Objaśnienia Rodzaje obróbki Obróbka kanałków Frezowanie kanałków, rowków, zagłębianie skośne, prostopadłe. Szer. skrawania 1 x D Dopasowanie posuwu: zmiana szerokości obróbki Przy zmianie głębokości skrawania ap należy skorygować posuw wg poniższego rysunku. Prędkość skrawania lub obroty przy głębokości skrawania do 3 x D należy pozostawić bez zmian, a skorygować dopiero po jej przekroczeniu. Jeśli szerokość skrawania ae zwiększa się dwukrotnie, to należy o połowę zredukować posuw (wg poniższego rysunku). Obróbka zgrubna Usuwanie materiału dużymi warstwami, frezowanie kieszeni, zagłębianie skośne. 0,5-1 x D f z = 25 % a e = 0,5 x D f z = % a e = 0,25 x D Frezy SL Obróbka wykończeniowa Frezowanie boczne z mniejszymi szerokościami skrawania, ale z lepszą jakością obrabianej powierzchni. Obróbka wykończeniowa, bardzo dokładna Frezowanie boczne z bardzo małymi szerokościami skrawania, uzyskiwanie bardzo dobrej jakości obrabianej powierzchni. Kopiowanie Kopiowanie lub obróbka kształtowa z bardzo małymi szerokościami i głębokościami skrawania 0,1-0,2 x D 0,02-0,05 x D promieniowe 0,02-0,05 x D torusowe D-2xR 2 a p = 1 x D a p = 2 x D f z = % a p = 3 x D f z = 25 % Strategia zagłębiania się freza w materiał: Przy wierceniu: zredukować posuw vf (m) wg poniższego rysunku Uwaga: Niebezpieczeństwo pęknięcia z powodu nagłego wzrostu obciążenia! Przy skośnym zagłębianiu w materiał pod kątem 15 (optymalne): posuw vf (m) nie musi być redukowany Przy skośnym zagłębianiu w materiał pod kątem 15 do 30 : zredukować posuw vf (m) wg poniższego rysunku Przy spiralnym zagłębianiu w materiał: zagłębianie się od 0,1 do 0,2 x RD na obrót max. zredukować posuw vf (m) 2 wg poniższego rysunku zalecana średnica otworu 1,8 x D Wiercenie Zgłębianie skośne Zagłębianie spiralne 15 15...30 90 f z -70 % 15 15...30 f z -30 % f z -15 % 87
Frezy Zaleca się wybór narzędzi z wytłuszczonymi numerami kolumn posuwu. a e = szerokość skrawania a p = głębokość skrawania Frezowanie kanałków Materiał ostrza Węglik monolit Węglik monolit Typ N N DIN 6527 HA 5730 57 DIN 6527 HB 5530 5531 HA HB * Przy dużych głębokościach skrawania, na niestabilnych obrabiarkach parametry f z i muszą zostać zredukowane. Nr art. ** Dla poprawy jakości powierzchni wrzeciono powinno być ustawione pod kątem 10-15. Ø freza mm - nr kolumny 52 f z (mm/ostrze) 2,00 0,001 0,001 0,001 0,002 0,002 0,004 0,005 0,006 0,007 0,008 0,010 0,012 0,014 0,016 0,018 0,020 3,00 0,002 0,002 0,003 0,003 0,004 0,007 0,010 0,010 0,010 0,015 0,016 0,013 0,019 0,022 0,024 0,030 5,00 0,005 0,006 0,007 0,009 0,010 0,014 0,020 0,020 0,022 0,025 0,026 0,026 0,028 0,030 0,032 0,0 6,00 0,006 0,008 0,009 0,011 0,013 0,017 0,024 0,025 0,027 0,031 0,029 0,033 0,0 0,036 0,0 0,0 8,00 0,010 0,012 0,014 0,016 0,019 0,024 0,032 0,032 0,035 0,0 0,0 0,0 0,053 0,052 0,058 0,064 10,00 0,013 0,015 0,018 0,021 0,025 0,030 0,0 0,0 0,0 0,0 0,053 0,059 0,065 0,066 0,073 0,080 12,00 0,010 0,018 0,022 0,026 0,030 0,036 0,0 0,0 0,052 0,059 0,063 0,072 0,079 0,085 0,090 0,100 16,00 0,020 0,023 0,027 0,032 0,0 0,0 0,054 0,058 0,063 0,071 0,079 0,088 0,095 0,100 0,110 0,120 20,00 0,023 0,028 0,033 0,0 0,0 0,057 0,066 0,073 0,080 0,090 0,097 0,100 0,110 0,120 0,130 0,1 25,00 0,030 0,035 0,0 0,0 0,055 0,065 0,075 0,100 0,120 0,130 0,1 0,1 0,165 0,170 0,180 0,190 Grupa materiałów obrabianych Przykłady materiałów Wytrz. mat. Twar- MPa (N/mm 2 ) dość Stale konstrukcyjne 1.0035 S185, 1.06 P275N, 1.03 P235GH, 1.05 P265GH 1.00 E295, 1.0070 E360, 1.89 P0NH Stale automatowe 1.0718 11SMnPb30, 1.0736 11SMn 1.0727 S20, 1.0728 60 S20, 1.0757 SPb20 Stale węglowe do ulepsz. 1.02 C22, 1.1178 C30E 1.03 C, 1.1191 CE 1.0601 C60, 1.1221 C60E Stale stopowe do ulepsz. 1.31 MnSi4, 1.7003 Cr2, 1.7030 28Cr4 1.5710 36NiCr6, 1.7035 Cr4, 1.7225 CrMo4 Stale niestopowe na nawęglania 1.0301 C10, 1.1121 C10E Stale stopowe do nawęglania 1.70 Cr4 1.5752 15NiCr13, 1.7131 16MnCr5, 1.7264 20CrMo5 Stale do azotowania 1.84 34CrAl6 1.89 31CrMoV9, 1.85 34CrAlNi7 Stale narzędziowe 1.17 C75W, 1.2067 102Cr6, 1.2307 29CrMoV9 1.2080 X210Cr12, 1.2083 XCr13, 1.29 105WCr6 Stale szybkotnące 1.32 S 6-5-2-5, 1.33 S 6-5-2, 1.33 S 6-5-3 Stale sprężynowe 1.26 55Si7, 1.7176 55Cr3, 1.8159 CrV4 Stale nierdzewne, z siarką 1.05 X12CrS13, 1.04 X14CrMoS17, 1.05 X6CrMoS17 austenityczne 1.01 X5CrNi18-10, 1. X6CrNiTi18-10 martenzytyczne 1.57 X20CrNi17-2, 1.22 XCrMo17-1 Stale hartowane Stopy specjalne Nimonic, Inconel, Monel, Hastelloy Żeliwa szare 0.6010 EN-GJL-100(GG10), 0.6020 EN-GJL-200(GG20) 0.6025 EN-GJL-2(GG25), 0.6035 EN-GJL-3(GG35) Żeliwa sferoidalne i ciągliwe 0.70 EN-GJS-0-7(GGG), 0.8035 EN-GJMW-3-4(GTW35) 0.7070 EN-GJS-700-2(GGG70), 0.8170 EN-GJMB-700-2(GTS70) Żeliwa utwardzone Tytan i stopy tytanu 3.7024 Ti99,5, 3.7114 TiAl5Sn2,5, 3.7124 TiCu2 3.7154 TiAl6Zr5, 3.7164 TiAl6V4, 3.7184 TiAl4Mo4Sn2,5 Aluminium i stopy Al 3.0255 Al99,5, 3.2315 AlMgSi1, 3.35 AlMg1 Stopy Al do przeróbki plastycznej 3.0615 AlMgSiPb, 3.1325 AlCuMg1, 3.32 AlMg3Si Stopy odlewnicze Al 10 % Si 3.2131 G-AlSi5Cu1, 3.2153 G-AlSi7Cu3, 3.2573 G-AlSi9 > 10 % Si 3.2581 G-AlSi12, 3.2583 G-AlSi12Cu, - G-AlSi12CuNiMg Stopy magnezu MgMn2, G-MgAl8Zn1, G-MgAl6Zn3 Miedź niskostopowa 2.0070 SE-Cu, 2.1020 CuSn6, 2.1096 G-CuSn5ZnPb Mosiądz krótkowiórowy 2.00 CuZnPb2, 2.01 CuZnPb3, 2.00 CuZnPb2 długowiórowy 2.02 CuZn20, 2.0280 CuZn33, 2.0332 CuZnPb0,5 Brąz krótkowiórowy 2.1090 CuSn7ZnPb, 2.1170 CuPb5Sn5, 2.1176 CuPb10Sn 2.0790 CuNi18Zn19Pb Brąz długowiórowy 2.0916 CuAl5, 2.0960 CuAl9Mn, 2.10 CuSn10 2.0980 CuAl11Ni, 2.12 CuBe2 Duroplasty Bakelit, Resopal, Pertinax, Moltopren Termoplasty Plexiglas, Hostalen, Novodur, Makralon 0 >0-8 8 8-1000 700 700-8 8-1000 8-1000 7 8-1000 8-1000 8 8-1000 >6-1000 330 HB 7 7-800 8-1200 -54 HRC >54-60 HRC 1200 2 HB 2 HB 3 HB 8 8-1200 0 0 0 0 >600-8 8 8-1000 a p = 0,5 x D - 55-55 - 55-36 - - 55 27-33 - 55 36-5 - 5 5-605 198-2 225-275 a p = 0,5 x D - 55-55 - 36-27 - 33-55 36 - a p z korektą f z 1,5 x D = % 1,5 x D = % bez pokrycia parowane azotowane patrz str. 7 88
Obróbka wykończeniowa Kopiowanie Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit N NH W N NH NH N N N 55 55 56 5585** 55 55 5533** 5584** 57 5729* 5573 5574 55 a e = 0,05 x D a e = 0,05 x D a e = 0,05 x D a e = 0,05 x D a p = 2 x D a p = 0,5 x D a p = 0,5 x D a p = 0,5 x D a p = 0,5 x D a p = 1,5 x D a p = 3 x D a p = 0,05 x D a p = 0,05 x D - 55 - - 61-61 - 61-55 - - 61-55 - 55-36 - - 61-61 - 55-117 - 1-61 136-168 136-168 100-124 136-168 122-1 100-124 122-1 100-124 122-1 93-115 136-168 122-1 122-1 100-124 75-93 75-93 75-93 64-80 - 1-176 117-1 198-2 1-176 117-1 - 61 1-176 117-1 198-2 1-176 117-1 - 61 31-29 - 118-1 108-134 - 61-217 - 267 178-218 118-1 360-4 1-176 117-1 - 55 36-360 - 4 1-176 117-1 29-118 - 1 108-134 - 61-360 - 4 217-267 178-218 118-1 220-270 202-2 810-990 720-880 5-5 324-6 0-5 216-264 198-2 198-2 216-264 198-2 32-132 - 162 121-1 56-70 - 57 6-594 2-528 2-297 194-2 118-1 118-1 91-113 75-93 - 61 198-2 1-176 720-880 855-10 3-8 288-352 5-5 198-2 - 61 198-2 1-176 3 x D = % 1,5 x D = % 1,5 x D = % 1,5 x D = 75% 1,5 x D = 75% 89
Frezy Zaleca się wybór narzędzi z wytłuszczonymi numerami kolumn posuwu. a e = szerokość skrawania a p = głębokość skrawania Frezowanie zgrubne Materiał ostrza Węglik monolit Węglik monolit Typ N N DIN 6527 HA 5735* 5582 DIN 6527 HB 5535* 5534* HA HB * Przy zastosowaniu tego narzędzia do frezowania kanałków musi być zapewnione optymalne odprowadzanie wiórów. Zalecamy to frezowanie tylko > Ø 5 mm. Nr art. ** W przypadku nadmiernego zużywania się ostrza poprzez drgania należy zredukować posuw o 30 %. Ø freza mm - nr kolumny 52 f z (mm/ostrze) 2,00 0,001 0,001 0,001 0,002 0,002 0,004 0,005 0,006 0,007 0,008 0,010 0,012 0,014 0,016 0,018 0,020 3,00 0,002 0,002 0,003 0,003 0,004 0,007 0,010 0,010 0,010 0,015 0,016 0,013 0,019 0,022 0,024 0,030 5,00 0,005 0,006 0,007 0,009 0,010 0,014 0,020 0,020 0,022 0,025 0,026 0,026 0,028 0,030 0,032 0,0 6,00 0,006 0,008 0,009 0,011 0,013 0,017 0,024 0,025 0,027 0,031 0,029 0,033 0,0 0,036 0,0 0,0 8,00 0,010 0,012 0,014 0,016 0,019 0,024 0,032 0,032 0,035 0,0 0,0 0,0 0,053 0,052 0,058 0,064 10,00 0,013 0,015 0,018 0,021 0,025 0,030 0,0 0,0 0,0 0,0 0,053 0,059 0,065 0,066 0,073 0,080 12,00 0,010 0,018 0,022 0,026 0,030 0,036 0,0 0,0 0,052 0,059 0,063 0,072 0,079 0,085 0,090 0,100 16,00 0,020 0,023 0,027 0,032 0,0 0,0 0,054 0,058 0,063 0,071 0,079 0,088 0,095 0,100 0,110 0,120 20,00 0,023 0,028 0,033 0,0 0,0 0,057 0,066 0,073 0,080 0,090 0,097 0,100 0,110 0,120 0,130 0,1 25,00 0,030 0,035 0,0 0,0 0,055 0,065 0,075 0,100 0,120 0,130 0,1 0,1 0,165 0,170 0,180 0,190 Grupa materiałów obrabianych Przykłady materiałów Wytrz. mat. Twar- MPa (N/mm 2 ) dość Stale konstrukcyjne 1.0035 S185, 1.06 P275N, 1.03 P235GH, 1.05 P265GH 1.00 E295, 1.0070 E360, 1.89 P0NH Stale automatowe 1.0718 11SMnPb30, 1.0736 11SMn 1.0727 S20, 1.0728 60 S20, 1.0757 SPb20 Stale węglowe do ulepsz. 1.02 C22, 1.1178 C30E 1.03 C, 1.1191 CE 1.0601 C60, 1.1221 C60E Stale stopowe do ulepsz. 1.31 MnSi4, 1.7003 Cr2, 1.7030 28Cr4 1.5710 36NiCr6, 1.7035 Cr4, 1.7225 CrMo4 Stale niestopowe na nawęglania 1.0301 C10, 1.1121 C10E Stale stopowe do nawęglania 1.70 Cr4 1.5752 15NiCr13, 1.7131 16MnCr5, 1.7264 20CrMo5 Stale do azotowania 1.84 34CrAl6 1.89 31CrMoV9, 1.85 34CrAlNi7 Stale narzędziowe 1.17 C75W, 1.2067 102Cr6, 1.2307 29CrMoV9 1.2080 X210Cr12, 1.2083 XCr13, 1.29 105WCr6 Stale szybkotnące 1.32 S 6-5-2-5, 1.33 S 6-5-2, 1.33 S 6-5-3 Stale sprężynowe 1.26 55Si7, 1.7176 55Cr3, 1.8159 CrV4 Stale nierdzewne, z siarką 1.05 X12CrS13, 1.04 X14CrMoS17, 1.05 X6CrMoS17 austenityczne 1.01 X5CrNi18-10, 1. X6CrNiTi18-10 martenzytyczne 1.57 X20CrNi17-2, 1.22 XCrMo17-1 Stale hartowane Stopy specjalne Nimonic, Inconel, Monel, Hastelloy Żeliwa szare 0.6010 EN-GJL-100(GG10), 0.6020 EN-GJL-200(GG20) 0.6025 EN-GJL-2(GG25), 0.6035 EN-GJL-3(GG35) Żeliwa sferoidalne i ciągliwe 0.70 EN-GJS-0-7(GGG), 0.8035 EN-GJMW-3-4(GTW35) 0.7070 EN-GJS-700-2(GGG70), 0.8170 EN-GJMB-700-2(GTS70) Żeliwa utwardzone Tytan i stopy tytanu 3.7024 Ti99,5, 3.7114 TiAl5Sn2,5, 3.7124 TiCu2 3.7154 TiAl6Zr5, 3.7164 TiAl6V4, 3.7184 TiAl4Mo4Sn2,5 Aluminium i stopy Al 3.0255 Al99,5, 3.2315 AlMgSi1, 3.35 AlMg1 Stopy Al do przeróbki plastycznej 3.0615 AlMgSiPb, 3.1325 AlCuMg1, 3.32 AlMg3Si Stopy odlewnicze Al 10 % Si 3.2131 G-AlSi5Cu1, 3.2153 G-AlSi7Cu3, 3.2573 G-AlSi9 > 10 % Si 3.2581 G-AlSi12, 3.2583 G-AlSi12Cu, - G-AlSi12CuNiMg Stopy magnezu MgMn2, G-MgAl8Zn1, G-MgAl6Zn3 Miedź niskostopowa 2.0070 SE-Cu, 2.1020 CuSn6, 2.1096 G-CuSn5ZnPb Mosiądz krótkowiórowy 2.00 CuZnPb2, 2.01 CuZnPb3, 2.00 CuZnPb2 długowiórowy 2.02 CuZn20, 2.0280 CuZn33, 2.0332 CuZnPb0,5 Brąz krótkowiórowy 2.1090 CuSn7ZnPb, 2.1170 CuPb5Sn5, 2.1176 CuPb10Sn 2.0790 CuNi18Zn19Pb Brąz długowiórowy 2.0916 CuAl5, 2.0960 CuAl9Mn, 2.10 CuSn10 2.0980 CuAl11Ni, 2.12 CuBe2 Duroplasty Bakelit, Resopal, Pertinax, Moltopren Termoplasty Plexiglas, Hostalen, Novodur, Makralon 0 >0-8 8 8-1000 700 700-8 8-1000 8-1000 7 8-1000 8-1000 8 8-1000 >6-1000 330 HB 7 7-800 8-1200 -54 HRC >54-60 HRC 1200 2 HB 2 HB 3 HB 8 8-1200 0 0 0 0 >600-8 8 8-1000 a e = 0,5-1,0 x D 113-1 80-100 70-90 65-70 - 54 56-70 220-270 201-2 182-224 107-131 54-86 - 72 a e = 0,25 x D a p = 1 x D a p = 2 x D 102-126 123-1 73-91 60-80 55-75 - 65 1-175 131-161 118-1 102-126 - 61 300-0 0-4 1-185 115-1 175-215 80-100 75-95 60-75 75-95 55-70 a p z korektą f z a p 1,5 x D = % a e 0,25 x D = 1% a p 0,5 x D = 75% a p 2 x D = % bez pokrycia parowane azotowane patrz str. 7 90
Obróbka wykończeniowa Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit Węglik monolit NH W NRf HR N N N N W 55 56 5735 5582 5556 55 55 54** 5583** 5535 5534 5532 55 a e = 0,5-1,0 x D a e = 0,5-1,0 x D a e = 0,5-1,0 x D a e = 0,5-1,0 x D a e = 0,1 x D a e = 0,1 x D a e = 0,1 x D a e = 0,1 x D a e = 0,1 x D a p = 1 x D a p = 1 x D a p =1 x D a p = 1 x D a p = 1 x D a p = 2 x D a p = 1 x D a p = 2 x D a p = 1 x D 113-1 31 - - 1-176 130-160 112-1 117-1 360-4 1-176 117-1 64-80 - 58-53 25-31 32-115 - 1 104-128 - 53 117-1 117-1 64-80 - 53 25-31 18-22 115-1 104-128 117-1 117-1 26 194-2 194-2 236-290 1-171 194-2 121-1 121-1 121-1 255-313 255-313 231-283 194-2 134-164 121-1 1-171 127-157 1-171 109-135 1-171 121-1 121-1 134-164 121-1 90-112 1-171 121-1 121-1 62-75 182-224 163-201 152-186 127-157 220-280 2-300 220-2 200-2 210-260 110-120 100-120 100-120 1-176 117-1 1-176 117-1 1-171 117-1 175-215 1-171 1-176 1-171 117-1 1-176 765-935 3-7 306-4 198-2 1-176 121-1 112-1 - 55 0-5 225-275 3-8 4-6 165-203 197-2 93-115 77-95 93-115 a p 0,5 x D = 120% a p 0,5 x D = 120% a p 1,5 x D = % a p 0,5 x D = 120% a p 2 x D = % a p 3 x D = % a p 2 x D = % a p 3 x D = % a p 2 x D = % a p 2 x D = % a p 2 x D = % a e 0,25xD = 1% 91