Inwestycje NATO w Polsce w ramach NSIP NSIP NATO Security Investment Programme to Program Inwestycji NATO w Dziedzinie Bezpieczeństwa stworzony w celu wspólnego finansowania projektów umożliwiających osiąganie przez Sojuszu Północnoatlantycki określonych zdolności obronnych. Obejmuje on realizację przedsięwzięć związanych z budową, rozbudową i remontami infrastruktury wojskowej oraz pozyskaniem zasobów materialnych niezbędnych do osiągnięcia tych zdolności. Program powstał w 1951 r. jako Program Infrastruktury NATO. Nazwa i formuła Programu została zmieniona w 1994 r. na NSIP. W Programie NSIP inwestycje rzeczowe są finansowane ze składek państw członkowskich NATO. Cele i potrzeby określają Dowództwa Strategiczne NATO. Akceptacja zadań Programu NSIP należy do Rady Północnoatlantyckiej. Wydatkowanie zgromadzonych środków leży w gestii Komitetu Inwestycyjny NATO. Uczestniczenie w Programie NSIP stanowi istotny element budowania potencjału obronnego kraju i polega na wykonywaniu zadań programu na terenie kraju, zapewnieniu możliwości udziału polskich firm w przetargach na terenie kraju i innych państw członkowskich. Zasadnicze zadania Programu NSIP na terenie Polski wykonuje Ministerstwo Obrony Narodowej, gdzie organem wykonawczym MON inwestorem NSIP w Polsce jest Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (ZIOTP). Obiekty wybudowane w ramach Programu NSIP tworzą zasób infrastruktury wspólnej NATO będącej własnością Państwa Gospodarza. Stanowią ją instalacje wojskowe przewidziane do wspomagania wojsk oraz potrzebne do realizacji planów operacyjnych, umożliwiając wyższym dowództwom NATO skuteczne i efektywne osiąganie zamierzonych celów obronnych. Łącznie, program NSIP w Polsce obejmuje 9 pakietów inwestycyjnych oraz zakłada realizację 135 zadań. Na dzień 31.08.2015 r. zakończono realizację i przekazano do użytkowania 104 zadania, co stanowi 77 %.
CHARAKTERYSTYKA INWESTYCJI NSIP W POLSCE Wdrażanie zadań NSIP przeprowadza się w ramach następujących pakietów CP: 1. Infrastruktura dla Sił Wzmocnienia NATO w nowoprzyjętych państwach w pakiecie realizowane są inwestycje dotyczące modernizacji 7 lotnisk a także rozbudowa 5 baz paliwowych oraz 2 baz morskich; 2. Integracja systemu dowodzenia obrony powietrznej Polski, Czech i Węgier z systemem NATINADS z wyodrębnieniem części elektronicznej i części budowlanej. W pakiecie ujęto zadania dotyczące modernizacji 3 obiektów stanowisk obrony powietrznej oraz instalacje nadawczo-odbiorcze; 3. Zapewnienie systemu wstępnej łączności i informacyjnego wsparcia krajów wstępujących w pakiecie zawarto zadania umożliwiające uzyskanie możliwości prowadzenia łączności i przesyłania danych zgodnie ze standardami Sojuszu krajów nowoprzyjętych do Sojuszu z Dowództwami i agendami NATO; 4. Stanowiska radarowe dalekiego zasięgu typu BACKBONE) z wyodrębnieniem części elektronicznej i części budowlanej. Pakiet obejmuje budowę i wyposażenie 6 posterunków radarowych a także integrację radarów oraz wykonanie systemu łączności pomiędzy tymi posterunkami a stanowiskami dowodzenia obroną powietrzną; 5. Budowa możliwości operacyjnych systemu dowodzenia obrony i kontroli przestrzeni powietrznej z wyodrębnieniem części elektronicznej i części budowlanej. W pakiecie ujęto budowę obiektu nowego systemu dowodzenia obroną powietrzną NATO (ACCS) stanowisko typu ARS w Krakowie; 6. Centrum Szkolenia Sił Połączonych JFTC pakiet obejmujący budowę obiektów oraz infrastruktury towarzyszącej dla Centrum Szkolenia Sił Połączonych (JFTC) NATO w Bydgoszczy; 7. Morski system łączności i kierowania składa się z łączności z okrętami na morzu oraz z okrętami w bazach morskich. W pakiecie ujęto zadania dotyczące budowy instalacji łącznościowych w bazach morskich; 8. Modernizacja budynku nr 4 na siedzibę dowództwa 3 batalionu łączności NATO w Bydgoszczy. 9. Przygotowanie bazy dla sił NFIU w Polsce
80 60 40 Stopień realizacji zadań programu NSIP 20 Wsch. Zach. Płn. 15 0 1. Kw 2. Kw 3. Kw 4. Kw 16 104 zrealizowane w realizacji w przygotowaniu Ponadto w strukturach Sojuszu trwają prace nad przygotowaniem nowych pakietów inwestycyjnych CP zlokalizowanych w części na terenie Polski: CP 9A1301 Tankowanie w powietrzu CP 9A1385 Obronne i ofensywne środki powietrzne w celu zabezpieczenia rejonu odpowiedzialności CP 9A1304 Wielozadaniowe środki powietrzne w celu zabezpieczenia rejonu odpowiedzialności CP 9A0980 Zabezpieczenie zdolności paliwowych na obszarze północnym NATO CP 9A 0995 Ośrodek magazynowy w Dolaszewie - CP 9A0995 - Budowa urządzeń portu przyjęcia - CP 9A0996 - Rozmieszczenie Sił Reagowania - CP 9A0997 Zabezpieczenie Wsparcia Logistycznego i Możliwości Utrzymania FINANSOWANIE PROGRAMU NSIP a) wysokość składki Program NSIP jest finansowany w ramach funduszu tworzonego ze składek państw członkowskich Sojuszu. Procentowy udział państw członkowskich w funduszu jest ustalany przez Komitet Inwestycyjny NATO dla każdego państwa wg wskaźników makroekonomicznych (PKB) i demograficznych. Obecnie obowiązujący udział procentowy Polski w Programie NSIP został określony na 2,4908 % wysokości funduszu NSIP. Budżet NSIP na 2015 r. wynosił 910 mln. Stosownie do powyższego, wielkość przypadającej na Polskę składki do Programu NSIP w 2015 r. wyniosła ok. 22,7 mln euro. (tj. ok. 94,2 mln zł rocznie w zależności od kursu Euro).
b) narodowy udział w pakietach CP Każde zadanie inwestycyjne realizowane w ramach NSIP posiada określony przez Komitet Inwestycyjny NATO procentowy podział kosztów realizacji pomiędzy NATO a Krajem Gospodarzem. W przypadku inwestycji realizowanych w Polsce, udział kosztów NATO zawiera się w przedziale 15 100 %. Średni podział kosztów wynosi: NATO - 61% Polska 39% Udział w kosztach zadań inwestycyjnych NATO-Polska 61 39 Dotychczas poniesione nakłady na Program NSIP składka pozyskane środki NATO 1009 1 551 środki NATO składka Efekt uczestniczenia w Programie NSIP uzyskanie przez Polskę bilansu dodatniego + 542 mln zł Do 2002 roku była przewaga wydatków krajowych nad otrzymanymi środkami NATO, od 2003 r. Polska otrzymuje znacznie więcej środków niż wpłaca do funduszu NSIP.
Dotychczas poniesione nakłady na Program NSIP składka środki budżetowe pozyskane środki NATO 1009 1 551 1069 Wydatki NATO Wydatki Polska Składka REALIZACJA PAKIETÓW PROGRAMU NSIP W POLSCE Wartość kosztorysowa wszystkich pakietów wynosi 3 446 mln zł i obejmuje 133 projekty inwestycyjne, z czego zakończono i przekazano użytkownikowi 103 zadania, 14 zadań znajduje się w przygotowaniu do realizacji a 16 jest w trakcie realizacji. Od 1999 r. do 31.12.2015 r. Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego zrealizował ogółem roboty o wartości 2 284 mln zł, tj. 66,2 % i zakończył realizację 103 projektów. WYKONANIE W UJĘCIU POSZCZEGÓLNYCH PAKIETÓW (STAN NA 31.12.2015 R.) CP 2A0022 infrastruktura dla Sił Wzmocnienia NATO Stan zaawansowania: Zakończono realizację i przekazano do użytku 21 projekty, co stanowi 82% ilości zadań pakietu o wartości 1 002 mln zł, tj. 44,0 % wartości pakietu. Wynikiem dotychczasowych działań są następujące efekty: zmodernizowano infrastrukturę lotniskową na 6 lotniskach: Poznań-Krzesiny, Łask, Powidz, Malbork, Świdwin i Mirosławiec. W ramach robót wybudowano m.in.: hangary, budynki eskadrowe, płaszczyzny postojowe, drogi kołowania, systemy
zmodernizowano infrastrukturę portową w Porcie Wojennym w Gdyni i Świnoujściu, wykonując m.in. modernizację nabrzeży, lądowiska śmigłowców, stację i poligon demagnetyzacyjny oraz modernizację systemów elektroenergetycznych portów; zakończono i przekazano do użytku lotniskowy skład paliwowy w Łasku, Malborku i Krzesinach. W fazie realizacji pozostaje: 2. Modernizacja baz paliwowych: Zrealizowano bazę w Cybowie I Gardei Porażyn inwestycja rozpoczęta w IV kw. 2010 r. Termin zakończenia realizacji zadania - październik 2017 r. Rozbudowa paliwowego systemu zaopatrywania w paliwo Portu Wojennego w Gdyni. Termin przekazania inwestycji do użytkowania lipiec 2016 r. W fazie przygotowania inwestycji: modernizacja infrastruktury lotniskowej na lotnisku Mińsk Mazowiecki - realizacja zadania zgodnie z planem została przewidziana w dalszych latach; modernizacja lotniskowego składu paliw na lotnisku w Świdwinie - dokonano aktualizacji projektu budowlanego, planowany termin rozpoczęcia robót 2014 r., termin zakończenia zadania 2019 r.; modernizacja lotniskowego składu paliw na lotnisku w Powidzu modernizacja lotniskowych składów paliw na lotniskach Mirosławcu i Mińsku Mazowieckim - realizacja zadań zgodnie z planem została przewidziana w dalszych latach. Rozbudowa i modernizacja baz paliwowych w Wędrzynie i Puszczy Mariańskiej Pakiet CP 2A022 obejmuje największy zakres rzeczowy i jest pakietem o największej wartości kosztorysowej. Modernizacja infrastruktury lotniskowej na lotniskach Poznań Krzesiny i Łask pozwoliła obniżyć koszty przygotowania lotnisk bazowania samolotów wielozadaniowych F- 16 Jastrząb o ok. 30 %. Budowa Baz Paliwowych odbywa się z wykorzystaniem najnowszych technologii konstrukcji z uwzględnieniem najwyższych standardów ochrony środowiska. CP 5A0035 integracja systemu dowodzenia obrony powietrznej RP z systemem NATINADS Pakiet CP 5A0035 Rada Północnoatlantycka zatwierdziła 16 czerwca 2000 r. Implementacji na terenie Rzeczypospolitej Polskiej podlega łącznie 7 projektów o wartości kosztorysowej 172 mln zł. Wydatki na dzień 31.12.2013 r. wynoszą 89 mln zł, w tym: 52 mln zł środki NATO oraz 37 mln zł środki budżetowe. Stan zaawansowania:
Zakończono realizację i przekazano do użytku 3 projekty, co stanowi 44,4% ilości zadań pakietu o wartości 60 mln zł, tj. 30,1 % wartości pakietu. Pakiet zawiera: w części elektronicznej: zapewnienie współpracy z narodowym systemem obrony powietrznej DUNAJ, radiowej łączności lotniczej oraz szkolenia symulacyjnego, w części budowlanej: modernizację 3 istniejących obiektów na potrzeby rozwinięcia stanowisk dowodzenia obrony powietrznej szczebla taktycznego (CRC polski odpowiednik Ośrodek Dowodzenia i Naprowadzania ODN). Zakończono realizację budowy obiektu dla instalacji łączności radiowej w Rozewiu. W przygotowaniu znajduje się projekty: łączność z samolotami (GAG) i budowa systemów antenowych dla sześciu radarów dalekiego zasięgu montaż i uruchomienie urządzeń dla ODN Bydgoszcz, Warszawa, Poznań i ARS Kraków. CP 5A0039 zapewnienie łączności z NATO Pakiet zatwierdzony przez Radę Północnoatlantycką 16 marca 1999 r. Obejmował on 1 projekt o wartości kosztorysowej 1,0 mln zł. Został w całości zrealizowany w 2000 r. Zadania pakietu umożliwiły budowę systemu łączności teleinformatycznej pomiędzy Polską a Kwaterą Główną NATO i Dowództwami Strategicznymi Sojuszu. Uzyskano zdolność do dwustronnej łączności w tym przesyłania danych systemem teleinformatycznym (w tym danych niejawnych) systemem według standardów NATO. CP 5A0044 stanowiska radarowe dalekiego zasięgu typu BACKBONE Pakiet CP 5A0044 Rada Północnoatlantycka zatwierdziła 25 czerwca 1998 r. Implementacji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlega łącznie 12 projektów o wartości kosztorysowej 398 mln zł. Stan zaawansowania: Zakończono realizację i przekazano do użytku 6 projektów, co stanowi 50,0% ilości zadań pakietu o wartości 143 mln zł, tj. 31,9 % wartości pakietu. a) w części elektronicznej: zakup 3 radarów dalekiego zasięgu, dostosowania systemu swój obcy, integracja 3 polskich radarów z systemem wczesnego ostrzegania; b) w części budowlanej: budowa 6 stałych posterunków radiotechnicznych. Osiągnięto następujące efekty rzeczowe: zakończono realizację i przekazano do eksploatacji 3 stanowiska radarowe wyposażone w radary NUR-12M (polskiej produkcji) Wiewiórczyn, Brzoskwinia, Roskosz (wymienione posterunki pełnią dyżury bojowe); zakończono budowę i przekazano do użytkowania posterunki radarowe: Chruściel, Suwałki, Zamość (radary RAT-31DL włoskiej firmy Selex dawniej ALENIA-
MARCONI i uzyskano dla nich końcową akceptację); zakończono realizację umowy na integrację konsol zdalnego sterowania KZS-122 z radarami NUR-12M; zakończono budowę systemu łączności G-G. W fazie realizacji znajduje się: implementacja dodatkowych zabezpieczeń (Security Hardening) w radarach RAT-31 DL; modernizacja symulatora RES oraz implementacja protokołu HLA. CP 5A0109 budowa możliwości operacyjnych systemu dowodzenia obrony i kontroli przestrzeni powietrznej (ACCS) Pakiet został zatwierdzony przez Radę Północnoatlantycką 6 maja 2005 r. Zakłada on budowę w Polsce stanowiska dowodzenia obroną powietrzną systemu ACCS typu ARS. Wartość kosztorysowa pakietu wynosi 171 mln zł i obejmuje dwa projekty. Pakiet obejmuje: a) część budowlaną obejmującą budowę obiektu, b) część elektroniczną, polegająca na wyposażeniu obiektu w niezbędne urządzenia, sprzęt elektroniczny i oprogramowanie. Stan zaawansowania: Aktualnie zakończono prace budowlane na obiekcie ARS Kraków. Kontynuowane jest wyposażenie obiektu w systemy elektroniczne. CP 9B0401 Centrum Szkolenia Sił Połączonych JFTC Komitet Planowania Obronnego NATO zatwierdził pakiet 16 grudnia 2004 r. Zakres rzeczowy pakietu obejmuje 7 projektów o wartości kosztorysowej 205 mln zł. Wydatki na dzień 31.03.2012 r. wynoszą 186 mln zł. Stan zaawansowania: Zakończono realizację i przekazano do użytku 8 projektów, co stanowi 89% ilości zadań pakietu o wartości 155 mln zł, tj. 67,8 % wartości pakietu. a) części budowlanej 5 projektów: modernizacja istniejących obiektów na potrzeby sztabu Centrum i zaplecza socjalnego oraz budowa nowych obiektów na potrzeby szkoleniowe i żywieniowo-sportowe, system ppoż. oraz system głosowego powiadamiania; b) części elektronicznej 3 projekty: budowa wewnętrznych sieci informatycznych wraz z montażem sprzętu komputerowego. Całość zadań pakietu jest finansowana ze środków NATO. Siedziba JFTC została zakończona pod względem budowlanym i elektronicznym zgodnie z pierwotnym projektem i przekazana do użytkowania w 2008 r.
Dodatkowo realizuje się; Zadaszenie patio budynku nr 5 Budowa budynku magazynowego o konstrukcji stalowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą Budowa placu ćwiczeń wojskowych NRF wraz z infrastrukturą CP 9B3012/5A0006 system łączności i kierowania okrętami na morzu Pakiet został zatwierdzony przez Komitet Planowania Obronnego NATO w dniu 16 grudnia 2005 r. Istotą pakietu jest zapewnienie łączności między okrętami i stanowiskami dowodzenia oraz łączności w Portach Wojennych na potrzeby sił morskich NATO. Pakiet obejmuje 2 projekty o łącznej wartości kosztorysowej 89 mln zł. Założenia pakietu opracowuje Agencja NCIA dla wszystkich państw, w których będzie on instalowany. Dodatkowo dla Polski Agencja pełni rolę inwestora zastępczego i będzie wdrażała rozwiązania technologiczne. Dotychczas zrealizowano: Za zgodą Komitetu Inwestycyjnego rozszerzono zakres projektu; Przeprowadzono pierwszy etap testów; CP 0A149R01 modernizacja budynku nr 4 na siedzibę dowództwa 3 batalionu łączności NATO w Bydgoszczy. Pakiet Inwestycyjny docelowo ma zawierać osiem projektów dotyczących utworzenia siedziby 3 NSB w Bydgoszczy. Zrealizowano w ramach prefinansowania jedno z ośmiu zadań (budynek sztabowy nr 4 dla potrzeb 3 NSB Bydgoszcz). Wartość zadania 12 mln zł. Obecnie prowadzone jest postępowanie na wyłonienie wykonawcy dokumentacji projektowej i uzyskanie niezbędnych decyzji administracyjnych. Planowane zakończenie lipiec 2016 r. Zakończenie prac i przekazanie użytkownikowi lipiec 2017 r. CP 9C0151 - INFRASTRUKTURA DLA ROZMIESZCZENIA GRUPY INTEGRACYJNEJ NATO (NFIU) W BYDGOSZCZY Obecnie realizuje się przygotowanie infrastruktury teleinformatycznej (CIS) dla grupy integracyjnej NATO (NFIU) w Bydgoszczy. Termin zakończenia prac kwiecień 2016 r. KORZYŚCI Z REALIZACJI PROGRAMU NSIP dla GOSPODARKI RP Jedną z zasad Programu NSIP jest udzielanie zamówień na roboty, dostawy i usługi realizowane w ramach Programu NSIP wyłącznie firmom państw członkowskich NATO nominowanym przez właściwe instytucje krajów Sojuszu. ZIOTP zorganizował 21 przetargów międzynarodowych, w wyniku, których 20 zamówień udzielono polskim firmom, a 1 firmie zagranicznej. W rezultacie tej procedury podwykonawcami były polskie firmy w 79 przypadkach, firmy zagraniczne w 2 przypadkach.
PODSUMOWANIE Począwszy od 2000 r. terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stało się znaczącym obszarem inwestowania Sojuszu Północnoatlantyckiego. W wyniku dotychczasowych działań wyspecjalizowanych komórek zaangażowanych w przygotowanie i realizację zadań Programu NSIP osiągnięto znaczący postęp w realizacji pakietów Programu, charakteryzujący się zasadniczymi wskaźnikami: - zakończono realizację 103 projektów, - w fazie realizacji znajduje się 14 projektów, - w przygotowaniu do realizacji 16 projektów - na realizację pakietów Programu NSIP pozyskano z budżetu NATO 1 367 mln zł, Łączny wskaźnik realizacji implementowanych pakietów wynosi 61 %. Udział Polski w Programie NSIP obejmującym wszystkie państwa członkowskie NATO pozwolił osiągnąć następujące korzyści: - wzmocnienie narodowego potencjału obronnego, - dostosowanie kolektywnych zdolności obronnych Sojuszu adekwatnie do zagrożeń, - poprawa zdolności wymiany informacji w strukturach dowódczych z państwami NATO, - pozyskanie do wykorzystania w Siłach Zbrojnych RP najnowszych technologii obronnych, - unowocześnienie zasobu niezbędnej infrastruktury wojskowej, - możliwość uzyskania kontraktów przez polskie firmy w innych krajach członkowskich Sojuszu, - obniżenie kosztów inwestycji narodowych dostosowujących infrastrukturę wojskową do współczesnych standardów. Reasumując, uzyskano poprawę wiarygodności kraju na arenie międzynarodowej. Polska stała się pierwszym krajem wśród nowoprzyjętych członków NATO, w którym rozmieszczono i zbudowano element struktury jednego z dowództw NATO - JFTC w Bydgoszczy oraz realizuje się budowę siedziby dla batalionu łączności NATO oraz elementów dowodzenia dla sił reagowania.