RZECZPOSPOLITA OPIS PATENTOWY 154 6 1 5 POLSKA Patent dodatkowy do patentu nr Zgłoszono: 88 03 25 (P. 271446) Int. Cl.5 A61K 6/00 A61K 35/32 Pierwszeństwo URZĄD PATENTOWY RP Zgłoszenie ogłoszono: 89 10 16 Opis patentowy opublikowano: 1992 01 31 Twórcy wynalazku: Lars Hammarström, Leif Blomlöf, Sven Lindskog Uprawniony z patentu: Biora AB, Varby (Szwecja) Sposób otrzymywania matrycy szkliwa Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania matrycy szkliwa, substancji wywołującej powstanie wiązania między częściami żyjącej zmineralizowanej tkanki. Matryca szkliwa względnie zawierający ją środek powodują tworzenie się nowej zmineralizowanej tkanki na co najmniej jednej łączonej części, a ewentualnie na obu częściach. Znajdują one zastosowanie np. w leczeniu zapalenia ozębnej. Dla umożliwienia pełnego zrozumienia wynalazku przedstawiono poniżej kilka informacji na temat budowy zębów i chorób przyzębia. Zdrowe zęby są zamocowane w specjalnych wnękach, tak zwanych zębodołach, znajdujących się w żuchwie i szczęce. Między korzeniami zębów i żuchwą lub szczęką jest umiejscowiona tak zwana ozębna. Korzenie zęba są zbudowane głównie z materiału zwanego zębiną. Zębina ta jest otoczona cienką warstwą cementu o grubości około 0,01-1 mm. W cemencie występują między innymi włókna kolagenowe ciągnące się od cementu poprzez ozębną i zamocowane w żuchwie lub szczęce. Tak więc cement jest niezwykle ważny dla zamocowania zęba w żuchwie lub szczęce. Grubość ozębnej wynosi około 0,2 mm, a sama ozębna składa się z wyżej wspomnianych włókien kolagenowych oraz naczyń i nerwów leżących między tymi włóknami. Żuchwa lub szczęka nie sięga korony zęba i w części korzenia nie pokrytej żuchwą lub szczęką włókna z cementu korzenia rozciągają się ku dziąsłu otaczającemu ząb. Włókna te wspomagają zamocowanie zęba, a ponadto stabilizują dziąsło. Dziąsło podobnie jak cała jama gębowa, jest pokryte cienką warstwą nabłonka. Nabłonek ten tworzy wokół zęba gruby kołnierz, czy też rękaw. W sąsiedztwie zębów utworzona jest płytka bruzda oddzielająca zęby od nabłonka. Stany zapalne tkanek łączących zęby z żuchwą lub szczęką występują bardzo często i cierpi na nie, w różnym stopniu, większość ludzi na świecie. Stosowane dotychczas metody leczenia miały na celu głównie hamowanie procesu chorobotwórczego i zapobieganie, w maksymalnym stopniu, rozchwianiu zębów. Obecnie nie jest znana jakakolwiek kliniczna metoda pozwalająca na uzyskanie zamocowania zębów w żuchwie lub szczęce w wyniku procesu zdrowienia. Jeden z problemów w tej dziedzinie wiąże się z przypadkami wrodzonych wad zamocowania zębów. U takich pacjentów objawy zapalenia ozębnej (periodontitis) pojawiają się już we wczesnym
2 154 615 wieku (tak zwane młodzieńcze zapalenie ozębnej). Leczenie często polega na usunięciu zęba i zastąpieniu go jakąś konstrukcją mostkową, bardzo kosztowną. Bakterie na powierzchni zębów powodując przewlekłe stany zapalne dziąseł wokół zębów. Komórki w stanie zapalenia wydzielają powodujące rozkład enzymy, których rolą jest niszczenie bakterii, lecz jednocześnie atakują one także włókna kolagenowe przytwierdzające ząb do dziąsła i kości żuchwy lub szczęki. Komórki na powierzchni zęba, czyli cement, ulegają zniszczeniu, a nabłonek ze śluzówki jamy ustnej wrasta w dół, wzdłuż zęba, tworząc tak zwaną szczelinę dziąsłową. W szczelinie tej nowe bakterie znajdują chronione środowisko, sprzyjające ich rozmnażaniu się. W tym właśnie obszarze gromadzą się nowe komórki w stanie zapalnym i rozkład ozębnej pogłębia się. Komórki cementu poddaje się i kość zębodołu ulega zniszczeniu. Proces ten zachodzi z reguły bardzo wolno, lecz okresowo jego przebieg może ulegać znacznemu przyśpieszeniu. Po pewnym czasie zaatakowane zęby tracą całkowicie zamocowane w kości żuchwy lub szczęki. Obecne metody leczenia polegają głównie na usuwaniu bakterii z powierzchni zębów. Gdy usunie się bakterie, stan zapalny dziąsła i ozębnej znika i proces rozkładu zatrzymuje się. Leczenie ma także na celu zapobieganie osadzaniu się bakterii na powierzchni zębów. Tak więc wynikiem leczenia jest zakończenie procesu niszczenia zamocowania zębów w żuchwie lub szczęce, ale w procesie zdrowienia nie tworzy się ani nowa ozębna, ani nowy cement. W trakcie prac badawczych nad zasygnalizowanymi powyżej problem am i dokonano nieoczekiwanego odkrycia, a mianowicie odkryto substancję, która stanowi prekursor szkliwa - w dalszej części opisu substancja ta zwana jest matrycą szkliwa. To niespodziewane odkrycie doprowadziło do opracowania sposobu będącego przedmiotem wynalazku. Tak więc przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania matrycy szkliwa, a cechą tego sposobu jest to, że izoluje się zawiązki zębów z żuchwy i/lub szczęki ssaka, usuwa się z tych zawiązków narząd szkliwny, po czym z tych wolnych od narządu szkliwnego zawiązków wyodrębnia się matrycę szkliwa. Matryca szkliwa otrzymana sposobem według wynalazku stanowi substancję czynną środka wywołującego powstawanie wiązania między częściami żyjącej zmineralizowanej tkanki drogą regeneracji zmineralizowanej tkanki na co najmniej jednej z tych części. W środku takim matryca szkliwa jest ewentualnie zmieszana z nośnikiem, rozcieńczalnikiem lub lepiszczem. Podczas wyżej wspomnianych prac badawczych stwierdzono, że tworzenie się cementu jest inicjowane przez cienką warstwę prekursora szkliwa, owej matrycy szkliwa, która podczas rozwoju korzenia tworzy się wzdłuż całej jego powierzchni. Wydaje się, że ta warstwa szkliwa wywiera wpływ na komórki włókien kolagenowych w tym obszarze, w wyniku czego rozwijają one komórki tworzące cement. Owa cienka warstwa emalii wydaje się znikać w znacznym stopniu w trakcie rozwoju cementu, lecz w pewnych miejscach można zaobserwować jej pozostałości. W trakcie badań nad chorobami zębów i przyzębia stwierdzono, że gdy zębinę wystawi się na działanie komórek ozębnej, np. po wywierceniu otworu w powierzchni korzenia, następuje proces zdrowienia polegający na tym, że wytwarza się tkanka kostnopodobna, która nie zawiera włókien mocujących ząb do otaczających go tkanek. Jeśli jednak wytworzony otwór pokryje się matrycą szkliwa, następuje rozwój normalnej tkanki cementowej. W doświadczeniach wstępnych stosowano endogenną matrycę szkliwa, lecz później okazało się, że takie same korzystne rezultaty otrzymuje się stosując matrycę pochodzącą od całkowicie odmiennych gatunków ssaków. Przykładowo, w doświadczeniu na małpach okazało się, że pokrycie otworu wywierconego w powierzchni korzenia matrycą pochodzącą z zębów świni powoduje rozwój normalnego cementu. To właśnie okrycie stało się podstawą niniejszego wynalazku. Zgodnie ze sposobem wytwarzania matrycy szkliwa stanowiącym przedmiot wynalazku, matrycę otrzymuje się z zębów ssaków będących w stadium rozwoju. Odpowiednim źródłem matrycy szkliwa są uśmiercone zwierzęta rzeźne, np. świnie i cielęta, których ubój następuje bardzo często w okresie rozwoju zębów, np. w przypadku tuczników w wieku około 1/2 roku. Korzystnymi zwierzętami są bydło i trzoda, lecz można stosować także inne gatunki, np. owce lub gryzonie, których zęby jeszcze rosną. Alternatywnym źródłem matrycy szkliwa mogą być także hodowle komórkowe lub bakterie (technika rekombinantową DNA). W sposobie wytwarzania środka zawierającego matrycę szkliwa można tę matrycę mieszać z wodą, a ewentualnie także z fizjologicznie dopuszczalnym nośnikiem, rozcieńczalnikiem lub
154 615 3 lepiszczem. Do środka można także wprowadzać stabilizatory lub konserwanty w celu polepszenia jego trwałości przy przechowywaniu. Sama jednak matryca, wyłącznie w połączeniu z wodą, może być przechowywana w niskiej temperaturze przez pewien okres czasu przed użyciem. Matryca szkliwa oraz zawierający ją środek znajdują zastosowanie w nowej technice terapeutycznej polegającej na wywoływaniu powstawania wiązania między częściami żyjącej zmineralizowanej tkanki. Wiązanie to następuje w wyniku utworzenia się nowej zmineralizowanej tkanki na co najmniej jednej z tych części. Technika ta jest szczególnie przydatna w stomatologii, np. w leczeniu periodontitis, przy rozchwianiu zębów, przy transplantacji zębów, względnie przy mocowaniu zębów wybitych w wypadku. Jednak i matrycę szkliwa, i zawierający ją środek można stosować także dla przyśpieszenia gojenia się miejsca sztucznych wszczepów, np. zębów, wszczepów zastępujących części szkieletu, np. takich jak sztuczne stawy biodrowe, itd. Można je także wykorzystywać do wywoływania tworzenia się zmineralizowanej tkanki w miejscu takich wszczepów szkieletowych, w przypadku których pożądane jest wytworzenie nowego zaczepu ścięgnowego. Szczególnie korzystne zastosowanie matryca szkliwa i zawierający ją środek wykazują w sposobie leczenia periodontitis, polegającym na odtwarzaniu zamocowania zęba w żuchwie lub szczęce przez zaindukowanie powstawania cementu korzenia i wytworzenia fizjologicznego połączenia włóknami kolagenowymi. W sposobie tym nabłonek (o ile jest on obecny) usuwa się z korzenia zęba, po czym ząb i korzeń pokrywa się warstwą matrycy szkliwa. Korzystnie zaatakowany chorobą obszar nacina się dla obnażenia powierzchni korzenia, usuwając ewentualnie powstały nabłonek, po czym czystą powierzchnię korzenia pokrywa się warstwą matrycy szkliwa lub środka zawierającego matrycę jako substancję czynną, a następnie tkankę kolagenową przywraca się na miejsce i ewentualnie przyszywa. Rozpoczyna się wtedy proces zdrowienia. Jak już wspomniano, matrycę szkliwa lub zawierający ją środek można także stosować w transplantacji zębów. Stosunkowo często nastoletnia młodzież ulega wypadkom, pociągającym za sobą wybicie jednego lub kilku zębów; dotyczy to szczególnie zębów przednich. Gdy wybity ząb umieści się szybko z powrotem w zębodole, proces zdrowienia przebiega często z utworzeniem normalnego zamocowania w szczęce lub żuchwie. W wielu przypadkach zabieg ponownego umieszczenia zęba nie jest możliwy w rozsądnym okresie czasu i ząb jest przetrzymywany w nieodpowiednim środowisku poza jam ą gębową, np. na świeżym powietrzu. Komórki ozębnej na powierzchni korzenia ulegają wówczas zniszczeniu i ząb, po włożeniu go w zębodół, nie odzyskuje fizjologicznego zamocowania, a po pewnym czasie wypada. Do chwili obecnej nie znano sposobu regeneracji zamocowania. Obecnie możliwy jest zabieg w myśl którego ozębną usuwa się z wybitego zęba, mechanicznie lub chemicznie, po czym na odkrytą powierzchnię korzenia nanosi się matrycę szkliwa lub zawierający ją środek. Następnie ząb umieszcza się w zębodole i zamocowuje w nim lekko na kilka tygodni. Dzięki działaniu matrycy szkliwa tworzy się nowa warstwa cementu, a zatem nowe zamocowanie. W przypadku transplantacji zębów, to jest wszczepiania zęba jednego osobnika drugiemu, tkanki przeszczepionego zęba zostają zaatakowane przez system immunologiczny biorcy i w bardzo krótkim czasie ulegają zniszczeniu. Próbowano prowadzić przeszczepy między osobnikami o zgodności immunologicznej, jednak wyniki tych prób nie są zachęcające. Nie można też uznać za rozsądne długotrwałego prowadzenia kuracji immunosupresorami dla utrzymania przeszczepu jednego lub kilku zębów. Nie istniała zatem dotąd m etoda transplantacji dająca korzystne długoterminowe rokowania. Dzięki zastosowaniu matrycy szkliwa lub zawierającego ją środka problem ten został rozwiązany. Przeznaczony do transplantacji ząb pobiera się od dawcy, usuwa się miazgę zębową, oczyszcza komorę, z której usunięto miazgę i wypełnia ją środkiem do wypełniania korzeni. Ozębną usuwa się mechanicznie lub chemicznie, po czym korzeń zęba pokrywa się środkiem zawierającym matrycę szkliwa. Tak przygotowany ząb umieszcza się w jamie gębowej biorcy i utrzymuje się go w ustalonej pozycji przez krótki okres czasu. Matryca szkliwa powoduje odtworzenie endogennej tkanki zmineralizowanej, która pokrywa przeszczepiony ząb i zapewnia zamocowanie. Do środka zawierającego matrycę szkliwa można wprowadzić lepiszcze na osnowie fibrynogenu, czynnika XIII (będącego substancją otrzymaną z osocza, biorącą udział w krzepnięciu krwi) i trombiny. W tym przypadku sporządza się przedmieszkę złożoną z matrycy szkliwa, fibrynogenu i czynnika X III, a następnie dodaje do tej przedmieszki trom binę na chwilę przed zastosowaniem
4 154 615 środka w zabiegu chirurgicznym. Do przedmieszki można ewentualnie wprowadzić aprotyninę, w celu obniżenia prędkości rozkładu. Korzystnym handlowym produktem do stosowania w takiej postaci środka jest Tisseel, dwuskładnikowy uszczelniacz fibrynowy, wytwarzany i sprzedawany przez Immuno AG, Wiedeń, Austria. Przedmieszkę matrycy szkliwa, fibrynogenu, czynnika XIII i ewentualnie aprotyniny miesza się z roztworem trombiny, a następnie szybko nanosi na operowane miejsce. W przypadku leczenia periodontitis technika ta bardzo ułatwia zabieg chirurgiczny. Przyleganie środka do korzenia jest wówczas silniejsze, krwawienie ustaje, a umiejscowienie płatu śluzówkowo-ozębnowego jest znacznie ułatwione i nie wymaga zakładania szwów. Poniżej przedstawiono kilka przykładów prezentujących wynalazek i zastosowanie matrycy szkliwa wytwarzanej sposobem według wynalazku. Przykłady te są zilustrowane rysunkiem, na którym fig. 1 przedstawia przekrój poprzeczny przez korzeń zęba i otaczają go tkanką u małpy, fig. 2 przedstawia przekrój poprzeczny zęba małpy potraktowanego środkiem wytworzonym sposobem według wynalazku, fig. 3 przedstawia ząb małpy wstawiony ponownie i nie poddany zabiegowi z użyciem matrycy szkliwa, fig. 4 przedstawia ząb poddany takiemu zabiegowi, fig. 5 przedstawia zdjęcie rentgenowskie wykonane przed zabiegiem, a fig. 6 - odpowiednie zdjęcie wykonane po zabiegu chirurgicznym. Szczegółowe powiększenie z fig. 1 ukazuje przekrój poprzeczny przez korzeń zęba i sąsiadujące z nim tkanki u małpy, w przypadku której ząb był w sposób naturalny i normalny zamocowany w zębodole. Między żuchwą 1, do której ząb był zamocowany, i korzeniem 7 zębina, tak zwany cement 3 i ozębna 5 wytworzyły zamocowanie sąsiadujące z korzeniem 7 i mocujące ząb w żuchwie 1. Przykład I. Uśmiercono świnię w wieku około 6 miesięcy, u której zęby znajdowały się jeszcze w stadium rozwoju. Z oczyszczonych szczęk świni wyizolowano zawiązki zębów. Zawiązki te składały się z komórek wytwarzających matrycę szkliwa (narząd szkliwny), matrycy szkliwa, odontoblastów i brodawek zęba. Zawiązki zębów uwolniono od narządu szkliwnego i oskrobano dla wyodrębnienia matrycy szkliwa w postaci półstałej białej masy. Masę tę poddano homogenizacji z wodą i otrzymano produkt o konsystencji bitej śmietany. Zastosowano homogenizator typu politron firmy Kinematica GmbH, Lucerna, Szwajcaria. Otrzymany środek wykorzystano w doświadczeniach opisanych w poniższych przykładach. Przykład II. Wyekstrahowano ząb małpie, pozostawiono go na powietrzu przez I godzinę, po czym usunięto ozębną. Na korzeń zęba naniesiono cienką warstwę środka otrzymanego z zębów świni jak w przykładzie I. Następnie ząb umocowano w miejscu, z którego został wyekstrahowany. Fig. 2 przedstawia miejsce zabiegu po paru tygodniach. Ozębina 5 została zregenerowana między żuchwą 1 i korzeniem 7 zęba, a między ozębną 5 i korzeniem 7 wytworzyła się nowa warstwa cementu 3. Dzięki zastosowaniu środka wytworzonego sposobem według wynalazku wstawienie zęba małpie powiodło się gdyż powstało nowe zamocowanie zęba w zębodole. Przykład III. Przykład ten przedstawia porównanie procesów gojenia się otworów wywierconych w zębie małpy, przy użyciu i bez użycia środka zawierającego matrycę szkliwa. Fig. 3 przedstawia powiększenie obszaru między żuchwą 1 i korzeniem 7 zęba małpy. Ząb ten wyekstrahowano, po czym w powierzchni korzenia wywiercono otwór i ząb wstawiono do zębodołu. Fig. 3 pokazuje stan po 8 tygodniach gojenia i jak widać powstały jedynie niewielkie obszary kostnopodobnej zmineralizowanej tkanki (patrz zakrzywione strzałki). Na fig. 4 przedstawiono wynik doświadczenia prowadzonego tak jak powyższe lecz z tą różnicą, że otwór wywiercony w korzeniu wypełniono środkiem otrzymanym jak w przykładzie I przed ponownym umieszczeniem zęba w żuchwie. Po 8 tygodniach gojenia ozębna 5 została znakomicie wygojona, a w otworze powstał nowy cement 3 (patrz puste strzałki). Przykład IV. Przykład ten pokazuje wpływ środka zawierającego matrycę szkliwa na gojenie się doświadczalnych okaleczeń brzeżnej ozębnej. Okaleczenia brzeżne wytworzono na obrzeżach ozębnej zębów małpy przez usunięcie cementu, ozębnej i obrzeża kości zębodołu na odcinku od szyjki do szczytu korzenia, około 5 mm, przy użyciu świdra dentystycznego. Następnie na doświadczalne okaleczenia nałożono badany środek wytworzony jak w przykładzie I i pozosta-
154 615 5 wiono je do zagojenia. Wytworzono także okaleczenia kontrolne, które pozostawiono do zagojenia bez nakładania środka. Po pewnym okresie gojenia przeprowadzono histologiczną ocenę wyników. Okazało się, że proces gojenia, w pewnym stopniu podobny do przedstawionego w poprzednich przykładach, wystąpił tylko po zastosowaniu badanego środka. Utworzyły się przylegająca warstwa nowego cementu, ozębna i kość zębodołowa. Tak więc powstało nowe zamocowanie. W próbie kontrolnej nie miało to miejsca i okaleczania pokryły się wyłączenie nabłonkiem. Tak więc badany środek można z powodzeniem stosować w leczeniu periodontitis. PrzykładV. Przykład ten ilustruje wpływ środka zawierającego matrycę szkliwa na proces gojenia doświadczalnych okaleczeń brzeżnych wytworzonych po leczeniu periodontitis u zwierzęcia doświadczalnego. Do próby wybrano zwierzęta naturalnie chore na periodontitis. Poddano je tradycyjnemu zabiegowi chirurgicznemu leczącemu periodontitis, po którym jedną stronę szczęki poddano zabiegowi naniesienia środka wytworzonego jak w przykładzie I na odkryte powierzchnie korzeni. Druga strona zoperowanej szczęki służyła jako obszar kontrolny. Po okresie gojenia wyniki oceniono histomorfometrycznie. Wyniki te wykazały, że po naniesieniu środka powstało nowe zamocowanie brzeżne, złożone z cementu, ozębnej i kości zębodołu, aż do wysokości granicy szkliwo-cement. Zęby kontrolne wykazały pomijalne i niejednakowe zamocowanie jakiegokolwiek udziału cementu. Tak więc badany środek można stosować w leczeniu periodontitis, także u ludzi. Przykład VI. Przykład ten ilustruje wpływ środka wytworzonego jak w przykładzie I na brzeżną periodontitis u człowieka. Po uzyskaniu zgody Szwedzkiej Izby Medycznej (The Swedish Medical Board) i Regionalnego Komitetu d/s Etyki (The Regional Ethics Comittee), środek zastosowano jako środek pomocniczy w tradycyjnym chirurgicznym leczeniu pacjentów z brzeżną periodontitis. W trakcie operacji usunięto pacjentom kamień nazębny i ziarninę. Odsłonięte korzenie pomalowano badanym środkiem i przykryto płatem śluzówkowo-ozębnowym. Wyniki gojenia oceniono prowadząc okresową kontrolę kliniczną, rejestrując głębokość kieszeni i badając zdjęcia rentgenowskie wnętrza jamy ustnej. Wyniki próby z użyciem badanego środka porównano z wynikami uprzednich ilościowych badań nad tradycyjnymi chirurgicznymi zabiegami na ozębnej. Okazało się, że środek spowodował znaczny wzrost obrzeża kości zębodołu (fig. 5 i 6). Fig. 5 i fig. 6 przedstawiają zdjęcia rentgenowskie wnętrza jamy ustnej odpowiednio przed zabiegiem i w 6 miesięcy po zabiegu. Fig. 5 pokazuje, że poziom (1) kości zębodołowej (strzałka) znajdował się niemal przy szczycie korzenia. W 6 miesięcy po zastosowaniu badanego środka utworzyła się znaczna ilość nowej kości zębodołowej (1) i jak wskazuje strzałka na fig. 6, poziom kości osiągnął połowę korzenia (wzrost o kilka milimetrów). Takiego rezultatu nie osiągnięto nigdy tradycyjnymi metodami chirurgicznymi. Ogólnie, proces gojenia postępował szybciej, zarówno pod względem klinicznym, jak i pod względem głębokości kieszeni brzeżnych, w porównaniu z gojeniem po tradycyjnych zabiegach chirurgicznych. Tak więc badany środek umożliwia powstanie nowego zamocowania ozębnowego u ludzi, a tego znane metody leczenia nie zapewniały. Przykład VII. Przykład ten ilustruje ulepszony sposób stosowania środka wytworzonego jak w przykładzie I w praktyce klinicznej. Pacjentów z brzeżną periodontitis poddano zabiegowi jak w przykładzie VI, z tą jednak różnicą, że ze środkiem tym zmieszano lepiszczem mającym zdolność przylegania do tkanek. Lepiszcze to składało się z fibrynogenu, plasmafibronecetinu, czynnika XIII, plazminogenu, aprotyniny, trombiny i chlorku wapniowego i było produktem Imm uno AG, Wiedeń, Austria. Lepiszcze, sprzedawane pod nazwą Tisseel lub Tissucol, polimeryzuje po zmieszaniu jego różnych składników, tworząc przylegający skrzep. Tak więc dodanie Tisselu (Tissucolu) do badanego środka zwiększyło jego przyczepność do powierzchni korzeni podczas zabiegu chirurgicznego na ozębnej. Ponadto krwawienie ustało, co polepszyło widoczność i ułatwiło prawidłowe umieszczenie płatu śluzówkowo-ozębnowego. Płat ten można było umieścić bliżej szyjki na powierzchni korzenia i szycie stało się zbędne. Zakrycie powierzchni korzenia ma zasadnicze znaczenie dla procesu gojenia, gdyż ostatecznie determinuje stopień nowego zamocowania. Przykład VIII. Przykład ten ilustruje zdolność środka wytworzonego sposobem z przykładu I do wywoływania tworzenia się zmineralizowanej tkanki. Środek umieszczono w kapsułkach żelatynowych, które operacyjnie wprowadzono do mięśni brzucha szczurów. Podobnie zoperowano szczury kontrolne, jednak w ich mięśniach nie umieszczono takich kapsułek. Po
6 154 615 ozdrowieniu szczury uśmiercono i reakcję tkanek w operowanym obszarze zbadano radiograficznie, histologicznie i wprowadzając 45Ca. Badania wykazały, że po użyciu środka powstała zmineralizowana tkanka przypominająca cement. U szczurów kontrolnych nie stwierdzono żadnych śladów świeżo utworzonej tkanki. Powyższe doświadczenie wykazuje ponad wszelką wątpliwość praktyczną przydatność matrycy szkliwa i zawierającego ją środka oraz korzyści uzyskiwane przy ich stosowaniu. Fakt iż środek otrzymany z materiału pobranego od świni można stosować w zabiegach na innych zwierzętach i na ludziach, zapewnia dostępność surowca. Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób otrzymywania matrycy szkliwa, znamienny tym, że izoluje się zawiązki zębów z żuchwy i/lub szczęki ssaka, usuwa się z tych zawiązków narząd szkliwny, po czym z tych wolnych od narządu szkliwnego zawiązków wyodrębnia się matrycę szkliwa. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że stosuje się zęby bydła lub trzody chlewnej. Fig. 1
154615 Fig. 2 Fig. 3
154615 F i g. 4 Fig. 5 F i g. 6 Zakład Wydawnictw UP RP Nakład 100 egz Cena 3000 zł