PRZEDSIĘBIORCY obraz pełen sprzeczności Raport z badań Rzetelnej Firmy przeprowadzonych przez TNS
rzetelna firma dba o wizerunek polskich przedsiębiorstw Rzetelna Firma już od kilku lat dba o wizerunek polskich przedsiębiorców. Promujemy rzetelne firmy, zachęcając je do tego, by zawsze postępowały uczciwie, a więc tak, jak chciałyby być odbierane przez innych. Wizerunek, jaki mają przedsiębiorcy, ma duże znaczenie nie tylko dla ich zysku, ale także dla całego społeczeństwa i gospodarki. Od tego, jak przedsiębiorców odbierają ich pracownicy, urzędnicy, czy władze samorządowe, zależy ogólne nastawienie i poziom zaufania do biznesu, a co za tym idzie ich kondycja, a także stan całej gospodarki. Wynik przeprowadzonego przez nas badania pokazuje, że wizerunek polskich przedsiębiorstw jest pełen sprzeczności. Okazuje się, że mimo iż Polacy doceniają rodzimy biznes, równocześnie są wobec niego bardzo krytyczni. Dostrzegają, że przedsiębiorcy nie zawsze postępują uczciwie, zarówno względem państwa jak i swoich pracowników. Dają miejsca pracy, ale płacą za mało. Mają wpływ na gospodarkę, ale są niekonkurencyjni wobec firm zza granicy. Płacą podatki, przyczyniając się do dobrobytu w kraju, ale wcale im na tym nie zależy, bo gdyby była taka sposobność wielu z nich chciałaby oszukać system. Stereotyp przedsiębiorcy - prywaciarza pochodzący z czasów komunizmu, mimo, że powoli przechodzi do lamusa, wciąż powraca, odciskając swoje piętno na tym, jak odbierani są właściciele firm. Zapraszam do zapoznania się z raportem Waldemar Sokołowski 2
czy polacy doceniają polskich przedsiębiorców? Niemal trzy czwarte Polaków deklaruje, że docenia polskich przedsiębiorców. Przy czym osób, które zdecydowanie zgadzają się z tym stwierdzeniem jest jedynie 13%. Częściej nasze stanowisko oceniamy w kategoriach raczej, przyznając, że owszem doceniamy, ale mamy pewne zastrzeżenia. Chętniej przedsiębiorców doceniają osoby młodsze, od 15. do 19. roku życia (79%). To cieszy, ze po 26 latach od zmiany ustroju, Polacy zrozumieli że to nie Państwo daje nam pracę i finansuje funkcjonowanie wielu sfer życia publicznego, ale właśnie prywatni przedsiębiorcy. Ludzie biznesu są coraz bardziej doceniani i szanowani za swoje dokonania. Nie sposób jednak nie zauważyć, że poziom zaufania do nich, choć wysoki, nie jest bezwarunkowy. Mimo, że wizerunek poprawia się, wciąż jest pełen sprzeczności mówi Waldemar Sokołowski, kierujący programem Rzetelna Firma, który zrzesza ponad 50 tys. polskich przedsiębiorstw, głównie z sektora MSP. Doceniam polskich przedsiębiorców 13% 4% się nie zgadzam 60% 23% nie zgadzam się 3
W jakim wieku najbardziej cenimy przedsiębiorców? 15-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60+ 79% 72% 72% 75% 69% 73% Gdzie najbardziej cenimy przedsiębiorców? Zachodniopomorskie 58% Pomorskie 67% Kujawsko -pomorskie 80% Warmińsko -mazurskie 88% Podlaskie 87% Lubuskie 72% Wielkopolskie 80% Mazowieckie 65% Dolnośląskie 61% Łódzkie 78% Opolskie 68% Śląskie 74% Świętokrzyskie 69% Lubelskie 75% Małopolskie 75% Podkarpackie 80% 4
Polscy przedsiębiorcy a rynek pracy Trzy czwarte Polaków docenia rodzimych przedsiębiorców za to, że to dzięki nim tworzone są miejsca pracy. Jednak równocześnie, aż 81% uważa, że pensje w polskich firmach są za niskie. Częściej na niskie płace wskazują osoby młodsze. W grupie osób od 15. do 19. roku życia, a więc takiej, która w większości jeszcze nie pracowała, jest to aż 88%, co pokazuje, że na rynek pracy wchodzi pokolenie, które owszem docenia przedsiębiorców, ale ma duże oczekiwania finansowe wobec przyszłego pracodawcy. Na niskie zarobki częściej zarabiają narzekają mieszkańcy wsi (83%) i miast do 50 tys. mieszkańców (84%), niż miast powyżej 200 tys. mieszkańców (75%). Jak łatwo przypuszczać osoby o dochodzie do 2 500 zł netto na gospodarstwo domowe narzekają częściej (81%), ale także wśród tych, którzy do dyspozycji mają powyżej 4 000 zł na tezę, że polskie firmy płacą za mało wskazuje 77% badanych. Polscy przedsiębiorcy, szczególnie z sektora MSP to główny pracodawca Polaków. Według danych GUS wynika, że w firmach z tego sektora pracuje 6,2 mln osób, czyli niemal 70 proc. ogółu zatrudnionych w Polsce. Doceniamy ich za to, ale wskazujemy, że płacą zbyt mało. Niestety, jednym z funkcjonujących stereotypów jest przekonanie, że u prywaciarza się nie dorobisz. Polacy często porównują zalety pracy w budżetówce, wielkich korporacjach i u prywaciarza i jak się okazuje, jedną z wad pracy w małym przedsiębiorstwie jest niepewność zarobków i ich wysokość. mówi Waldemar Sokołowski, prezes Rzetelnej Firmy. Dzięki polskim przedsiębiorcom tworzone są miejsca pracy. 19% 4% się nie zgadzam 59% 19% nie zgadzam się 5
Polscy przedsiębiorcy płacą pracownikom zdecydowanie za mało. 35% 3% się nie zgadzam 46% 16% nie zgadzam się Gdzie najczęściej narzekamy na poziom zarobków? Zachodniopomorskie 96% Pomorskie 67% Kujawsko -pomorskie 84% Warmińsko -mazurskie 88% Podlaskie 90% Lubuskie 72% Wielkopolskie 80% Mazowieckie 67% Dolnośląskie 65% Łódzkie 89% Opolskie 88% Śląskie 85% Świętokrzyskie 86% Lubelskie 89% Małopolskie 88% Podkarpackie 78% 6
Polscy przedsiębiorcy a gospodarka W Polsce jest ponad 1,6 mln prywatnych przedsiębiorstw, które nie dość, że zatrudniają większość wszystkich pracujących, to odprowadzają do kasy państwa niemałe pieniądze w ramach różnego rodzaju podatków i opłat. Przeprowadzony przez TNS sondaż pokazuje, że Polacy to dostrzegają. Polscy przedsiębiorcy budują siłę i jakość polskiej gospodarki z takim stwierdzeniem zgadza się 73% respondentów. Odrobinę więcej, bo 74% przyznaje, że to dzięki podatkom płaconym przez polskich przedsiębiorców rząd ma pieniądze na utrzymanie służby zdrowia, szkolnictwa, policji, wojska, inwestycje drogowe itp.. Jednak to, że Polacy doceniają rolę prywatnych przedsiębiorców nie znaczy, że stali się wobec nich bezkrytyczni. Aż 62% respondentów przyznaje, że przedsiębiorcy starają się oszukać system, by płacić niskie podatki. Negatywnie oceniana jest też konkurencyjność polskich firm, według 58% Polaków przedsiębiorcy owszem budują rodzimą gospodarkę, ale są mniej konkurencyjni wobec przedsiębiorstw zza granicy. Trzeba także zauważyć, że 27% Polaków otwarcie mówi, że nie widzi wpływu polskich firm na gospodarkę, a 26% nie zgadza się z tym, że to dzięki podatkom od firm państwo ma pieniądze na swoją działalność. Znaczy to, że aż co czwarty Polak wciąż nie ufa biznesowi i go nie docenia. Mimo pozytywnych zmian w postrzeganiu przedsiębiorców, wciąż silne jest przekonanie o tym, że człowiek który odniósł sukces w biznesie jest podejrzany o nieuczciwość. Może to co prawda wynikać z przeświadczenia o nadmiernym fiskalizmie Państwa i poczuciu niesprawiedliwości wobec samych przedsiębiorców. Niemniej jednak chęć oszustwa stawia moralność i ocenę postawy przedsiębiorców w złym świetle. Takie zastrzeżenia pokazują, że w dalszym ciągu trzeba ten wizerunek zmieniać. Bo poprawny wizerunek jest postawą zaufania, a na nim opiera się dobrze funkcjonująca gospodarka mówi Waldemar Sokołowski, prezes Rzetelnej Firmy. Polscy przedsiębiorcy budują siłę i jakość polskiej gospodarki. 16% 4% się nie zgadzam 57% 23% nie zgadzam się 7
Polscy przedsiębiorcy są mniej konkurencyjni niż przedsiębiorcy z zagranicy. 12% 9% się nie zgadzam 46% 33% nie zgadzam się To dzięki podatkom płaconym przez polskich przedsiębiorców rząd ma pieniądze na utrzymanie służby zdrowia, szkolnictwa, policji, wojska, inwestycje drogowe itp. 22% 5% się nie zgadzam 52% 21% nie zgadzam się Polscy przedsiębiorcy starają się oszukać system i płacić mniejsze podatki 16% 6% się nie zgadzam 46% 31% nie zgadzam się 8
JACY SĄ POLSCY PRZEDSIĘBIORCY? Częściej dostrzegamy pozytywne cechy przedsiębiorców niż te negatywne. Typowy przedsiębiorca jest w powszechnej opinii: pracowity, oszczędny i profesjonalny. Rzadziej dostrzegamy ich kreatywność i innowacyjność. Najgorzej w sondażu wypały opinie na temat uczciwości i terminowości. Jacy są polscy przedsiębiorcy? siła pozytywnych wskazań saldo 88 79 83 73 76 53 44 30 107 106 104 99 97 83 81 76 pracowici oszczędni profesjonalni kreatywni innowacyjni rzetelni terminowi uczciwi -19-27 -21-26 -21-30 -37-46 siła negatywnych wskazań *Siła wskazań została wyliczona w zależności od rangi przyznanej przez respondenta dla poszczególnych cech pozytywnych od 1 do 3 oraz od -1 do -3 dla cech negatywnych oraz 0 w przypadku, gdy respondent nie miał zdania. 9
Cechy polskich przedsiębiorców Rozrzutni Oszczędni Pracowici Nieuczciwi Leniwi Rzetelni Mało kreatywni Innowacyjni Nieprofesjonalni Profesjonalni Kreatywni Nierzetelni Nieterminowi Uczciwi Nieinnowacyjni Terminowi Poprosiliśmy Polaków o to, by określi jakie cechy według nich mają przedsiębiorcy. Z badania jawi się pozytywny obraz, jednak martwi słaby wynik oceny uczciwości ludzi biznesu. Ta cecha została oceniona najsłabiej, miała najwięcej negatywnych wskazań, a najmniej pozytywnych. Tuż za nią jest terminowość. Potwierdza to tylko fakt, że trzeba budować wizerunek uczciwego i płacącego na czas biznesu. Jeśli chodzi o to, jak dbać o pozytywny wizerunek, to przede wszystkim zawsze postępować uczciwie! Tak, by nikt nie mógł zarzucić przedsiębiorcom braku wiarygodności i rzetelności. Po drugie, warto, by firmy w swojej komunikacji zaznaczały jakimi wartościami się kierują. Po trzecie, i to jest najważniejsze, trzeba zachęcić innych, by to potwierdzili. Są dwie drogi, najlepiej skorzystać z ich obu. Pierwszą są rekomendacje od naszych dotychczasowych klientów, a drugą poświadczenia od renomowanych programów i instytucji np. Certyfikatem Rzetelności wydawanym po patronatem Krajowego Rejestru Długów mówi Waldemar Sokołowski. 10
BADANIE Badanie zostało zrealizowane w styczniu 2015 przez TNS Polska metodą CAPI na reprezentatywnej grupie Polaków w wieku 15+ o charakterze losowo-kwotowym (N=1000). mężczyzna kobieta 48% 52% 7% 18% 19% 15-19 20-29 30-39 15% 17% 25% 40-49 50-59 60+ 11
Wyższe 17% 14% Podstawowe /gimnazjalne Średnie 40% 19% Zasadnicze 9% Do 1 500 14% Od 1 501 do 2 500 20% Od 2 501 do 4 000 11% Ponad 4 000 46% Odmowa odpowiedzi 12
39% 13% 9% 20% 19% 8% 6% 6% 3% 7% 9% 14% 3% 6% 3% 6% 12% 4% 4% 9% 5% Wieś Miasto do 19999 Miasto do 49999 Miasto do 200000 Miasto powyżej 200000 Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie 13
O PROGRAMIE RZF Rzetelna Firma to program zrzeszający ponad 50 tysięcy polskich firm, głównie z sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Nadrzędnym celem funkcjonowania programu jest szerzenie wśród polskich przedsiębiorców zasad etycznych takich jak praworządność, rzetelność, przejrzystość i odpowiedzialność. Każdy uczestnik programu zobowiązuje się do przestrzegania Kodeksu Etycznych Firm i 5 przykazań Rzetelnych Firm, co ma na celu promowanie prowadzenia biznesu społecznie odpowiedzialnego. Wyznacz cel poza zyskiem Traktuj klientów z szacunkiem Dbaj o swoich pracowników Zaangażuj się społecznie Myśl o środowisku Podstawowym warunkiem kwalifikującym firmę do udziału w programie jest jej weryfikacja w Krajowym Rejestrze Długów i sprawdzenie, czy nie figuruje w nim jako dłużnik. Dzięki temu wiadomo, że jest ona solidnym płatnikiem i co za tym idzie pewnym partnerem w biznesie. Każdego roku wręczane są także Złote Certyfikaty Rzetelności dla przedsiębiorstw. Rzetelna Firma stara się wspierać przedsiębiorstwa w ich codziennym funkcjonowaniu, poprzez zabieranie głosu w kluczowych dla nich kwestiach i wpływanie tym samym na decyzje legislacyjne dotyczące przedsiębiorców. W tym roku, już po raz czwarty, zostanie zorganizowany IV Kongres Rzetelnych Firm. Wcześniejsze spotkania zapoczątkowały społeczną dyskusję na temat aspektów prawnych, blokujących sprawne funkcjonowanie przedsiębiorstw. Owocem I Kongresu Rzetelnych Firm było stworzenie 7 grzechów głównych polskiej administracji, II Kongresu Listy Absurdów Prawnych, a III Kongresu Apel Rzetelnych Firm do samorządów lokalnych o szerszy dialog z lokalnym biznesem. Tegoroczna edycja poświęcona jest wizerunkowi biznesu oraz zaugfania do przedsiębiorców. Program jest realizowany od 2008 roku. 14
Program Rzetelna Firma ul. Armii Ludowej 21, 51-214 Wrocław e-mail: media@rzf.pl tel. 71 78 50 318 www.rzetelnafirma.pl