OPERATOR GAZOCIĄGÓW PRZESYŁOWYCH SYSTEM EKSPLOATACJI SIECI PRZESYŁOWEJ INSTRUKCJA Wydanie IV Obowiązuje od 01.01.2015 roku Niniejsza instrukcja jest własnością GAZ SYSTEM S.A. Kopiowanie całości lub fragmentu niniejszego dokumentu bez zgody Dyrektora Pionu Eksploatacji GAZ SYSTEM S.A. jest zabronione.
Rozdzielnik instrukcji Dyrektor Pionu Eksploatacji GAZ SYSTEM S.A. Koordynator ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej GAZ SYSTEM S.A. egzemplarz archiwalny Dyrektor Oddziału w Gdańsku Dyrektor Oddziału w Poznaniu Dyrektor Oddziału w Rembelszczyźnie Dyrektor Oddziału w Świerklanach Dyrektor Oddziału w Tarnowie Dyrektor Oddziału we Wrocławiu Wydanie IV styczeń 2015 Strona 2 / Stron 9
Tabela zmian Lp. Zmiana dotyczy strona / punkt przed zmianą Treść po zmianie Data wprowadzenia zmiany Uwagi 1 2 3 4 5 6 1 5.2.1, 5.3.5 Kierownik Działu odpowiedzialnego merytorycznie Kierownik odpowiedzialny za eksploatację 26.09.2013 Ustalenia z narady SESP 2,3.07.2013 2 5.7 Kierownikowi Działu odpowiedzialnego merytorycznie Kierownikowi odpowiedzialnemu za eksploatację 26.09.2013 Ustalenia z narady SESP 2,3.07.2013 3 5.1.2 Wzór Harmonogramu stanowi załącznik nr Z.P.02.O.01-03 do procedury P.02.O.01 Warunki techniczne eksploatacji sieci przesyłowej. Harmonogram sporządzany jest zgodnie wymaganiami pkt. 5.2 procedury P.02.O.01 Warunki techniczne eksploatacji sieci przesyłowej. 10.12.2013 Wynik zmian w P.02.O.01 4 5.6 Nowy tytuł i zawartość Postępowanie w przypadku wystąpienia niezgodności eksploatacyjnej Pomiar posadowienia gazociągu w gruncie stabilnym 10.12.2013 Wprowadzone przez Pion eksploatacji 5 5.7 Postępowanie w przypadku wystąpienia niezgodności eksploatacyjnych ------------------- 29.12.2014 Konsekwencja przyjęcia nowej procedury P.02.O.33 Usuwanie i ewidencjonow anie usterek stwierdzonych w sieci przesyłowej Wydanie IV styczeń 2015 Strona 3 / Stron 9
Spis treści Lp. Tytuł rozdziału strona 1 Cel instrukcji 5 2 Przedmiot i zakres instrukcji 5 3 Definicje 5 4 Odpowiedzialność i uprawnienia 5 5 Opis postępowania 5 5.1 Wymagania ogólne 5 5.2 Przygotowanie do badań i pomiarów 5 5.3 Pomiar posadowienia gazociągu w korytach rzek i innych cieków wodnych o nurcie wpływającym na przykrycie gazociągu oraz w dnach rozległych zbiorników z wodą stojącą 5.4 Pomiar posadowienia gazociągu w rowach i kanałach melioracyjnych 6 6 5.5 Pomiar posadowienia gazociągu w gruncie niestabilnym 7 5.6 Zakończenie prac 7 5.7 Wymagania sprzętowe 7 5.8 Wymagania BHP 8 6 Informacje dodatkowe 8 7 Dokumenty związane i powołane 8 8 Załączniki 8 Wydanie IV styczeń 2015 Strona 4 / Stron 9
1. Cel instrukcji Celem instrukcji jest określenie metod postępowania przy wykonywaniu i dokumentowaniu badań i pomiarów posadowienia gazociągu w gruntach niestabilnych oraz korytach rzek i innych cieków wodnych tak, aby proces ten był prowadzony w sposób technicznie poprawny i zgodny z przepisami. 2. Przedmiot i zakres instrukcji Przedmiotem niniejszej instrukcji jest prowadzenie i dokumentowanie czynności eksploatacyjnych związanych z badaniem i pomiarem posadowienia gazociągu w gruntach niestabilnych oraz korytach rzek i innych cieków wodnych z wyłączeniem terenów objętych szkodami górniczymi. Instrukcja określa sposób wykonywania badań i pomiarów oraz niezbędne wymagania sprzętowe i aparaturowe. 3. Definicje W niniejszej instrukcji stosuje się określenia i zwroty zgodnie z procedurą P.02.G.01 Eksploatacja gazociągów przesyłowych. 4. Odpowiedzialność i uprawnienia Odpowiedzialność za nadzór nad przestrzeganiem postanowień niniejszej instrukcji ponosi Dyrektor Oddziału Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ SYSTEM S.A. Dyrektorzy, kadra kierownicza oraz pracownicy Oddziałów, a także wykonawcy zewnętrzni wykonujący badania i pomiary posadowienia gazociągu w gruntach niestabilnych oraz korytach rzek i innych cieków wodnych z wyłączeniem terenów objętych szkodami górniczymi, zależnie od zakresu swoich uprawnień, odpowiedzialni są za postępowanie zgodnie z postanowieniami niniejszej instrukcji. 5. Opis postępowania 5.1. Wymagania ogólne 5.1.1. Badania i pomiary posadowienia gazociągu w gruntach niestabilnych oraz korytach rzek i innych cieków wodnych, obejmują swoim zakresem miejsca wymienione w wykazie, tworzonym dla każdego gazociągu przez jednostkę odpowiedzialną za eksploatację danego obszaru sieci przesyłowej. Wzór wykazu stanowi załącznik nr Z.P.02.G.01-08 do procedury P.02.G.01 Eksploatacja gazociągów przesyłowych. 5.1.2. Badania i pomiary posadowienia gazociągu w gruntach niestabilnych oraz korytach rzek i innych cieków wodnych, prowadzone jest w terminach ustalonych w Harmonogramie opracowanym dla każdego gazociągu przesyłowego znajdującego się na terenie Oddziału. Harmonogram sporządzany jest zgodnie wymaganiami pkt. 5.2 procedury P.02.O.01 Warunki techniczne eksploatacji sieci przesyłowej. 5.1.3. W przypadku wykonania przekroczenia rzeki lub innego cieku wodnego metodą przewiertu horyzontalnego tak, że gazociąg znajduje się w gruncie stabilnym pomiar posadowienia nie jest wymagany. 5.2. Przygotowanie do badań i pomiarów 5.2.1. Kierownik odpowiedzialny za eksploatację lub osoba przez niego upoważniona wydaje polecenie na wykonanie czynności wraz z określeniem sposobu pomiaru. W przypadku wykonawców zewnętrznych realizacja czynności odbywa się na podstawie umowy/zlecenia. 5.2.2. Wraz z poleceniem osoba nadzorująca powinna otrzymać stosowny dokument odniesienia. Dokument ten powinien zwierać wymagane (odpowiednie do zakresu Wydanie IV styczeń 2015 Strona 5 / Stron 9
czynności) dane umożliwiające zlokalizowanie miejsca pomiaru oraz dane techniczne obiektu poddawanego badaniu i pomiarom. 5.2.3 Przed przystąpieniem do realizacji czynności, nadzorujący prace ma obowiązek udzielenia osobom wykonującym czynności, informacji o występujących zagrożeniach i zasadach bezpiecznego prowadzenia prac oraz niezbędnych czynności związanych z prawidłowym wykonaniem prac. 5.2.4. Prowadzenie badań wykonuje zespół składający się z dwóch lub więcej osób, z których jedna jest osobą nadzorującą. 5.3. Pomiar posadowienia gazociągu w korytach rzek i innych cieków wodnych o nurcie wpływającym na przykrycie gazociągu oraz w dnach rozległych zbiorników z wodą stojącą 5.3.1. Pomiar posadowienia rozpoczyna się od przeprowadzenia kontroli zewnętrznej polegającej na określeniu stanu technicznego umocnień brzegowych i prawidłowego oznakowania gazociągów w miejscach ich przekroczeń. 5.3.2. Pomiar posadowienia należy wykonać metodą batymetryczną w pasie 50 m po obu stronach od osi gazociągu. Metoda ta pozwala pozyskać rzędne dna rzeki i rzędne posadowienia gazociągu. 5.3.3. Do protokołu z pomiarów metodą batymetryczną należy wykonać i załączyć dokumentację powykonawczą w formie papierowej i elektronicznej zawierającą: a) profil wzdłużny przekroczenia cieku wodnego (rzędna terenu, dna, rzędna liczona od góry gazociągu), b) numeryczny model dna wraz z warstwicami głębokości z naniesieniem przekroczeń w pasie po 50 m od skraju gazociągów, c) model przestrzenny dna, d) opis stanu zabezpieczenia dna cieku wodnego w miejscach przekroczenia gazociągu a w przypadkach odkryć określenie przyczyny powstania oraz przedstawienie wniosków pokontrolnych, e) opis stanu umocnień brzegowych nad i pod wodą, f) dokumentację fotograficzną. 5.3.4 Dopuszcza się ocenę stanu technicznego przykrycia gazociągu ułożonego przekopem w dnie rzeki za pomocą wyspecjalizowanych ekip nurków. 5.3.5 W przypadku przeszkód wodnych o niewielkiej szerokości i słabym nurcie dopuszcza się pomiar posadowienia tak jak opisano w punkcie 5.4. Decyzje o sposobie pomiaru podejmuje Kierownik odpowiedzialny za eksploatację lub osoba przez niego upoważniona. 5.4. Pomiar posadowienia gazociągu w rowach i kanałach melioracyjnych 5.4.1. Pomiar posadowienia rozpoczyna się od przeprowadzenia kontroli zewnętrznej polegającej na określeniu stanu technicznego umocnień brzegowych i prawidłowego oznakowania gazociągów w miejscach ich przekroczeń. 5.4.2. Pomiar posadowienia należy wykonać za pomocą lokalizatora trasy gazociągu z funkcja pomiaru głębokości tylko w trybie detekcji sygnału wyemitowanego z generatora i łaty mierniczej (miary). 5.4.3. Wykonując pomiar należy: odczytać wskazanie z lokalizatora umieszczonego bezpośrednio nad lustrem wody, zmierzyć za pomocą łaty mierniczej odległość od lustra wody do dna rowu. Przykryciem gazociągu będzie: (wskazanie lokalizatora) minus (połowa średnicy gazociągu) minus (odległość od lustra wody do dna). Wydanie IV styczeń 2015 Strona 6 / Stron 9
5.4.4. Jeżeli z przeprowadzonego pomiaru po obliczeniach wynika, że przykrycie gazociągu jest mniejsze niż 1 metr należy wynik zweryfikować poprzez nakłuwanie szpilą dna rowu w celu określenia dokładnego posadowienia gazociągu. 5.4.5. Ocenę stanu technicznego przykrycia gazociągu należy wykonać wizualnie, poprzez lustro wody cieku. 5.5. Pomiar posadowienia gazociągu w gruncie niestabilnym 5.5.1. Pomiar posadowienia rozpoczyna się od przeprowadzenia kontroli zewnętrznej polegającej na określeniu stanu technicznego umocnień brzegowych i prawidłowego oznakowania gazociągów w miejscach ich przekroczeń. 5.5.2. Pomiar posadowienia gazociągu w gruncie niestabilnym obejmuje: a) lokalizację gazociągu po obu stronach przekroczenia przez grunt niestabilny, b) wytyczenie przebiegu trasy gazociągu za pomocą lokalizatora, c) pomiar posadowienia gazociągu za pomocą lokalizatora w odstępach maksymalnie co 5 metrów, d) pomiar posadowienia gazociągu poprzez nakłuwanie szpilą minimum w dwóch losowo wybranych miejscach lub minimum raz na 100 metrów przy rozległym obszarze pomiarów dla weryfikacji wyników otrzymanych z lokalizatora, e) wykonanie szkicu sytuacyjnego wraz z danymi GPS miejsc pomiarów, f) wykonanie dokumentacji zdjęciowej. 5.5.3. Pomiar posadowienia opisany w punkcie 5.5.2.c. należy wykonać za pomocą lokalizatora trasy gazociągu z funkcja pomiaru głębokości tylko w trybie detekcji sygnału wyemitowanego z generatora. 5.5.4. Wykonując pomiar opisany w punkcie 5.5.2.c należy: odczytać wskazanie z lokalizatora umieszczonego bezpośrednio nad gruntem. Przykryciem gazociągu będzie: (wskazanie lokalizatora) minus (połowa średnicy gazociągu). 5.5.5. Pomiar opisany w punkcie 5.5.2.d. należy wykonać, jeżeli z pomiarów wykonanych lokalizatorem wynika, że posadowienie jest mniejsze niż 1 metr lub w przypadku wystąpienia innych wątpliwości co do wyniku pomiaru. 5.6. Pomiar posadowienia gazociągu w gruncie stabilnym Pomiary posadowienia gazociągu w gruncie stabilnym należy przeprowadzać każdorazowo w sytuacjach sprzyjających ich realizacji np.: przy pracach odkrywkowych prowadzonych przez GAZ-SYSTEM S.A. (modernizacje, remonty gazociągów) lub przez inne firmy na ich infrastrukturze zlokalizowanej w pobliżu naszych gazociągów. Ponadto zaleca się coroczny pomiar w miejscach skrzyżowań z przeszkodami terenowymi i infrastrukturą techniczną zagrażającą bezpieczeństwu gazociągów. 5.7. Zakończenie prac O zakończeniu pomiarów decyduje osoba nadzorująca. Nadzorujący sporządza protokół wg wzoru załącznik nr Z.-01 do niniejszej instrukcji. Protokół jest przedkładany Kierownikowi odpowiedzialnemu za eksploatację lub osobie przez niego upoważnionej, która go zatwierdza akceptując wykonanie prac pod względem zakresu i jakości. Oryginały protokołów z wykonania czynności eksploatacyjnych przez okres minimum 5 lat należy przechowywać w Dziale odpowiedzialnym za eksploatację a następnie archiwizować. Wydanie IV styczeń 2015 Strona 7 / Stron 9
5.8. Wymagania sprzętowe Do wykonania czynności niezbędny jest następujący sprzęt: samochód terenowy lub dostawczy z napędem na cztery koła, telefon przenośny ( w szczególnych przypadkach w wykonaniu Ex), metanomierz lub miernik pomiaru stężenia metanu i tlenu, szpila do nakłuwania gruntu z izolacją dielektryczną w miejscu chwytu, lokalizator współrzędnych GPS, taśma miernicza lub dalmierz, lokalizator trasy gazociągów z funkcją pomiaru głębokości, aparat fotograficzny. 5.9. Warunki BHP W czasie wykonywania prac związanych z badaniami i pomiarami posadowienia gazociągu należy zachować niezbędne środki ostrożności dotyczące BHP i ochrony środowiska. 6. Informacje dodatkowe 6.1. Wszelkie zmiany do niniejszej instrukcji należy wprowadzać zgodnie z zasadami opisanymi w procedurze P.01.001 Procedury i instrukcje forma oraz zawartość. 6.2. Badanie skuteczności działań opisanych w niniejszej instrukcji oraz kontrolę przestrzegania instrukcji prowadzi się w drodze audytów wewnętrznych zgodnie z procedurą P.01.8.2.2 Audyt wewnętrzny SESP. 7. Dokumenty związane i powołane Zgodnie z procedurą P.02.G.01 8. Załączniki Nr Z.-01 - Protokół z badań i pomiarów posadowienia gazociągu Wydanie IV styczeń 2015 Strona 8 / Stron 9
Załącznik Nr Z.-01 PROTOKÓŁ Z BADAŃ i POMIARÓW POSADOWIENIA GAZOCIĄGU Gazociąg relacji... Numer wykazu.. Protokół nr... Data wykonania czynności... Zlecający Wykonawca Badanie i pomiar posadowienia gazociągu. Czynności Wykonano Uwagi* TAK NIE TAK NIE Kontrola zewnętrzna umocnień brzegowych w miejscach ich przekroczeń Kontrola oznakowania gazociągów w miejscach ich przekroczeń Pomiar posadowienia gazociągu Kontrola stanu technicznego przykrycia gazociągu Wykaz stanów odbiegających od normalnych stwierdzonych podczas prac: 1. 2. Lp. Nr pozycji wg wykazu Współrzędne GPS lub km trasy gazociągu Opis stanu zastanego w trakcie prac odbiegającego od normalnego * Zaznaczenie TAK w kolumnie Uwagi powoduje konieczność uzupełnienia powyższej tabeli Załączniki (według wymagań instrukcji)... Protokół sporządził: Protokół zatwierdził:...... (imię i nazwisko) (data) (podpis) (imię i nazwisko) (data) (podpis) Uwagi i zalecenia zatwierdzającego protokół:.......... Wydanie IV styczeń 2015 Strona 9 / Stron 9