Nazwa przedmiotu: Systemy ekspertowe Expert systems Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Rodzaj przedmiotu: Rodzaj zajęć: Wyk. Ćwicz. Lab. Sem. Proj. Poziom studiów: studia I stopnia forma studiów: studia niestacjonarne Liczba godzin/tydzień: 1, 1, 0, 1, 0 Kod przedmiotu: ZiIP.PK.2.2. Rok: III Semestr: V Liczba punktów: 4 ECTS PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE I. KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU C1. Przekazanie studentom z zakresu podstaw systemów ekspertowych C2. Zapoznanie studentów ze sposobami pozyskiwania i formalizowania dla systemu ekspertowego C3 Nabycie przez studentów umiejętności tworzenia dziedzinowo niezależnych baz w oparciu o szkieletowy system ekspertowy WYMAGANIA WSTĘPNE Z ZAKRESU WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Wiedza z zakresu programowania komputerowego 2. Umiejętność korzystania ze źródeł literaturowych oraz zasobów internetowych. 3. Umiejętność pracy samodzielnej i w grupie. 4. Umiejętność prawidłowej interpretacji własnych działań. EFEKTY KSZTAŁCENIA EK1 - zna i rozumie historię, teorię i podstawy budowy systemu ekspertowego EK2 potrafi pozyskiwać wiedzę w celu gromadzenia jej w bazie EK3 potrafi formalizować wiedzę, aby była wykorzystana przez system ekspertowy EK4 zna podstawy wykorzystywane w systemach ekspertowych EK5 rozróżnia wiedzę rozproszoną oraz sformalizowaną w postaci bazy EK6 zna zasady budowy hybrydowych systemów ekspertowych EK7 potrafi stworzyć prosty system ekspertowy dla dowolnej dziedziny w oparciu o system szkieletowy TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć WYKŁADY W 1 Rys historyczny i cechy systemów ekspertowych W 2 Reprezentacja i metody W 3 Reguły i ramy w systemach ekspertowych W 4 Wiedza rozproszona; sztuczne sieci neuronowe
W 5 Architektura przykładowego szkieletowego systemu ekspertowego W 6 Mechanizmy i wyjaśnienia w S W 7 Baza S fasety, fakty, reguły oraz sterowanie W 8 Tablicowe systemy ekspertowe wykorzystanie źródeł W 9 Wiedza zalgorytmizowana, wykorzystanie arkuszy kalkulacyjnych oraz grafiki do prezentacji W 10 Hybrydowe systemy ekspertowe Forma zajęć ĆWICZENIA C 1 Zapoznanie z budową oraz możliwościami wykorzystania pakietu ekspertowego dziedzinowo niezależnego SPHINX C 2 Analiza przykładowych baz systemu ekspertowego C 3 Sterowanie systemem ekspertowym, nauka programowania C 4 Modyfikowanie przykładowych baz, nauka tworzenia zbiorów faset, faktów i reguł C 5 Nauka tworzenia prostych sztucznych sieci neuronowych C 6 System indukcyjnego pozyskiwania i formalizowania dla C 7 Podział na poddziedziny i wykorzystanie architektury tablicowej, wykorzystanie źródeł C 8 Zasady tworzenia hybrydowego systemu ekspertowego C 9 Tworzenie systemu ekspertowego w wybranej dziedzinie Forma zajęć LABORATORIUM Forma zajęć MINARIUM S 1 Budowa oraz funkcjonalności dziedzinowo niezależnego pakietu ekspertowego SPHINX S 2 Bazy systemu ekspertowego zasady tworzenia S 3 Moduł sterowania systemem ekspertowym, podstawy programowania S 4 Zasady tworzenia zbiorów faset, faktów i reguł dla regułowej bazy S 5 Sztuczne sieci neuronowe przykład rozproszonej S 6 Indukcyjne pozyskiwanie i formalizowanie dla S 7 Tablicowa architektura, źródła w S 8 Hybrydowe systemy ekspertowe - zasady tworzenia S 9 Przykłady tworzenia systemu ekspertowego w wybranej dziedzinie 2 h 2 h Forma zajęć PROJEKT NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE 1. wykład z zastosowaniem środków audiowizualnych 2. przygotowane przez prowadzącego materiały dydaktyczne SPOSOBY OCENY ( F FORMUJĄCA, P PODSUMOWUJĄCA) F1 ocena przygotowania do ćwiczeń audytoryjnych i seminaryjnych F2 ocena umiejętności stosowania zdobytej podczas wykonywania ćwiczeń F3 - ocena aktywności podczas zajęć P1 ocena opanowania materiału nauczania będącego przedmiotem ćwiczeń audytoryjnych i seminaryjnych P2 ocena umiejętności rozwiązywania postawionych problemów P3 - ocena opanowania materiału nauczania będącego przedmiotem wykładów kolokwium
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Godziny kontaktowe z prowadzącym Zapoznanie się ze wskazaną literaturą Zapoznanie się ze omawianymi zagadnieniami (poza ćwiczeniami) Przygotowanie do ćwiczeń Suma SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA PRZEDMIOTU Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 10W 10Ćw 10S 30h 20 h 20 h 30 h 100 h 4 ECTS LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA 1. M. Owoc: Elementy systemów ekspertowych. Część I: Sztuczna inteligencja i systemy ekspertowe, WAE, Wrocław, 2007. 2. A. Niederliński, Regułowe systemy ekspertowe", PKJS, Gliwice-2000 3. Z. Bubnicki, Wstęp do systemów ekspertowych", PWN, Warszawa, 1990 4. J. J. Mulawka, Systemy ekspertowe", WNT, Warszawa, 1996. 5. K. Parsaye, M. Chignal, Expert systems for experts", J.Wiley,l988 6. P. Jackson, Introduction to Expert Systems", Addison Wesley. 1999, 3rd Edition 7. A. M. Kwiatkowska: Systemy wspomagania decyzji Jak korzystać z WIEDZY i informacji w praktyce, MIKOM PWN, 2007 PROWADZĄCY PRZEDMIOT ( IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) 1. dr hab. inż. Marcin Knapiński knap@wip.pcz.pl MACIERZ REALIZACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Efekt kształcenia EK1 EK2 Odniesienie danego efektu do efektów zdefiniowanych dla całego programu (PEK) Cele przedmiotu C1 Treści programowe W1-W4 C1,C2 S1,S2 W2-W4 C1,C6 S1,S6 Narzędzia dydaktyczne Sposób oceny
EK3 EK4 EK5 EK6 EK7 C1,C3 C1, W3-W6 C5-C9 S5-S9 W2,W6 C3 S3 W4,W8,W10 C5,C8 S5,S8 W10 C8 S8 W8-W10 C5-C9 S5-S9 II. FORMY OCENY - SZCZEGÓŁY EK1 Student zna i rozumie historię, teorię i podstawy budowy systemu ekspertowego EK2 Student potrafi pozyskiwać wiedzę w celu gromadzenia jej w bazie EK3 Student potrafi formalizować wiedzę, aby była wykorzystana przez system ekspertowy EK4 Student zna podstawy wykorzystywane w systemach ekspertowych EK5 Student rozróżnia wiedzę rozproszoną oraz sformalizowaną w postaci bazy EK6 Student zna zasady budowy hybrydowych systemów ekspertowych EK7 Student potrafi stworzyć prosty system ekspertowy dla dowolnej dziedziny w oparciu o system szkieletowy Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5 Student nie zna historii teorii i podstaw budowy Student nie zna mechanizmów pozyskiwania dla formalizować w Student nie zna podstaw wykorzystywanego w rozróżnić rozproszonej i sformalizowanej w bazie Student nie zna zasad budowy systemów hybrydowych stworzyć najprostszego dla wybranej dziedziny Student orientuje się ogólnie w budowie Student posiada ogólną orientację na temat metod pozyskiwania dla Student zna podstawowe metody formalizowania w Student potrafi wymienić rodzaje używane w Student rozróżnia wiedzę rozproszoną i sformalizowaną w bazie Student zna podstawowe zasady tworzenia hybrydowych Student zna zasady tworzenia w oparciu o szkieletowy system ekspertowy Student zna teorię i budowę narzędzia służące do pozyskiwania dla potrafi opisać narzędzia do formalizowania w Student potrafi wymienić i opisać rodzaje wykorzystywane w założenia do wyposażonego w wiedzę rozproszoną lub sformalizowaną w bazie schemat hybrydowego Student potrafi stworzyć w oparciu o S autorski dla wybranej dziedziny Student biegle dyskutuje na tematy historyczne i aktualne dotyczące budowy Student biegle orientuje się w tematyce pozyskiwania i gromadzenia dla potrafi używać narzędzia do formalizowania dla Student podejmuje dyskusję nad zastosowaniem danego typu w konkretnym rozwiązaniu Student biegle posługuje się metodami gromadzenia zarówno w formie rozproszonej, jak i sformalizowanej w bazie założenia i moduły hybrydowego Student biegle orientuje się w tworzeniu za pomocą szkieletowych systemów ekspertowych
III. INNE PRZYDATNE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE Wszelkie informacje dla studentów kierunku Zarządzanie i Inżynieria Produkcji wraz z: - programem studiów, - prezentacjami do zajęć, - instrukcjami do ćwiczeń laboratoryjnych, - harmonogramem odbywania zajęć, dostępne są na tablicy informacyjnej oraz stronie internetowej kierunku Zarządzanie i Inżynieria Produkcji. 2. Rozkład konsultacji jest dostępny na stronie internetowej kierunku Zarządzanie i Inżynieria Produkcji, na tabliczkach informacyjnych umieszczanych na drzwiach gabinetów pracowników oraz w sekretariacie Instytutu Modelowania i Automatyzacji Procesów Przeróbki Plastycznej. Informacje na temat godzin konsultacji przekazywane są także bezpośrednio na zajęciach.