Pytanie nr 1 Jak mogę zrezygnować ze składek ubezpieczeniowych w ZUS? Zasady podlegania w Polsce ubezpieczeniom społecznym określone są w ustawie z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 205, poz. 1585 ze zm.). Ustawa ta określa m.in. zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne i podstaw ich wymiaru. W rozdziale 2 ww. aktu prawnego został wskazany krąg podmiotów podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w Polsce, do którego na terytorium Polski należą pracownicy bądź osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. Stosunki polsko-amerykańskie w dziedzinie zabezpieczenia społecznego regulowane są również przepisami umowy o zabezpieczeniu społecznym z dnia 2 kwietnia 2008 r. między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi (Dz. U. z 2009 r., nr 46, poz. 374). Ww. przepisy regulują kwestie podlegania właściwemu ustawodawstwu w sytuacji osób, które podlegały lub podlegają przepisom prawa w dziedzinie zabezpieczenia społecznego w Polsce lub w USA bądź w Polsce i USA. W celu uzyskania szczegółowych informacji w powyższym zakresie należy skontaktować się Wydziałem Ubezpieczeń i Składek w Oddziale ZUS właściwym ze względy na miejsce zamieszkania w Polsce bądź na siedzibę prowadzonej działalności. Dane teleadresowe Oddziałów ZUS dostępne są na stronie internetowej http://www.zus.pl/default.asp?p=2&id=1866 Zgodnie natomiast ustawą z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r., nr 164, poz. 1027 ze zm.) osoby pobierające emeryturę lub rentę zamieszkałe w Polsce, podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu w Polsce i z tego tytułu organ rentowy oblicza i odprowadza składki do NFZ. W sytuacji, gdy świadczeniobiorca ZUS zmieni miejsce stałego zamieszkania na Stany Zjednoczone, świadczeniobiorca ten nie jest objęty obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce. Oznacz to, że z wypłacanych takim osobom świadczeń organ rentowy nie pobiera składki na ubezpieczenie zdrowotne. Pytanie nr 2 Jeżeli ktoś pracuje w USA i posiada emeryturę w Polsce to jak to się ma według prawa? Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) prawo do świadczeń emerytalno- rentowych może ulec zawieszeniu lub zmniejszeniu w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Pod pojęciem działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, należy rozumieć również taką działalnością, która prowadzona jest w Stanach Zjednoczonych. Prawo do emerytury ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (obecnie kwota ta wynosi 4696,31 zł), ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70 % ww. wynagrodzenia (obecnie kwota ta wynosi 2528,80 zł), nie wyżej jednak niż 130 % tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę tego
przekroczenia, nie większą niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia (obecnie kwota ta wynosi 549,12 zł). Osiąganie przychodu nieprzekraczającego 70% kwoty przeciętnego wynagrodzenia nie powoduje zmniejszenia świadczenia emerytalnego. Wysokość kwot przychodu powodujących zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń emerytalnych ulega zmianie raz na kwartał. Aktualne wysokości ww. kwot znajdują się na stronie internetowej Zakładu http://www.zus.pl/default.asp?p=1&id=52. Wyżej opisanych regulacji nie stosuje się do emerytów, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny, tj. wynoszący 60 lat dla kobiet urodzonych przed 1.01.1953 r. oraz mężczyzn urodzonych przed 1.01.1948 r., z kolei dla kobiet urodzonych po 31.12.1952 r. i mężczyzn urodzonych po 31.12.1947 r. wiek ten został podniesiony (obowiązujący dla danej grupy ubezpieczonych wiek emerytalny można ustalić za pomocą kalkulatora podwyższonego wieku emerytalnego, znajdującego się na stronie Zakładu http://mojaemerytura.zus.pl/kalkulator/). Ponadto zaznaczamy, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury ustalonej w decyzji. Powyższe dotyczy również zatrudnienia u pracodawcy amerykańskiego. Pytanie nr 3 Mam pytanie; pobieram emeryturę rodzinną, wyjechałem do USA dwa lata temu podjąłem pracę, odprowadzam podatki do urzędu podatkowego w USA, nie zgłosiłem tego faktu w ZUS, czy w przyszłości po powrocie do Polski będzie mi pobierany podatek od dochodu uzyskanego w USA? Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) prawo do świadczeń emerytalno- rentowych może ulec zawieszeniu lub zmniejszeniu w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Pod pojęciem działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, należy rozumieć również taką działalność, która prowadzona jest w Stanach Zjednoczonych. Prawo do renty rodzinnej ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (obecnie kwota ta wynosi 4696,31 zł), ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70 % ww. wynagrodzenia (obecnie kwota ta wynosi 2528,80 zł), nie wyżej jednak niż 130 % tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę tego przekroczenia, nie większą niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia (obecnie kwota ta wynosi 466,78 zł). Osiąganie przychodu nieprzekraczającego 70% kwoty przeciętnego wynagrodzenia nie powoduje zmniejszenia świadczenia rentowego. Wysokość kwot przychodu powodujących zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń emerytalnych ulega zmianie raz na kwartał. Aktualne wysokości ww. kwot znajdują się na stronie internetowej Zakładu http://www.zus.pl/default.asp?p=1&id=52. Kwestie podatkowe nie znajdują się we właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Instytucją właściwą do udzielenia odpowiedzi w zakresie spraw podatkowych jest urząd
skarbowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania w Polsce lub Ministerstwo Finansów: ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa. Pytanie nr 4 Pobieram emeryturę wcześniejszą, jestem w USA na pobycie stałym, podjąłem pracę, od osiągniętego dochodu odprowadzam podatki do urzędu podatkowego w USA, czy mam obowiązek zgłoszenia tego faktu do ZUS, czy w takim przypadku będzie mi naliczony dodatkowy podatek w Polsce? Zgodnie z przepisami stawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) osoby, które mają ustalone prawo do świadczenia emerytalnego w obniżonym wieku emerytalnym są zobowiązane informować Zakład Ubezpieczeń Społecznych o podjęciu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego i o wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu, a po upływie roku kalendarzowego o wysokości tego przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Powyższe dotyczy również działalności podjętej w Stanach Zjednoczonych. Nadmieniamy przy tym, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (obecnie kwota ta wynosi 4696,31 zł), ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70 % ww. wynagrodzenia (obecnie kwota ta wynosi 2528,80 zł), nie wyżej jednak niż 130 % tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę tego przekroczenia, nie większą niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia (obecnie kwota ta wynosi 549,12 zł). Osiąganie przychodu nieprzekraczającego 70% kwoty przeciętnego wynagrodzenia nie powoduje zmniejszenia świadczenia emerytalnego. Wysokość kwot przychodu powodujących zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń emerytalnych ulega zmianie raz na kwartał. Aktualne wysokości ww. kwot znajdują się na stronie internetowej Zakładu http://www.zus.pl/default.asp?p=1&id=52. Wyżej opisanych regulacji nie stosuje się do emerytów, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny, tj. wynoszący 60 lat dla kobiet urodzonych przed 1.01.1953 r. oraz mężczyzn urodzonych przed 1.01.1948 r., z kolei dla kobiet urodzonych po 31.12.1952 r. i mężczyzn urodzonych po 31.12.1947 r. wiek ten został podniesiony (obowiązujący dla danej grupy wiek emerytalny można ustalić za pomocą kalkulatora podwyższonego wieku emerytalnego, znajdującego się na stronie Zakładu http://mojaemerytura.zus.pl/kalkulator/). Kwestie podatkowe nie znajdują się we właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zaznaczamy przy tym, że instytucją właściwą do udzielenia odpowiedzi w zakresie spraw podatkowych jest urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania w Polsce lub Ministerstwo Finansów, ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa. Pytanie nr 5 Pobieram emeryturę, którą otrzymałem po osiągnięciu wieku emerytalnego, przyjechałem do USA na pobyt stały do męża, który ma podwójne obywatelstwo, zgodnie z prawem USA otrzymuję dodatkową emeryturę z SSI, rozliczamy się wspólnie w USA, czy mam obowiązek zgłoszenia tego faktu w ZUS?
W celu ustalenia, czy zachodzą okoliczności powodujące zawieszenie prawa do emerytury lub renty, albo wstrzymanie wypłaty lub zmniejszenie wysokości świadczenia należy powiadomić organ rentowy m.in. o pobieraniu emerytury lub renty z innego tytułu lub przyznanej przez inny organ. Zaznaczyć należy przy tym, że zgodnie z regulacjami wynikającymi z ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) fakt pobierania zagranicznego świadczenia nie powoduje zawieszenia bądź zmniejszenia świadczenia wypłacanego przez organ rentowy. Wobec powyższego, nie ma Pani obowiązku informowania Zakładu o fakcie pobierania zagranicznego świadczenia rentowego. Pytanie nr 6 Pobieram rentę chorobową, po osiągnięciu wieku emerytalnego, muszę złożyć wniosek do ZUS o emeryturę powszechną, czy ZUS w swoim zakresie przeliczy mi rentę chorobową na rentę powszechną po osiągnięciu wieku? Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., r 153 poz. 1227 ze zm.) świadczenie emerytalne może być przyznane z urzędu zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy osobie, która osiągnęła wiek uprawniający do tej emerytury oraz podlegała ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Emeryturę przyznaje się od dnia osiągnięcia przez rencistę wieku uprawniającego do emerytury, a w przypadku, gdy wypłata renty z tytułu niezdolności do pracy była wstrzymana od dnia, od którego podjęto jego wypłatę. Wysokość świadczenia emerytalnego nie może być niższa od wypłacanej renty z tytułu niezdolności do pracy. Pytanie nr 7 Pobieram emeryturę z KRUS, czy mogę złożyć wniosek o emeryturę proporcjonalną, w USA nabyłem prawo do emerytury z SSI? Stosunki polsko-amerykańskie w dziedzinie zabezpieczenia społecznego regulowane są przepisami umowy o zabezpieczeniu społecznym z dnia 2.04.2008 r. między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki (Dz. U. z 2009 r., nr 46, poz. 374). Z ww. przepisów wynika, że w przypadku, gdy prawo do polskiej emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy powstaje bez konieczności uwzględniania okresów ubezpieczenia przebytych zgodnie z ustawodawstwem amerykańskim, polska instytucja właściwa przyznaje emeryturę lub rentę i oblicza ich wysokość wyłącznie na podstawie polskich okresów ubezpieczenia, chyba, że korzystniejsza jest wysokość emerytury lub renty obliczona z zastosowaniem proratyzacji, tj. na podstawie łączonych okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i USA. W takim przypadku wysokość świadczenia zostanie ustalona z zastosowaniem proporcji polskich okresów ubezpieczenia w stosunku do sumy wszystkich okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i w USA. W stosunku do osób posiadających polskie okresy ubezpieczenia, z których ostatnie przebyte zostały w systemie ubezpieczenia społecznego rolników oraz amerykańskie okresy
ubezpieczenia instytucją właściwą w danej sprawie jest Oddział Regionalny KRUS w Krakowie, Placówka Terenowa w Nowym Sączu, ul. Młyńska 8, 33-330 Nowy Sącz, do której należy wystąpić ze stosownym wnioskiem. Pytanie nr 8 Po wejściu w życie konwencji podpisanej w dniu 13.02.2013 r. ratyfikowanej i podpisanej przez Prezydenta Polski czy w/w zapytania znajdą odpowiedź taką, jaka jest obecnie? W dniu 13.02.2013 r. została podpisana nowa Konwencja między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków dochodowych. Konwencja ma zastąpić obowiązującą Umowę między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieganiu uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu z dnia 8.10.1974 r. Przepisy Konwencji z 2013 r. nie są obecnie stosowne z uwagi na trwający proces ratyfikacji. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest instytucją właściwą w zakresie spraw podatkowych. W celu uzyskania szczegółowych informacji dotyczących ww. Konwencji polskoamerykańskiej należy wystąpić do instytucji właściwej w powyższej kwestii, tj. Ministerstwa Finansów: ul Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa. Pytanie nr 9. Czy zasiłek pogrzebowy należy wypłacić obsłudze kościelnej za odprawienie obrzędu pogrzebowego? Kwestia wypłaty polskiego zasiłku pogrzebowego uregulowana jest przepisami ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., nr 153, poz. 1227 ze zm.). Z ww. przepisów wynika, że zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci: ubezpieczonego, osoby pobierającej emeryturę lub rentę, osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania, jak również w razie śmierci członka rodziny ubezpieczonego lub osoby pobierającej rentę lub emeryturę. Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu. Oznacza to, że może on być również wypłacony pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, jeżeli pokryły koszty pogrzebu. Zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości 4000 zł. W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez inną osobę niż członek rodziny osoby zmarłej, pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę powiat, osobę prawną kościoła lub związku wyznaniowego, zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej jednak niż 4000 zł. W przypadku poniesienia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną osobę lub podmiot zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi między te osoby lub podmioty proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu.
Mając na uwadze powyższe, podkreślamy, że w polskich regulacjach prawnych nie jest wskazane, że zasiłek pogrzebowy należy wypłacić obsłudze kościelnej za odprawienie obrzędu pogrzebowego. Zasiłek pogrzebowy może być wypłacony osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, o ile pokryły koszty pogrzebu i wystąpiły ze stosownym wnioskiem do organu rentowego.