ROGRAM NAUZANIA LA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY 325509 O STRUKTURZE MOUŁOWEJ Wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn. 30.06.2012 r. Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
TY SZKOŁY: SZKOŁA OLIEALNA 1. TY ROGRAMU: MOUŁOWY 2. ROZAJ ROGRAMU: LINIOWY 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Krystyna Olchowik, mgr inż. Izabela Rosiak, dr Anna Wisła-Świder Recenzenci: Konsultanci: mgr inż. Grażyna Krogulec 4. OSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWOOWEGO rogram nauczania dla zawodu TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. Rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2011 r. Rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych z dnia 30 kwietnia 2007 z późn. zmianami. Rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 17 listopada 2010 r. 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWOOWEGO Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. RZEMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM Nie dotyczy kształcenie w zawodzie Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA LA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Z OSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
8. INFORMAJA O ZAWOZIE TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Technik bezpieczeństwa i higieny pracy sporządza bieżące i okresowe analizy stanu bhp w zakładzie pracy, rozwiązuje bieżące problemy techniczne i organizacyjne związane z bhp w skali zakładu pracy i w odniesieniu do stanowisk pracy. Kontroluje stan bhp w zakładzie, sporządza sprawozdania i protokoły pokontrolne oraz opinie dotyczące spełniania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, ocenia ekonomiczne skutki zagrożeń, wypadków przy pracy i chorób zawodowych. obiera właściwe środki ochrony dla pracowników na poszczególnych stanowiskach pracy, nadzoruje wykonywanie zleceń służb kontrolujących warunki bhp we wszystkich instytucjach. o podstawowych zadań technika bhp w firmie należy: identyfikacja i ocena zagrożeń występujących w procesie pracy oraz ryzyka związanego z tym zagrożeniami, organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wypracowanie i wdrożenie metod ochrony pracowników przed zagrożeniami związanymi z wykonywaną pracą, ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków, współdziałanie ze służbami pracowniczymi zakładu pracy w zakresie obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Technik bezpieczeństwa i higieny pracy może podjąć pracę w przedsiębiorstwach, instytucjach i organizacjach prowadzących działy higieny i bezpieczeństwa pracy. Może też prowadzić własną działalność gospodarczą i świadczyć usługi szkoleniowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, doradcze lub konsultacyjne dla firm i instytucji, które nie są zobligowane ustawą do zatrudnienia pracownika służby H. 9. UZASANIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWOZIE TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Współczesny biznes to przede wszystkim lawinowo narastająca konkurencja, duża zmienność gustów klientów oraz ciągła presja na innowacyjność i efektywność kosztową. Taka sytuacja tworzy trudne i wymagające środowisko pracy, zaś sektor zarządzania bhp staje się strategicznym elementem w planowaniu rozwoju przedsiębiorstwa. okonujący się postęp w różnych obszarach i integracja z Unią Europejską wyznaczają kierunki zmian. rzemiany te dotyczą zarówno obszaru bezpieczeństwa pracy, jak również podejścia do rozwoju i doskonalenia kompetencji pracowników. Aktualnie za najważniejszy element, od którego uzależnione są sukcesy danej organizacji, coraz częściej uznaje się ludzi, a potrzeba efektywnego i właściwego rozwoju pracowników jest dziś ważniejsza niż kiedykolwiek. Aktualnie pracodawcy są coraz bardziej świadomi oczekiwań, jakie stawiają swoim pracownikom, oczekując przede wszystkim obok kwalifikacji faktycznych umiejętności i kompetencji zarówno w obszarze zawodowym, jak i społecznym. Oczekiwania te nabierają szczególnego znaczenia w kontekście pracy służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Jest to związane z dużą liczbą i małą czytelnością obowiązujących przepisów, procesem kontroli organizacji oraz obowiązkami pracodawców w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. latego tak istotnym jest by kształcić techników bezpieczeństwa i higieny pracy, którzy przez cały czas będą czuli potrzebę uaktualniania swojej wiedzy i umiejętności, podnoszenia kwalifikacje i doskonalenia kompetencji pamiętając, iż pracownicy służb bhp stanowią we współczesnym świecie newralgiczną grupę jeżeli chodzi o poziom bezpieczeństwa w organizacji. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
10. OWIĄZANIA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Z INNYMI ZAWOAMI Z.13. Kwalifikacja Zarządzanie bezpieczeństwem w środowisku pracy Symbol zawodu 325509 Zawód Technik bezpieczeństwa i higieny pracy Elementy wspólne OMZ KZ(Z.a) - rak wspólnych kwalifikacji z innymi zawodami, - rak zawodów o wspólnych efektach kształcenia w ramach obszaru kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia w tym zawodzie. 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWOZIE TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) oceniania stopnia zagrożeń i ryzyka zawodowego powodowanego przez czynniki chemiczne, fizyczne i biologiczne występujące w środowisku pracy; 2) rozwiązywania bieżących problemów technicznych i organizacyjnych związanych z bezpieczeństwem i ergonomią w skali zakładu pracy i w odniesieniu do stanowisk pracy; 3) współuczestniczenia w ustalaniu okoliczności, przyczyn wypadków i chorób zawodowych; 4) organizowania i prowadzenia szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. o wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (H, G, JOZ, KS, OMZ) efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru medyczno-społecznego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(Z.d). efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie Z.13. Zarządzanie bezpieczeństwem w środowisku pracy. Kształcenie zgodne z opracowanym programem nauczania pozwoli na osiągniecie co najmniej wymienionych celów. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
12. LAN NAUZANIA LA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze modułowej Klasa Lp Obowiązkowe zajęcia edukacyjne semestr 1 I semestr 2 II semestr 3 Liczba godzin tygodniowo w okresie nauczania Liczba godzin w okresie nauczania Moduły kształcenia zawodowego 1 M1 rzestrzeganie przepisów prawa pracy 7 7 112 2 M2 Kształtowanie warunków środowiska pracy 11 5 16 256 3 M3 Określanie zagrożeń i prowadzenie profilaktyki w środowisku pracy 7 14 10 31 496 4 M4 rowadzenie działalności z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 4 13 17 272 5 M5 osługiwanie się językiem obcym w bezpieczeństwie i higienie pracy 2 2 4 64 Łączna liczba godzin 25 25 25 75 1200 Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego 25 25 25 75 1200 1) do celów obliczeniowych przyjęto 32 tygodnie w ciągu jednego roku szkolnego Egzamin potwierdzający kwalifikacje K1 (Z.13.) odbywa się pod koniec III semestru. raktyki zawodowe 2 tyg. 2 tyg. 160 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
lan nauczania o strukturze modułowej wraz z jednostkami modułowymi Lp. Nazwa modułu/ jednostki modułowej SEMESTR Liczba godzin w cyklu kształcenia I II III tygodniowo łącznie Modułowe kształcenie zawodowe 1. 325509.M1 rzestrzeganie przepisów prawa pracy 7 7 112 2. 3. 325509.M2 Kształtowanie warunków środowiska pracy 11 5 16 256 325509.M2.J1 Określanie wpływu środowiska pracy na organizm człowieka 325509.M2.J2 Określenie wpływu psychofizycznych i społecznych aspektów procesu pracy na organizm człowieka 325509.M2.J3 Kształtowanie ergonomicznych warunków pracy 325509.M3 Określanie zagrożeń i prowadzenie profilaktyki w środowisku pracy 325509.M3.J1 Wdrażanie rozwiązań techniczno - organizacyjnych 325509.M3.J2 Identyfikowanie czynników środowiska 14 325509.M3.J3 Ocenianie ryzyka zawodowego 14 325509.M3.J4 Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych 11 11 11 /przez 8 tyg./ 11 /przez 8 tyg./ 5 80 7 14 10 31 496 7 112 10 14 /przez 6 tyg./ 14 /przez 10 tyg./ 10 /przez 11 tyg./ 88 88 84 140 110 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
4. 5. 325509.M3.J5 ostępowanie w sytuacji zagrożenia 325509.M4 rowadzenie działalności z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 325509.M4.J1 odejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej 325509.M4.J2 rowadzenie działań służby bezpieczeństwa i higieny pracy 325509.M4.J3 Organizowanie i prowadzenie szkoleń oraz świadczenie usług z zakresu bhp 325509.M5 osługiwanie się językiem obcym w bezpieczeństwie i higienie pracy 10 10 /przez 5 tyg./ 4 13 17 272 4 64 13 13 13 /przez 9 tyg./ 13 /przez 7 tyg./ 2 2 4 64 Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe teoretyczne 25 25 25 75 1200 6. 325509 raktyka zawodowa 160 160 Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w Szkole olicealnej w 1,5 rocznym okresie nauczania minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1200 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 600 godzin oraz na kształcenie zawodowe praktyczne również 600 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy, minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: - na kształcenie w ramach kwalifikacji Z.13 przeznaczono minimum 650 godzin. - na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono minimum 430 godzin. 50 117 91 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
Mapa dydaktyczna programu nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509.M1 325509.M2 325509.M3 325509.M2.J1 325509.M3.J1 325509.M3.J2 325509.M2.J2 325509.M3.J3 325509.M2.J3 325509.M3.J3 325509.M3.J5 325509.M4 325509.M5 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 325509.M4.J3 9
325509.M4.J1 325509.M4.J3 325509.M4.J2 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
13. ROGRAM NAUZANIA LA ROGRAMU O STRUKTURZE MOUŁOWEJ W programie nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy zastosowano taksonomię celów A. Niemierko. 325509.M1 rzestrzeganie przepisów prawa pracy 112 godzin 325509.M2 Kształtowanie warunków środowiska pracy 256 godzin 325509.M2.J1 Określanie wpływu środowiska pracy na organizm człowieka 88 godzin 325509.M2.J2 Określenie wpływu psychofizycznych i społecznych aspektów procesu pracy na organizm człowieka 88 godzin 325509.M2.J3 Kształtowanie ergonomicznych warunków pracy 80 godzin 325509.M3 Określanie zagrożeń i prowadzenie profilaktyki w środowisku pracy 496 godzin 325509.M3.J1 Wdrażanie rozwiązań techniczno organizacyjnych 112 godzin 325509.M3.J2 Identyfikowanie czynników środowiska 84 godzin 325509.M3.J3 Ocenianie ryzyka zawodowego 140 godzin 325509.M3.J4 Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych 110 godzin 325509.M3.J5 ostępowanie w sytuacji zagrożenia 50 godzin 325509.M4 rowadzenie działalności z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 272 godzin 325509.M4.J1 odejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej 64 godzin 325509.M4.J2 rowadzenie działań służby bezpieczeństwa i higieny pracy 117 godzin 325509.M4.J3 Organizowanie i prowadzenie szkoleń oraz świadczenie usług z zakresu bhp 91 godzin 325509.M5 osługiwanie się językiem obcym w bezpieczeństwie i higienie pracy 64 godzin 325509 raktyka zawodowa 160 godzin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
325509.M1 rzestrzeganie przepisów prawa pracy 325509.M1 rzestrzeganie przepisów prawa pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(Z.d)(9)1. określić cele polityki społecznej państwa; - System ochrony pracy w olsce. KZ(Z.d)(9)2. zinterpretować zadania polityki społecznej państwa; H(2)3. zinterpretować podstawowe przepisy dotyczące prawnej ochrony pracy; H(1)3. wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z ochroną środowiska; H(2)1. wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; H(2)2. określić zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; Z.13.1(2)1. określić przepisy ochrony pracy dotyczące kobiet, młodocianych i niepełnosprawnych; Z.13.1(2)2. monitorować stosowanie przepisów ochrony pracy dotyczące kobiet, młodocianych i niepełnosprawnych; A - Uregulowania prawne w zakresie prawa pracy w Unii Europejskiej. - rawna ochrona środowiska. - Elementy prawa pracy: podstawowe zasady prawa pracy, stosunek pracy, świadczenia związane z pracą, obowiązki pracodawcy i pracownika, odpowiedzialność pracownika, czas pracy, urlopy, uprawnienia związane z rodzicielstwem, ochrona pracy kobiet,pracowników młodocianych i osób niepełnosprawnych, odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko pracownikom. - odstawowe obowiązki pracodawcy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. - rawa i obowiązki pracownika z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
Z.13.1(3)1. określić zakres odpowiedzialność pracodawcy z tytułu - zynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne naruszenia przepisów prawa pracy; zagrożenie dla zdrowia lub życia. Z.13.1(3)2. określić zakres odpowiedzialność pracownika z tytułu - rofilaktyka ochronna zdrowia pracowników. naruszenia przepisów prawa pracy; - Wypadki przy pracy i choroby zawodowe. H(1)1. wyjaśnić podstawowe pojęcia związane - Szkolenia. z bezpieczeństwem i higieną pracy; - Środki ochrony indywidualnej oraz obuwie i odzież Z.13.1(1)1. zinterpretować odpowiedzialność pracodawcy robocze. w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy; - race szczególnie niebezpieczne. H(3)1. rozpoznać prawa i obowiązki pracownika w zakresie - Służba bezpieczeństwa i higieny pracy. bezpieczeństwa i higieny pracy; - Konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. H(3)2. rozpoznać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie - Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy. bezpieczeństwa i higieny pracy; - Obowiązki organów sprawujących nadzór nad Z.13.1(1)2. zinterpretować odpowiedzialność pracownika przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy; organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi. H(1)4. wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu ergonomii; - rzepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące H(1)2. wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z ochroną wykonywania prac w różnych gałęziach pracy. przeciwpożarową; H (3)3. opracować procedurę postępowania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w różnych gałęziach pracy; lanowane zadania Aktualizowanie przepisów prawa z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Zadaniem uczniów jest: Korzystając z Internetu wyszukać wszelkie zmiany prawne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy wprowadzone w przeciągu ostatniego roku kalendarzowego. Wskazanie warunków ochrony pracy kobiet. Zadaniem uczniów jest: W odniesieniu do kobiet pracujących określić: - czas pracy, - wykaz prac wzbronionych kobietom, - zakaz rozwiązywania umowy o pracę w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, - uprawnienia kobiet w ciąży, - prawo do urlopu wychowawczego, rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
- uprawnienia związane ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej w: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. W module tym powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu regulacji prawnej dotyczącej ochrony pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Moduł rzestrzeganie przepisów prawa pracy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 3 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia o oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
325509.M2 Kształtowanie warunków środowiska pracy 325509.M2.J1 Określanie wpływu środowiska pracy na organizm człowieka 325509.M2.J2 Określenie wpływu psychofizycznych i społecznych aspektów procesu pracy na organizm człowieka 325509.M2.J3 Kształtowanie ergonomicznych warunków pracy 325509.M2.J1 Określanie wpływu środowiska pracy na organizm człowieka Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia Z.13.2(5)1. zinterpretować rolę zmysłów w odbiorze informacji podczas wykonywania zadań zawodowych; Z.13.2(5)2. określić rodzaje sprawności sensomotorycznych niezbędnych przy wykonywaniu zadań zawodowych; Z.13.2(6)1. sformułować wnioski i zalecenia wynikające z obciążenia układu mięśniowo- szkieletowego; Z.13.2(6)2. przeprowadzić ocenę ergonomiczną wybraną metodą; Z.13.2(6)3. opisać korzyści dla organizmu wynikające z wykonywania pracy w rytmie złożonym; Z.13.2(7)1. ocenić dostosowanie konstrukcji maszyn i urządzeń do wymagań człowieka; Z.13.2(7)2. określić funkcje człowieka w układzie człowiek-maszyna do wymagań człowieka; - Zarys ogólny układu człowiek maszyna środowisko. - odobieństwa i różnice pomiędzy człowiekiem i maszyną. - referencje człowieka, preferencje maszyny. - Funkcje człowieka w układzie. - ane antropometryczne do projektowania i korygowania stanowisk pracy. - Kryteria i mierniki oceny stanowisk pracy. - Ocena ergonomiczna stanowiska pracy. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
Z.13.2(7).3 określić funkcje człowieka w układzie człowiek środowisko; Z.13.2(7).4. ocenić zgodność organizacji i wyposażenia technicznego stanowisk pracy z wymaganiami ergonomii; lanowane zadania Odróżnianie ergonomii koncepcyjnej od korekcyjnej. Zadaniem uczniów jest: Określić rozwiązania ergonomiczne stanowiska pracy komputerowego, opracować wnioski z ćwiczenia. okonać samooceny swojej pracy na KARIE SAMOOENY. Zadaniem grupy jest wykonanie pracy zgodnie z opisem pracy: Opis pracy: Wybór lidera, który podzieli grupę na pary oraz w drodze losowania. Na podstawie rozporządzenia dotyczącego Organizacji stanowiska komputerowego zaplanuj rozwiązanie ergonomiczne stanowiska komputerowego. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni bhp. W pracowni w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować stanowisko do badan fizjologicznych - miernik wydatku energetycznego. Komputer z dostępem do Internetu, 1 stanowisko dla dwóch uczniów. Urządzenia multimedialne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, atlasy antropometryczne, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. zasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce z zakresu ergonomii. Zalecane metody dydaktyczne Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. W module tym powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu ergonomii oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, atlasy antropometryczne, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. zasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce ergonomicznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 3 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia o oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
325509.M2.J2 Określenie wpływu psychofizycznych i społecznych aspektów procesu pracy na organizm człowieka Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(Z.d)(1)1. scharakteryzować procesy psychiczne w życiu człowieka; KZ(Z.d)(1)2. wyjaśniać rolę systemu nerwowego człowieka w procesie pracy; KZ(Z.d)(1)3. analizować obciążenie psychiczne na stanowisku pracy; KZ(Z.d)(2)1 wskazać czynniki zaburzające prawidłowe warunki odbioru informacji lub wykonywania czynności przy zaangażowaniu zmysłów; KZ.(Z.d)(2)2. scharakteryzować objawy występujące w przypadku monotonii i zmęczenia; KZ(Z.d)(2)3. ocenić monotypowość ruchów roboczych; KZ(Z.d)(3)1. ocenić stanowiska pracy wymagające specyficznych predyspozycji psychomotorycznych pracowników ; KZ(Z.d)(3)2. określić przeciwwskazania do podejmowania pracy nocnej i zmianowej; - Funkcjonowanie narządów zmysłów i ich zdolność do odbioru informacji. - zynniki wpływające na wielkość obciążenia psychicznego. - System nerwowy człowieka i jego granica wytrzymałości. - Ocena obciążenia psychicznego na stanowisku pracy. - Kryteria obciążeń wysiłkowych fizycznych: wydatek energetyczny, obciążenie statyczne, ruchy monotypowe. - Analiza procesu pracy etap uzyskiwania informacji, podejmowania decyzji. - sychomotoryczne kryteria doboru pracowników. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
KZ(Z.d)(4)1. określić normy postępowania danej grupy zawodowej; KZ(Z.d)(4)2. sformułować zasady działania dla dobra pracodawcy oraz pracownika; A KZ(Z.d.)(5)1. zinterpretować etapy rozwoju człowieka w różnych okresach życia; KZ(Z.d.)(5)2. opisać intelektualne, fizyczne, psychomotoryczne i społeczne predyspozycje pracowników wymagane do wykonywania określonych zadań; KZ(Z.d)(6)1. określić metody komunikowania się podczas organizacji pracy; KZ(Z.d)(6)2. zastosować różne techniki komunikacji podczas wykonywania czynności zawodowych; KZ(Z.d)(7)1. scharakteryzować przyczyny stresu; KZ (Z.d)(7)2. zastosować konstruktywne sposoby radzenia sobie ze stresem; KZ(Z.d)(7)3. zinterpretować sposoby zapobiegania wypaleniu zawodowemu; KZ(Z.d)(8)1. sporządzić chronometraż dnia pracy; KZ.(Z.d)(8)2. scharakteryzować zachowania społeczne jednostki i zbiorowości; lanowane zadania Obciążenie statyczne i dynamiczne występujące podczas wysiłku fizycznego. Opis pracy: orównaj obciążenie statyczne i dynamiczne występujące podczas wysiłku fizycznego. Zadaniem uczniów jest wykonanie pracy zgodnie z opisem: Opis pracy: Wybór lidera, który podzieli grupę na pary oraz w drodze losowania rozdzieli słuchaczy. Wybranej w grupie osobie wręczy do rąk ciężarki o masie 5 kg, zaproponuje wyciągnięcie rąk do pozycji poziomej następnie będzie zginać w łokciach w kierunku ramion w ciągu 2 min, w wolnym tempie, po upływie czasu opuści ręce i odłoży ciężarki, odpocznie, ponownie weźmie ciężarki do rąk wyprostuje na bok do pozycji poziomej i w bezruchu będzie trzymać przez 2 minuty, opuści ręce odłoży ciężarki grupa porówna stopień zmęczenia po każdym z ćwiczeń, uzasadni różnice. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
Jednostka modułowa J2 Określenie wpływu psychofizycznych i społecznych aspektów procesu pracy na organizm człowieka wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. odczas wykonywania zadania powinny być kształtowane umiejętności analizowania obciążenia fizycznego człowieka oraz umiejętności interpretowania wskaźników wydolnościowych człowieka. o oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz zadań praktycznych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, atlasy antropometryczne, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. zasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce ergonomicznej. Zalecane metody dydaktyczne Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. W module tym powinny być kształtowane umiejętności analizowania obciążenia fizycznego człowieka oraz interpretowania wskaźników wydolnościowych człowieka. Moduł Określenie wpływu psychofizycznych i społecznych aspektów procesu pracy na organizm człowieka wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 3 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia o oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
325509.M2.J3 Kształtowanie ergonomicznych warunków pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia H(7)1. określić kryteria ergonomicznej struktury przestrzennej stanowisk pracy; H(7)2. sformułować zasady ergonomicznego kształtowania wyrobów, maszyn, urządzeń i stanowisk pracy; H(7)3. określić ergonomiczne zasady organizacji pracy i stanowisk pracy; Z.13.2(1)1. scharakteryzować cele i zadania ergonomii; Z.13.2(1)2. rozróżniać wyroby ergonomiczne; Z.13.2(1)3. określić negatywne skutki używania nieergonomicznych wyrobów oraz przebywania w warunkach niehigienicznych Z.13.2(1)4. określić znaczenie ergonomii koncepcyjnej i korekcyjnej; Z.13.2(2)1. analizować przyczyny zmęczenia fizycznego i psychicznego; Z.13.2(2)2. zinterpretować wskaźniki wydolnościowe człowieka; Z.13.2(2)3. ocenić obciążenie fizyczne na stanowiskach pracy; Z.13.2(2)4. określić zapotrzebowanie energetyczne pracowników; - ane antropometryczne do projektowania stanowisk pracy (polskie normy, atlasy antropometryczne, fantomy, manekiny). - ane antropometryczne do korygowania elementów i stanowisk pracy. - Ocena ergonomiczna stanowiska pracy cechy oceniane, kryteria, oceny, mierniki. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
Z 13.2(3)1 scharakteryzować zdolność człowieka do wysiłku fizycznego i psychicznego; Z13.2(3)2. analizować obciążenie psychiczne na stanowisku pracy; Z.13.2(4)1. określić stanowiska pracy wymagające specyficznych predyspozycji psychomotorycznych pracowników; Z.13.2(4)2. określić dobór pracownika na określone stanowisko pracy; Z.13.2(4)3. scharakteryzować zasady doboru pracownika na określone stanowisko pracy; Z.13.2(8)1. wykorzystać dane o człowieku (fizjologiczne, biomechaniczne, antropometryczne itp.) do oceny i korygowania stanowisk pracy; Z.13.2(8)2. ocenić i skorygować stanowiska pracy na postawie danych fizjologicznych i biomechanicznych; Z.13.2(8)3. doradzić w wyposażaniu pomieszczeń produkcyjnych i organizowaniu stanowisk pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii; Z.13.2(8)4. ocenić ergonomiczne stanowiska pracy; lanowane zadania Ocena stanowiska pracy z komputerem pod kątem antropometrycznym. Zadaniem uczniów jest: rzeprowadzenie oceny stanowiska pracy z komputerem pod kątem antropometrycznym metodą porównania parametrów rzeczywistych z danymi z atlasu antropometrycznego. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Jednostka modułowa Kształtowanie ergonomicznych warunków pracy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. owinny być kształtowane umiejętności analizowania i selekcjonowania wiadomości na temat oceny stanowisk pracy pod kątem antropometrycznym oraz interpretowania wskaźników wydolnościowych człowieka. o oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz zadań praktycznych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować się zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, atlasy antropometryczne, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. zasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
związane tematycznie z ergonomią. Zalecane metody dydaktyczne Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. W module tym powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji na temat oceny stanowisk pracy pod kątem antropometrycznym oraz interpretowania wskaźników wydolnościowych człowieka. Jednostka modułowa Kształtowanie ergonomicznych warunków pracy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków oraz dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 3-osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia o oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
325509.M3 Określanie zagrożeń i prowadzenie profilaktyki w środowisku pracy 325509.M3.J1 Wdrażanie rozwiązań techniczno - organizacyjnych 325509.M3.J2 Identyfikowanie czynników środowiska 325509.M3.J3 Ocenianie ryzyka zawodowego 325509.M3.J4 Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych 325509.M3.J5 ostępowanie w sytuacji zagrożenia 325509.M3.J1 Wdrażanie rozwiązań techniczno - organizacyjnych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(Z.d)(10)1. posługiwać się normami dotyczącymi rysunku technicznego; KZ(Z.d)(10)2. zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu rysunku technicznego; KZ(Z.d)(10)3. rozróżnić rodzaje rysunków technicznych; KZ(Z.d)(10)4. wykonać rysunek techniczny; KZ(Z.d)(10)5. odczytać rysunek techniczny; KZ(Z.d)(10)6. odczytać schematy blokowe prostych połączeń elektrycznych i kinematycznych; A - Normalizacja w rysunku technicznym. - Zasady szkicowania. - Rzutowanie prostokątne. - Rzutowanie aksonometryczne. - Rodzaje przekrojów. - Wymiarowanie. - Oznaczenia stanu powierzchni. - Oznaczenia tolerancji i pasowania. - Uproszczenia. - Rysunki złożeniowe, wykonawcze i montażowe. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23
KZ(Z.d)(12)1. rozróżnić podstawowe materiały konstrukcyjne; - Rodzaje schematów. KZ(Z.d)(12)2. określić właściwości materiałów konstrukcyjnych; KZ(Z.d)(12)3. określić przyczyny i przewidywać następstwa niszczenia i zużycia materiałów konstrukcyjnych; KZ(Z.d)(12)4. zidentyfikować części maszyn i urządzeń; KZ(Z.d)(12)5. zidentyfikować mechanizmy zmiany ruchu w maszynach i urządzeniach; KZ(Z.d)(11)1. zdefiniować pojęcie eksploatacji obiektów technicznych; KZ(Z.d)(11)2. wskazać działania składające się na proces eksploatacji obiektów technicznych; KZ(Z.d)(11)3. posługiwać się dokumentacją technologiczną i techniczną; KZ(Z.d)(12)6. wskazać działania składające się na proces eksploatacji maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; KZ(Z.d)(12)7. określić wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy związane z eksploatacją maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; KZ(Z.d)(12)8. wskazać sposoby eliminowania zagrożenia powstałego w trakcie eksploatacji maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; KZ(Z.d)(13)1. ocenić prawidłowość przeprowadzania prac budowlanych i transportowych; KZ(Z.d)(13)2. określić zagrożenia powstające podczas prac budowlanych i transportowych; A - Materiały konstrukcyjne: metale, niemetale. - Właściwości i zastosowanie materiałów konstrukcyjnych - roces korozji i jej zapobieganie. - Wytrzymałość materiałów. - zęści maszyn i urządzeń. - rzeznaczenie części maszyn. - Mechanizmy zmiany ruchu w maszynach i urządzeniach. - Eksploatacja: maszyn mechanicznych (pompy, sprężarki), urządzeń chłodniczych, maszyn elektrycznych, aparatury chemicznej, wyposażenia technicznego, środków transportu wewnętrznego, aparatury pomiarowej, instalacji technicznej (elektrycznej, wentylacyjnej, parowej, gazowej); zagrożenia powstałe w procesie eksploatacji oraz działania zapobiegające tym zagrożeniom. - Regulacje prawne dotyczące prac szczególnie niebezpiecznych, wymagania bezpieczeństwa i higieny oraz zagrożenia powstające podczas wykonywania tych prac. - Wymagania kwalifikacyjne przy wykonywaniu niektórych prac. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24
KZ(Z.d)(13)3. wskazać sposoby eliminowania nieprawidłowego wykonywania prac budowlanych i transportowych; lanowane zadania Identyfikowanie zagrożeń wynikających z nieprawidłowości technicznych obiektów oraz ich zapobieganie. Zadaniem uczniów jest: Na podstawie zdjęć przedstawiających niedostosowanie obiektów techniczne (np. przenośnika taśmowego, piły tarczowej, mieszarki do ciasta) względem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy wskazać ich wadliwy stan, a następnie zaproponować prawidłowe rozwiązanie. Określenie wymagań bezpieczeństwa podczas wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych. Wykorzystując odpowiednie przepisy prawne wskazać szczegółowe wymagania bezpieczeństwa przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych np. podczas spawania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej w: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm dotyczących rysunku technicznego, zestaw przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, dokumentacje techniczne, modele części maszyn i mechanizmów, filmy dydaktyczne, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. W jednostce modułowej powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu wdrażanie rozwiązań techniczno organizacyjnych. Jednostka modułowa Wdrażanie rozwiązań techniczno - organizacyjnych wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń praktycznych, metody przypadków, metody sytuacyjnej, gier dydaktycznych oraz metody projektów. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 3-osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia o oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25
325509.M3.J2 Identyfikowanie czynników środowiska Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia Z.13.3(2)1. sklasyfikować czynniki i poziomu; fizyczne według ich rodzaju Z.13.3(2)2. sklasyfikować czynniki biologiczne według ich rodzaju i poziomu; Z.13.3(2)3. sklasyfikować czynniki chemiczne według ich rodzaju i poziomu; Z.13.3(2)4. sklasyfikować czynniki psychofizyczne według ich rodzaju i poziomu; Z.13.3(3)1. rozpoznać źródła zagrożeń oraz czynniki szkodliwe dla zdrowia, występujące w procesie pracy; Z.13.3(3)2. rozpoznać źródła zagrożeń oraz czynniki uciążliwe dla zdrowia występujące w procesie pracy; Z.13.3(3)3.rozpoznać źródła zagrożeń oraz czynniki niebezpieczne dla zdrowia, występujące w procesie pracy; H(6)1. ustalić skutki oddziaływania czynników szkodliwych fizycznych na organizm człowieka; - zynniki fizyczne hałas, wibracje, oświetlenie, mikroklimat, promieniowanie elektromagnetyczne, promieniowanie jonizujące. - zynniki biologiczne bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty. - zynniki chemiczne- kwasy, zasady, rozpuszczalniki. - zynniki psychofizyczne stres, monotonia, monotypia. - Źródła zagrożeń fizycznych, biologicznych, chemicznych, psychofizycznych. - Skutki zagrożeń fizycznych, biologicznych, chemicznych, psychofizycznych. - zynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe. - Metody badań czynników szkodliwych środowiska pracy. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 26
H(6)2. ustalić skutki oddziaływania czynników szkodliwych chemicznych na organizm człowieka; H(6)3. ustalić skutki oddziaływania czynników szkodliwych biologicznych na organizm człowieka; H(6)4. ustalić skutki oddziaływania czynników szkodliwych psychofizycznych na organizm człowieka; Z.13.3(4)1. przeprowadzić badania i pomiary czynników szkodliwych środowiska pracy; Z.13.3(4)2. analizować wyniki pomiarów czynników materialnego środowiska pracy; Z.13.3(4)3.określać kryteria i metody oceny czynników występujących w poszczególnych procesach pracy; Z.13.3(4)4. ocenić na podstawie badań wprowadzane do stosowania w zakładzie pracy substancje materiały i procesy technologiczne pod kątem ich szkodliwości dla zdrowia i zagrożeń wypadkowych; Z.13.3(4)5. określić kryteria i metody oceny ryzyka związanego z zagrożeniami występującymi w procesach pracy. lanowane zadania Rozpoznawanie oraz przedstawienie skutków czynników występujących w środowisku pracy. Zadaniem uczniów jest: Zadaniem uczniów jest wykonanie pracy zgodnie z opisem: Opis pracy 1: rozpoznaj oraz przedstaw skutki wymienionych poniżej czynników występujących w środowisku pracy i wpisz w odpowiednie miejsce w przygotowanej tabeli. hałas, prąd elektryczny, tlenek węgla, mikroklimat zimny, pył drzewny, chrom, bakterie, drgania mechaniczne, benzen, promieniowanie podczerwone, kwas azotowy, wirusy, rozpuszczalniki. Opis pracy 2: Zadaniem uczniów jest wykonanie zadania zgodnie z opisem: okonaj pomiaru i oceny oraz sposobu zapobiegania narażenia na hałas, odniesiony do 8- godzinnego dnia pracy, pracownika obsługującego urządzenie będące źródłem hałasu ustalonego, przez 5 godzin. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej w: zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. zasopisma branżowe, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce związanej z czynnikami szkodliwymi i uciążliwymi dla zdrowia pracowników, występującymi w procesach pracy. Środki dydaktyczne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 27
W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, filmy i prezentacje dydaktyczne, wzory dokumentów, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. W jednostce modułowej powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu oddziaływania czynników szkodliwych i uciążliwych na człowieka w procesie pracy. Jednostka modułowa Identyfikowanie czynników środowiska wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, metody przypadków, metody sytuacyjnej, gier dydaktycznych oraz metody projektów. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. raca w grupach maksymalnie 3-osobowych. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia o oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 28
325509.M3.J3 Ocenianie ryzyka zawodowego Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia H(4)1. zidentyfikować źródła zagrożeń szkodliwych i uciążliwych występujących na określonych stanowiskach pracy; H(4)2. przewidzieć zagrożenia niebezpieczne podczas pracy na określonych stanowiskach pracy; H(4)3. ocenić wprowadzane do użytku substancje, stosowane materiały i procesy technologiczne w zakresie szkodliwości dla zdrowia i zagrożeń wypadkowych; H(5)1. sklasyfikować zagrożenia według ich rodzaju; H(5)2. sklasyfikować zagrożenia według ich ciężkości; H(5)3. ocenić budynki i miejsca pracy oraz teren przedsiębiorstwa pod względem spełniania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.3(1)1. określić odpowiedzialność pracodawcy w odniesieniu do oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(1)2. zaopiniować opracowywane w zakładzie akty prawne dotyczące oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(1)3. posługiwać się przepisami i normami dotyczącymi wykonywania oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(1)4. skorzystać z dokumentacji technicznej, norm oraz - Kryteria oceny czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych i niebezpiecznych. - Ocena ryzyka zawodowego w zależności od rodzajów procesów pracy i zagrożeń. - Metody redukcji ryzyka zawodowego. - Ocena stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy (wydziale) na podstawie analizy i oceny zagrożeń oraz danych statystycznych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 29
przepisów prawnych dotyczących oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(5)1 ocenić poziom ryzyka zawodowego powodowanego przez czynniki niebezpieczne, chemiczne, fizyczne, biologiczne i psychofizyczne występujące w środowisku pracy; Z.13.3(5)2. określić sposoby ograniczenia i eliminowania, czynników niebezpiecznych, chemicznych, fizycznych, biologicznych i psychofizycznych występujących w środowisku pracy; Z.13.3(5)3. oceniać ryzyko zawodowe na stanowiskach pracy; Z.13.3(6)1. dobrać i wskazać odpowiednie metody eliminowania zagrożeń wypadkowych; Z.13.3(6)2. określić niezbędne działania organizacyjne na podstawie wniosków wynikających z oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(6)3. zastosować sposoby ograniczania zagrożeń wynikających z oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(7)1. sformułować listę pytań kontrolnych; A Z.13.3(7)2. utworzyć arkusz oceny zagrożeń; A Z.13.3(7)3. zidentyfikować zagrożenia na stanowisku pracy na podstawie list kontrolnych. lanowane zadania Ocena ryzyka zawodowego metodą trójstopniową Zadaniem uczniów jest wykonanie pracy zgodnie z opisem: Opis pracy: okonaj oceny ryzyka zawodowego metodą trójstopniową na stanowisku administracyjno-biurowym. Zadaniem grupy uczniów jest: Wybór lidera, który podzieli grupę na pary oraz w drodze losowania rozdzieli słuchaczy i rozda listy kontrolne. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej: w zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. zasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce oceny ryzyka zawodowego. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, filmy rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 30