Za kogo składki na Fundusz Pracy Autor: Bożena Wiktorowska Firmy nie muszą płacić składek za starszych pracowników, którzy ukończyli, kobiety 55 lat, a mężczyźni 60 lat. Składka na Fundusz Pracy wynosi 2,45 proc. od podstawy wymiaru. Opłacana jest obowiązkowo zarówno z tytułu umowy o pracę, zlecenia, jak i z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Płaci się ją za okresy podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Przy ustalaniu tej daniny nie ma zastosowania ograniczenie rocznej podstawy wymiaru tych należności do 30-krotności prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Najniższą podstawą, od której rozpoczyna się liczenie składek, jest wynagrodzenie minimalne (obecnie to 1680 zł). Stawka niższa wynosząca 80 proc. najniższej płacy dotyczy tylko osób w pierwszym roku pracy. Zwolnienia ze składek Nie zawsze pracodawca obowiązkowo musi płacić składki na Fundusz Pracy. Takiego przymusu nie ma, gdy pracownik osiąga dochód mniejszy od minimalnej płacy. Jeżeli zaś taka osoba osiąga dochody z różnych tytułów, kwoty te sumuje się i taką wielkość porównuje się z kwotą najniższego wynagrodzenia. Nie ma także obowiązku opłacania należności za starszych pracowników. Firmy zatrudniające kobiety powyżej 55. roku życia oraz mężczyzn mających więcej niż 60 lat są zwolnione z uiszczenia składek na Fundusz Pracy niezależnie od wysokości osiąganego dochodu. Zwolnienie obowiązuje niezależnie od tytułu ubezpieczenia, a więc zarówno
w przypadku umowy o pracę i zlecenia, jak i w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej. Zwolnienie jest bezterminowe i przysługuje od pierwszego dnia miesiąca po ukończeniu przez podwładnego odpowiednio 55 lub 60 lat. W przypadku pracowników mających umowy o pracę zwolnienie przysługuje już po ukończeniu 50. roku życia, w przypadku gdy przed zatrudnieniem osoba taka widniała w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy przez co najmniej 30 dni. Zwolnienie to dotyczy wyłącznie umowy o pracę i przysługuje jedynie przez 12 miesięcy od pierwszego dnia miesiąca po zawarciu takiego kontraktu. Składek na Fundusz Pracy nie opłacają także: przedsiębiorcy Polskiego Związku Głuchych i Polskiego Związku Niewidomych oraz Związku Ociemniałych Żołnierzy RP, Opieki nad Ociemniałymi, Zakład Opieki nad Niewidomymi w Laskach oraz zakłady aktywizacji zawodowej za zatrudnionych pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Pracodawca nie musi opłacać składki na ten fundusz celowy również za pracownika, który wrócił z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego macierzyńskiego lub wychowawczego. Zwolnienie to dotyczy wyłącznie umowy o pracę i przysługuje przez 36 miesięcy od pierwszego dnia następującego po tym, w którym podwładny wrócił z urlopu. Ograniczone preferencje Składek nie muszą płacić firmy, które zatrudniają wyłącznie na podstawie umów-zleceń. Zwolnienie obejmuje wówczas wszystkich zatrudnionych zleceniobiorców niezależnie od wysokości wynagrodzenia. Wystarczy jednak, że jedna osoba w firmie zatrudniona zostanie na umowę o pracę i taki przedsiębiorca traci preferencje w stosunku do wszystkich zleceniobiorców. Zwolnienie dotyczy tylko zleceniodawców będących osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą. Zgodnie z art. 104 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy obowiązkowe składki na Fundusz Pracy są ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Kwoty te w przeliczeniu na okres miesiąca muszą wynieść tyle, ile wynosi minimalne wynagrodzenie za pracę. Stosownie do art. 107 ust. 1ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, składki opłaca się za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Tym samym przedsiębiorcy mają obowiązek uiszczania ich także za osoby wykonujące prace na podstawie umowy-zlecenia, o ile spełnią warunek dotyczący minimalnej płacy. Dwie przesłanki Należy jednak pamiętać, że obowiązek ich opłacania uzależniony jest od łącznego zaistnienia
dwóch przesłanek, tj. istnienia obowiązku w zakresie ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz uzyskania określonej wysokości kwot stanowiących podstawę wymiaru (powstaje wyłącznie w sytuacji, gdy wskazane kwoty wynoszą, w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę). Równocześnie zgodnie z art. 104 ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, jeśli kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pochodzą z różnych źródeł, to obowiązek opłacania składek na FP powstaje wtedy, gdy łączna kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Stosownie do treści art. 104 ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, osoba, do której ma zastosowanie art. 104 ust. 3, składa stosowne oświadczenie każdemu pracodawcy lub w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS, jeżeli sama opłaca składki na ubezpieczenia społeczne. Sumowanie umów Jeśli osoba wykonuje pracę, również tę na podstawie umowy-zlecenia, u różnych pracodawców, ma obowiązek składania stosownego oświadczenia każdemu z nich, jednostce organizacyjnej odprowadzającej składki lub terenowej ZUS, jeżeli sama opłaca składki na ubezpieczenie społeczne. Oświadczenie to powinno potwierdzać fakt uzyskiwania przychodu z różnych źródeł lub jego brak. Przez złożenie stosownego dokumentu należy rozumieć także przedłożenie oświadczenia o zaprzestaniu otrzymywania przychodu z innych źródeł. Na podstawie wymienionego oświadczenia płatnik (pracodawca, zleceniodawca) będzie mógł ustalić, czy jest zobowiązany do opłacenia składki na Fundusz Pracy. Zasady opłacania składek na Fundusz Pracy 1. Przedsiębiorcy oraz inne jednostki organizacyjne mają obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy m.in. za osoby: zatrudnione na postawie umowy o pracę lub stosunku służbowego, wykonujące pracę nakładczą, na podstawie umowy agencyjnej lub zlecenia oraz świadczące usługi, do których zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, wykonujące pracę w okresie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierające stypendia sportowe, otrzymujące świadczenie socjalne przysługujące na urlopie górniczym, świadczenie górnicze lub górniczy zasiłek socjalny,
pobierające wynagrodzenie przysługujące w okresie świadczenia górniczego, stypendium na przekwalifikowanie lub kontraktu szkoleniowego, będące żołnierzami zawodowymi lub funkcjonariuszami, którzy nie mają prawa do renty lub emerytury mundurowej, za które po zwolnieniu ze służby odprowadzono składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od uposażenia wypłaconego w okresie służby lub stosunku pracy, będące funkcjonariuszami, którzy w chwili zwolnienia ze służby spełniają jedynie warunki do nabycia prawa do policyjnej renty inwalidzkiej, w przypadku przekazania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. 2. Obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy mają także: rolnicze spółdzielnie produkcyjne, spółdzielnie kółek rolniczych lub spółdzielnie usług rolniczych za swoich członków, z wyjątkiem członków, którzy wnieśli wkład gruntowy o powierzchni użytków rolnych powyżej 2 ha przeliczeniowe, 3. Obowiązek opłacania składek na fundusz nie dotyczy osób: duchownych, pobierających na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłek stały, pobierających świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka, podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników, żołnierzy niezawodowych w służbie czynnej, odbywających zastępcze formy służby wojskowej, przebywających na urlopach wychowawczych oraz pobierających zasiłek macierzyński, pobierających świadczenie szkoleniowe po ustaniu zatrudnienia na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, osób świadczących pracę na podstawie umowy uaktywniającej. PRZYKŁADY 1. Czy firma nie płaci za starszego pracownika Właściciel niewielkiego zakładu usługowego zatrudnia kilka osób na podstawie
umowy o pracę. Osoby te są zatrudnionego u niego od kilku lat. Ostatnio dowiedział się, że zupełnie niepotrzebnie płacił składki na Fundusz Pracy. Czy w takiej sytuacji będzie mógł się zwrócić do ZUS o rozliczenie nadpłaconych składek? Osoby prowadzące działalność gospodarczą zatrudniające pracowników na podstawie umowy o pracę mają obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy. Zwolnienie z tego obowiązku pojawia się w momencie, kiedy zatrudniony osiągnie wieku co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn. Jeśli stanie się to w trakcie miesiąca kalendarzowego, to zwolnienie z obowiązku opłacania tych składek następuje dopiero od następnego miesiąca. Jedynie w przypadku osób, których 55. lub 60. urodziny przypadają pierwszego dnia danego miesiąca, zwolnienie z obowiązku opłacania tych składek przysługuje już od tego miesiąca. Firmy nie mają także obowiązku ponoszenia kosztów z tego tytułu przez rok, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę, za podwładnych, którzy ukończyli 50. rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem pozostawali w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy. Jeśli więc przedsiębiorca zapłacił więcej, niż to wynikało z ustawowego obowiązku, to jest zobowiązany do korekty przekazanych dokumentów. Dotyczy to okresu, za który składka ta nie powinna być wykazywana i opłacana. Jeżeli w wyniku skorygowania dokumentów powstanie nadpłata, będzie ona podlegała z urzędu zaliczeniu na pokrycie zaległych lub bieżąco należnych składek, a w razie ich braku zostanie zwrócona na wniosek złożony w tej sprawie przez płatnika. Zwrot nie nastąpi jednak, jeśli nienależnie opłacone składki uległy przedawnieniu. Obecnie dochodzi do tego po upływie 5 lat. 2. Czy przedsiębiorca płaci za samozatrudnionego Właściciel firmy handlowej zaproponował pracownikom założenie działalności gospodarczej. Dopiero wówczas były pracodawca podpisywał umowę z samozatrudnionym na wykonywanie konkretnych prac. Czy w takiej sytuacji przedsiębiorca jest zwolniony z płacenia składek na Fundusz Pracy za byłego już pracownika? W sytuacji pracodawcy, który podpisał umowę z samozatrudnionym, nie ma obowiązku opłacania za taką osobę składek na ubezpieczenie społeczne (16,26 proc. liczone od przychodu pracownika). Jest także zwolniony z daniny na rzecz Funduszu Pracy (2,45 proc.) oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (0,15 proc.). Obowiązki związane z ubezpieczeniem przejmuje bowiem na siebie samozatrudniony. Ma jednak z tego tytułu korzyści. Może bowiem rozliczyć faktycznie poniesione koszty uzyskania przychodu. Wszystkie te zaksięgowane koszty zmniejszają podstawę do wyliczenia podatku dochodowego. 2013 Henkel Polska sp. z o.o.