OCHRONA ŚRODOWISKA I LEŚNICTWO

ylis Vroctaw URZĄD STATYSTYCZNY we Wrocławiu INFORMACJE i OPRACOWANIA STATYSTYCZNE S\2QQ?} NARODOWY SPIS.POWSZECHNY/ OCHRONA ŚRODOWISKA I LEŚNICTWO W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM W LATACH 1999-2ÜC0 v T ) ' / A. NR INW Wrocław listopad 2001

OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOWNYCH Kreska (-) Zero: (0) (0,0) Kropka (.) zjawisko nie wystąpiło. zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,5. zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05. zupełny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych, Znak W tym x wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe, oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy WAŻNIEJSZE SKRÓTY zł - złoty dam3 - dekametr sześcienny tys. - tysiąc hm3 - hektometr sześcienny min - milion 1 - litr mg - miligram s - sekunda Mg - mikrogram h - godzina kg - kilogram r. - rok dt - decytona db - decybel t - tona szt - sztuka m - metr Bq - bekerel m2 - metr kwadratowy ngy - nanogrey km - kilometr kw-h - kilowatogodzina km2 - kilometr kwadratowy UR - użytki rolne ha - hektar cd. - ciąg dalszy m3 - metr sześcienny dok. - dokończenie Przy publikowaniu danych z publikacji prosimy o podanie źródła

URZĄD STATYSTYCZNY we Wrocławiu INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE OCHRONA ŚRODOWISKA I LEŚNICTWO W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM W LATACH 1999-2000 ISBN 83-88634-16-X IF7/ r f Zr 7CZNY v> e Wrocławiu INFORM ATORIUM Wrocław listopad 2001

ZESPÓŁ REDAKCYJNY URZĘDU STATYSTYCZNEGO WE WROCŁAWIU Przewodniczący Bożena Kodeniec Członkowie Sławomir Banaszak, Maria Czekaj, Krystyna Kalichowicz, Elżbieta Małecka, Wiesława Mazur, Alina Mieszczakowska, Marek Obrębalski, Helena Polak, Andrzej Żurakowski Sekretarz Halina Urbanek Opracowanie Eliza Kawecka, Alicja Maciaczyk, Janina Obszama, Maria Stanek Skład komputerowy i grafika Anna Litewka, Leszek Łukaszewicz, Wojciech Szpakowski Druk: Urząd Statystyczny we Wrocławiu - Wydział Poligrafii, 59-220 Legnica, ul. Jaworzyńska 65

Szanowni Państwo Przekazuję do rąk Państwa publikację Ochrona środowiska i leśnictwo w województwie dolnośląskim w latach 1999-2000 - pierwsze wydane przez tutejszy Urząd opracowanie o tematyce ekologicznej w nowym podziale terytorialnym kraju. W I części publikacji prezentuje się informacje dotyczące środowiska naturalnego człowieka, tj. wykorzystania oraz ochrony powierzchni ziemi i gleby, zanieczyszczeń i ochrony wód i powietrza, ochrony obszarów i obiektów prawnie chronionych, istniejących zagrożeń w ochronie gleb, wód i powietrza itp., natomiast część II zawiera dane o stanie zasobów leśnych, zagrożeniach i ochronie środowiska leśnego. Każda część poprzedzona jest uwagami ogólnymi, które określają m.in. źródło prezentowanych danych, a poszczególne działy uwagami metodycznymi, wyjaśniającymi podstawowe pojęcia i definicje dotyczące danego zagadnienia. W tablicach przeglądowych znajdą Państwo dane o województwie dolnośląskim na tle kraju i innych województw oraz ważniejsze dane według powiatów, a w poszczególnych działach w układzie powiatów i gmin lub miast i wsi. Wyrażam serdeczne podziękowania wszystkim osobom i instytucjom, które przekazując dane przyczyniły się do wzbogacenia zakresu prezentowanych informacji, a tym samym pogłębienia wiedzy z zakresu ochrony środowiska i leśnictwa. DYREKTOR Urzędu Statystyd^egj^we Wrocławiu Bożena Kodeniec Wrocław, listopad 2001 r.

SPIS TREŚCI Str. Przedmowa... 3 Spis wykresów... 8 OCHRONA ŚRODOWISKA Uwagi ogólne... 10 Ważniejsze dane o ochronie środowiska: I. Stan, zagrożenie i ochrona środowiska w województwie dolnośląskim na tle kraju i województw w 2000 r... 11-18 II. Ważniejsze dane o ochronie środowiska według powiatów w 2000 r... 19-22 Dział I. Warunki naturalne... 23-27 Dział II. Wykorzystanie i ochrona powierzchni ziemi i gleby... 28-41 Dział III. Zasoby, wykorzystanie, zanieczyszczenie i ochrona wód... 42-64 Dział IV. Zanieczyszczenie i ochrona powietrza... 65-79 Dział V. Ochrona przyrody i różnorodności biologicznej... 80-96 Dział VI. Odpady... 97-110 Dział VII. Promieniowanie jonizujące. Hałas... 111-112 Dział VIII. Zagrożenie i ochrona środowiska w uzdrowiskach... 113-116 Dział IX. Ekonomiczne aspekty ochrony środowiska... 117-130 LEŚNICTWO Uwagi ogólne... 132 Ważniejsze dane o leśnictwie: I. Leśnictwo w województwie dolnośląskim na tle kraju i województw... 133-139 II. Ważniejsze dane o leśnictwie w województwie dolnośląskim według powiatów w 2000 r... 140-142 Dział I. Zasoby leśne... 143-158 Dział II. Zagospodarowanie lasów i zadrzewienia... 159-162 Dział III. Gospodarcze wykorzystanie lasów... 163-165 Dział IV. Zagrożenie i ochrona środowiska leśnego... 166-168 Dział V. Finanse publiczne i nakłady inwestycyjne... 169-171 SPIS TABLIC OCHRONA ŚRODOWISKA Tabl. Str. DZIAŁ I WARUNKI NATURALNE Uwagi metodyczne... Położenie geograficzne... Powierzchnia i granice... Układ pionowy powierzchni... Wyższe szczyty górskie... Ważniejsze rzeki... Najdłuższe jaskinie w Regionie Sudeckim... Ważniejsze przełęcze i kulminacje na drogach... Temperatury powietrza, opady atmosferyczne, prędkość wiatru, usłonecznienie i zachmurzenie zanotowane na stacjach meteorologicznych... x 1 2 3 4 5 6 7 8 23 25 25 25 25 26 26 27 27

Spis treści 5 DZIAŁ II WYKORZYSTANIE I OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I GLEBY Uwagi metodyczne... Powierzchnia geodezyjna według kierunków wykorzystania... Grunty rolne i leśne wyłączone z produkcji rolniczej i leśnej... Grunty zdewastowane i zdegradowane wymagające rekultywacji oraz zrekultywowane i zagospodarowane... Grunty zdewastowane i zdegradowane wymagające rekultywacji w 2000 r... Zagrożenie erozją gleb użytkowanych rolniczo... Pożary upraw rolnych, łąk, rżysk i nieużytków... Powierzchnia zmeliorowanych gruntów ornych, łąk i pastwisk... Zużycie nawozów sztucznych i wapniowych... Zawartość metali ciężkich w powierzchniowej (0-20 cm) warstwie gleb użytków rolnych... Struktura powierzchni użytków rolnych według kwasowości gleb... Struktura powierzchni użytków rolnych według potrzeb wapnowania gleb... Struktura powierzchni użytków rolnych według zawartości przyswajalnego fosforu, potasu i magnezu... Zawartość metali ciężkich w warstwie ornej gleb... DZIAŁ III ZASOBY, WYKORZYSTANIE, ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA WÓD Uwagi metodyczne... Zasoby wód powierzchniowych w 2000 r... Zasoby wód leczniczych udokumentowane geologicznie w 2000 r... Pobór wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności... Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności... Sieć wodociągowa i sieć kanalizacyjna... Wody z odwadniania zakładów górniczych i wody zasolone oraz ich wykorzystanie w 2000 r.... Pobór i zużycie wody w przemyśle... Gospodarowanie wodą w zakładach według sekcji w 2000 r.... Gospodarowanie wodą w zakładach według powiatów i gmin... Zanieczyszczenie i ochrona wód w zakładach według powiatów... Ocena sanitarna wody pobieranej przez ludność... Nawadniane grunty rolne i leśne oraz napełniane stawy rybne... Nawadniane użytki rolne i grunty leśne według sposobu nawadniania... Ścieki przemysłowe i komunalne odprowadzone do wód powierzchniowych lub do ziemi... Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczania odprowadzone do wód powierzchniowych lub do ziemi według miast i wsi... Ścieki komunalne odprowadzone siecią kanalizacyjną... Ścieki komunalne odprowadzone siecią kanalizacyjną według powiatów... Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków według powiatów... Oczyszczalnie ścieków komunalnych... Oczyszczalnie ścieków komunalnych według powiatów... Oczyszczalnie ścieków przemysłowych... Ścieki przemysłowe oczyszczane i nie oczyszczane... Ścieki przemysłowe oczyszczane i nie oczyszczane według sekcji w 2000 r... DZIAŁ IV ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA POWIETRZA Uwagi metodyczne... Emisja zanieczyszczeń powietrza... Zanieczyszczenia zatrzymane i zneutralizowane w urządzeniach oczyszczających... Zanieczyszczenia zatrzymane i zneutralizowane w urządzeniach oczyszczających według powiatów w 2000 r... Tabl. Str. X 29 1/9/ 31 2/10/ 31 3/11/ 32 4/12/ 32 5/13/ 32 6/14/ 33 7/15/ 33 8/16/ 33 9/17/ 33 10/18/ 34 11/19/ 35 12/20/ 36 13/21/ 37 X 43 1/22/ 45 2/23/ 45 3/24/ 45 4/25/ 46 5/26/ 46 6/27/ 46 7/28/ 47 8/29/ 47 9/30/ 48 10/31/ 52 11/32/ 54 12/33/ 54 13/34/ 54 14/35/ 55 15/36/ 55 16/37/ 59 17/38/ 60 18/39/ 61 19/40/ 62 20/41/ 62 21/42/ 63 22/43/ 64 23/44/ 64 X 65 1/45/ 67 2/46/ 67 3/47/ 68

6 Spis treści Urządzenia do redukcji zanieczyszczeń powietrza w zakładach szczególnie uciążliwych... Zanieczyszczenia pyłowe i ochrona powietrza według powiatów i gmin w 2000 r... Zanieczyszczenia gazowe i ochrona powietrza według powiatów i gmin w 2000 r... Emisja zanieczyszczeń powietrza według rodzajów substancji... Emisja i redukcja przemysłowych zanieczyszczeń powietrza według sekcji w 2000 r... Średnie stężenia kwartalne dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłu zawieszonego w 2000 r... Średnie stężenia kwartalne tlenku węgla i ozonu w 2000 r... DZIAŁ V OCHRONA PRZYRODY I RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ Uwagi metodyczne...... Obszary i obiekty prawnie chronione... Obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody i krajobrazu według powiatów i gmin w 2000 r...... Parki narodowe... Rezerwaty przyrody... Obszary chronionego krajobrazu... Nowe formy ochrony przyrody... Pomniki przyrody... Parki i ogrody historyczne... Ważniejsze zwierzęta chronione... Zieleń miejska osiedlowa i ogólnie dostępna według miast... DZIAŁ VI ODPADY Uwagi metodyczne... Ważniejsze dane o odpadach... Odpady wytworzone i nagromadzone według rodzajów w 2000 r... Odpady według powiatów i gmin w 2000 r... Odpady według sekcji w 2000 r... Odpady niebezpieczne wytworzone... Odpady komunalne wywiezione... Wysypiska odpadów komunalnych i powierzchnia oczyszczonych ulic i placów w 2000 r. Czynne wysypiska komunalne i powierzchnia oczyszczonych ulic i placów według powiatów i gmin... DZIAŁ VII PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE. HAŁAS Uwagi metodyczne... Moc dawki promieniowania gamma... Stężenie radionuklidów w glebie... Hałas przemysłowy... DZIAŁ VIII ZAGROŻENIE I OCHRONA ŚRODOWISKA W UZDROWISKACH Uwagi metodyczne... Kierunki leczenia w zakresie lecznictwa dorosłych... Kierunki leczenia w zakresie lecznictwa dziecięcego... Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczania odprowadzone do wód powierzchniowych lub ziemi... Miejscowości uzdrowiskowe o dużej skali zagrożenia środowiska emisją zanieczyszczeń z zakładów szczególnie uciążliwych... Imisja dwutlenku siarki i tlenków azotu w niektórych miejscowościach uzdrowiskowych oparta na pomiarach średniodobowych... Odpady komunalne w miejscowościach uzdrowiskowych... Tabl. Str. 4/48/ 68 5/49/ 69 6/50/ 73 7/51/ 77 8/52/ 78 9/53/ 79 10/54/ 79 X 81 1/55/ 83 2/56/ 83 3/57/ 88 4/58/ 89 5/59/ 89 6/60/ 89 7/61/ 90 8/62/ 90 9/63/ 90 10/64/ 91 X 97 1/65/ 99 2/66/ 99 3/67/ 100 4/68/ 103 5/69/ 104 6/70/ 104 7/71/ 104 8/72/ 105 X 111 1/73/ 112 2/74/ 112 3/75/ 112 X 113 1/76/ 114 2/77/ 114 3/78/ 114 4/79/ 115 5/80/ 116 6/81/ 116

Spis treści 7 DZIAŁ IX EKONOMICZNE ASPEKTY OCHRONY ŚRODOWISKA Tabl. Str. Uwagi metodyczne... Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska i gospodarkę wodną... Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska według kierunków inwestowania i powiatów... Nakłady inwestycyjne na gospodarkę wodną według kierunków inwestowania i powiatów... Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska według sekcji w 2000 r... Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska i gospodarkę wodną na wsi według inwestorów Efekty rzeczowe uzyskane w wyniku przekazania do użytku inwestycji ochrony środowiska... Efekty rzeczowe uzyskane w wyniku przekazania do użytku inwestycji gospodarki wodnej Realizacja inwestycji ochrony środowiska i gospodarki wodnej na wsi... Stan wyposażenia wsi w niektóre urządzenia i obiekty ochrony środowiska i gospodarki wodnej... Wpływy na fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej z tytułu opłat i kar... Bilans środków funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej znajdujących się w dyspozycji Urzędu Marszałkowskiego... Wykorzystanie środków wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej... Powiatowe fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej... Gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej... Gromadzenie środków pieniężnych funduszu ochrony gruntów rolnych... Prace i przedsięwzięcia zrealizowane w oparciu o środki funduszu ochrony gruntów rolnych... Straty i ważniejsze szkody powodziowe... X 117 1/82/ 120 2/83/ 120 3/84/ 121 4/85/ 122 5/86/ 123 6/87/ 123 7/88/ 124 8/89/ 124 9/90/ 125 10/91/ 126 11/92/ 126 12/93/ 127 13/94/ 127 14/95/ 127 15/96/ 128 16/97/ 128 17/98/ 129 LEŚNICTWO DZIAŁ I ZASOBY LEŚNE Uwagi metodyczne... Powierzchnia gruntów leśnych... Powierzchnia gruntów leśnych i przeznaczonych do zalesienia... Powierzchnia lasów w zarządzie Lasów Państwowych oraz prywatnych i gminnych według wieku i składu gatunkowego drzewostanów... Powierzchnia lasów w zarządzie Lasów Państwowych oraz prywatnych i gminnych według typów siedliskowych lasu... Powierzchnia lasów prywatnych i gminnych według powiatów w 1999 r... Lasy prywatne według powiatów w 2000 r... Lasy stanowiące własność gmin według powiatów w 2000 r... Zasoby drzewne na pniu według wieku i składu gatunkowego drzewostanów... Zasoby drzewne na pniu w lasach prywatnych i gminnych według powiatów w 1999 r... Koła i członkowie Polskiego Związku Łowieckiego oraz obwody łowieckie... Ważniejsze zwierzęta łowne... DZIAŁ II ZAGOSPODAROWANIE LASÓW I ZADRZEWIENIA Uwagi metodyczne... Odnowienia, zalesienia i inne prace hodowlane... Odnowienia i zalesienia... Hodowla w lasach prywatnych według powiatów... Zadrzewienia i pozyskanie drewna (grubizny) z zadrzewień... X 143 1 145 2 145 3 145 4 146 5 147 6 150 7 152 8 153 9 154 10 157 11 157 X 159 1/12/ 161 2/13/ 161 3/14/ 162 4/15/ 162

8 Spis treści DZIAŁ III GOSPODARCZE WYKORZYSTANIE LASÓW Uwagi metodyczne... Pozyskanie drewna (grubizny)... Pozyskanie drewna (grubizny) w lasach prywatnych według powiatów... Pozyskanie drewna według form własności i sortymentów... Odstrzał zwierząt łownych... DZIAŁ IV ZAGROŻENIE I OCHRONA ŚRODOWISKA LEŚNEGO Uwagi metodyczne... Drzewostany uszkodzone oddziaływaniem gazów i pyłów według stref uszkodzeń... Powierzchnia lasów ochronnych w zarządzie Lasów Państwowych... Zwalczanie szkodników lasu według Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych... Szkodnictwo leśne w lasach pod zarządem Lasów Państwowych... Pożary lasów... Pożary lasów według przyczyn powstania... DZIAŁY FINANSE PUBLICZNE I NAKŁADY INWESTYCYJNE Uwagi metodyczne... Dochody budżetów gmin z tytułu podatku leśnego... Wydatki z budżetu wojewodów na leśnictwo... Wydatki z budżetu wojewodów na gospodarkę leśną w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa... Nakłady inwestycyjne w leśnictwie... Nakłady inwestycyjne w leśnictwie według kierunków inwestowania... SPIS WYKRESÓW Tabl. Str. X 163 1/16/ 164 2/17/ 164 3/18/ 165 4/19/ 165 X 166 1/20/ 167 2/21/ 167 3/22/ 168 4/23/ 168 5/24/ 168 6/25/ 168 X 169 1/26/ 170 2/277 170 3/28/ 170 4/29/ 170 5/30/ 171 Str. Gospodarowanie gminnymi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej według województw w 2000 r... 18 Gospodarowanie powiatowymi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej według województw w 2000 r... 18 Położenie geograficzne województwa dolnośląskiego... 24 Struktura wykorzystania powierzchni geodezyjnej województwa... 28 Struktura powierzchni użytków rolnych w 2000 r... 28 Zużycie nawozów na 1 ha użytków rolnych... 28 Struktura poboru i zużycia wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności... 42 Struktura ścieków przemysłowych i komunalnych wymagających oczyszczania... 42 Struktura ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie według rodzajów... 42 Struktura emitowanych zanieczyszczeń powietrza w 2000 r... 66 Struktura przemysłowych zanieczyszczeń powietrza według sekcji w 2000 r... 66 Struktura powierzchni obszarów prawnie chronionych w 2000 r... 80 Struktura powierzchni rezerwatów przyrody... 80 Struktura obszarów chronionego krajobrazu w 2000 r... 80 Struktura odpadów wytworzonych... 110 Struktura odpadów wytworzonych w 2000 r. według sekcji... 110 Struktura nakładów inwestycyjnych... 130 Struktura nakładów inwestycyjnych według kierunków inwestowania w 2000 r... 130 Powierzchnia lasów według powiatów na 1 mieszkańca w 2000 r... 140 Struktura powierzchni lasów według form własności w 2000 r... 158 Struktura powierzchni lasów według wieku drzewostanów... 158 Struktura powierzchni według składu gatunkowego lasów... 158 Lesistość województwa dolnośląskiego według powiatów w 2000 r... 172

Ochrona środowiska

OCHRONA ŚRODOWISKA UWAGI OGÓLNE Informacje zawarte w publikacji dotyczą m.in. stanu, zagrożenia i ochrony środowiska oraz gospodarki wodnej w latach 1999-2000. Prezentowane dane odpowiadają aktualnemu stanowi w tej dziedzinie, wynikającemu z ustaw: o ochronie i kształtowaniu środowiska z dnia 31 stycznia 1980 r. (Dz. U. Nr 3, poz. 6), o Inspekcji Ochrony Środowiska z dnia 20 lipca 1991 r. (Dz. U. Nr 77, poz. 335), o ochronie przyrody z dnia 16 października 1991 r. (Dz. U. Nr 114, poz. 492 z późniejszymi zmianami), prawo wodne z dnia 24 października 1974 r. (Dz. U. Nr 38, poz. 230), o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 78), o odpadach z dnia 27 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 96, poz. 592), o zmianie ustawy 0 odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw z dnia 3 marca 2000 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 272), z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1999 r. w sprawie opłat za szczególne korzystanie z wód 1 urządzeń wodnych (Dz. U. Nr 110, poz. 1262). Źródłem przedstawionych danych jest głównie roczna sprawozdawczość GUS. Materiał uzupełniający stanowią dane ze sprawozdawczości Ministerstw: Środowiska, Zdrowia, Rolnictwa i Rozwoju Wsi; Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii oraz z takich źródeł jak: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Stacja Chemiczno-Rolnicza Oddział we Wrocławiu, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa itp. Zastosowano prezentację danych dla województwa, powiatów i gmin, a w niektórych wypadkach według miast i wsi. Dane w układzie według powiatów i gmin podano zgodnie z podziałem terytorialnym określonym w ustawie z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz. U. Nr 96, poz. 603). Dla niektórych tematów uwzględniono agregację danych według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) wprowadzonej jako obowiązujący standard w statystyce od 1 stycznia 1998 r. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 października 1997 r. (w miejsce stosowanej dotychczas Europejskiej Klasyfikacji Działalności) oraz Polskiej Klasyfikacji Statystycznej Dotyczącej Działalności i Urządzeń Związanych z Ochroną Środowiska. Niektóre zagadnienia przedstawiono według specyficznych klasyfikacji, np. według klasyfikacji Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, uzdrowisk, obiektów i obszarów chronionych. W publikacji przyjęto następujące zasady retrospekcji prezentowanych danych: dla tematów ujętych w tablicy dotyczącej ważniejszych danych o województwie dolnośląskim na tle kraju i innych województw dane dotyczą 2000 roku, dla tematów w tablicy dotyczącej ważniejszych danych o województwie dolnośląskim według powiatów dane dotyczą 2000 roku, dla tematów szczegółowych: w grupowaniach według powiatów i gmin lub miast i wsi dane w zasadzie dotyczą 2000 roku, a dla województwa ogółem lat 1999-2000, dla tematów jednorazowych lub cyklicznych, względnie opartych na wynikach badań dane dotyczą dat ich realizacji. Objaśnienia podstawowych pojęć i wskaźników statystycznych podano w ramach poszczególnych działów w uwagach metodycznych. Informacje pochodzące ze źródeł spoza Głównego Urzędu Statystycznego opatrzono odpowiednimi notami. W publikacji zastosowano skróty nazw niektórych poziomów klasyfikacyjnych: skrót pełna nazwa (PKD) POLSKA KLASYFIKACJA DZIAŁALNOŚCI sekcje Handel i naprawy Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego Obsługa nieruchomości i firm; nauka Obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Ze wzglądu na zaokrąglenie liczb będących składnikami tabel, sumy tych składników mogą się nieznacznie różnić od wielkości ogółem.

I STAN, ZAGROŻENIE I OCHRONA ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM NA TLE KRAJU I WOJEWÓDZTW W 2000 R. TABL. 1/1. POWIERZCHNIA GEODEZYJNA" WEDŁUG KIERUNKÓW WYKORZYSTANIA WOJEWÓDZTWA Ogółem Użytki rolne w ha Użytki leśne i grunty zadrzewione oraz zakrzewione POLSKA... 31268502 18523732 9130719 833992 Dolnośląskie... 1994776 1162232 585408 37953 Kujawsko-pomorskie... 1796972 1158073 408940 57815 Lubelskie... 2511448 1726543 574157 37932 Lubuskie... 1398444 551705 682347 34385 Łódzkie... 1821911 1270684 377656 23212 Małopolskie... 1514410 897021 454337 25719 Mazowieckie... 3557909 2401684 801168 61456 Opolskie... 941247 587194 255179 19530 Podkarpackie... 1792628 946375 685087 28006 Podlaskie... 2017958 1205132 600732 37395 Pomorskie... 1829288 907073 665178 83639 Śląskie... 1229404 638617 396215 27450 Świętokrzyskie... 1169105 742609 327259 14195 Warmińsko-mazurskie... 2420295 1309168 741512 151440 Wielkopolskie... 2982559 1900615 767977 63601 Zachodniopomorskie... 2290148 1119007 807567 130264 Wody (dok.) WOJEWÓDZTWA Grunty zabudowane i zurbanizowane w tym razem mieszkaniowe tereny komunikacyjne w ha Użytki ekologiczne Tereny różne Nieużytki POLSKA... 2056718 737646 955429 11788 211792 499761 Dolnośląskie... 165480 47747 74068 1934 29720 12049 Kujawsko-pomorskie... 109033 37422 55862 3193 15864 44054 Lubelskie... 141561 62384 66238 1415 6941 22899 Lubuskie... 91298 23027 54192 659 18304 19746 Łódzkie... 125218 52739 52465 219 8175 16747 Małopolskie... 116474 50803 45779 5 11986 8868 Mazowieckie... 240103 103651 102628 372 16393 36733 Opolskie... 69676 22205 31465 45 5830 3793 Podkarpackie... 116117 49527 49075 26 10167 6850 Podlaskie... 106194 36139 57716 57 6263 62185 Pomorskie... 116689 36403 55380 406 11603 44700 Śląskie... 142098 52323 50039 191 9056 15777 Świętokrzyskie... 73533 30995 31260 273 1762 9474 W armińsko-mazurskie... 122826 39507 68722 1733 17049 76567 Wielkopolskie... 192036 64000 91514 542 18756 39032 Zachodniopomorskie... 128382 28774 69026 718 23923 80287 Stan w dniu 112001 r. Źródło: dane Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii.

12 Ważniejsze dane o ochronie środowiska TABL. 1/2. GRUNTY ROLNE I LEŚNE WYŁĄCZONE NA CELE NIEROLNICZE I NIELEŚNE WOJEWÓDZTWA Ogółem tereny osiedlowe Kierunki wyłączenia komunikacyjne przemysłowe w ha użytki kopalne zbiorniki wodne POLSKA... 2894 615 1121 375 304 40 439 Dolnośląskie... 206 34 70 34 44 5 19 Kujawsko-pomorskie... 179 138 15 11 2-13 Lubelskie... 104 5 64 5 5-25 Lubuskie... 118 104 6 4 2-2 Łódzkie... 170 20 73 44 5-28 Małopolskie... 203 8 119 33 13-30 Mazowieckie... 382 40 180 38 58 12 54 Opolskie... 64 5 6 1 15-37 Podkarpackie... 118 2 70 6 19-21 Podlaskie... 58 21 7-28 - 2 Pomorskie... 158 31 54 36 11 16 10 Śląskie... 644 106 315 73 19 3 128 Świętokrzyskie... 168 11 64 67 16-10 Warmińsko-mazurskie... 49 16 6 1 4 4 18 Wielkopolskie... 212 62 48 20 49-33 Zachodniopomorskie... 61 12 24 2 14-9 Źródło: dane o wyłączonych gruntach rolnych - Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a w zakresie gruntów leśnych - Ministerstwa Środowiska. inne TABL. 1/3. GRUNTY ZDEWASTOWANE I ZDEGRADOWANE WYMAGAJĄCE REKULTYWACJI ORAZ ZREKULTYWOWANE I ZAGOSPODAROWANE WOJEWÓDZTWA Grunty wymagające rekultywacji" ogółem zdewastowane zdegradowane zrekultywowane w ha Grunty* zagospodarowane POLSKA... 71473 65333 6140 2235 1222 Dolnośląskie... 8532 6392 2140 239 51 Kujawsko-pomorskie... 4483 4468 15 53 15 Lubelskie... 3812 3601 211 62 23 Lubuskie... 1376 905 471 80 11 Łódzkie... 4544 4252 292 66 24 Małopolskie... 3181 3079 102 533 462 Mazowieckie... 5061 5011 50 132 14 Opolskie... 3657 3342 315 126 11 Podkarpackie... 3964 3635 329 200 128 Podlaskie... 2845 2688 157 14 13 Pomorskie... 2775 2500 275 33 10 Śląskie... 5828 4842 986 298 255 Świętokrzyskie... 2964 2904 60 13 - Warmińsko-mazurskie... 4685 4630 55 169 37 Wielkopolskie... 10603 10516 87 120 102 Zachodniopomorskie... 3163 2568 595 97 66 a Stan w dniu 31 XII. h W ciągu roku. Źródło: dane Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Ważniejsze dane o ochronie środowiska 13 TABL. 1/4. POBÓR WODY NA POTRZEBY GOSPODARKI NARODOWEJ I LUDNOŚCI WOJEWÓDZTWA w hm3 Ogółem na 1 km2 wdam3 produkcyjne3 Na cele nawodnień w rolnictwie i leśnictwie oraz uzupełniania stawów rybnych w hm3 eksploatacji sieci wodociągowej* POLSKA... 11048,5 35,3 7637,9 1060,6 2350,1 Dolnośląskie... 448,6 22,5 86,8 160,0 201,8 Kujawsko-pomorskie... 258,4 14,4 84,5 43,0 131,0 Lubelskie... 366,3 14,6 124,9 146,9 94,4 Lubuskie... 94,8 6,8 15,8 23,6 55,4 Łódzkie... 342,1 18,8 93,1 88,3 160,7 Małopolskie... 799,2 52,8 529,0 90,4 179,8 Mazowieckie... 2393,3 67,3 1967,8 98,8 326,7 Opolskie... 161,9 17,2 52,5 49,8 59,7 Podkarpackie... 292,2 16,3 168,3 36,9 87,0 Podlaskie... 90,2 4,5 15,2 18,3 56,7 Pomorskie... 270,4 14,8 112,9 29,9 127,6 Śląskie... 668,8 54,4 175,1 84,9 408,8 Świętokrzyskie... 1118,5 95,7 1020,7 38,5 59,3 Warmińsko-mazurskie... 143,8 5,9 43,9 23,7 76,2 Wielkopolskie... 1896,1 63,6 1587,7 104,9 203,5 Zachodniopomorskie... 1703,8 74,4 1559,6 22,8 121,4 0 Poza rolnictwem i leśnictwem - z ująć własnych. 6 Pobór wody na ujęciach, przed wtłoczeniem do sieci. TABL. 1/5. ŚCIEKI PRZEMYSŁOWE I KOMUNALNE ODPROWADZONE DO WÓD POWIERZCH- NIOWYCH LUB DO ZIEMI W tym wymagające oczyszczania oczyszczane nie oczyszczane WOJEWÓDZTWA w hm3 ogółem razem Ścieki odprowadzone w tym z pod chemicznie i biolonywyższogicznie usuwaniem biogenów w % ścieków wymagających oczyszczania w hm3 odprowadzone bezpośrednio z zakładów siecią kanalizacyjną w % ścieków nie oczyszczanych POLSKA... 9160,7 2501,5 88,0 40,3 18,4 301,3 16,8 83,2 Dolnośląskie... 209,7 187,7 95,8 68,4 10,9 8,0 37,8 62,2 Kujawsko-pomorskie... 143,8 137,6 73,6 40,1 16,9 36,4 23,6 76,4 Lubelskie... 152,1 81,8 96,9 65,3 16,3 2,5 10,4 89,6 Lubuskie... 41,8 40,4 88,6 27,5 50,1 4,6 13,6 86,4 Łódzkie... 158,6 157,9 92,9 54,4 12,5 11,3 11,8 88,2 Małopolskie... 771,0 335,8 93,5 17,9 9,3 21,9 16,4 83,6 Mazowieckie... 2165,2 282,0 65,3 56,1 6,8 98,0 2,4 97,6 Opolskie... 75,1 72,0 95,9 27,8 21,8 3,0 49,2 50,8 Podkarpackie... 215,8 92,0 90,9 42,9 30,4 8,4 30,6 69,4 Podlaskie... 40,8 40,1 98,4 78,2 19,6 0,6 3,8 96,2 Pomorskie... 198,0 158,0 92,6 45,9 40,6 11,7 8,2 91,8 Śląskie... 445,2 439,4 88,2 24,6 20,4 51,8 39,7 60,3 Świętokrzyskie... 1062,3 60,5 95,0 37,0 26,6 3,0 36,7 63,3 Warmińsko-mazurskie... 83,6 57,7 95,7 47,7 46,5 2,5 13,1 86,9 Wielkopolskie... 1769,3 221,9 96,1 29,0 15,8 8,6 19,2 80,8 Zachodniopomorskie... 1628,3 136,8 78,7 50,5 21,5 29,1 8,3 91,7

14 Ważniejsze dane o ochronie środowiska TABL. 1/6. EMISJA I REDUKCJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA WOJEWÓDZTWA pyłowych Emisja zanieczyszczeń gazowych (bez dwutlenku węgla) wtym pyłowych ogółem dwutlenku siarki gazowych (bez dwutlenku węgla) wtym ogółem dwutlenku siarki w tys. t na 1 km2 w t pyłowe Zanieczyszczenia zatrzymane w urządzeniach do redukcji w % zanieczyszczeń wytworzonych gazowe (bez C02) POLSKA... 180,5 2083,2 1040,2 0,6 6,7 3,3 99,0 43,7 Dolnośląskie... 20,6 111,3 72,6 1,0 5,6 3,6 98,8 87,1 Kujawsko-pomorskie... 14,2 75,2 35,4 0,8 4,2 2,0 97,2 26,7 Lubelskie... 8,0 40,9 21,8 0,3 1,6 0,9 97,7 41,5 Lubuskie... 4,8 23,0 6,0 0,3 1,7 0,4 95,9 6,4 Łódzkie... 12,1 327,9 256,3 0,7 18,0 14,1 99,7 38,9 Małopolskie... 16,7 201,5 65,0 U 13,3 4,3 98,3 35,5 Mazowieckie... 13,9 188,3 131,0 0,4 5,3 3,7 98,9 4,5 Opolskie... 7,7 57,5 18,0 0,8 6,1 1,9 99,2 63,4 Podkarpackie... 4,3 28,1 15,9 0,2 1,6 0,9 98,0 23,2 Podlaskie... 2,0 14,0 6,2 0,1 0,7 0,3 98,1 4,8 Pomorskie... 5,4 48,3 26,7 0,3 2,6 1,5 98,3 39,4 Śląskie... 38,5 610,6 152,3 3,1 49,7 12,4 99,0 31,3 Świętokrzyskie... 8,8 85,5 48,7 0,8 7,3 4,2 99,4 25,4 Warmińsko-mazurskie... 2,5 15,3 7,4 0,1 0,6 0,3 95,3 14,5 Wielkopolskie... 13,2 176,1 127,7 0,4 5,9 4,3 98,7 7,9 Zachodniopomorskie... 7,7 79,6 49,2 0,3 3,5 2,2 98,8 17,2 TABL. 1/7. ODPADY" WYTWORZONE I NAGROMADZONE WOJEWÓDZTWA ogółem Odpady wytworzone w ciągu roku wtym unieszkodliwione wykorzystane wtym razem składowane" wtys. t Odpady nagromadzone* (stan w końcu roku) POLSKA... 125484,1 96468,5 25117,7 22346,7 2011034,5 Dolnośląskie... 32363,5 24762,8 6769,2 6712,8 635750,9 Kujawsko-pomorskie... 3096,9 2406,9 371,3 337,4 31653,5 Lubelskie... 4242,6 3368,8 697,9 671,5 14275,0 Lubuskie... 864,5 749,2 111,3 74,6 2853,0 Łódzkie... 5807,8 4396,1 1266,7 1220,6 37952,7 Małopolskie... 10004,5 6886,0 2055,3 1434,6 176238,9 Mazowieckie... 4383,5 2521,7 1657,8 1570,4 40758,3 Opolskie... 2510,1 2061,5 331,6 312,0 29593,7 Podkarpackie... 1349,2 1048,3 80,2 55,9 51527,4 Podlaskie... 717,8 531,9 133,5 110,4 2331,0 Pomorskie... 1976,1 1152,3 712,1 651,0 20387,2 Śląskie... 46844,7 40689,3 5839,9 5752,9 795761,1 Świętokrzyskie... 1913,9 1255,1 480,3 404,5 44413,4 Warmińsko-mazurskie... 459,6 344,6 94,5 20,2 1554,7 Wielkopolskie... 3650,8 2467,8 1085,5 1058,9 50860,9 Zachodniopomorskie... 5298,6 1826,2 3430,6 1959,0 75122,8 " Z wyłączeniem odpadów komunalnych. 6 Na terenach własnych zakładów. c Na terenach własnych zakładów i na terenach obcych.

Ważniejsze dane o ochronie środowiska 15 TABL. 1/8. NAKŁADY INWESTYCYJNE NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA (ceny bieżące) WOJEWÓDZTWA w min zł w odsetkach Ogółem na 1 mieszkańca w zł w % nakładów inwestycyjnych na gospodarkę narodową w % produktu krajowego brutto3 W tym na gospodarkę ściekową i ochronę wód w tym na kanalizację oczyszczanie odprowadzającą ścieków wody ścieki opadowe w min zł POLSKA... 6570,3 100,0 170 4,9 1,4 1302,7 1682,1 220,1 Dolnośląskie... 601,3 9,2 202 5,9 1,5 181,7 141,6 22,8 Kujawsko-pomorskie... 395,1 6,0 188 8,2 1,2 161,0 85,4 10,7 Lubelskie... 186,5 2,8 84 4,6 0,8 35,9 53,9 4,2 Lubuskie... 144,4 2,2 141 5,5 1,1 41,9 58,9 4,5 Łódzkie... 331,8 5,0 125 5,0 1,2 85,7 78,3 13,2 Małopolskie... 435,5 6,6 135 4,6 1,2 54,5 170,3 13,6 Mazowieckie... 1285,2 19,6 254 3,1 1,4 94,7 229,6 18,5 Opolskie... 201,7 3,1 186 7,7 2,6 59,9 66,6 7,0 Podkarpackie... 321,9 4,9 151 8,2 U 46,7 150,9 5,8 Podlaskie... 126,4 1,9 103 5,5 U 28,4 31,0 10,7 Pomorskie... 332,7 5,1 152 4,6 1,4 57,9 108,8 23,8 Śląskie... 797,5 12,1 164 5,2 2,0 115,3 165,0 34,7 Świętokrzyskie... 162,2 2,5 123 5,9 1,0 28,9 45,7 3,3 Warmińsko-mazurskie... 91,1 1,4 62 3,4 0,8 25,5 33,2 2,8 Wielkopolskie... 625,5 9,5 186 5,3 1,3 235,6 165,4 29,5 Zachodniopomorskie... 531,4 8,1 307 10,8 1,8 49,3 97,6 15,2 (dok.) WOJEWÓDZTWA ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu gospodarkę odpadami W tym na ochronę różnorodności biologicznej i krajobrazu w min zł zmniejszenie hałasu i wibracji ochronę przed promieniowaniem jonizującym POLSKA... 2417,8 582,4 4,0 47,3 0,3 Dolnośląskie... 192,4 47,7 0,3 0,5 - Kujawsko-pomorskie... 74,6 44,7 0,3 0,3 - Lubelskie... 37,4 30,2 0,0 0,3 - Lubuskie... 23,6 13,6-0,2 - Łódzkie... 114,3 20,2 0,3 0,1 - Małopolskie... 101,9 59,8 0,7 4,6 - Mazowieckie... 777,5 64,8 1,2 34,8 0,2 Opolskie... 48,1 16,8 - " - Podkarpackie... 35,2 29,3 0,1 0,2 Podlaskie... 29,4 23,0 0,0 0,0 - Pomorskie... 110,7 13,7-0,7 0,0 Śląskie... 381,3 73,5 0,7 2,9 - Świętokrzyskie... 68,9 10,4-0,2 - W armińsko-mazurskie... 20,8 6,6-0,4 0,1 Wielkopolskie... 137,5 42,6 0,3 2,2 - Zachodniopomorskie... 264,3 85,2-0,0 - Dane dotyczą 1999 r.

16 Ważniejsze dane o ochronie środowiska TABL. 1/9. NAKŁADY INWESTYCYJNE NA GOSPODARKĘ WODNĄ W 2000 R. (ceny bieżące) WOJEWÓDZTWA w min zł w odsetkach Ogółem na 1 mieszkańca w zl w % nakładów inwestycyjnych na gospodarkę narodową w % produktu krajowego brutto0 Ujęcia i doprowadzenia wody w min zł POLSKA... 1652,7 100,0 43 1,2 0,3 851,8 Dolnośląskie... 202,1 12,2 68 2,0 0,5 93,8 Kujawsko-pomorskie... 46,2 2,8 22 1,0 0,2 26,9 Lubelskie... 59,1 3,6 26 1,5 0,2 39,4 Lubuskie... 52,1 3,2 51 2,0 0,5 19,7 Łódzkie... 62,3 3,8 24 0,9 0,2 42,8 Małopolskie... 165,2 10,0 51 1,8 0,4 53,1 Mazowieckie... 256,6 15,5 51 0,6 0,2 186,4 Opolskie... 150,5 9,1 139 5,7 0,9 21,4 Podkarpackie... 72,1 4,4 34 1,8 0,3 31,6 Podlaskie... 36,8 2,2 30 1,6 0,2 22,6 Pomorskie... 56,3 3,4 26 0,8 0,2 32,8 Śląskie... 229,9 13,9 47 1,5 0,3 97,8 Świętokrzyskie... 68,4 4,1 52 2,5 0,4 43,2 Warmińsko-mazurskie... 40,3 2,4 28 1,5 0,2 31,3 Wielkopolskie... 104,0 6,3 31 0,9 0,2 78,6 Zachodniopomorskie... 50,7 3,1 29 1,0 0,2 30,5 WOJEWÓDZTWA Budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody Zbiorniki wodne Regulacja i zabudowa rzek i potoków Obwałowania przeciwpowodziowe (dok.) Stacje pomp na zawałach i obszarach depresyjnych w min zł POLSKA... 196,8 205,8 154,9 229,7 13,8 Dolnośląskie... 33,7 37,2 21,2 16,1 0,0 Kujawsko-pomorskie... 7,0 5,1 1,9 0,4 5,0 Lubelskie... 4,5 4,3 2,0 8,8 - Lubuskie... 2,6 0,1 1,3 25,7 2,7 Łódzkie... 4,9 7,4 4,9 2,2 - Małopolskie... 11,6 22,9 44,8 32,8 0,0 Mazowieckie... 40,9 17,1 3,2 8,9 - Opolskie... 3,2 51,8 5,1 69,1 - Podkarpackie... 12,2 7,2 10,3 10,1 0,7 Podlaskie... 9,3 3,4 1,5 - - Pomorskie... 7,8 1,9 7,4 4,0 2,4 Śląskie... 40,8 19,4 41,1 30,0 0,9 Świętokrzyskie...... 1,8 16,6 1,3 5,5 - W armińsko-mazurskie... 2,1 0,1 4,0 1,5 1,3 Wielkopolskie... 6,4 8,5 3,2 7,4 - Zachodniopomorskie... 7,8 2,9 1,6 7,1 0,9 Dane dotyczą 1999 r.

Ważniejsze dane o ochronie środowiska 17 TABL. 1/10. OBSZARY PRAWNIE CHRONIONE" WOJEWÓDZTWA tys. ha Ogółem w% powierzchni ogólnej na 1 mieszkańca w m2 parki narodowe6 rezerwaty przyrody6 W tym w tys. ha parki krajobrazowe6" obszary chronionego krajobrazu" POLSKA... 10163,8 32,5 2630 306,5 148,7 2446,9 7137,7 Dolnośląskie... 400,2 20,1 1346 11,9 9,5 198,6 179,3 Kujawsko-pomorskie... 558,8 31,1 2661-16,2 193,4 334,6 Lubelskie... 570,0 22,7 2554 18,2 11,4 231,1 301,0 Lubuskie... 504,5 36,1 4926 5,6 6,8 61,4 414,9 Łódzkie... 297,0 16,3 1124 0,1 7,2 95,2 184,4 Małopolskie... 878,3 58,0 2716 38,1 2,3 167,2 669,5 Mazowieckie... 1053,4 29,6 2077 38,5 17,1 141,0 848,2 Opolskie... 255,0 27,1 2351-0,6 62,9 189,8 Podkarpackie... 858,2 47,9 4032 46,6 9,3 275,4 521,4 Podlaskie... 644,0 31,9 5274 92,2 14,0 83,5 452,4 Pomorskie... 594,3 32,5 2703 23,4 7,1 152,7 395,2 Śląskie... 271,5 22,1 560-3,6 227,0 36,0 Świętokrzyskie... 586,3 50,2 4432 7,6 2,4 127,2 448,5 Warmińsko-mazurskie... 1297,5 53,6 8837-28,0 140,2 1112,2 Wielkopolskie... 932,6 31,3 2775 8,0 5,5 172,4 736,5 Zachodniopomorskie... 462,1 20,2 2665 16,3 7,7 117,5 314,0 a Łącznie z obiektami utworzonymi na mocy uchwały rady gmin. * Bez otuliny. Bez rezerwatów, użytków ekologicznych, stanowisk dokumentacyjnych i zespołów przyrodniczych położonych na terenie parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu. TABL. 1/11. WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKICH FUNDUSZY OCHRONY ŚRODO WISKA I GOSPODARKI WODNEJ W tym na Ogółem ochronę WOJEWÓDZTWA powietrza wód ziemi przyrody w tys. zł gospodarkę wodną POLSKA... 1214553,7 338161,5 591420,2 92513,2 21182,2 76876,8 Dolnośląskie... 135107,2 28583,1 66103,8 9306,3 1775,0 19189,7 Kujawsko-pomorskie... 101263,3 14785,0 59445,5 10247,6 2274,2 2477,9 Lubelskie... 50300,9 10772,9 21832,9 10148,1 1014,8 3726,9 Lubuskie... 20521,8 3975,0 12202,3 1627,1 65,5 859,0 Łódzkie... 109544,9 47811,7 34270,8 9748,2 2506,8 7546,0 Małopolskie... 78977,7 13442,7 51110,2 7243,8 629,5 Mazowieckie... 136774,0 30753,0 79576,8 5363,4 3091,8 12858,3 Opolskie... 56929,9 16160,2 30303,4 2660,2 284,4 5066,1 Podkarpackie... 53092,3 10481,2 35386,9 2335,4 1125,4 1175,9 Podlaskie... 20966,6 4321,4 10238,5 4010,6 231,6 1568,9 Pomorskie... 46841,1 9062,6 28702,1 1365,6 2064,6 782,1 Śląskie... 172731,8 91007,4 34192,8 6514,6 1608,4 16415,6 Świętokrzyskie... 33819,4 6324,2 19943,5 4926,7 410,7 1254,1 Warmińsko-mazurskie... 20711,7 4945,2 11539,3 1712,0 769,3 349,0 Wielkopolskie... 122746,9 31394,0 70992,8 9223,0 1943,6 1785,0 Zachodniopomorskie... 54224,2 14341,9 25578,8 6080,6 1386,6 1822,4 Źródło: dane Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

GOSPODAROWANIE GMINNYMI FUNDUSZAMI OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ WEDŁUG WOJEWÓDZTW W 2000 R. Polska Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie \\\\\\\\\\\\\\N W\\\\l \\Vł I \\1 I WWXWWT xw'wv-.x'sxxwyyvr WWWX^C^T NXQ WXWWWWWW^T xn \T~I \\\\\\\\\\\\^ O 50 100 * 937,7 w tym wydatki 504,6 150 200 min zł I środki dyspozycyjne NM w tym wydatki Źródło: dane Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. GOSPODAROWANIE POWIATOWYMI FUNDUSZAMI OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ WEDŁUG WOJEWÓDZTW W 2000 R. Polska Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie * 232,5 w tym wydatki 92,0 Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie min zł I I środki dyspozycyjne I:: - -I w tym wydatki Źródło: dane Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

II WAŻNIEJSZE DANE O OCHRONIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM WEDŁUG POWIATÓW W2000 R. POWIATY ogółem w hm3 Pobór wody w tym na potrzeby przemysłu w % ogółem eksploatacji sieci wodociągowej" Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczania6 ogółem w hm3 w tym oczyszczane w % ogółem Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków w % ludności ogółem WOJEWÓDZTWO... 448,6 19,3 45,0 187,7 95,8 68,6 POWIATY: Bolesławiecki... 14,1 11,8 33,1 6,4 98,4 58,8 Dzierżoniowski... 7,3 25,7 74,3 5,5 99,8 79,2 Głogowski... 15,0 69,8 30,2 6,3 98,6 85,8 Górowski... 3,1 29,0 71,0 1,3 53,8 36,0 Jaworski... 2,7 5,8 80,7 1,7 98,5 64,7 Jeleniogórski... 17,1 7,2 47,9 3,8 92,3 45,8 Kamiennogórski... 18,7 7,5 92,5 5,0 98,0 69,9 Kłodzki... 13,0 15,5 84,5 7,6 91,2 53,5 Legnicki... 11,8 2,8 14,6 1,4 93,9 53,7 Kubański... 3,3 14,6 85,4 2,1 87,1 56,6 Lubiński... 8,9 2,1 59,4 21,2 100,0 93,0 Lwówecki... 3,6 4,5 44,8 2,5 43,9 46,8 Milicki... 74,0 0,1 2,1 0,6 89,2 39,7 Oleśnicki... 8,6 2,1 63,2 3,3 94,9 58,0 Oławski... 3,1 12,5 87,5 3,1 93,3 66,2 Polkowicki... 27,0 0,4 20,5 2,3 98,6 72,1 Strzeliński... 3,0 4,7 95,3 0,7 96,9 34,5 Średzki... 3,2 17,8 82,2 0,9 82,4 28,8 Świdnicki... 11,7 6,7 93,3 7,5 91,5 60,4 Trzebnicki... 27,3 0,1 13,0 1,4 95,9 35,3 Wałbrzyski... 5,8 8,1 91,9 1,6 95,0 43,3 Wołowski... 14,9 68,1 11,2 7,4 86,0 24,4 Wrocławski... 11,6 12,1 40,2 1,6 61,9 23,7 Ząbkowicki... 4,0 22,6 77,4 3,0 75,0 50,9 Zgorzelecki... 33,9 74,5 25,2 27,8 98,5 69,8 Złotoryjski... 2,3 1,0 99,0 U 99,4 60,3 miasta na prawach powiatu: Jelenia Góra... 7,7 9,4 90,6 4,6 100,0 92,4 Legnica... 13,1 16,0 84,0 6,8 100,0 99,9 Wałbrzych... 1,2 91,3 8,7 6,6 99,4 99,7 Wrocław...... 77,5 27,7 72,3 42,8 99,8 89,5 * Pobór wody mierzony na ujęciach, przed wtłoczeniem do sieci. b Odprowadzone do wód powierzchniowych lub do ziemi.

20 Ważniejsze dane o ochronie środowiska II WAŻNIEJSZE DANE O OCHRONIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM WEDŁUG POWIATÓW W2000 R. (cd.) POWIATY pyłowych Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych gazowych w tym ogółem dwutlenek siarki tlenki azotu dwutlenek węgla Zanieczyszczenia powietrza zatrzymane w urządzeniach do redukcji zanieczyszczeń pyłowe gazowe (bez C02) w tonach w % wytworzonych WOJEWÓDZTWO... 20647 15066661 72597 24506 14955329 98,8 87,1 POWIATY: Bolesławiecki... 265 82612 333 131 81727 80,6 2,9 Dzierżoniowski... 1320 162745 958 274 160739 59,5 9,8 Głogowski... 175 507535 4956 541 500715 99,9 98,8 Górowski... 182 33560 94 32 33376 54,8 - Jaworski... 185 54651 225 112 54077 68,9 - Jeleniogórski... 188 61129 238 115 60462 84,3 4,4 Kamiennogórski... 226 57535 162 69 57157 43,1 12,5 Kłodzki... 369 122341 444 211 121196 71,5 0,1 Legnicki... 83 136 71 23-75,9 - Lubański... 198 36713 149 62 36330 85,7 - Lubiński... 1577 228675 777 441 227188 86,7 - Lwówecki... 81 2813 28 10 2701 93,9 29,1 Milicki... - - - - - - - Oleśnicki... 128 176 50 17 55 19,0 - Oławski... 264 59253 302 113 58331 95,1 - Polko wieki... 643 104089 430 424 102592 77,7 0,3 Strzeliński... 91 102 56 19-57,1 - Średzki... 113 42409 218 47 42123 80,0 - Świdnicki... 525 161597 777 331 159732 96,0 35,3 Trzebnicki... - 1381-1 1375 - - Wałbrzyski... 64 38482 176 86 38058 35,4 - Wołowski... 344 231709 587 605 230057 99,0 51,5 Wrocławski... 133 539283 3460 963 534715 99,7 - Ząbkowicki... 58 20293 86 40 20063 51,3 - Zgorzelecki... 9778 10601354 46086 14820 10537910 99,2 26,4 Złotoryj ski... 18 636 33 5-87,8 11,2 MIASTA na prawach powiatu: Jelenia Góra... 85 169882 180 170 169280 98,5 64,3 Legnica... 219 200025 800 305 198460 99,4 99,2 Wałbrzych... 934 105575 2198 1316 100261 90,7 4,0 Wrocław... 2401 1439970 8723 3223 1426649 97,7 6,0

Ważniejsze dane o ochronie środowiska 21 II WAŻNIEJSZE DANE O OCHRONIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM WEDŁUG POWIATÓW W2000R. (cd.) POWIATY ogółem Odpady (bez komunalnych) wytworzone w ciągu roku w tym unieszkodliwione wykorzystane razem składowa wtym ne" wtys. t nagromadzone6 (stan w końcu roku) Odpady komunalne (stałe) wywiezione w ciągu roku w dam3 Powierzchnia wysypisk odpadów komunalnych w ha WOJEWÓDZTWO... 32363,5 24762,8 6769,2 6712,8 635750,9 5899,17 332,6 POWIATY: Bolesławiecki... 716,7 603,3 111,4 111,4 39828,6 117,15 24,1 Dzierżoniowski... 98,5 73,5 11,2 11,2 268,2 133,40 14,1 Głogowski... 1498,3 594,2 170,5 136,6 7823,6 204,24 4,1 Górowski... 115,0 106,1 8,9 8,9 34,9 45,30 4,5 Jaworski... 270,3 253,8 16,5 16,5 36,0 114,79 7,5 Jeleniogórski... 12,5 3,9 7,2 1,5-90,69 13,6 Kamiennogórski... 39,0 34,8 - - 4,3 72,87 7,0 Kłodzki... 146,0 111,2 34,4 34,4 21292,2 340,28 31,3 Legnicki... 141,4 141,2 0,2 - - 71,99 8,8 Lubański... 254,3 248,5 5,0 5,0 2006,1 97,12 2,7 Lubiński... 91,9 72,8 18,8 18,6 439169,7 158,75 13,6 Lwówecki... 271,7 267,8 3,9 3,9 993,8 72,56 6,6 Milicki... 5,2 5,2 - - - 46,03 9,0 Oleśnicki... - - - - - 156,83 16,9 Oławski... 4,3 4,2 0,1 0,1-110,16 4,5 Polkowicki... 25522,7 19608,2 5913,2 5913,2 3108,4 110,07 11,6 Strzeliński... 74,3 63,4 - - - 162,66 0,7 Średzki... 123,0 84,0 39,0 39,0 90,0 83,28 13,9 Świdnicki... 159,3 135,0 20,4 16,6 2703,4 196,15 16,3 Trzebnicki... 3,0 3,0 - - - 89,00 6,8 Wałbrzyski... 160,0 154,4 5,1 5,0 2815,6 99,35 8,7 Wołowski... 86,2 15,3 70,9 70,9 790,3 65,04 10,0 Wrocławski... 50,1 44,4 5,7 5,7 3537,4 106,28 11,9 Ząbkowicki... 256,8 230,3 9,6 9,6 5918,5 157,29 11,2 Zgorzelecki... 1343,3 1339,7 3,3 3,3 12823,3 173,52 16,3 Złotoryjski... 236,9 72,3 129,0 129,0 1780,7 22,99 15,1 MIASTA na prawach powiatu Jelenia Góra... 36,5 29,5 5,8 2,7 0,8 241,38 - Legnica... 307,3 236,4 69,0 61,2 3870,5 301,92 28,5 Wałbrzych... 27,9 21,7 6,2 4,6 82753,6 320,81 3,1 Wrocław... 311,1 204,7 103,9 103,9 4101,0 1937,16 10,2 a Na terenach własnych zakładów i terenach obcych. Na terenach zakładów.

22 Ważniejsze dane o ochronie środowiska II WAŻNIEJSZE DANE O OCHRONIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM WEDŁUG POWIATÓW W2000R. (dok.) POWIATY Nakłady inwestycyjne na 1 mieszkańca w zł (ceny bieżące) na ochronę środowiska na gospodarkę wodną Powierzchnia obszarów prawnie chronionych" w ha w % powierzchni ogółem Pomniki przyrody" (obiekty) WOJEWÓDZTWO... 202,12 67,92 400212,0 20,1 2597 POWIATY: Bolesławiecki... 235,72 182,77 11829,9 9,1 211 Dzierźoniowski... 54,19 58,72 9059,5 18,9 155 Głogowski... 381,78 34,85 629,9 1,4 20 Górowski... 31,46 139,55 51980,3 70,4 77 Jaworski... 108,77 15,50 15248,7 26,2 128 Jeleniogórski... 101,29 132,99 38262,9 60,9 75 Kamiennogórski... 135,49 13,24 9954,7 25,1 43 Kłodzki... 166,64 23,27 61911,9 37,7 242 Legnicki... 269,94 101,79 8503,9 11,4 136 Lubański... 153,81 33,31 4569,9 10,7 89 Lubiński... 312,92 40,30 1439,8 2,0 56 Lwówecki... 45,21 58,20 19184,7 27,0 35 Milicki... 89,28 22,40 48286,0 67,5 38 Oleśnicki... 37,88 35,86 10742,5 10,2 33 Oławski... 138,81 86,35 25,4 0,0 27 Polkowicki... 706,75 93,89 20201,9 25,9 33 Strzeliński... 76,60 127,58 1500,0 2,4 37 Średzki... 96,27 83,83 524,9 0,7 13 Świdnicki... 93,72 50,36 4830,5 6,5 180 Trzebnicki... 84,52 63,48 20524,0 20,0 221 Wałbrzyski... 234,41 24,06 15389,1 35,8 183 Wołowski... 149,18 23,11 7960,7 11,8 19 Wrocławski... 172,23 235,05 12196,0 10,9 98 Ząbkowicki... 57,66 413,95 12612,0 15,7 111 Zgorzelecki... 973,07 73,08 1,4 0,0 49 Złotoryj ski... 87,43 9,88 4068,7 7,1 79 MIASTA na prawach powiatu: Jelenia Góra... 179,78 26,02 6629,5 61,2 21 Legnica... 97,82 0,82 23,4 0,4 82 Wałbrzych... 135,06 3,12 1434,1 16,9 65 Wrocław... 229,52 55,47 685,8 2,3 41 a Łącznie z obiektami utworzonymi na mocy uchwały rady gmin.

DZIAŁ I WARUNKI NATURALNE Uwagi metodyczne W dziale przedstawiono dane o położeniu geograficznym, powierzchni, a także wybrane elementy hydrograficzne i meteorologiczne, które obrazują warunki naturalne występujące na obszarze województwa dolnośląskiego. Stacje meteorologiczne prowadzą obserwację i pomiary elementów meteorologicznych co godzinę, natomiast do obliczeń średniodobowych i ekstremalnych korzysta się z ośmiu obserwacji na dobę. Średnie roczne temperatury powietrza zostały wyznaczone na podstawie średnich dobowych wartości liczonych z ośmiu obserwacji na stacjach meteorologicznych IMGW, które odzwierciedlają przebieg parametrów meteorologicznych na określonym obszarze. Roczne sumy opadów atmosferycznych zostały obliczone na podstawie sum miesięcznych, a te w oparciu o wartości dobowe. Średnie zachmurzenie określone jest w oktantach - stopniach w skali od 0 do 8, przy czym 0 oznacza niebo bez chmur a 8 - niebo całkowicie pokryte chmurami. Usłonecznienie, które określane jest w godzinach, oznacza czas bezpośredniego promieniowania słonecznego.

POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Lubuskie Głogowski Górowski Wielkopolskie Milicki Zgorzelecki Bolesławiecki Legnicki Lubiński Wołowski Trzebnicki Niemcy.ubański. Lwówecki Złotoryjski Jaworski, Świdnicki Średzki Wrocławski Oleśnicki Oławski Jeleni; lkamienno- > Wałbrzyski T Dzierżoniowski Strzeliński Republika Czeska Ząbkowicki Opolskie Kłodzki

Warunki naturalne 25 TABL. 1. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE Gmina W stopniach i minutach Najdalej wysunięte punkty granic województwa: na północ (szerokość geograficzna północna)... Kotla 51 47 na południe (szerokość geograficzna północna)... Międzylesie 50 06 na zachód (długość geograficzna wschodnia)... Bogatynia 14 45 na wschód (długość geograficzna wschodnia)... Dziadowa Kłoda 17 42 TABL. 2. POWIERZCHNIA I GRANICE Województwo Polska Powierzchnia w km2... 19948 312685 Długość granic w km z: Czechami... 432 790 Niemcami... 80 467 z województwami: lubuskim... 220 X wielkopolskim... 224 X opolskim... 197 X TABL. 3. UKŁA1) PIONOWY POWIERZCHNI Nazwa Jednostka administracyjna (gmina) Wzniesienie nad poziom morza w m Śnieżka Karpacz 1602 Zieleniec Duszniki Zdrój 900 Skidniów Kotla 69 Najniżej położona miejscowość... Skidniów Kotla. 69 TABL. 4. WYŻSZE SZCZYTY GÓRSKIE SZCZYTY Pasmo górskie Wzniesienie nad poziom morza wm Karkonosze 1602 Karkonosze 1509 Karkonosze 1489 Karkonosze 1471 Mały Szvszak... Karkonosze 1436 Masyw Śnieżnika 1425 Gowore.k... Masyw Śnieżnika 1314 Góry Izerskie 1126 Smrek.... Góry Izerskie 1124 Postawna... Góry Bialskie 1124 Smrek.... Góry Bialskie 1109 Orlica... Góry Orlickie 1084 Zielonv Garh... Góry Orlickie 1026 Góry Sowie 1015

26 Warunki naturalne TAEL. 4. WYŻSZE SZCZYTY GÓRSKIE (dok.) SZCZYTY Pasmo górskie Wzniesienie nad poziom morza wm Kalenica... Góry Sowie 964 Słoneczna... Góry Sowie 950 Kowadło... Góry Złote 987 Czortowiec... Góry Złote 944 Sasanka... Góry Bystrzyckie 980 łagodna... Góry Bystrzyckie 975 Skalnik... Rudawy Janowickie 935 Waligóra... Góry Kamienne 934 Suchawa... Góry Kamienne 928 Szczeliniec Wielki... Góry Stołowe 919 Skalniak... Góry Stołowe 915 TABL. 5. WAŻNIEJSZE RZEKI RZEKI Długość w kilometrach a w Polsce w granicach województwa Odra... 742 170 Bóbr... 270 154 Nysa Łużycka... 198* 67 Nysa Kłodzka... 182 114 Barycz... 133 112 Kwisa... 127 Widawa... 110 82 Bystrzyca... 110 110 Oława... 100 100 Kaczawa... 89 89 Ślęza... 86 86 a Dane przybliżone. b Odcinek graniczny. TABL 6. NAJDŁUŻSZE JASKINIE W REGIONIE SUDECKIM JASKINIE Długość w metrach Głębokość Jaskinia Niedźwiedzia... 2230 69 Jaskinia Gwiaździsta... 562 65 Szczelina Wojcieszowska... 440 113 Radochowska... 265 Jaskinia na Ścianie... 250 21 Nowa... 227 49 Złota Sztolnia... 170 20 Błotna... 155 40 Jasna... 146 95 Porcelanowa... 134 25 Źródło: dane Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk o Ziemi.

Warunki naturalne 27 TABL. 7. WAŻNIEJSZE PRZEŁĘCZE I KULMINACJE NA DROGACH PRZEŁĘCZ KULMINACJA Miejsce położenia Wzniesienie nad poziom morza w m Droga Szklarska... Karkonosze, Góry Izerskie 886 Szklarska Poręba - Harrachov Bierutowicka... Karkonosze 820 Karpacz - Sosnówka Kowarska... Karkonosze, Rudawy Janowickie 727 Jelenia Góra - Kamienna Góra Okraj... Karkonosze 1046 Kowary - Trutnov Widok... Góry Kaczawskie 613 Jelenia Góra - Świerzawa Walimska... Góry Sowie 750 Walim - Pieszyce Woliborska... Góry Sowie 711 Bielawa - Nowa Ruda Srebrna... Góry Sowie, Góry Bardzkie 586 Ząbkowice Śl. - Nowa Ruda Lisia... Góry Stołowe 786 Kudowa Zdrój - Radków Polskie Wrota... Góry Stołowe, Góry Orfickie 660 Kłodzko - Kudowa Zdrój Źródło: dane Instytutu Geodezji i Kartografii. TABL. 8. TEMPERATURY POWIETRZA, OPADY ATMOSFERYCZNE, PRĘDKOŚĆ WIATRU, USŁONECZNIENIE I ZACHMURZENIE ZANOTOWANE NA STACJACH METEORO LOGICZNYCH STACJE meteorologiczne Wzniesienie stacji nad poziom morza w m Średnie temperatury powietrza w C Suma opadów w mm Uslonecznienie w h Średnie zachmurzenie w oktantach Średnia prędkość wiatru w m/s Wrocław...... 1999 120 9,7 449 1785 5,3 3,2 2000 120 10,4 533 1739 5,4 3,0 Jelenia Góra......1999 342 8,3 613 1642 5,6 2,0 2000 342 9,0 700 1682 5,5 2,0 Kłodzko...... 1999 356 8,3 575 1728 5,3 2,4 2000 356 Śnieżka...... 1999 1603 U 1069 1314 6,3 12,8 2000 1603 2,1 1026 1441 6,1 12,5 Źródło: dane Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

STRUKTURA WYKORZYSTANIA POWIERZCHNI GEODEZYJNEJ WOJEWÓDZTWA Stan w dniu 1 I 2001 r. WODY -1,9% TERENY OSIEDLOWE - 4,2% Źródło: dane Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. TERENY KOMUNIKACYJNE - 3,7% NIEUŻYTKI - 0,6% POZOSTAŁE - 2,0% STRUKTURA POWIERZCHNI UŻYTKÓW ROLNYCH W 2000 R. WEDŁUG ODCZYNU KWASOWOŚCI GLEB WEDŁUG POTRZEB WAPNOWANIA GLEB obojętny -10,0% zasadowy - 5,0% bardzo kwaśny - 23,0% zbędne -14,0% ograniczone 12,0% lekko 28,0% kwaśny - 34,0% Źródło: dane Stacji Chemiczno-Rolniczej Oddział we Wrocławiu. wskazane -15,0% potrzebne -17,0% ZUŻYCIE NAWOZÓW NA 1 ha UŻYTKÓW ROLNYCH (w przeliczeniu na czysty składnik) 1998/1999 1999/2000 &!!!! potasowe fosforowe azotowe wapniowe