1985 funkcjonalne zespołów śmigłowca w warunkach wysokogórskich górskich przy podwyższonych temperaturach otoczenia. JAKUCK - niskie temperatury 1986 WORKUTA - dokończenie prób w niskich temperaturach. 1988 ASZCHABAD - próby w warunkach wysokich temperatur 1999 26
INNE PRÓBY WYMAGANE NORMAMI PRZEPISÓW LOTNICZYCH PRÓBY INSTALACJI NA PODGRZANYM PALIWIE (naziemne i w locie) PRÓBY NA UDERZENIE PIORUNA (naziemne) PRÓBY PRZEDNIEJ SZYBY NA ZDERZENIE Z PTAKIEM (dla Sokoła na odcinku linii kolejowej Łódź Piotrków ) 27
13781 3030 o o 4 30' PRÓBY W EKSTREMALNYCH WARUNKACH KLIMATYCZNYCH 3622 15296 440* 3550* 4200 W 250 3404* 440 2385 609 15700 o ETAP I - BAKU 540 14210 28
DUSZANBE - pomiary wytrzymałościowe, aerodynamiczne i funkcjonalne zespołów śmigłowca w warunkach wysokogórskich i podwyższonych temperaturach otoczenia. 29
LECIMY W GÓRY 30
LĄDOWISKO W OSADZIE GÓRSKIEJ DŻYRGITAL 31
DŻYRGITAL SAMOLOT AEROFŁOTU KTÓRYM PRZYLECIELISMY 32
DŻYRGITAL WIEŻA KONTROLI LOTÓW 33
LĄDOWISKO W DŻYRGITALU 1750 m 25 0 C 34
START SOKOŁA Z ROZBIEGIEM 35
START Z ROZBIEGIEM SOKÓŁ W POWIETRZU 36
PO LĄDOWANIU NA WYS. 4100 m SPRAWDZANIE UDŹWIGU W WARUNKACH WYSOKOGÓRSKICH 37
ZMIANA KLIMATU - SYBERIA 38
W ARKTYCZNEJ SCENERII SOKÓŁ NA LOTNISKU MAGAN k/jakucka 39
JAKUCK za siatką szkielet wieloryba 40
NA ULICACH JAKUCKA 41
JAKUCK spacer po mieście 42
JAKUCK- problemy przy uruchamianiu śmigłowca OSCYLACJA PARAMETRÓW PRACY SILNIKA W REZONANSIE UKŁADU NAPĘDOWEGO 43
OBCIĄŻENIA W UKŁADZIE TRANSMISJI MOCY ŚMIGŁA OGONOWEGO W REZONANSIE ZESPOŁU NAPĘDOWEGO 44
LOTNISKO MAGAN prace biurowe 45
WORKUTA 67 równoleżnik Mi-4 pierwszy śmigłowiec który dotarł do Workuty 46
NA LOTNISKU W WORKUCIE W-3 SP-SUD 47
WORKUTA NA DRUGIM PLANIE ZAPLECZE TECHNICZNE 48
OBLODZENIE. Próby w Norwegii - Tromso Wskaźnik oblodzenia z lewej strony kabiny pilotów 49
ŁOPATY WN I SO WLOTY SILNIKÓW DAJNIKI CIŚNIENIA POWIETRZA SZYBY ELEMENTY INSTALACJI PRZECIWOBLODZENIOWEJ SOKOŁA 50
PIERWSZE WYDARZENIE Lotnisko Świdnik 12 września 1986 r. UTRATA MOCY W WARUNKACH GW H VIAS 6100 kg 20 m 50 km/h 51
WYPADEK W JAKUCJI 23 lipca 1990 r. załoga rosyjska Dźwignia przekręceń WARUNKI LOTU: GW 7200 7500 kg H 2100 m VIAS 210 km/h 52
Amplitudy średnie wg Q-L [Nm] WYNIKI PRÓB W LOCIE DLA ZBADANIA PRZYCZYN WYPADKU 600 AMPLITUDY MOMENTÓW PRZEKRECEŃ ŁOPAT WN H=2100 m STD 400 300 Ograniczenie obciążeń krótkotrwałych do prób 200 Q=6400 kg NR= 85% Q=7200 kg NR= 83% Vmax dla Q=6400 kg NR=85% 100 PZL SOKÓŁ W-3 0 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 Przyrządowa prędkość lotu [km/h] 53
NIESPODZIANKI WERSJI UZBROJONYCH Osłona metalowa w miejsce szyby od strony działka GSz-23 foto. Grzegorz Skowroński - Gdynia 1991 54
PZL W-3U Salamandra podczas prób w locie 55
Dlaczego marszczy się poszycie kadłuba przy odpalaniu pocisków rakietowych? 56
ŚMIGŁOWIEC W-3K KENTRON NA POLIGONIE W AFRYCE POŁUDNIOWEJ Przeciwpancerny kierowany pocisk rakietowy Denel (Kentron) ZT-3 " 57
UZBROJENIE ŚMIGŁOWCA W-3K KENTRON Z przodu działko GA-1 kal. 20 mm. 58
WIDOK Z WIEŻY OBSERWACYJNEJ NA POLIGONIE W AFRYCE POŁUDNIOWEJ Strzela kmdr. Zbigniew Smolarek 59
Kmdr pil. Zbigniew Smolarek w Johanesburgu (1993 r.) i jako kontradmirał kilka lat później 60
Loty NOE (Nap Of the Earth) określane jako loty przez pokrycie terenu są elementami zadań śmigłowców wojskowych. Omijanie przeszkód terenowych w ataku na cele naziemne, walki powietrzne oraz pełnienie innych misji w lotach koszących na możliwie najniższej wysokości wiąże się z odpowiednią dynamiką lotu przy pełnym wykorzystaniu możliwości śmigłowca i umiejętności pilotów. Zdolność do wykonywania odpowiednich zadań stanowi kryterium manewrowości śmigłowców określone amerykańską normą ADS-33D "Właściwości Pilotażowe - Wymagania dla Śmigłowców Wojskowych" 61
KLASYFIKACJA LOTÓW NISKICH ŚMIGŁOWCA 62
63
Zejście na małą wysokość 5 s Lądowisko Wznoszenie - 5 s Wykrycie i rozpoznanie celu 10 20 s (10-20s) Wycelowanie i odpalenie 5 s Naprowadzanie PPK na cel 10-15 s 64
Kryteria ADS-33 dla osi podłużnej ( przechylenia) z wynikami prób śmigłowców Lynx i Sokół uzyskanymi podczas przemieszczania bocznego 65
Załoga realizująca loty NOE 66
Przykład manewrów NOE: start alarmowy i hamowanie przed przeszkodą 67
PAMIĘCI KOLEGÓW TABLICE PAMĄTKOWE W DZIALE PRÓB W LOCIE 68
WYPADEK SOKOŁA W KOREI 18.01-2003 SZTUCZNE JEZIORO HAPCHO - na kilka minut przed wypadkiem 69
PILOCI DOŚWIADCZALNI DZIAŁU PRÓB W LOCIE PZL- ŚWIDNIK Zbigniew Dąbski Jerzy Dyczkowski Brakuje fotografii Jerzego Petruczynika Waldemar Jaworski 70
PILOCI DOŚWIADCZALNI DZIAŁU PRÓB W LOCIE PZL- ŚWIDNIK Leszek Koc Jan Cieśla Leszek Pawuła 71
72
Dziękuję za uwagę