Monitorowanie szkół w zakresie realizacji obowiązkowych godzin zajęd wychowania fizycznego w formach alternatywnych W oparciu o rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 sierpnia 2009 roku w sprawie dopuszczalnych form realizacji dwóch godzin obowiązkowych zajęd wychowania fizycznego w roku szkolnym 2009/2010
Celem monitorowania było określenie zakresu wprowadzania alternatywnych form realizacji zajęd wychowania fizycznego, przyczyn ich podjęcia lub rezygnacji, poznanie warunków i form realizacji zajęd oraz kwalifikacji nauczycieli prowadzących te zajęcia. Badaniem zostało objętych 10% wytypowanych przez Wielkopolskiego Kuratora Oświaty szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych wg typów szkół. Łącznie do monitorowania wyznaczono: 126 szkół podstawowych, na ankietę odpowiedziało 114 szkół (90,47%). 67 gimnazjów, na ankietę odpowiedziało 56 szkół (83,58%). 81 szkół ponadgimnazjalnych, na ankietę odpowiedziało 75 szkół (92,59%).
Monitorowaniem objęto 21434 uczniów szkół podstawowych, w tym 11042 chłopców i 10392 dziewcząt z 1002 oddziałów. Realizację zajęd wychowania podjęło 28 szkół podstawowych tj. 24,56%. Wskazano powody, dla których nie podjęto wprowadzenia do oferty edukacyjnej realizacji części zajęd w innych formach: brak możliwości kadrowych 4 szkół (3,51%) niewystarczająca baza sportowa 29 szkół (25,44%) miejsce zamieszkania uczniów i organizacja dowozu 27 szkoły (23,68%) inne przyczyny 25 szkół (21,93%). Szkoły podstawowe zamierzają podjąd prowadzenie tych zajęd w terminach: - od 1 września 2010 r. 9 wskazao (7,89%) - od 1 września 2011 r. 8 wskazao (7,02 - od 1 września 2012 r. 8 wskazao (7,02%) - po 1 września 2013 r. 7 wskazao (6,14%).
Szkoły podstawowe organizując zajęcia wychowania fizycznego w innych formach uwzględniały głównie: zainteresowania uczniów (wynik: 5,28 w skali od 1 6) i możliwości kadrowe (5), a w najmniejszym stopniu miejsce zamieszkania uczniów (3,31), tradycje sportowe środowiska (3,56), osiągnięcia sportowe uczniów (3,94). Wszystkie powody mieściły się jednak na poziomie średnim.
Szkoły podstawowe realizując zajęcia wychowania fizycznego w innych formach korzystają głównie z basenów (36,96% odpowiedzi), terenów biegowych (17,39%), innych form (17,39%), stadionów lekkoatletycznych (15,22%), lodowiska (6,52%), kręgielni (4,35%), siłowni (2,17%). W ogóle nie wykorzystuje się w tym zakresie: kortów tenisowych, miasteczka ruchu drogowego, strzelnicy, stadniny koni, przystani wodnej, ścianki wspinaczkowej (0%). Zajęcia wychowania fizycznego w innych formach są organizowane głównie jako gry zespołowe, pływanie i sporty wodne oraz lekkoatletyka. Większośd nauczycieli posiada dodatkowe uprawnienia w dziedzinie kultury fizycznej i sportu 80 wskazao, w tym trenera 44 wskazania, instruktora 70, menedżera sportu 1. 859 uczniów szkół podstawowych jest zwolnionych z zajęd wychowania fizycznego decyzją dyrektora szkoły.
Wnioski Przy wdrażaniu alternatywnych form realizacji obowiązkowych zajęd wychowania fizycznego szkoły powinny w większym stopniu wykorzystywad potrzeby i zainteresowania uczniów oraz podejmowad współpracę z szeroko rozumianym środowiskiem i instytucjami prowadzącymi statutową działalnośd edukacyjną oraz sportową. Należy propagowad i urozmaicad inne formy realizacji zajęd wychowania fizycznego w celu umożliwienia wszechstronnego rozwoju ruchowego dzieci i młodzieży. Skala wykorzystywania przez uczniów zwolnieo z obowiązkowych zajęd wychowania fizycznego w szkołach wymaga natychmiastowych, radykalnych działao wszystkich, którzy kierują się troską o zdrowie młodego pokolenia. Istotnym warunkiem rozszerzania alternatywnych form wychowania fizycznego w szkołach jest koniecznośd poprawy bazy sportowej. Modyfikacji i wsparcia wymaga przygotowanie nauczycieli wychowania fizycznego do prowadzenia zajęd w różnych formach alternatywnych.
Informacja o wynikach kontroli Wychowanie fizyczne i sport w szkołach publicznych Najwyższa Izba Kontroli Synteza wyników kontroli 1. W 55% skontrolowanych szkół, w przyjętych do realizacji programach nauczania wychowania fizycznego, nie uwzględniono posiadanej przez szkołę infrastruktury sportowej oraz możliwości ruchowych, potrzeb zdrowotnych i zainteresowań ucznia. 2. W 74% szkół nie podejmowano działań zapobiegających spadkowej tendencji aktywnego uczestnictwa uczniów zajęciach wychowania fizycznego. 3. W 76% szkół nie zapewniono bezpiecznych warunków odbywania zajęć w-f (nieodpowiedni stan techniczny infrastruktury sportowej). 4. W 59% szkół nie oceniono postępów w osiągnięciach uczniów z przedmiotu w-f. 5. W 59% szkół nie prowadzono zajęć z gimnastyki korekcyjnej dla uczniów z wykrytymi wadami postawy. 6. W 33% szkół nie organizowano szkolnych imprez sportowych rangi mistrzostw szkoły lub spartakiady szkolnej.
Informacja o wynikach kontroli Wychowanie fizyczne i sport w szkołach publicznych Najwyższa Izba Kontroli Synteza wyników kontroli 7. W 62% szkół nie przestrzegano kryteriów przy rekrutacji do klas sportowych oraz zasad funkcjonowania tych klas. 8. W 79% szkół dyrektorzy nie zapewnili nauczycielom w-f odpowiedniego doskonalenia zawodowego. 9. W 81% szkół nadzór pedagogiczny sprawowany przez dyrektorów szkół nad zajęciami w-f był nieskuteczny. Dyrektorzy szkół w szczególności powinni: 1. Podjąć działania zmierzające do wprowadzenia, w ramach obowiązkowych zajęć w-f form organizacyjnych służących uatrakcyjnieniu tych zajęć w celu poprawy czynnego uczestnictwa uczniów. 2. Wprowadzić programy profilaktyczne służące przeciwdziałaniu wadom postawy, w tym zajęcia z gimnastyki korekcyjnej oraz wspomagać nauczycieli wychowania fizycznego w selekcji uczniów uzdolnionych sportowo, we współpracy z klubami i związkami sportowymi. Więcej informacji na stronie NIK w zakładce kontrole.