STOPY ŻELAZA Z WĘGLEM STALE I STALIWA NIESTOPOWE

Transkrypt

1 STOPY ŻELAZA Z WĘGLEM STALE I STALIWA NIESTOPOWE 1. DEFINICJE, SKŁAD CHEMICZNY 2. PODZIAŁ I ZASADY ZNAKOWANIA STALI 3. STALE NIESTOPOWE KONSTRUKCYJNE 4. STALIWA

2 1. DEFINICJE, SKŁAD CHEMICZNY Schemat klasyfikacji żelaza i jego stopów podstawowej grupy materiałów konstrukcyjnych

3 -żelazo metal, Fe, zawierający zanieczyszczenia, a nie zawierający dodatków stopowych; -żelazo wysokiej czystości żelazo o takiej czystości, aby jego własności odpowiadały własnościom pierwiastka; -żelazo technicznej czystości żelazo uzyskiwane w takich procesach metalurgicznych, aby zanieczyszczenia (węgiel i inne pierwiastki) nie przekraczały łącznie 0,15 %;

4 -stopy żelaza stopy, w których metalem podstawowym jest żelazo; -surówka stop żelaza z węglem i innymi dodatkami stopowymi (głównie krzemem, manganem) zawierający więcej niż 2 % węgla, otrzymany w stanie ciekłym w wyniku redukcji rudy żelaza w wielkim piecu lub niskoszybowym; -żelazostop stop metali lub niemetali z żelazem służący do wprowadzania dodatków stopowych do ciekłej stali, staliwa lub żeliwa, jak również stosowany jako odtleniacz, modyfikator, czynnik odgazowujący kąpiel metalową w procesach metalurgicznych (np.żelazochrom, żelazokrzem, żelazomanganokrzem i żelazonikiel; żelazochrom 45% do 75% Cr +0,01% do 10% C+Fe+ ewentualnie inne dodatki stopowe. Specjalne: żelazowanad, żelazomolibden, żelazowolframotytanobor i żelazoniob )

5 -stal stop żelaza z węglem i innymi dodatkami stopowymi, zawierający do około 2% węgla, otrzymany w procesach stalowniczych w stanie ciekłym, przeznaczony na półwyroby i wyroby przerabiane plastycznie; może podlegać obróbce cieplnej. -staliwo stop żelaza z węglem i innymi dodatkami stopowymi zawierający do około 2% węgla, otrzymany w procesach stalowniczych w stanie ciekłym, przeznaczony na odlewy; -żeliwo stop żelaza z węglem i innymi dodatkami stopowymi o składzie chemicznym zapewniającym krzepnięcie z przemianą eutektyczną (zawierający powyżej 2 % węgla), przeznaczony na odlewy;

6 Stal: Stal niestopowa (węglowa) stal, która nie zawiera specjalnie wprowadzonych pierwiastków, jedynie węgiel i ograniczoną ilość pierwiastków domieszek i zanieczyszczeń. domieszki zwykłe: np. Mn(max.~0,8%) i Si(max.~0,3 %), pochodzące głównie z procesu metalurgicznego domieszki ukryte (śladowe): O, N, H domieszki przypadkowe: np. Cu, Cr ze złomu zanieczyszczenia: np. S (max.~0,05%) i P(max.~0,05%), pochodzące z rud Stal stopowa stal zawierająca dodatkowe pierwiastki, tzw. składniki stopowe, wprowadzone w celu zmiany właściwości w określonym kierunku.

7 Zawartość węgla i związana z tym struktura wywierają zasadniczy wpływ na właściwości mechaniczne stali niestopowych (węglowych) Struktura stali niestopowych w stanie równowagi w zależności od zawartości węgla

8 % C Wpływ węgla na właściwości mechaniczne stali niestopowych

9 2. PODZIAŁ I ZASADY ZNAKOWANIA STALI Klasyfikacja gatunków stali - w oparciu o PN-EN 10020:2003 Podstawowym kryterium podziału jest skład chemiczny. Wyróżnia się: stale niestopowe stale odporne na korozję inne stale stopowe Stale niestopowe - stale, w których zawartość pierwiastków jest mniejsza od wartości granicznych podanych w dalszej tabeli.

10 Granica udziału masowego pierwiastków w składzie między stalami niestopowymi a stopowymi Pierw iastek W artość graniczna % m asow y Al Alum inium 0,30 B Bor 0,0008 Bi Bizm ut 0,10 Co K obalt 0,30 Cr Chrom 0,30 Cu M iedź 0,40 La Lantanow ce (każdy) 0,10 M n M angan 1,65 M o M olibden 0,08 Nb N iob 0,06 Ni Nikiel 0,30 Pb O lów 0,40 Se Selen 0,10 Si K rzem 0,60 Te Tellur 0,10 Ti Tytan 0,05 V W anad 0,10 W W olfram 0,30 Zr C yrkon 0,05 Inne (z w yjątkiem węgla, fosforu, siarki, 0,10 azotu) (każdy)

11 Stale niestopowe podział: stale niestopowe jakościowe stale niestopowe specjalne

12 Stal Stale niestopowe jakościow ciowe - gatunki stali, które mają określone wymagania co do cech takich jak: ciągliwość, regulowana wielkość ziarna, podatność na obróbkę plastyczną.

13 Stale niestopowe specjalne mają wyższy stopień czystości metalurgicznej niż stale jakościowe, są przeznaczone do ulepszania cieplnego lub hartowania powierzchniowego. Spełniają jedno lub więcej z wymienionych wymagań: określona udarność w stanie ulepszonym cieplnie, określona hartowność lub twardość w stanie hartowanym, określona (mała) zawartość wtrąceń niemetalicznych, określona maksymalna zawartość P i S (do max. 0,020%), określona praca łamania próbek wzdłużnych ISO z karbem V, większa niż 27 J w temperaturze -50 C, określona przewodność elektryczna (>9 S m/mm 2).

14 stale niestopowe -jakościowe -specjalne stale odporne na korozję -nierdzewne -żaroodporne STALE stale stopowe jakościowe -stale elektrotechniczne (pierwiastki stopowe tylko Si lub Si + Al), inne stale stopowe stale stopowe specjalne -stale narzędziowe, -żarowytrzymałe -stale stopowe przeznaczone do produkcji szyn i grodzic oraz na obudowy górnicze, -stale stopowe przeznaczone do produkcji wyrobów płaskich walcowanych na gorąco lub na zimno do dalszej przeróbki plastycznej na zimno, -stale stopowe, w których miedź jest jedynym pierwiastkiem stopowym. -stale szybkotnące, -stale stopowe na zbiorniki ciśnieniowe, -stale stopowe maszynowe, -stale na łożyska toczne, -stale o specjalnych właściwościach fizycznych.

15 Stale odporne na korozję stale zawierające co najmniej 10,5% chromu i max. 1,20% węgla. Podział wg kryterium zawartości niklu: stale o zawartości poniżej 2,5% Ni stale o zawartości 2,5% Ni lub większej Podział wg głównej właściwości: stale nierdzewne stale żaroodporne stale żarowytrzymałe

16 Inne stale stopowe stale, które nie odpowiadają definicji stali odpornych na korozję i dla których zawartość przynajmniej jednego pierwiastka osiąga lub przekracza wartość graniczną podaną w tabeli.

17 (inne) Stale stopowe podział stale stopowe jakościowe stale stopowe specjalne Do stali stopowych jakościowych zalicza się: stale konstrukcyjne drobnoziarniste spawalne przeznaczone do produkcji zbiorników i rurociągów pracujących pod ciśnieniem stale elektrotechniczne zawierające jako pierwiastki stopowe tylko Si lub Si + Al, stale stopowe przeznaczone do produkcji szyn i grodzic oraz kształtowników na obudowy górnicze, stale stopowe przeznaczone do produkcji wyrobów płaskich walcowanych na gorąco lub na zimno do dalszej przeróbki plastycznej na zimno, stale stopowe, w których jedynym pierwiastkiem stopowym jest miedź.

18 Stale stopowe specjalne stale którym poprzez odpowiednio dobrany skład chemiczny nadano różnorodne właściwości przetwórcze i użytkowe. Do stali stopowych specjalnych zalicza się: stale narzędziowe, stale szybkotnące, stale stopowe na zbiorniki ciśnieniowe, stale stopowe maszynowe, stale na łożyska toczne, stale o specjalnych właściwościach fizycznych.

19 Systemy oznaczania stali - PN-EN :2005 Stale oznacza się za pomocą symboli literowych cyfrowych. Symbole te są tak dobrane, aby wskazywać na główne cechy stali, np.: na zastosowanie stali, na własności mechaniczne lub fizyczne, względnie na skład chemiczny stali, i co pozwala w uproszczony sposób identyfikować poszczególne gatunki stali

20 Symbole główne stali często są uzupełniane symbolami dodatkowymi charakteryzującymi dodatkowe cechy stali lub wyrobów hutniczych. Są to symbole oznaczające np.: przydatność do pracy w wysokich lub niskich temperaturach, jakość powierzchni wyrobu, warunki obróbki cieplnej, stopień odtlenienia stali.

21 Sposoby podawania znaków: Grupa 1. Znaki stali zawierające symbole wskazujące na zastosowanie oraz właściwości mechaniczne lub fizyczne. Grupa 2. Znaki stali zawierające symbole wskazujące na skład chemiczny stali. Poszczególne gatunki stali mogą być oznaczane symbolami albo z grupy 1 albo z grupy 2 (nie można oznaczać stali na dwa sposoby!).

22 Grupa 1. Znaki stali oznaczonych wg zastosowania oraz mechanicznych lub fizycznych właściwości Symbol Grupa stali Dalsze symbole cyfrowe lub literowe Przykład główny G staliwo (postać lana) S stale konstrukcyjne za symbolem głównym umieszcza się S235 P stale pracujące pod ciśnieniem liczbę będącą minimalna granicą plastyczności (Re) w MPa L stale na rury przewodowe E stale maszynowe E355 B stale do zbrojenia betonu Y stale do betonu sprężonego R stale na szyny lub w postaci szyn H wyroby płaskie walcowane na zimno ze stali PW przeznaczone do kształtowania na zimno D Zasady oznaczania stali główne symbole wyroby płaskie ze stali miękkich przeznaczone do kształtowania na zimno za symbolem głównym umieszcza się liczbę będącą min. wytrzymałością na rozciąganie (Rm) w MPa za symbolem głównym umieszcza się liczbę będącą minimalna granicą plastyczności (Re) w MPa za symbolem głównym umieszcza się jedną z następujących liter: C - dla wyrobów płaskich walcowanych na zimno, D - dla wyrobów płaskich walcowanych na gorąco przeznaczonych do kształtowania na zimno, X - dla wyrobów bez charakterystyki walcowania. patrz: PN-EN :2005 T wyroby walcowni blachy ocynkowanej M stale elektrotechniczne patrz: PN-EN :2005

23 System oznaczania stali wg zastosowania i właściwości mechanicznych dla stali konstrukcyjnych

24 Przykłady symboli oznaczających specjalne wymagania dla wyrobów stalowych

25 Przykłady symboli oznaczających stan obróbki cieplnej wyrobów

26 Grupa 2. Znaki stali zawierające symbole wskazujące na skład chemiczny stali 1. Stale niestopowe o średniej zawartości manganu <1%: Znak: C## ## = liczba będąca 100-krotną średnią procentową zawartością węgla, Przykład: C35, C55

27 2. Stale niestopowe o średniej zawartości manganu > 1%, oraz niestopowe stale automatowe i stale stopowe o zawartości każdego pierwiastka stopowego <5%: Znak: ## ## - liczba będąca 100-krotnąśrednią procentową zawartością węgla, - symbole pierwiastków chemicznych oznaczające składniki stopowe stali w kolejności malejącej zawartości, - liczby oznaczające zawartość poszczególnych pierwiastków stopowych w stali. Każda liczba oznacza średni procent zawartości pierwiastka pomnożony przez współczynnik z tabeli. Przykład: symbol 32CrMo12-28 oznacza stal stopową konstrukcyjną o zawartości węgla ok. 0,32%, zawartości chromu ok. 3,0% i molibdenu 2,8%. Pierwiastek Współczynnik Cr, Co, Mn, Ni, Si, W 4 Al, Be, Cu, Mo, Nb, Pb, Ta, Ti, V, Zr 10 Ce, N, P, S 100 B 1000

28 3. Stale stopowe (bez stali szybkotnących) zawierające przynajmniej jeden pierwiastek stopowy w ilości >5%: Znak X## X - stal wysokostopowa ## - liczba będąca 100-krotna średnią procentową zawartością węgla, - symbole pierwiastków chemicznych oznaczające składniki stopowe stali w kolejności malejącej zawartości, - liczby oznaczające zawartość poszczególnych pierwiastków stopowych w stali, podawane w % (bez mnożenia przez współczynniki). Przykład: symbol X5CrNi18-10 stal wysokostopowa (odporna na korozję) o zawartości węgla ok. 0,05%, chromu ok. 18% i niklu ok. 10%

29 4. Stale szybkotnące Znak: HS HS - stal szybkotnąca - liczby oznaczające procentowe zawartości pierwiastków stopowych w następującym porządku: W - Mo - V Co Przykład: symbol HS oznacza stal szybkotnącą o zawartości pierwiastków stopowych: wolframu ok. 2,0%, molibdenu ok. 9,0%, wanadu ok. 1,0%, kobaltu ok. 8,0%.

30 3. STALE NIESTOPOWE KONSTRUKCYJNE Stale niestopowe konstrukcyjne stale stosowane w budownictwie lub budowie urządzeń i maszyn pracujących w środowiskach nieagresywnych i w temperaturach od ok. minus 20ºC do ok. plus 300ºC. Przydatność stali konstrukcyjnych do określonych zastosowań ocenia się głównie właściwościami mechanicznymi; w przypadku obciążeń statycznych granicą plastyczności, a jeżeli odkształcenie plastyczne jest niedopuszczalne granica sprężystości. Stale niestopowe konstrukcyjne poza węglem zawierają ograniczone ilości domieszek krzemu, manganu oraz zanieczyszczenia siarki i fosforu.

31 Mangan rozpuszcza się w ferrycie zwiększając właściwości wytrzymałościowe stali. Stabilizuje austenit, przez co zwiększa hartowność stali. Sprzyja jednak niekorzystnemu rozrostowi ziaren stali. Dodawany w celu odtlenienia stali. Mangan ma większe powinowactwo do siarki niż żelazo, co sprzyja obecności w stali siarczku MnS o wyższej temperaturze topnienia niż FeS. Zmniejsza się w ten sposób prawdopodobieństwo nadtopień stali podczas obróbki plastycznej na gorąco i obróbki cieplnej.

32 Krzem rozpuszcza się w ferrycie zwiększając właściwości wytrzymałościowe stali. Dodawany w celu odtlenienia stali. Ze względu na stopień odtlenienia i zawartości Si wyróżnia się: stale nieuspokojone - zawartość Si do 0,07 %, stale półuspokojone - zawartość Si około 0,15 %, stale uspokojone - zawartość Si powyżej 0,30% (do 0,60). Stale uspokojone charakteryzują się jednorodną strukturą oraz mniejszym stopniem segregacji składu chemicznego i zanieczyszczeń w porównaniu do stali nieuspokojonych i półuspokojonych.

33 Siarka nie rozpuszcza się w ferrycie. Tworzy wtrącenia siarczkowe. Jeśli występuje w postaci wtrąceń FeS o niskiej temperaturze topnienia - sprzyja kruchości na gorąco (kruchość na gorąco tworzenie się kruchych pęknięć na granicy siarczek osnowa metaliczna w czasie obróbki cieplnej lub obróbki plastycznej w temperaturach powyżej 990ºC w wyniku nadtapiania wtrąceń na granicy międzyfazowej i ze względu na niższą plastyczność siarczków niż osnowy). Zjawisku temu zapobiega dodatek manganu. Fosfor rozpuszcza się w ferrycie i powoduje wzrost temperatury przejścia stali w stan kruchy (spadek udarności w niskich temperaturach).

34 W stali występują wtrącenia niemetaliczne, stanowiące nieciągłości w osnowie, wpływające niekorzystnie na właściwości mechaniczne stali. Szczególnie niekorzystne są duże, wydłużone wtrącenia, nierównomiernie rozmieszczone. Rodzaje wtrąceń niemetalicznych: endogeniczne siarczki, tlenki, krzemiany, które powstają w ciekłej stali podczas procesu stalowniczego, egzogeniczne cząstki materiałów ogniotrwałych stanowiących wyłożenie pieca, rynien spustowych, kadzi.

35 STALE NIESTOPOWE DO ULEPSZANIA CIEPLNEGO (PN-EN 10083) - przeznaczone do wytwarzania części maszyn: ulepszanych cieplnie, hartowanych płomieniowo lub indukcyjnie; mogą być też stosowane w stanie normalizowanym. Nadają się do hartowania i w stanie ulepszonym cieplnie wykazują dobra ciągliwość przy danej wytrzymałości na rozciąganie.

36 STALE NIESTOPOWE DO ULEPSZANIA CIEPLNEGO: Stale jakościowe: C35, C40, C45, C55 i C60 Stale specjalne: C22E, C22R, C35E, C35R, C40E, C40R, C45E, C45R, C50E, C50R, C55E, C55R, C60E, C60R Różnice między stalami jakościowymi i specjalnymi określają następujące wymagania, dotyczące stali specjalnych: minimalna wartość pracy łamania w stanie ulepszonym cieplnie (tylko gdy średnia zawartość węgla < 0,50 % masy) graniczne wartości w próbie Jominy ego (tylko gdy średnia zawartość węgla > 0,30 % masy) ograniczona zawartość wtrąceń tlenkowych niższe maksymalne zawartości fosforu i siarki

37 Przykłady oznaczeń i uproszczone dane o składzie chemicznym niektórych gatunków stali niestopowych do ulepszania cieplnego Znak stali C Skład chemiczny, % masy Si max Mn P max S C35 0,32-0,39 0,40 0,50-0,80 0,045 0,045 max C60 0,57-0,65 0,40 0,60-0,90 0,045 0,045 max C22E 0,17-0,24 0,40 0,40-0,70 0,030 0,035 max C22R 0,17-0,24 0,40 0,40-0,70 0,030 0,020-0,040 C60E 0,57-0,65 0,40 0,60-0,90 0,030 0,035 max C60R 0,57-0,65 0,40 0,60-0,90 0,030 0,020-0,040 C35, C60 stale jakościowe C22E, C22R, C60E, C60R stale specjalne Litery E i R oznaczają: E max. stężenie S 0,035, P 0,035; R dodatek siarki dla zwiększenia skrawalności S=0,02 0,04, P 0,035. Jeżeli nie ma liter S 0,045, P 0,045;

38 Przykłady orientacyjnych właściwości mechanicznych stali w stanie ulepszonym cieplnie, temperatura otoczenia Znak stali R e min. N/mm 2 R m N/mm 2 Właściwości A min. % Z min. % KV min. J C C C22E C22R C60E C60R C35, C60 stale jakościowe C22E, C22R, C60E, C60R stale specjalne

39 Przykłady orientacyjnych właściwości mechanicznych stali w stanie normalizowanym, temperatura otoczenia Znak stali R e min. Właściwości R m min. A min. N/mm 2 N/mm 2 % C C C22E C22R C60E C60R C35, C60 stale jakościowe C22E, C22R, C60E, C60R stale specjalne

40 STALE AUTOMATOWE (PN-EN 10087) Za stale automatowe uważa się zazwyczaj stale o minimalnej zawartości siarki 0,1%. Są to stale niestopowe jakościowe. Rodzaje stali: nie przeznaczone do obróbki cieplnej, do nawęglania, do hartowania bezpośredniego.

41 Stale automatowe przeznaczone są na mało obciążone drobne elementy (śruby, nakrętki, sworznie), wytwarzane przy zastosowaniu obróbki skrawaniem na szybkobieżnych obrabiarkach i automatach. Wysoka zawartość fosforu, siarki i ołowiu powoduje, że powstający w czasie skrawania wiór jest kruchy i łatwo usuwalny (dobra skrawalność).

42 Przykłady oznaczeń i skład chemiczny niektórych gatunków stali automatowych Znak stali Skład chemiczny, % masy C Si max Mn P max S Pb 11SMn30 0,14 0,05 0,90-1,30 0,11 0,27-0,33-11SMnPb30 0,14 0,05 0,90-1,30 0,11 0,27-0,33 0,20-0,35 10S20 0,07-0,13 0,40 0,40-0,70 0,11 0,15-0,25-10SPb20 0,07-0,13 0,40 0,40-0,70 0,11 0,15-0,25 0,20-0,35 35S20 0,32-0,39 0,40 0,60-0,90 0,11 0,15-0,25-46SPb20 0,42-0,50 0,40 0,60-0,90 0,11 0,15-0,25 0,15-0,35 11SMn30, 11SMnPb30 nie przeznaczone do obróbki cieplnej 10S20, 10SPb20 do nawęglania 35S20, 46SPb20 do hartowania bezpośredniego

43 Przykłady właściwości mechanicznych w stanie nieobrobionym stali automatowych nie przeznaczonych do obróbki cieplnej Znak stali Średnica d, mm HB R m, N/mm 2 11SMn30 16 <d SMnPb30 40 <d

44 Przykłady właściwości mechanicznych stali automatowych do hartowania bezpośredniego Znak stali Średnica d mm Stan nieobrobiony HB R m N/mm 2 Stan ulepszony cieplnie R e N/mm 2 R m N/mm 2 A % 35S20 35SPb20 16 <d min min. 40 <d min min.

45 4a. STALIWA NIESTOPOWE Staliwo niestopowe cieplnie obrabialny stop żelaza z węglem i innymi pierwiastkami pochodzącymi z przerobu hutniczego, przeznaczonych do wykonywania elementów maszyn i urządzeń, na drodze odlewania, o masie od kilku kg do kilkuset ton. Teoretycznie, może zawierać do 2% węgla, w praktyce zawiera około 0,1-0,6 % C. Staliwo niestopowe dzieli się na gatunki różniące się wytrzymałością na rozciąganie ( N/mm 2 ).

46 Szybko chłodzone staliwo posiada strukturę Widmanstättena, co skutkuje niższą udarnością tego materiału w porównaniu do stali o tej samej zawartości węgla. Taką wadę można usunąć stosując odpowiednią obróbkę cieplną. Zalety w stosunku do innych materiałów odlewniczych: dobre właściwości mechaniczne, dobra spawalność i skrawalność, wady: większy skurcz, wyższa temperatura topnienia.

47 50 µm a) b) Struktura Widmanstättena w staliwie (a), ziarnista struktura stali o podobnej zawartości węgla (b). Białe ziarna ferryt, ciemne ziarna perlit. Zgład trawiony 4% HNO 3, mikroskop świetlny

48 4b. Staliwa stopowe Staliwa stopowe to takie, do których celowo wprowadza się pierwiastki stopowe, aby nadać im wymagane własności. Przeważnie stosowane są staliwa, które zawierają kilka składników stopowych, w tym głównie Ni, Cr, Si, Mn, często dodatki Mo, V, W, Ti, Nb, Co i B. Gdy łącznie stężenie dodatków: - < 2,5% - staliwo niskostopowe, - 2,5-5% -średniostopowe - > od 5% - wysokostopowe.

49 Klasyfikacja staliw stopowych Staliwa stopowe dzieli się na: 1. Konstrukcyjne i maszynowe staliwa do pracy pod ciśnieniem w pokojowej i podwyższonej temperaturze, staliwa ogólnego przeznaczenia, staliwa do pracy pod ciśnieniem w niskiej temperaturze, staliwa odporne na ścieranie 2. Staliwa stopowe narzędziowe, 3. Staliwa stopowe żaroodporne i żarowytrzymałe, 4. Staliwa stopowe odporne na korozję.

50 Staliwa stopowe konstrukcyjne i maszynowe Staliwa te stosowane są na silnie obciążone odlewy i cechują się wysoką wytrzymałością na rozciąganie, przy dużej granicy plastyczności i dużej ciągliwości. Skład chemiczny staliwa powinien być dobrany tak, aby przy danej grubości ścianki odlewu umożliwiał zahartowanie odlewu na wskroś oraz uzyskanie jednolitych i dobrych własności mechanicznych na całym przekroju odlewu po ulepszaniu cieplnym. Dodatki stopowe w tych staliwach przede wszystkim podnoszą ich hartowność.

51 Staliwa stopowe żaroodporne i żarowytrzymałe Głównym składnikiem żaroodpornych staliw stopowych jest chrom, zapewniający dużążaroodporność. Staliwa żaroodporne i żarowytrzymałe dzielimy na: 1.Wysokochromowe stosowane na odlewy mało obciążone, pracujące w temperaturze utleniającej do C 2.Chromowo-niklowe -ferrytyczno-austenityczne stosowane na odlewy pracujące w atmosferze utleniającej do 1100 C, odporne na działanie kąpieli solnych, - austenityczne stosowane na odlewy pracujące pod znacznym obciążeniem w atmosferze utleniającej do C, staliwa wysokoniklowe mało odporne na działanie gazów ze związkami siarki.

52 Staliwa stopowe odporne na korozję Podstawowym dodatkiem stopowym jest chrom 12%, a ponadto nikiel, molibden i miedź. Staliwa stopowe odporne na korozję dzielimy na: 1. Martenzytyczne stosowane na odlewy odporne na korozję atmosferyczną, w parze wodnej i w wodzie morskiej, w przemyśle chemicznym, na wały turbin wodnych i parowych, śruby okrętowe, armatura wodna 2. Austenityczne - stosowane na odlewy odporne na działanie kwasów organicznych, wody morskiej, pompy, zbiorniki, rurociągi, odlewy do pracy pod ciśnieniem, elementów kotłów parowych i innych urządzeń, zaworów o żarowytrzymałości do ok.550 C, niektóre staliwa można stosować do -196 C. 3. Austenityczno-ferrytyczne - stosowane na odlewy o większej wytrzymałości w porównaniu ze staliwami austenitycznymi, szczególnie odporne na korozję naprężeniową, odlewy do pracy pod ciśnieniem, elementy kotłów parowych i innych urządzeń, zaworów o dużej wytrzymałości, odlewy na zbiorniki ciśnieniowe do ok.250 C, niektóre staliwa można stosować do - 70 C.