INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE LOGOPEDA KOD 229502 ANALIZA REJESTROWANEJ SYTUACJI W ZAWODZIE NA RYNKU PRACY Logopeda (kod 229502) to jeden z zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2014 r. poz. 1145). Głównym zadaniem w zawodzie logopedy jest pomoc wszystkim, u których z nieznanych przyczyn występują zaburzenia mowy. Ze względu na rodzaj występujących zaburzeń zawód logopedy możemy podzielić na kilka specjalności. Logopeda o specjalności ogólnej specjalizuje się w ogólnej terapii zaburzeń mowy, ponadto do jego zadań należy przeprowadzenie wywiadu z osobami chorymi lub z ich bliskimi, badanie stanu mowy, stanu narządów słuchu specjalistycznymi metodami, poznanie aparatów ortodontycznych, niezbędnych do poprawy artykulacji, poznanie zainteresowań osoby leczonej, co niezbędne jest do podjęcia prawidłowego leczenia, prowadzenie doradztwa logopedycznego Surdologopeda pracuje z osobami głuchymi i niedosłyszącymi. Do jego zadań należy codzienna praca z dzieckiem, która polega na kształtowaniu jego języka, doskonaleniu akcentu, intonacji, organizowaniu ćwiczeń słuchowych i gramatycznych, rozwijaniu słownictwa, znajomość zasad funkcjonowania i obsługi aparatów słuchowych, musi poznać adresy firm, które zajmują się sprzedażą, naprawą i konserwacją tych aparatów, powinien zawsze znać aktualne ceny aparatów niezbędnych do jego pracy, informować pacjentów gdzie należy składać dokumenty aby uzyskać odpowiedni aparat słuchowy, współpracować z rodzicami, nauczycielami i firmami, które prowadzą dystrybucję aparatów słuchowych, bądź wykonują indywidualne wkładki douszne. Neurologopeda - logopeda zajmujący się osobami z uszkodzeniem układu nerwowego, którego praca polega na zbadaniu słuchu pacjenta, zapoznanie się z wynikami badań foniatrycznych, neurologicznych, psychologicznych, postawienie diagnozy stwierdzającej stan zaburzenia mowy, umiejętne organizowanie zajęć logopedycznych, stosownie do możliwości i potrzeb osoby leczonej. 1
ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE LOGOPEDA (229502) W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2011 2015 (I półrocze) Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem 2015 8 6 4 2 5 0 Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2014 32 6 14 1 8 0 2013 27 7 11 2 5 0 2012 25 4 9 0 7 0 2011 16 4 8 2 6 0 Większa liczba nowych rejestracji bezrobotnych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że w latach 2010-2014 zawód logopeda został sklasyfikowany jako zawód nadwyżkowy 1, tzn. taki na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Jednocześnie zaobserwowano fakt, że rejestrujący się absolwenci kierunku kształcenia w zawodzie logopedy ubywają z ewidencji bezrobotnych w ciągu roku kalendarzowego, w którym się zarejestrowali. 1 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. Informacja przygotowana na podstawie opracowania: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim. Publikacja przygotowywana w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raporty znajdują się na stronie internetowej WUP. 2
WYNIKI BADANIA PRACODAWCÓW 2 ORAZ ABSOLWENTÓW Z badania ankietowego pracodawców przeprowadzonego w latach 2010-2014 wynika, że przebadani pracodawcy naszego województwa nie planowali zatrudnienia logopedów. Aktualnie brak wyników badań losów absolwentów kierunków studiów związanych z kształceniem logopedów w województwie kujawsko-pomorskim. ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Zawód logopedy można zdobyć w naszym województwie studiując : 1. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy - logopedia - studia I stopnia - pedagogika specjalność logopedia studia II stopnia - logopedia z emisją głosu studia podyplomowe 2. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - filologia polska specjalność logopedia studia I stopnia - neurologopedia studia podyplomowe 3. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa we Włocławku 4. Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku - pedagogika specjalność logopedia studia I i II stopnia 5. Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy - logopedia szkolna studia podyplomowe dla nauczycieli - logopedia ogólna studia podyplomowe dla nauczycieli 6. Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu 7. Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy 2 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania zrealizowanego w latach 2010-2013 znajduje się na stronie internetowej WUP (www.wup.torun.pl) oraz Projektu (www.podlupa.wup.torun.pl). 3
Miejsce pracy Miejscem pracy logopedy w zależności od specjalności w jakiej chce się kształcić są: - poradnie psychologiczno-pedagogiczne - poradnie foniatryczne - placówki resortu zdrowia - placówki oświaty i kultury - szpitale - sanatoria - szkoły - przedszkola Logopeda pracuje w gabinecie wyposażonym w odpowiednie urządzenia i lustro konieczne do obserwowania twarzy podczas ćwiczeń. Zawód ten wiąże się z częstymi kontaktami z ludźmi, czasami nawet z całymi rodzinami, które muszą korzystać z pomocy logopedy. Logopeda pracuje w stałych godzinach pracy. Miejscem pracy logopedy może też być własny gabinet, w którym będzie prowadzić prywatne usługi logopedyczne. Wymagania Wiedza - Z zakresu polonistyki - Z zakresu historii literatury polskiej Zainteresowania - Naukowe: psychologia, pedagogika - Społeczne - Medyczne Zdolności - Zdolność koncentracji uwagi - Umiejętność rozumowania logicznego - Wyobraźnia i myślenie twórcze Predyspozycje psychologiczne i fizyczne Konieczne: - Dobra pamięć - Łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie - Samokontrola - Umiejętność kontaktowania się z ludźmi - Umiejętność postępowania z ludźmi - Empatia - Samodzielność - Inicjatywność - Wytrwałość, cierpliwość Wskazane: - Odporność emocjonalna - Niezależność 4
- Umiejętność podporządkowania się - Chęć niesienia pomocy innym Niezbędną cechą do wykonywania tego zawodu jest umiejętność nawiązywania kontaktów z ludźmi. Ze względu na to, że spotyka on w swojej pracy ludzi w różnym wieku umiejętności te muszą być wszechstronne. Główną czynnością, którą wykonuje logopeda jest mowa wzorcowa pod względem artykulacyjnym i językowym i dlatego powinna go cechować łatwość wypowiadania się. Odporność emocjonalna jest też ważną cechą przede wszystkim przy pracy z dziećmi. PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU LOGOPEDA 3 Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód logopedy, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze charakteryzować się co najmniej czterema kompetencjami: 1. Sprawnością motoryczną : Wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają : zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjne (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności : utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). 2. Sumiennością w dążeniu do rezultatów : Wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 3. Otwartością na innych : Pozytywne nastawienie i traktowanie innych ludzi oraz okazywanie chęci ich zrozumienia. 4. Gotowością do podnoszenia kwalifikacji : Otwartość na wiedzę i na zadania umożliwiające jej zdobycie. Wykorzystywanie napotkanych problemów jako okazji do rozwoju. Chęć do eksperymentowania i podejmowania nowych zadań. Staranna analiza sukcesów i porażek oraz traktowanie tych drugich jako cennej lekcji. 3 Profil pochodzi z podręcznika dla doradców zawodowych Narzędzie do badania kompetencji, Warszawa 2014 5
PRZYDATNE LINKI http://www.logopediapraktyczna.pl/ http://www.logopeda.org.pl/ Opracował: Piotr Wełnicki doradca zawodowy WUP w Toruniu Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu Akceptował: Janusz Bokser Toruń, 05.12. 2013 r. Aktualizacja, 20.08.2015r. Sytuacja zawodu na europejskich rynkach pracy 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie logopeda w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako logopeda w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód logopeda jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie zawód logopeda jest regulowany w większości krajów EOG, nie jest natomiast regulowany w: Bułgarii, Chorwacji, Danii, Estonii, Norwegii oraz na Węgrzech, Litwie i Malcie. 6
W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem logopeda wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało 639 oferty pracy z 14 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy znajduje się w Niemczech (336 ofert), Wielkiej Brytanii (159 ofert), Belgii (62 oferty) i Francji (43 oferty) - dane wg stanu na dzień 09.12.2013 r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie logopeda powinny mieć 2-4 letnie doświadczenie w swoim zawodzie. Często pracują w niepełnym wymiarze godzin. Należy pamiętać, że pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę. Przykładowe wynagrodzenie w zawodzie logopeda w wybranych krajach: Wielka Brytania: ok. 20-30 funtów/godz. brutto, Francja 1800-2500 euro miesięcznie brutto, Niemcy 1400 1900 euro miesięcznie brutto. Opracowała: Anita Boniek-Lewandowska Doradca EURES, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy Zespół EURES 7