Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG I. Zawody I stopnia 1. Społeczeństwo. Definicja społeczeństwa. Pojęcie zbiorowości społecznej. Definicja i rodzaje grup społecznych. Rodzina jako podstawowa grupa społeczna. Społeczność lokalna. Pojęcie i geneza narodu. Czynniki narodotwórcze. Mniejszości narodowe w Polsce. Konflikty społeczne. Pojęcie instytucji społecznej. Funkcje i zadania instytucji społecznych. Rodzaje instytucji społecznych. Pojęcie i typy kultury. Geneza społeczeństwa obywatelskiego. Czynniki umożliwiające funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego. 2. Polityka. Pojęcie i rodzaje doktryn politycznych. Geneza i rozwój demokracji. Formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym. Podstawowe zasady demokracji. Prawa i obowiązki obywatela w społeczeństwie demokratycznym. Pojęcie i rodzaje kultury politycznej. Pojęcie i charakterystyka ustrojów totalitarnych, autorytarnych i demokratycznych. Transformacja ustrojowa w Polsce od 1989 roku. Struktura organów Rzeczypospolitej Polskiej. 1/10
Struktura jednostek samorządu terytorialnego. Administracja publiczna. Relacja między Państwem a Kościołem w państwie demokratycznym. 3. Prawo. Definicja prawa, normy prawnej, przepisu prawa. Funkcje prawa. Zadania prawa. Relacja między prawem stanowionym, a prawem naturalnym. Hierarchia norm prawa. Gałęzie i dziedziny prawa. Język prawny i język prawniczy. Praworządność w sferze stosowania i tworzenia prawa. Miejsca publikacji aktów prawnych i sposoby ich wyszukiwania. Pojęcie i źródła praw człowieka. 4. Polska, Europa, świat. Procesy integracyjne w Europie po II Wojnie Światowej. Definicja i rodzaje organizacji międzynarodowych. Historia integracji Unii Europejskiej. Zadania i funkcje Rady Europy. Charakterystyka instytucji i organów doradczych Unii Europejskiej. System źródeł prawa Unii Europejskiej. Proces integracji militarnej w ramach Paktu Północnoatlantyckiego. Pozycja Polonii w społecznościach międzynarodowych. Rola i pozycja Polski na arenie międzynarodowej. Konflikty międzynarodowe po II Wojnie Światowej. Pojęcie i charakterystyka terroryzmu międzynarodowego. Problemy społeczno ekonomiczne współczesnego świata. Degradacja środowiska naturalnego. Perspektywy rozwoju współczesnego społeczeństwa globalnego. 2/10
II. Zawody II stopnia 1. Społeczeństwo. Definicja społeczeństwa. Pojęcie zbiorowości społecznej. Definicja i rodzaje grup społecznych. Rodzina jako podstawowa grupa społeczna. Społeczność lokalna. Pojęcie i geneza narodu. Czynniki narodotwórcze. Mniejszości narodowe w Polsce. Konflikty społeczne i sposoby ich rozwiązywania. Pojęcie instytucji społecznej. Funkcje i zadania instytucji społecznych. Rodzaje instytucji społecznych. Pojęcie i typy kultury. Geneza społeczeństwa obywatelskiego. Czynniki umożliwiające funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego. Społeczeństwo polskie struktura i przemiany. 2. Polityka. Pojęcie i rodzaje doktryn politycznych. Typy ustrojów państwowych. Charakterystyka ustroju państwowego Rzeczypospolitej Polskiej. Geneza i rozwój demokracji. Formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym. Geneza i charakterystyka partii politycznych. Definicja i przejawy patriotyzmu. Funkcje środków masowego przekazu w społeczeństwie demokratycznym. Rola opinii publicznej w społeczeństwie demokratycznym. Podstawowe zasady demokracji. 3/10
Charakterystyka trójpodziału władzy. Prawa i obowiązki obywatela w społeczeństwie demokratycznym. Pojęcie i rodzaje kultury politycznej. Pojęcie i charakterystyka ustrojów totalitarnych, autorytarnych i demokratycznych. Transformacja ustrojowa w Polsce od 1989 roku. Struktura organów Rzeczypospolitej Polskiej. Struktura jednostek samorządu terytorialnego. Administracja publiczna. Relacja między Państwem a Kościołem w państwie demokratycznym. 3. Prawo. Definicja prawa, normy prawnej, przepisu prawa. Funkcje prawa. Zadania prawa. Relacja między prawem stanowionym, a prawem naturalnym. Relacja między prawem, a moralnością. System źródeł prawa w Polsce. Hierarchia norm prawa. Gałęzie i dziedziny prawa. Polski system prawa podatkowego ogólna charakterystyka i funkcja. Język prawny i język prawniczy. Charakterystyka państwa prawa. Charakterystyka procedury tworzenia prawa na podstawie polskiego modelu. Praworządność w sferze stosowania i tworzenia prawa. Procedura uchwalania budżetu w polskim systemie prawa. Podstawowe zasady prawa karnego, cywilnego i administracyjnego. Miejsca publikacji aktów prawnych i sposoby ich wyszukiwania. Pojęcie i źródła praw człowieka. 4/10
4. Polska, Europa, świat. Procesy integracyjne w Europie po II Wojnie Światowej. Definicja i rodzaje organizacji międzynarodowych. Historia integracji Unii Europejskiej. Zadania i funkcje Rady Europy. Charakterystyka instytucji i organów doradczych Unii Europejskiej. Procedura tworzenia prawa Unii Europejskiej. System źródeł prawa Unii Europejskiej. Relacje między prawem krajowym państw członkowskim, a prawem Unii Europejskiej. Charakterystyka swobód wolnego rynku Unii Europejskiej. Prawa związane z obywatelstwem Unii Europejskiej. Orzeczenia wstępne jako instrument charmonizacji systemu prawa Unii Europejskiej. Proces integracji Polski z Unią Europejską. Proces integracji militarnej w ramach Paktu Północnoatlantyckiego. Pozycja Polonii w społecznościach międzynarodowych. Rola i pozycja Polski na arenie międzynarodowej. Konflikty międzynarodowe po II Wojnie Światowej. Pojęcie i charakterystyka terroryzmu międzynarodowego. Problemy społeczno ekonomiczne współczesnego świata. Degradacja środowiska naturalnego. Perspektywy rozwoju współczesnego społeczeństwa globalnego. 5/10
III. Zawody III stopnia Część pierwsza: 1. Społeczeństwo. Definicja społeczeństwa. Pojęcie zbiorowości społecznej. Definicja i rodzaje grup społecznych. Rodzina jako podstawowa grupa społeczna. Społeczność lokalna. Pojęcie i geneza narodu. Czynniki narodotwórcze. Mniejszości narodowe w Polsce. Konflikty społeczne i sposoby ich rozwiązywania. Pojęcie instytucji społecznych. Funkcje i zadania instytucji społecznych. Rodzaje instytucji społecznych. Pojęcie i typy kultury. Geneza społeczeństwa obywatelskiego. Czynniki umożliwiające funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego. Społeczeństwo polskie struktura i przemiany. Przyczyny i charakterystyka wykluczenia społecznego. 2. Polityka. Pojęcie i rodzaje doktryn politycznych. Typy ustrojów państwowych. Charakterystyka ustroju państwowego Rzeczypospolitej Polskiej. Geneza i rozwój demokracji. Formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym. Geneza i charakterystyka partii politycznych. Definicja i przejawy patriotyzmu. 6/10
Funkcje środków masowego przekazu w społeczeństwie demokratycznym. Rola opini publicznej w społeczeństwie demokratycznym. Podstawowe zasady demokracji. Charakterystyka trójpodziału władzy. Prawa i obowiązki obywatela w społeczeństwie demokratycznym. Pojęcie i rodzaje kultury politycznej. Pojęcie i charakterystyka ustrojów totalitarnych, autorytarnych i demokratycznych. Transformacja ustrojowa w Polsce od 1989 roku. Charakterystyka polskiego systemu partyjnego. Struktura organów Rzeczypospolitej Polskiej. Struktura, zadania i charakterystyka jednostek samorządu terytorialnego. Administracja publiczna. Relacja między Państwem a Kościołem w państwie demokratycznym. 3. Prawo. Definicja prawa, normy prawnej, przepisu prawa. Rodzaje norm. Zwyczaj jako źródło prawa. Funkcje prawa. Zadania prawa. Relacja między prawem stanowionym, a prawem naturalnym. Relacja między prawem, a moralnością. System źródeł prawa w Polsce. Hierarchia norm prawa. Gałęzie i dziedziny prawa. Polski system prawa podatkowego ogólna charakterystyka i funkcja. Język prawny i język prawniczy. Charakterystyka państwa prawa. Prawa i wolności jednostki oraz mechanizmy ich ochrony w Polsce i na świecie. Charakterystyka procedury tworzenia prawa na podstawie polskiego modelu. Praworządność w sferze stosowania i tworzenia prawa. 7/10
Procedura uchwalania budżetu w polskim systemie prawa. Podstawowe zasady prawa karnego, cywilnego i administracyjnego. Miejsca publikacji aktów prawnych i sposoby ich wyszukiwania. Pojęcie i źródła praw człowieka. 4. Polska, Europa, świat. Procesy integracyjne w Europie po II Wojnie Światowej. Definicja i rodzaje organizacji międzynarodowych. Historia integracji Unii Europejskiej. Unia Europejska jako organizacja międzynarodowa. Zadania i funkcje Rady Europy. Kryteria przystąpienia do Unii Europejskiej. Charakterystyka instytucji i organów doradczych Unii Europejskiej. Procedura tworzenia prawa Unii Europejskiej. System źródeł prawa Unii Europejskiej. Zasady Unii Europejskiej (zasada jednolitości, wzmocnionej współpracy, solidarności, kompetencji powierzonych, bezpośredniego skutku, bezpośredniego stosowania, pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej, niedyskryminacji, lojalności, równowagi instytucjonalnej). Relacje między prawem krajowym państw członkowskim, a prawem Unii Europejskiej. Charakterystyka swobód wolnego rynku Unii Europejskiej ( swoboda przepływu osób, kapitału, usług). System organów i agencji Unii Europejskiej powołany do zwalczania przestępczości finansowej. Charakterystyka systemu organów polityki zagranicznej Unii Europejskiej. Charakterystyka najważniejszych reform związanych z wejściem w życie Traktatu Lizbońskiego. Prawa związane z obywatelstwem Unii Europejskiej. Orzeczenia wstępne jako instrument harmonizacji systemu prawa Unii Europejskiej. Proces integracji Polski z Unią Europejską. Rola i pozycja Polski w Unii Europejskiej. Proces integracji militarnej w ramach Paktu Północnoatlantyckiego. Charakterystyka Organizacji Narodów Zjednoczonych. Rola i pozycja Polski na arenie międzynarodowej. Konflikty międzynarodowe po II Wojnie Światowej. 8/10
Pojęcie i charakterystyka terroryzmu międzynarodowego. Problemy społeczno ekonomiczne współczesnego świata. Migracja jako problem współczesnego świata. Choroby cywilizacyjne i społeczne jako problemy współczesnego świata. Degradacja środowiska naturalnego. Perspektywy rozwoju współczesnego społeczeństwa globalnego. Część trzecia: 1. Charakterystyka najważniejszych problemów polskiego społeczeństwa. 2. Charakterystyka procedury wyborów do Parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej. 3. Charakterystyka i ocena polskiego systemu partyjnego. 4. System prezydencki, kanclerski, czy mieszany który odpowiada najbardziej polskim realiom. 5. Konstytucyjna zasada decentralizacji na przykładzie samorządu terytorialnego. 6. Akcesja Mołdowy do Unii Europejskiej ocena możliwości. 7. Reprezentacja Unii Europejskiej na zewnątrz ocena systemu instytucjonalnego po wejściu w życie 1 grudnia 2009 roku Traktatu z Lizbony. 8. Rozdział Prokuratora Generalnego z Ministrem Sprawiedliwości ocena rozwiązań prawno ustrojowych. 9. Charakterystyka i ocena sposobu wyboru senatorów w Rzeczypospolitej Polskiej od 2011 roku. 10. Charakterystyka systemu sądowniczego w Rzeczypospolitej Polskiej. 11. Prawo państw członkowskich, czy prawo Unii Europejskiej. Które ważniejsze? 12. Warunki podjęcia działalności gospodarczej w Polsce. 13. Różnice między licencją, a koncesją. 14. Procedura rejestracji stowarzyszeń (zwykłego i tzw. rejestrowego). 15. Wpływ kryzysu ekonomicznego na życie społeczeństw wielokulturowych. 16. Naród, patriotyzm, a nacjonalizm. Różnice i cechy wspólne. 17. Cechy charakterystyczne gospodarki rynkowej. 18. Największe problemy gospodarki polskiej. 19. Pozytywy i negatywy przystąpienia Polski do strefy euro. 20. Ocena polskiej prezydencji w Unii Europejskiej. 21. Rola i pozycja Polski w Unii Europejskiej. 9/10
22. Prawo, a moralność. Granice prawa stanowionego. 23. Praworządność w sferze stanowienia i stosowania prawa. 24. Zasada legalności w sferze administracji publicznej. Ogólna charakterystyka. 25. Wydarzenia w Afryce Północnej przyczyny i działania aktorów międzynarodowych. 26. Przyczyny powstania i przyszłość Sudanu Południowego. 27. Charakterystyka i ocena reformy systemu wyborczego w Polsce w 2011 roku. 28. Problem rozwarstwienia społecznego oraz sposoby rozwiązania problemu. 29. Rozdział państwa i kościoła. Charakterystyka na przykładzie Polski. 30. Sposoby uczestnictwa polskich obywateli w życiu publicznym. 10/10