RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER FINANS6w Warszawa, dnia 1/ czerwca 2008 r. APlI0602/3IMFN/OSIMB7-SS93 SEKRETARIAT MARSZALKA SEJMU RP WPl. YNElO 1 3. 06. 2008 Pan Bronislaw Komorowski Marszalek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej : a.qcc.j«7 ;;2~ /e ~ -'~a / k«odpowiadaj'lc ponownie na dezyderat nr 8 Komisji Nadzwyczajnej "Przyjazne Panstwo" z dnia 6 marca 2008r., ponowiony w zwi'lzku z wnioskiem Komisji z dnia 25 kwietnia 2008 r. (przekazanym przy pismie Marszalka Sejmu z dnia 9 maja 2008 r.), uprzejmie wyjasniam, co nast~puje: 1. Na wst~pie pragn~ wyjasnic, iz teza zawarta w tresci dezyderatu z dnia 6 marca 2008r. iz "proces nadawania NIP jest procesem dlugotrwalym" jest nieprawdziwa. Ministerstwo Finansow przeprowadzilo szczegolow'l analiz~ w tym zakresie obejmuj'lc'l okres od 01.01.2007 do 23.04.2008r. Sredni czas trwania post~powania w sprawie nadania NIP dla osoby fizycznej prowadz'lcej dzialalnosc gospodarcz'l to 11 dni, dla osoby fizycznej nieprowadz'lcej dzialalnosci gospodarczej to 9 dni, natomiast dla osoby prawnej oraz jednostki organi~cyjnej niemaj'lcej osobowosci prawnej to 6 dni. Post~powania w sprawie nadania numeru NIP nalez'l do kategorii post~powan najkrocej prowadzonych w urz~dach skarbowych. Przekroczenia terminow nast~puj'l w sytuacjach wyj'ltkowych i podyktowane S'l nie tyle opieszalosci'l urz~du, co wadami formalnymi wniosku albo niekompletnoscict dokumentacji stanowi'lcej za1'lcznik do wniosku. 2. Numer Identyfikacji Podatkowej nadawany jest podatnikom i platnikom podatkow, a takze platnikom skladek na ubezpieczenia spoleczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. Obowi'lZek uzyskania numeru identyfikacji podatkowej reguluje art. 1 a zakres podmiotowy reguluje art. 2 ustawy z dnia 13 paidziernika 1995 r. 0 zasadach ewidencji i identyfikacji podatnikow i platnikow (Dz. U. z 2004 r. J:;l"r 269, poz. 2681 ze zm.) zwanej dalej UStaw'lO NIP. Stosownie do art. 3 ustawy 0 NIP ewidencji podatnik6w, platnik6w podatkow i platnikow skladek na ubezpieczenia spoleczne oraz ubezpieczenia zdrowotne dokonuj'l naczelnicy urz~dow skarbowych. Kryteria ustalania wlasciwosci naczelnika urz~du skarbowego w sprawie nadania NIP normuje art. 4 ustawy 0 NIP. Nadanie NIP nast~puje w drodze decyzji wydanej przez wlasciwego naczelnika urz~du skarbowego a post~powanie w sprawie nadania NIP jest prowadzone na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, z poin. zm.) z tym, ze w sprawach
o stwierdzenie niewaznosci decyzji 0 nadaniu NIP nie stosuje si~ art. 249 i art. 338. Naczelnika wlasciwego do prowadzenia okreslonego post~powania w sprawie nadania NIP ustala si~ na podstawie art. 4 ustawy 0 NIP. Zgodnie z art. 15 1 ustawy- Ordynacja.. podatkowa organy podatkowe przestrzegaj'l:. z urz~du swojej wlasciwosci rzeczowej i miejscowej. Okreslenie wlasciwosci organu podatkowego ma niebagatelne znaczenie praktyczne. Tylko bowiem organ wlasciwy dla podatnika moze skutecznie i waznie rozstrzygae sprawy dotycz'l:.ce jego zobowi'l:.zafl. Instytucja wlasciwosci jest niezb~dna nie tylko ze wzgl~du na potrzeb~ zachowania zasady dwuinstancyjnosci post~powania podatkowego (art. 127 o.p.) i przewidzian'l:. przez prawodawc~ organizacj~ podzialu pracy pomi~dzy organami podatkowymi. Chodzi przede wszystkim 0 to, ze organ podatkowy moze latwiej niz podatnik lub platnik ustalie w konkretnym wypadku wlasciwose rzeczow'l:. i miejscow'l:. organu podatkowego niz wymienione podmioty. Nie zwalnia to jednak podatnika, platnika, inkasenta i innych podmiot6.w dolozenia staran to, aby kierowac swoje podania, wnioski i pisma procesowe do organu podatkowego wlasciwego w danej sprawie. o ile jednak organ podatkowy ma przestrzegae wlasciwosci z urz~du, 0 tyle w wypadku nieprawidlowego wyboru organu podatkowego przez podatnika, platnika, inkasenta, organ obowi'l:.zany jest do przekazania sprawy organowi podatkowemu, kt6ry jest organem wlasciwym rzeczowo lub miejscowo. Jednoczesnie powinien zawiadomic o przekazaniu sprawy podmiot, kt6ry j'l:. nieprawidlowo skierowal. W tym wypadku podanie wniesione do organu niewlasciwego przed uplywem terminu okreslonego przepisami prawa uwaza si~ za wniesione z zachowaniem terminu. Naruszenie przepis6w 0 wlasciwosci jest obj~te sankcj'l:. niewaznosci. Dlatego tez wym6g przestrzegania wlasciwosci z urz~du powinien bye realizowany przez organ podatkowy poprzez skrupulatne badanie wlasciwosci na kazdym etapie post~powania. OkreSlaj'l:.c wlasciwose organ6w podatkowych ustawodawca mial przede wszystkim na uwadze to, aby siedziba organu podatkowego znajdowala si~ mozliwie jak najblizej miejsca wykonywania dzialalnosci gospodarczej albo siedziby (miejsca zamieszkania) podatnika lub platnika. Ulatwia to nie tylko kontakt podatnikom i platnikom z urz~dem skarbowym, ale r6wniez pozwala organom skarbowym zweryfikowac dane wynikaj'l:.ce ze zgromadzonej dokumentacji ze stanem faktycznym. Nalezy tu podkreslie, iz weryfikacja danych ewidencyjnych jest bardzo waznym elementem post~powania w sprawie nadania l1umeru identyfikacji podatkowej. Kompleksowa weryfikacja danych zawartych w zgloszeniach identyfikacyjnych/aktualizacyjnych NIP, ulatwia sprawny pob6r podatk6w, szybk'l:. kontrol~ podatkowct, efektywn'l:. egzekucj~ administracyjn'l:. oraz pozwala rozpoznawae, zapobiegac, wykrywac oraz zwalczae przest~pstwa i wykroczenia skarbowe. Taka procedura blokuje dost~p do obrotu gospodarczego tzw. "firm krzak6w". Formalna weryfikacja poprawnosci danych wprowadzonych do systemu wymaga wsp61pracy w zakresie Krajowej Ewidencji Podatrtik6w (KEP), kt6ra pozwala mi~dzy innymi na wyeliminowanie przypadk6w nadawania wi~cej nizjednego NIP danemu podmiotowi. Reasumuj'l:.c, sam fakt,okreslania przez prawo wlasciwosci organ6w urzeczywistnia zakaz prowadzenia post~powania w tej samej sprawie przez inne organy oraz ulatwia unikanie spor6w 0 wlasciwosc i zapobiega powstaniu chaosu kompetencyjnego. W obecnym stanie prawnym nie moma zaakceptowac reguly ustalenia wlasciwosci organu podatkowego poprzez "wyb6r" wnioskodawcy wyrazaj'l:.cy si~ w skierowaniu wniosku do wybranego przez siebie organu podatkowego. Odnosz'l:.c si~ do tresci uzasadnienia ponowionego dezyderatu, iz "Poslowie uznali, ze Ministerstwo Finans6w powinno zastanowic si~ nad sposobem wdrozenia zawartych
w dezyderacie postulat6w a nie udzielae odpowiedzi, ze ich wykonanie jest niemozliwe" pragn(( zauwazye, iz Ministerstwo Finans6w nie wyklucza mozliwosci wprowadzenia zmian w kwestii wlasciwosci organu do nadania NIP. W odpowiedzi Ministra Finans6w z dnia 11 kwietnia 2008r. na dezyderat Komisji Nadzwyczajnej "Przyjazne Panstwo" (na stronie 4) stwierdzono, ze "Po wdrozeniu systemu rejestracji centralnej mozna b~dzie rozwazac uelastycznienie wlasciwosci organow w sprawie nadania NIP.". Konieczne b((dzie. w6wczas dokonanie analizy, czy "odmiejscowienie" nadawania NIP tj. wprowadzenie mozliwosci prowadzenie post((pow.ania w urz((dzie skarbowym poza obszarem zamieszkania lub siedziby wnioskodawcy albo poza obszarem prowadzenia dzialalnosci gospodarczej b~dzie rozwiqzaniem dostatecznie atrakcyjnym z punktu widzenia podatnika. Trzeba zauwazye, iz w6wczas kontakt bezposredni z urz((dem skarbowym z uwagi na odleglose b((dzie utrudniony, co moze bye istotne w razie koniecznosci dokonania korekty bl((d6w formalnych wniosku. Utrudnionym b((dzie dor~czenie decyzji; w praktyce kosztownym (czas i koszty dojazdu) okaze si(( odbieranie decyzji bezposrednio w urz~dzie skarbowym. 3. Postulat Komisji, aby w kazdym urz((dzie skarbowym mozliwe bylo odbieranie potwierdzenia nadania NIP jest realizowany w oparciu 0 obecne regulacje prawne. Na wniosek zainteresowanego naczelnik urz((du skarbowego obowiqzany jest do potwierdzenia faktu nadania NIP podmiotowi, kt6ry si~ nim posluguje. Zainteresowanym moze bye sam podatnik lub osoba trzecia ( art. 13 ust. 3 ustawy 0 NIP). Jezeli wniosek 0 potwierdzenia nadania NIP wplynie do organu podatkowego, kt6ry nadal NIP, naczelnik urz~du skarbowego udziela odpowiedzi we wlasnym zakresie. Jezeli natomiast naczelnik urz((du nie nadal NIP to ustala prawidlowose NIP z naczelnikiem urz~du skarbowego, kt6ry go nadal i udziela odpowiedzi skladajqcemu wniosek. 4. Dla sprawnosci funkcjonowania systemu podatkowego kluczowe jest gromadzenie informacji pozwalajqcych na poprawnq identyfikacj~ podatnik6w czy platnik6w podatk6w, platnik6w skladek na ubezpieczenie spoleczne i ubezpieczenie zdrowotne. Dla realizacji tego zadania niezb~dne bylo stworzenie odpowiedniego systemu. W zwiqzku z powyzszym, -ustawq 0 NIP zostala powolana Krajowa Ewidencja Podatnik6w (dalej: KEP), kt6ra jest prowadzona przez ministra wlasciwego do spraw finans6w publicznych i sluzy: 1) gromadzeniu. i weryfikacji danych wynikajqcych ze zgloszen identyfikacyjnych i aktualizacyjnych podatnik6w; 2) por6wnaniu danych wynikajqcych ze zgloszen identyfikacyjnych i aktualizacyjnych podatnik6w z innymi rejestrami urz~dowymi w celu ustalenia podatnik6w, kt6rzy naruszyli przepisy ustawy. W obecnym ksztalcie KEP jest bazq danych, kt6ra zasilana jest danymi pochodzqcymi z lokalnych baz danych urz~d6w skarbowych. Aktualizowanie KEP nast((puje poprzez kopiowanie danych przekazywanych przez naczelnik6w urz((d6w skarbowych. KEP pozwala m.in.: weryfikowae dane pochodzqce ze zgloszen identyfikacyjnych i kontrolowae proces nadawania NIP. Celem utworzenia Centralnego Rejestru Krajowej Ewidencji Podatnik6w (CR KEP) jest m.m.: zapewnienie unikalnej identyfikacji podatnik6w w ramach calego kraju, poprzez gromadzenie i weryfikacj(( danych wynikajqcych ze zgloszen identyfikacyjnych i aktualizacyjnych podatnik6w,
zapewmeme sp6jnosci i poprawnosci dla calego systemu nadawania NIP, poprzez zintegrowanie w jednym miejscu danych identyfikacyjnych podatnik6w pochodzc:tcych z r6mych urz~d6w skarbowych, usprawnienie i przyspieszenie procesu rejestracji podmiotow. Zlozonosc i rozleglosc przedsi~wzi~cia podzielona na etapy: spowodowaly, ze realizacja przedsi~wzi~cia zostala Etap I. Zainicjowanie Centralnego Rejestru Krajowej Ewidencji Podatnikow (CR KEP) Zostala utworzona pierwsza wersja CR KEP poprzez usystematyzowanie wypelnienia bazy centralnej informacjami z lokalnych baz danych pochodz'lcymi ze zgloszen identyfikacyjnych i aktualizacyjnych. Weryfikacja lokalna obj~la m.in.: weryfikacj~ danych ze zgloszen identyfikacyjnych i aktualizacyjnych os6b fizycznych i jednostek organizacyjnych, adres6w, uzupelnienie informacji 0 odbiorze decyzji w sprawie nadania NIP. W ramach weryfikacji centralnej wykonywano weryfikacje: danych ze zgloszen identyfikacyjnych: wyszukiwanie danych do wyjasnienia (np. przypadki wielokrotnego wyst'\pienia 0 nadanie NIP), przekazywanie do urz~d6w skarbowych informacji 0 zgloszeniach i danych do wyjasnienia, wprowadzanie do CR KEP danych ze zgloszen identyfikacyjnych uznanych za poprawne, zapisywanie w CR KEP informacji 0 bl~dnie wygenerowanym lub nadanym NIP; danych ze zgloszen aktualizacyjnych: wyszukiwanie wpisanych do CB KEP zgloszen aktualizacyjnych z NIP, dla kt6rego nie istnieje w systemie decyzja 0 nadaniu NIP lub informacja 0 danych ze zgloszenia identyfikacyjnego, wyszukiwanie przypadk6w uzycia NIP nadanego innemu podmiotowi, przyporz'ldkowanie zapis6w danych ze zgloszen aktualizacyjnych do poprawnych zapis6w ze zgloszen identyfikacyjnych wraz z NIP; w zwiazku z aktualizacja CR KEP: ustalenie ostatniej rejestracji formalnej podmiotu w celu przyj~cia jego aktualnych (tzn. z ostatniego zgloszenia) danych, zapisanie informacji 0 danych historycznych, wskazanie wyst'\pien podmiotu w urz~dach skarbowych, zapisanie w CR KEP aktualnych informacji m.in. 0 adresie zamieszkania / siedziby; w zwiazku z por6wnywaniem danych zapisanych w CR KEP z danymi w rejestrze PESEL: wskazanie os6b fizycznych, kt6re nie wyst~puj'l w rejestrze PESEL, mimo posiadania obywatelstwa polskiego, wyjasnienie niezgodnosci pomi~dzy danymi w obu bazach, uzupelnienie informacji 0 zgonie osoby fizycznej, przekazanie do urz~d6w skarbowych informacji 0 danych do wyjasnienia. Centralny Rejestr KEP stanowi podzbi6r Centralnego Rejestru Podmiot6w (CRP). CRP jest rejestrem podmiot6w zweryfikowanych, kt6re S'l istotne dla organ6w podatkowych (nie wszystkie podmioty zweryfikowane S'l podmiotami zobowi'lzanymi). W ramach prac nad utworzeniein CRP S'l prowadzone prace weryfikuj'lce dane. W tym celu utworzono System Centralnej Weryfikacji (SCW). Dane zgodnie z zapotrzebowaniem S'l przetwarzane a ich wyniki S'l udost~pniane urz~dom skarbowym celem wyjasnienia bl~d6w lub niezgodnosci. Wedlug danych statystycznych z weryfikacji przeprowadzonej na danych wg stanu z 20 lute go 2008 r. do CR KEP (CRP) wprowadzono dane identyfikacyjne ze zgloszen ponad 99,83% podmiot6w ze zbiorowosci liczc:tcej ponad 41,197 mln (pozostalo okolo 70000 przypadk6w wyst'\pien wymagaj'lcych kontynuacji weryfikacji).
W okresie pazdziemik - grudzien 2006 r. w ramach prac zwi~zanych z wdrozeniem systemu przeprowadzono w wyznaczonych US testy pilotazowe integracji system6w SeRCe 2.0 (System Rejestracji Centralnej) i POLTAX 4.0 (system dzialaj~cy w urz~dach skarbowych), kt6re wykazaly, iz opracowana aplikacja nie spelnia oczekiwan uzytkownika tj. nie obsluguje prawidlowo transportu danych pomi~dzy Poltax a CRP. W wyniku zgloszonych uwag wykonawca podj~l decyzj~ 0 koniecznosci zakupu nowej Platformy Integracji (PI), kt6ra spelni oczekiwania dotycz~ce integracji danych. Obecnie finalizowane s~ testy nowej Platformy Integracji. Etap 11. Utworzenie CRP, czyli dodanie do rejestru informacji 0 podmiotach, kt6re nie podlegaj~ ustawie 0 NIP (nie nalez~ do Centralnej Bazy Krajowej Ewidencji Podatnik6w (CB KEP», ale s~ obslugiwane przez urz~dy skarbowe. Centralna Baza Krajowej Ewidencji Podatnik6w (CB KEP) zawiera dane ewidencyjne zgodnie z zawartosci~ rejestr6w lokalnych (w urz~dach skarbowych). CB KEP to kopia wszystkich rejestr6w lokalnych i jest utrzymywana w Ministerstwie Finans6w. Wyst~puj~ce w CB KEP zapisy mog~ zawierae bl~dy, kt6rych wykrycie jest celem projektu SCW (np. bl~dne uzycia NIP). Na tym etapie zostan'l. uzupelnione lub dol'l.czone dane ewidencyjne zgodnie z zawartosci~ rejestr6w lokalnych z 401 urz~d6w skarbowych, obejm~ tez podmioty nie podlegaj~ce ustawie 0 NIP, uzupelnienie Centralnej Bazy 0 informacje dodatkowe (np. pozostale adresy, konta bankowe, powi~zania pomi~dzy podmiotami, dane dodatkowe o podmiocie, kt6re zostaly uznane za poprawne). Etap III Uruchomienie pelnej funkcjonalnosci systemu informatycznego KEP w tym mozliwosci rejestracji centralnej. Pelna funkcjonalnose systemu KEP pozwoli mi~dzy innymi na ewidencjonowanie i aktualizowanie wszystkich danych ewidencyjnych, w tym utrzymywanie historii zmian danych, udost~pnianie danych ewidencyjnych zapisanych w CR KEP uprawnionym uzytkownikom innych resortowych obszar6w aplikacyjnych, kontrolowanie poprawnosci procesu rejestracyjnego, sledzenie wlasciwosci miejscowej, udost~pnianie danych zgodnie z art. 15 ust.2 ustawy 0 NIP, zarz~dzanie i administracja systemem, obsluga zapytan. Dopiero po realizacji wszystkich wymienionych etap6w moma b~dzie m6wi6 o osi<tgni~ciu stanu docelowego, chociaz zakonczenie pierwszego etapu tj. jednoznacznej identyfikacji podmiot6w podlegaj'l.cych ustawie 0 NIP spelni podstawowe wymagania stawiane przed calym projektem. Ponadto nalezy zauwa.zye, iz "rejestracja centralna" nie byla przewidywana jako narz~dzie sluz~ce podatnikom do bezposredniego aktualizowania swoich danych. Rejestracja centralna b~dzie stanowi6, bowiem cz~se wi~kszego, zintegrowanego systemu zbierania i dystrybucji danych 0 podmiotach, kt6ry z zalozenia ma bye bardzo hermetyczny. Limitowanie dost~pu oraz brak mozliwosci nawet posredniego dost~pu osobom trzecim nieb~d~cych pracownikami 'uprawnionych organ6w, jest niezb~dna do zapewnienia bezpieczenstwa danym gromadzonym w KEP, gdyz jest rejestrem niejawnym, obj~tym tajemnic~ skarbow~ oraz przepisami 0 ochronie danych osobowych. Reasumuj~c, "rejestracja centralna" ma sluzye do wspomagania administracji podatkowej dla realizacji jej zadaft ustawowych. CR KEP pozwoli na lepsze wykorzystanie zgromadzonych danych i dost~p urz~d6w skarbowych do pelnej zbiorowosci podatnik6w, platnik6w podatk6w i platnik6w
skladek na ul/ezpieczenie spoleczne lub ubezpieczenie zdrowotne oraz zdecydowanie skr6ci czas nadawania NIP. WyraZam nadziej~, iz powyzsze wyjasnienia i informacje spelnict oczekiwania Komisji Nadzwyczajnej. _ r. Z. ';>oda.eo.,,<1(3 H'f Z up~aznj8nja M stra Finans6w PO~RE RZ ST~.JJ,A/c::t...,e;:;c I<r 0" " Andrzej Para/ianowicz