Pitr Frąckwiak 1 Instytut Lgistyki i Magazynwania GS1 Plska Autmatyzacja pracy w magazynie tylk na bazie standardw zakdwanych infrmacji! W rzeczywistści magazynwej zachdzi szczególne zaptrzebwanie na rzetelne i dkładne, a przede wsyztskim jednznacznie rzumiane infrmacje, które będą mgły być przetwarzane przez cały czas funkcjnwania kreślnej jednstki lgistycznej. Żadem magazyn nie jest samtną wyspą ma swje tczenie, dstawców i dbirców, stąd grmne znaczenie standaryzacji przepływu infrmacyjneg w łańcuchu dstaw. Wszystkie gniwa teg łańcucha muszą zatem kmunikwać się za pmcą międzynardwych i międzybranżwych identyfikatrów i kdów kreskwych, czyli standardów GS1. Wśród nich, dla celów identyfikacji jednstek lgistycznych w twartych łańcuchach dstaw, w tym w magazynach, jest etykieta lgistryczna GS1. Etykieta lgistyczna GS1 jest niczym innym, jak kawałkiem papieru, za pmcą któreg przedsiębirstwa przekazują sbie infrmacje w ustandaryzwany,czyli jednznacznie w skali świata zrzumiały spsób. Dane na etykiecie pdane są zarówn w frmie tekstu czytelneg wzrkw, jak i w pstaci kdu kreskweg GS1-128, za pmcą któreg mżliwy jest autmatyczny dczyt infrmacji na temat zawartści jednstki lgistycznej (np. palety), ilści twaru, a także daty ważnści, znaczenia partii prdukcyjnej, danych nadawcy i dbircy czy szeregu innych, ważnych w łańcuchu dstaw infrmacji bizneswych. Jest t szczególnie ważne w sytuacji, gdy nie jest w pełni stswana Elektrniczna Wymiana Danych EDI,w której wszelkie dane, zamiast pdawać w kdzie kreskwym, mżna przekazać za pmcą stswneg kmunikatu. Tam, gdzie nie ma rzwiniętej EDI a w chwili becnej taka sytuacja jest zdecydwanie częściej sptykana 1 pitr.frackwiak@gs1pl.rg, tel. +48 61 8504979, 697-096-128 strna 1 / 7
etykieta jest jedynym spsbem na efektywną i jednznacznie rzumianą kmunikację. Etykietę lgistyczną w świecie biznesu mżna prównać d zapisu nutweg na pięcilinii tak jak każdy znający zapis nutwy jest w stanie zagrać zapisane w nutach dźwięki, tak każdy znający standardy GS1 jest w stanie dczytać infrmacje pdane na etykiecie lgistycznej. Jak już napisan, etykieta lgistyczna jest jednym ze standardów glbalneg systemu GS1, pisanym szczegółw w dkumencie Specyfikacji Ogólnych GS1. Wydawać by się mgł, że stswanie standardwej etykiety nie pwinn nastręczać jakichklwiek trudnści użytkwnikm, pnieważ wszelkie infrmacje na temat zasad jej twrzenia są pwszechnie dstępne. Rzeczywistść jest jednak inna wiele przedsiębirstw stsuje alb rzwiązania lkalne czy wewnętrzne, wiele też wymaga d swich dstawców etykiet partych standardy GS1, ale zawierające infrmacje niepprawne, niepełne lub zbędne, mgące pwdwać kmplikacje dla wszystkich partnerów w łańcuchach dstaw. Szczególnie uciążliwe jest t na rynku eurpejskim, zwłaszcza w Unii Eurpejskiej, który jest rynkiem dść mcn zintegrwanym, gdzie zachdzą liczne relacje bizneswe pmiędzy firmami z różnych krajów. Zjawiska te były pwdem utwrzenia w ramach rganizacji GS1 eurpejskiej grupy rbczej, która pdjęła się zadania ujednlicenia i zharmnizwania zawartści infrmacyjnej etykiet lgistycznych, szczególnie infrmacji przedstawianych w kdzie kreskwym GS1-128, czyli przewidzianych d maszynweg dczytu, w dniesieniu d typów jednstek lgistycznych i prcesów lgistycznych, mających miejsce wśród eurpejskich użytkwników. Celem prac grupy był także wyeliminwanie rzbieżnści pmiędzy pdejściem d stswania etykiety w różnych krajach, a pprzez t wpłynięcie na wzrst pprawnści stswania standardów GS1. W pracach grupy rbczej uczestniczyli przedstawiciele 24 rganizacji krajwych z Eurpy raz pracwnicy główneg biura GS1 z Brukseli, a jej przewdnictw pwierzn Instytutwi Lgistyki i Magazynwania plskiej rganizacji krajwej GS1. Grupa rbcza w pracwywanym dkumencie wytycznych pt. Etykieta lgistyczna GS1 w Eurpie przyjęła załżenie, że jedynym bwiązkwym elementem etykiety lgistycznej jest Seryjny Numer Jednstki Wysyłkwej SSCC (ang. Serial Shipping Cntainer Cde). Numer SSCC jest unikalnym w skali świata numerem, identyfikującym jednstki lgistyczne, niezależnie d ich budwy i zawartści. SSCC identyfikuje każdą drębną jednstkę lgistyczną, jest pewneg rdzaju tablicą rejestracyjną. Pdbnie jak inne identyfikatry GS1, numer SSCC działa jak klucz dstępu d charakterystyki (pisu) jednstek lgistycznych, przechwywanej w systemach infrmatycznych wspmagających zarządzanie magazynem. Każda jednstka lgistyczna musi być znaczna unikalnym SSCC, któreg nie wln stswać pnwnie przed upływem minimum jedneg rku. Pewne przepisy branżwe, na przykład wymgi strna 2 / 7
związane ze śledzeniem ruchu i pchdzenia twarów, czyli tzw traceability, mgą wpływać na wydłużenie teg kresu. Jeżeli jednstka lgistyczna identyfikwana przy pmcy SSCC jest także jednstką handlwą (tzn. pjawia się na liście prduktów prducenta jak jednstka, która mże być zamawiana, wyceniana i fakturwana), mże być także identyfikwana przy pmcy Glbalneg Numeru Jednstki Handlwej (GTIN). Numery GTIN mgą być przydzielne także takim jednstkm lgistycznym, które stanwią standardwy mix innych jednstek handlwych. Struktura numeru SSCC bwiązująca w Plsce jest następująca: Seryjny Numer Jednstki Wysyłkwej (SSCC) Identyfikatr Zastswania Cyfra uzupełniająca Prefiks firmy GS1 Prefiks rganizacji krajwej GS1 plskiej Numer (jednstki kdującej) firmy Oznaczenie lgistycznej jednstki Cyfra kntrlna 0 0 D 590 J 1 J 2 J 3 J 4 S 1 S 2 S 3 S 4 S 5 S 6 S 7 S 8 S 9 K 0 0 D 590 J 1 J 2 J 3 J 4 J 5 S 1 S 2 S 3 S 4 S 5 S 6 S 7 S 8 K 0 0 D 590 J 1 J 2 J 3 J 4 J 5 J 6 S 1 S 2 S 3 S 4 S 5 S 6 S 7 K 0 0 D 590 J 1 J 2 J 3 J 4 J 5 J 6 J 7 S 1 S 2 S 3 S 4 S 5 S 6 K Identyfikatr Zastswania dla SSCC t zawsze 00. Identyfikatr ten jest stswany w kdzie kreskwym GS1-128, aby zapewnić prawidłwść prcesu skanwania SSCC. IZ 00 nie jest częścią SSCC. Cyfra uzupełniająca jest stswana d zwiększenia pjemnści numeru SSCC. Mże przyjmwać wartść d 0 d 9. Jej stswanie jest zależne d firmy, która twrzy etykiety lgistyczne. Prefiks firmy GS1 składa się z trzycyfrweg prefiksu rganizacji krajwej GS1 (dla Plski jest t 590 ) raz tzw. numeru jednstki kdującej, nadawaneg przez rganizację krajwą GS1 użytkwnikwi systemu, który twrzy i znacza jednstkę lgistyczną. Zapewnia t unikalnść numeru na całym świecie. Sumaryczna długść prefiksu firmy zależy d plityki pszczególnych rganizacji krajwych GS1 w zakresie nadawania numerów. Oznaczenie jednstki jest numerem seryjnym, nadawanym przez firmę, która twrzy jednstkę lgistyczną.. Najprstszym spsbem przydzielania znaczenia jednstki jest nadawanie numerów klejn, tj. np.:.00000, 00001, 00002. Cyfra kntrlna jest wyliczana według standardweg algrytmu ustalneg przez rganizację GS1. SSCC raz infrmacje ddatkwe są przedstawiane na etykiecie przy pmcy Identyfikatrów Zastswania raz symbliki GS1-128. Identyfikatry Zastswania (w skrócie: IZ) są ustalnymi na pzimie międzynardwym prefiksami, identyfikującymi w spsób unikalny znaczenie i frmat pla strna 3 / 7
danych p nich następujących. Dane następujące p knkretnym Identyfikatrze Zastswania mgą być znakami alfabetycznymi i/lub numerycznymi, dwlnej długści, nie większej jednak niż trzydzieści znaków. Pla danych mają stałą lub zmienną długść, w zależnści d Identyfikatra Zastswania. Liczba Identyfikatrów Zastswania t pnad 100. W tku prac grupy wypracwan jednlite pdejście d spsbu klasyfikacji jednstek lgistycznych, funkcjnujących na rynku eurpejskim. Dknan mianwicie pdziału na jednstki lgistyczne standardwe i niestandardwe. Standardwa jednstka lgistyczna rzumiana jest jak jednstka, która zawiera stałą, kreślną przez dstawcę, liczbę jednstek handlwych i mże pełnić dwie funkcje: mże być wykrzystywana w celach transprtwych (funkcje lgistyczne). W tym przypadku jednstka taka jest identyfikwana wyłącznie przy pmcy numeru SSCC. Ddatkw mżna zamieścić infrmację zawartści przy pmcy Identyfikatra Zastswania (02) raz infrmację ilści pakwań na palecie, przy pmcy IZ (37). mże być także jednstką handlwą, która jest wyceniana, zamawiana i fakturwana (stanwi element regularnej ferty dstawcy). W takiej sytuacji taka jednstka lgistyczna będzie ddatkw identyfikwana przy pmcy swjeg własneg numeru GTIN za pmcą Identyfikatra zastswania (01). Jednstka ta mże mieć stałą lub zmienną ilść i dtyczy także twarów sprzedawanych luzem. Niestandardwa jednstka lgistyczna jest jednstką utwrzną specjalnie na ptrzeby specyficzneg zamówienia (nie stanwi części stałej ferty dstawcy). Jednstki takiej nie identyfikuje się przy pmcy numeru GTIN. Jednstki lgistyczne, ze względu na ich zawartść, mżna pdzielić także na jednrdne raz niejednrdne. Rysunek 1. Etykieta lgistyczna GS1 dla standardwych jednrdnych jednstek lgistycznych ( stałej ilści). Jednstka jednrdna zawiera jeden typ jednstki handlwej. Wszystkie jednstki na najwyższym pzimie pakwania są takie same i są identyfikwane za pmcą takieg sameg numeru GTIN. Przykład: paleta zawierająca 50 standardwych pakwań zbirczych szampnu d włsów. Jednstka niejednrdna zawiera różne rdzaje jednstek handlwych na najwyższym pzimie pakwania, które są identyfikwane za pmcą różnych numerów GTIN. Przykład: paleta zawierająca strna 4 / 7
30 standardwych pakwań zbirczych szampnu raz 20 standardwych pakwań zbirczych dżywki d włsów. Wszystkie cztery główne typy jednstek lgistycznych ilustruje pniższa tabela: Zawartść jednrdna Zawartść niejednrdna Standardwa jednstka lgistyczna Dstarczana regularnie Jednrdna zawartść Dstarczana regularnie Niejednrdna zawartść Niestandardwa jednstka lgistyczna Dstarczana nieregularnie Jednrdna zawartść Dstarczana nieregularnie Niejednrdna zawartść Dla niektórych z czterech głównych typów jednstek lgistycznych wyróżnin pewne szczegółwe przypadki, zatem łącznie występuje 7 rdzajów: Standardwe jednrdne jednstki lgistyczne mgą bejmwać następujące twary: jednstki handlwe stałej ilści jedna jednstka handlwa umieszczna na jednstce lgistycznej jednstki handlwe zmiennej ilści Niestandardwe jednrdne jednstki lgistyczne mgą bejmwać następujące twary: jednstki handlwe stałej ilści jednstki handlwe zmiennej ilści Standardwe niejednrdne jednstki lgistyczne Niestandardwe niejednrdne jednstki lgistyczne Dla każdeg z w/w. typów i rdzajów grupa rbcza uzgdniła zakres infrmacji przedstawianych w kdzie kreskwym, według standardwych Identyfikatrów Zastswania GS1, z pdziałem na dane bwiązkwe i zalecane. Przykładw, dla standardwych jednrdnych jednstek lgistycznych, zawierających twary stałej ilści, etykieta lgistyczna pwinna prócz numeru SSCC zawierać następujące dane: jeżeli jednstka jest jednstką handlwą GTIN (jednstki lgistycznej), zdefiniwany za pmcą IZ (01) jeżeli jednstka nie jest jednstką handlwą GTIN (zawartści) i liczba, zdefiniwane za pmcą IZ (02) i (37) strna 5 / 7
Kmpletny zakres infrmacyjny etykiety lgistycznej przedstawia się zatem następując: Dane bwiązkwe SSCC z IZ (00) GTIN2 z IZ (02) liczba jednstek handlwych zawartych w jednstce lgistycznej z IZ (37) LUB GTIN3 z IZ (01)* Dane zalecane znaczenie partii / serii prdukcyjnej z IZ (10) jedna z pniższych dat jeżeli jest stswana: data prdukcji z IZ (11) data pakwania z IZ (13) minimalna data ważnści z IZ (15) maksymalna data ważnści z IZ (17) Opracwany dkument wytycznych zawiera także wymagania techniczne, isttne przy twrzeniu etykiet, takie jak: wymiary etykiety, wyskści kresek kdu GS1-128, czcinek w części śrdkwej i dlnej, wielkść współczynnika pwiększenia kdu, lkalizacja etykiety, liczba nansznych etykiet. Opracwany zstał także jednlity spsób weryfikacji i ceny etykiet lgistycznych, w aspekcie jej wyglądu, zawartści danych i parametrów technicznych. Etykieta lgistyczna GS1 składa się z trzech części. Część górna zawiera infrmacje w dwlnym frmacie stswane przez firmę w dwlnym celu najczęściej znajduje się tam lg i nazwa firmy raz jej dane teleadreswe. Część śrdkwa zawiera interpretację czytelną wzrkw danych przedstawinych w pstaci Rysunek 2. Trzy części etykiety lgistycznej GS1. strna 6 / 7
kdów kreskwych. Część dlna bejmuje kdy kreskwe GS1-128. Etykieta mże mieć dwlny wymiar, dpwiadający wymgm etykietująceg, ale musi być wystarczając duża, aby pmieścić wszystkie wymagane infrmacje, łącznie z kdem GS1-128. D czynników wpływających na rzmiar etykiety zalicza się: ilść i typ wymaganych danych, zawartść raz wielkść użytych kdów kreskwych, a także wymiary etykietwanej jednstki lgistycznej. Etykieta szerkści 105 mm jest najbardziej dpwiednia, gdy na tej etykiecie umieszcza się wyłącznie numer SSCC. Pzstałe wymiary mgą być różnrdne i uzależnine są d wymaganych danych, a także wymiarów jednstki lgistycznej. Generalnie, jeżeli knieczne jest zakdwanie większej ilść danych, zalecane jest stswanie etykiety frmatu A5 (148 x 210 mm). Krzyści stswania etykiety GS1 Krzyści stswania etykiety standardwej są różnrdne, a wynikają głównie z teg, że etykieta: służy jedncześnie: prducentm, handlwcm i przewźnikm, we wszystkich fazach brtu twarweg, umżliwia jednznaczną identyfikację jednstek wysyłkwych, niezależnie d ich zawartści standardwych i niestandardwych, jednrdnej i zróżnicwanej zawartści, dla celów: administracyjnych, ewidencyjnych, lgistycznych i kntrlnych, w tym szczególnie d śledzenia ruchu i pchdzenia twarów, czyli tzw traceability, dane umieszczne na etykiecie w znrmalizwanym frmacie są zrzumiałe przez wszystkich partnerów handlwych uczestników łańcucha dstaw, przedstawienie danych na etykiecie w kdzie kreskwym umżliwia, bk wzrkweg, również autmatyczny ich dczyt, c pwduje bezbłędną raz błyskawiczną ich identyfikację i rejestrację, dane na etykiecie mgą być wykrzystywane w elektrnicznej wymianie danych EDI, w elektrnicznych dkumentach transakcyjnych, takich, jak: zamówienie, faktura, awiz dstawy, stswanie etykiety usprawnia i bniża kszty działań ewidencyjn kntrlnych w magazynwaniu i w dystrybucji, etykieta GS1, jak międzynardwy standard, zastępuje różne lkalne rzwiązania, c bniża kszty jej wdrżenia. strna 7 / 7