S.2. 431.2.5.2014.RK Protokół kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej Dom dla Dzieci w Gryficach, w dniach 18-21 lutego 2014 r. Adres kontrolowanej placówki: Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Dom dla Dzieci ul. Polna 8 72-300 Gryfice Kontrolę przeprowadziła Renata Karwowska p.o. kierownika oddziału na podstawie Upoważnienia Nr 11/2014 z dnia 07 lutego 2014 r. wydanego przez Wicewojewodę Zachodniopomorskiego. Zakres kontroli: Kontrolą objęty był standard opieki i wychowania, a w szczególności: 1) przestrzeganie standardów opieki i wychowania, o których mowa w ustawie z dnia 09 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 154) oraz rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720) 2) kwalifikacje zatrudnionych osób, 3) przestrzeganie praw dziecka, 4) zasadność pobytu dziecka w placówce, 5) działania placówki na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami, 6) warunki lokalowe, 7) zapewnienie dzieciom wyżywienia, dostosowanego do jego potrzeb rozwojowych, kulturowych, religijnych oraz stanu zdrowia, 8) zapewnienie dostępu do opieki zdrowotnej, 9) zapewnienie dostępu do nauki, 10) zaopatrzenie w produkty lecznicze, 11) zaopatrzenie w środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne wraz z pokryciem udziału środków własnych dziecka - do wysokości limitu przewidzianego w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, 12) zapewnienie dostępu do zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, a także terapeutycznych i rewalidacyjnych, o ile takie są wskazane dla dziecka 13) wyposażenie dzieci w odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty osobistego użytku, stosownie do wieku i indywidualnych potrzeb, zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego, środki higieny osobistej, 1
14) wypłacanie kwot pieniężnych do własnego dysponowania przez dziecko, 15) dostęp do podstawowych produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę, 16) pokrywanie kosztów pobytu w internacie lub bursie, 17) pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc, 18) prawidłowość prowadzenia dokumentacji, 19) przygotowanie placówki do wypełniania zadań określonych w jej regulaminie, Kontrolą objęto okres od 01 stycznia 2013 r. do 18 lutego 2014 r. Wyjaśnień udzielali: Pani Aldona Byczkiewicz dyrektor Placówki Pani ( ) wychowawca Pani ( ) pracownik socjalny Pani ( ) psycholog Pani ( ) wychowawca Pani ( ) pedagog Pan ( ) - wychowawca Ustalenia kontroli: Ustaleń dokonano w oparciu o informacje przekazane przez dyrektora Placówki, pracowników pedagogicznych, analizę ankiet przeprowadzonych wśród wychowanków i pisemnej informacji wychowawców, pedagoga, psychologa i pracownika socjalnego, dokumentacji prowadzonej w Placówce oraz losowo wybranej dokumentacji dzieci: M.N. - zał. nr 1, I.R. - zał. nr 2. Placówka funkcjonuje od 1997 r. Dysponuje 30 miejscami całodobowej opieki dla dzieci i młodzieży. Placówką od 01 października 2008 r. kieruje Pani Aldona Byczkiewicz, posiadająca wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku socjologia, oraz ukończone studia podyplomowe m.in. w zakresie pedagogiki ogólnej, w zakresie wychowania prorodzinnego i seksualnego oraz 20-letni staż pracy, z tego 6-letni w Placówce. Zgodnie z regulaminem jest to placówka łącząca funkcje: socjalizacyjną, interwencyjną i specjalistyczno-terapeutyczną. W Placówce na dzień 18 lutego 2014 r. przebywało 31 wychowanków. Wśród wychowanków był 19 dziewcząt i 12 chłopców. Ze względu na wiek, w Placówce przebywało 11 wychowanków w wieku 8-12 lat i 20 w wieku 13-18 lat. W dniu 30 września 2013 r. do Placówki w trybie interwencyjnym zostało przyjęte 5-osobowe rodzeństwo zał. nr 3. Na dzień kontroli sąd nie podjął jeszcze ostatecznych rozstrzygnięć dotyczących sytuacji małoletnich. W Placówce na dzień kontroli nie było sierot biologicznych, 9 wychowanków było półsierotami. W 14 przypadkach występowało ograniczenie władzy rodzicielskiej, a w 17 jej pozbawienie. Nie było dzieci umieszczonych na prośbę rodziców. Ośmiu wychowanków było systematycznie urlopowanych do domów rodzinnych na dni wolne od nauki szkolnej - zał. nr 4. Na dzień kontroli w Placówce zatrudnieni byli: dyrektor, starszy wychowawca 8 etatów, wychowawca 1 etat, opiekunka dziecięca 1 etat, pracownik socjalny, pedagog, psycholog, główna księgowa, starszy specjalista, starszy referent, intendent- 2
magazynier, palacz co-konserwator, kierowca, starsze pokojowe 3 etaty, kucharki 3 etaty zał. nr 4. Kwalifikacje osób zatrudnionych w placówce do opieki nad dziećmi: Zgodnie z art. 98 ustawy z dnia 09 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz. U. z 2013 r. poz. 154) osobą pracującą z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej, może być osoba, posiadająca następujące kwalifikacje: 1) wychowawca - wykształcenie wyższe: a) na kierunku: pedagogika, pedagogika specjalna, psychologia, praca socjalna, nauki o rodzinie lub na innym kierunku, którego program obejmuje resocjalizację, pracę socjalną, pedagogikę opiekuńczo-wychowawczą, albo b) na dowolnym kierunku uzupełnione studiami podyplomowymi w zakresie psychologii, pedagogiki, nauk o rodzinie lub resocjalizacji; 2) pedagog - tytuł zawodowy magistra na kierunku pedagogika albo pedagogika specjalna, 3) psycholog - prawo wykonywania zawodu psychologa w rozumieniu ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, 4) osoba prowadząca terapię - udokumentowane przygotowanie do prowadzenia terapii o profilu potrzebnym w pracy z dzieckiem i rodziną 5) pracownik socjalny - wykształcenie wyższe uprawniające do wykonywania zawodu pracownika socjalnego, 6) opiekun dziecięcy - ukończoną szkołę przygotowującą do pracy w zawodzie opiekuna dziecięcego lub pielęgniarki albo studia pedagogiczne. W placówce opiekuńczo-wychowawczej z dziećmi może pracować osoba, która: 1) nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest jej zawieszona ani ograniczona, 2) Wypełnia obowiązek alimentacyjny - w przypadku, gdy taki obowiązek w stosunku do niej wynika z tytułu egzekucyjnego, 3) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, 4) jest zdolna do pracy w placówce opiekuńczo-wychowawczej, co zostało potwierdzone zaświadczeniem lekarskim o braku przeciwwskazań do tej pracy. Zgodnie z art. 236 ust. 2 ww. ustawy, pracownicy zatrudnieni na podstawie przepisów dotychczasowych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, którzy nie spełniają wymagań kwalifikacyjnych przewidzianych dla stanowiska zajmowanego przez nich w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, mogą być nadal zatrudniani na tych stanowiskach, nie dłużej jednak niż przez okres 6 lat, tj. do 31 grudnia 2017 r. W Placówce do pracy z dziećmi zatrudnionych było 9 wychowawców, pedagog, pracownik socjalny, opiekunka dziecięca i psycholog. Pracownicy posiadali kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk i zgodne z wymogami określonymi w obowiązujących przepisach, tj. ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej - zał. nr 5. Zgodnie z informacją przekazaną przez dyrektora Placówki psycholog podjął starania o uzupełnienie wszystkich wymogów do prawa wykonywania zawodu psychologa w rozumieniu ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów. 3
Przestrzeganie praw dziecka w placówce: W celu dokonania oceny tego obszaru kontrolujący przeprowadzili ankietę wśród wychowanków oraz poprosili pracowników merytorycznych o wypełnienie arkusza "Informacja o realizacji zadań opiekuńczo-wychowawczych w placówce". W ankiecie brało udział 11 wychowanków, pisemnej informacji udzieliło 6 pracowników. Pytania ankietowe dotyczyły m.in. tego, jakie są podstawowe prawa dziecka, prawa do prywatności, do kontaktów z rodzicami i innymi bliskimi osobami, swobody wyboru i decydowania, do uczestniczenia w praktykach religijnych, o stosowanie przemocy, udzielanie kar i nagród (zał. nr 6 i 7). Wychowankowie wskazywali, że mają prawo do: edukacji 6 osób, wolnego czasu 3 osoby, słuchania muzyki, własnego zdania, grania na komputerze, jedzenia, nie wiem po 2 osoby. Pojedyncze dzieci wskazały, że mają prawo do: głośnego mówienia, przywileju, głosu, własnych upodobań, spełnienia marzeń, wolności, internetu, poznawania świata, przyjaźni, miłości, spotykania się z rodziną, tańczenia i śpiewania, wychodzenia na dwór, spania, prywatności. Na pytanie, o czym możesz decydować, dzieci odpowiadały następująco: o wyborze koleżanek i kolegów, wyborze szkoły po 6 osób, wyborze odzieży i obuwia 9 osób, wyborze szkoły 3 osoby, o tym, z kim mieszkam w pokoju 1 osoba. Pracownicy natomiast odpowiadali, że dzieci mogą decydować o: wydatkowaniu kieszonkowego, doborze koleżanek i kolegów po 5 osób, spędzaniu czasu wolnego, poglądach religijnych po 4 osoby, ubiorze, o swoim wyglądzie po 3 osoby, wyborze zajęć dodatkowych 2 osoby. Wychowankowie odpowiedzieli, że mają swobodny dostęp do telewizji 10, internetu 9 osób i komputera 7 osób. Na pytanie, czy masz w Placówce osobę, do której możesz zwrócić się ze swoimi problemami albo porozmawiać o swoich sprawach 10 dzieci odpowiedziało twierdząco, a jedno odpowiedziało, że nie ma. Dwie osoby wskazały Panią Martę B., Panią Annę Ł. i Panią Martę K.. Pojedyncze dzieci wskazały: Panią Beatę, Marlenę i Weronikę, Panią Agnieszkę Cz., Anię R., Panią Dyrektor, wychowawcę, przyjaciółkę. Na pytanie, czy poza Placówką masz osobę, do której możesz zwrócić się ze swoimi problemami albo porozmawiać o swoich sprawach 8 dzieci odpowiedziało twierdząco, a 3 odpowiedziało, że nie ma takiej osoby. Pojedyncze dzieci wskazały: Anię B., Karolinę S., Kasię M., Kamilę P., koleżankę, koleżankę z klasy. Wszyscy pracownicy na pytanie, czy Pani/Pana zdaniem wychowankowie mają osoby, do których mogą zwrócić się ze swoimi problemami odpowiedzieli twierdząco. Na pytanie, co możesz robić w Placówce, dzieci odpowiadały następująco: wysyłać listy 7 osób, dzwonić do rodziny, zapraszać koleżanki i kolegów po 10 osób, posiadać swoje rzeczy, do których nikt nie ma dostępu 4 dzieci powiedziało, że ma takie rzeczy, a pojedyncze wskazały telefon i mp3. Ponadto dwoje dzieci powiedziało, że może obchodzić swoje święta, dwoje wskazało urodziny, jedno imieniny i jedno powiedziało, że nie może obchodzić swoich świąt. Wszyscy pracownicy powiedzieli, że dzieci mają możliwość wysyłania listów, otrzymywania korespondencji, telefonowania do rodziny. Według pracowników dzieci mogły posiadać prywatne rzeczy, z wyjątkiem takich, które mogłyby stanowić dla nich lub dla innych osób niebezpieczeństwo. Dwie osoby wskazały, że taką prywatną rzeczą są pamiątki. Na pytanie, jakie swoje święta dzieci mogą obchodzić, pracownicy odpowiadali następująco: urodziny 6 osób, komunia święta, bierzmowanie po 5 osób, święta kościelne, Dzień Dziecka - po 1 osobie. Na pytanie, czy wychowankowie mają możliwość uczestniczenia w praktykach religijnych zgodnie ze swoim wyznaniem, pracownicy powiedzieli, że przyjmują sakramenty, chodzą do kościoła po 4
5 osób, biorą udział we mszach świętych 1 osoba. Zgodnie z oświadczeniem dyrektora, wszyscy wychowankowie Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej Dom dla Dzieci są wyznania rzymsko-katolickiego zał. nr 8. Na pytanie czy w Placówce spotyka cię przemoc, 4 dzieci odpowiedziało przecząco, 2 odpowiedziało, że nie wiem, jedno napisało, czasem, jak się pokłócę z koleżanką, a tak to w placówce nie ma przemocy i jedno napisało tak, siostra mnie bije i obraża, stosuje przemoc fizyczną. Żaden z pracowników nie wskazał stosowania przemocy wobec wychowanków, natomiast 5 wskazało na przemoc rówieśniczą i jedna napisała, że przemoc rówieśnicza to są rzadkie incydenty. W przypadku wystąpienia przemocy rówieśniczej prowadzone były rozmowy wychowawcze, były wstrzymywane lub zabierane przywileje, był kontakt z psychologiem i pedagogiem. Dzieci jako najczęściej stosowane w Placówce nagrody wymieniali: nagroda pieniężna 2 osoby, nie ma, nie wiem, nagroda dyrektora, wycieczki, wyjścia na pizzę, wyjście do kina, wyższe kieszonkowe po 1 osobie Pracownicy natomiast wskazywali: wyjście do kina, wyjazd na basen po 6 osób, nagroda dyrektora 5 osób, wyjście do restauracji 4 osoby, wyższe kieszonkowe 3 osoby, nagroda rzeczowa, gra na x-boxie, wyjazdy do teatru, dodatkowy czas na telewizor i komputer po 1 osobie. Najczęściej stosowane kary według dzieci to: zakaz zwalniania się 8 osób, zakaz korzystania z komputera 6 osób, zakaz oglądania telewizji 5 osób, siedzenie w pokoju, pójście spać po kolacji, więcej dyżurów, sprzątanie, zakaz wszystkiego oprócz szkoły po 1 osobie Pracownicy natomiast wskazywali: odebranie przywilejów 5 osób, zakaz zwalniania 2 osoby, zakaz korzystania z komputera i oglądania telewizji 1 osoba. Na pytanie, co możesz zrobić, jeśli nie zgadzasz się z karą, troje dzieci odpowiedziało, że nic, a jedno, że idę do wychowawcy, a jak to nie pomoże idę do dyrektora Pracownicy natomiast odpowiedzieli, że: można się odwołać na piśmie do dyrektora Placówki w ciągu 7 dni 3 osoby, można się odwołać do dyrektora 2 osoby, można się dowołać na piśmie 1 osoba. W regulaminie organizacyjnym Placówki określone zostały zasady nagradzania i karania wychowanków. W dokumencie tym określony został również tryb odwoławczy od kary. Na pytanie czy możesz mieszkać ze swoim rodzeństwem w jednym pokoju, 5 dzieci odpowiedziało, że tak, 2, że nie chce i 2, że nie ma w Placówce rodzeństwa. Pracownicy natomiast na pytanie, czy dzieci mają możliwość mieszkania w jednym pokoju, pozostawać pod opieką jednego wychowawcy prowadzącego oraz jak podtrzymywane są więzi pomiędzy rodzeństwem odpowiadali następująco: dzieci mają możliwość mieszkania w tym samym pokoju, wspólnie spożywają posiłki i spędzają czas wolny. Na pytanie, co chcesz zmienić w Placówce dzieci odpowiadały: wyższe kieszonkowe 4 osoby, żeby starsi wychowankowie dostawali picie do szkoły, więcej swobody, wszystko, żeby nie było zakazu zwalniania za karę, nic po 2 osoby, żebym miała lepszy kontakt z rodzeństwem, żeby nie było ciągle na podwieczorki jabłek i herbatników, dłuższe zwalniania, żeby młodzież od 16 roku życia mogła sama jeździć do rodziców, lepsze podwieczorki, wolny czas po kolacji, więcej czasu dla siebie, żeby mieć swoją szafkę zamykaną na klucz po 1 osobie. Na pytanie dotyczące tajemnicy korespondencji, 7 dzieci odpowiedziało, że otrzymuje listy zaklejone i 4, że nie otrzymuje listów. 5
Zasadność pobytu dziecka w placówce: Zgodnie z art. 95 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego, interwencyjnego lub specjalistyczno-terapeutycznego są umieszczane dzieci powyżej 10 roku życia, wymagające szczególnej opieki lub mające trudności w przystosowaniu się do życia w rodzinie. Umieszczenie dziecka poniżej 10 roku jest możliwe w wyjątkowych przypadkach, szczególnie, gdy przemawia za tym stan jego zdrowia lub dotyczy to rodzeństwa. Zgodnie z art. 231 ww. ustawy w placówkach tych można umieszczać dzieci powyżej 7 roku życia do 31 grudnia 2015 r. Zgodnie z 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej, dziecko do placówki opiekuńczo-wychowawczej kieruje powiat właściwy do ponoszenia wydatków na opiekę i wychowanie dziecka. Przy kierowaniu dziecka do placówki, zgodnie z 8 ww. rozporządzenia przekazuje się dostępną dokumentację dotycząca dziecka, a w szczególności: 1) odpis aktu urodzenia, a w przypadku sierot lub półsierot również odpis aktu zgonu zmarłego rodzica, 2) orzeczenie sądu o umieszczeniu dziecka w placówce albo wniosek rodziców, dziecka lub osoby trzeciej o umieszczenie dziecka w placówce, 3) dokumentację o stanie zdrowia dziecka, w tym kartę szczepień, 4) dokumenty szkolne, a w szczególności świadectwa szkolne, 5) informacje o prowadzonej pracy z rodziną dziecka i jej rezultatach. Oceny sytuacji dziecka oraz zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce zgodnie z art. 135 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dokonuje zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka, w skład którego wchodzą: 1) dyrektor placówki lub osoba przez niego wyznaczona, 2) pedagog, psycholog oraz pracownik socjalny, jeżeli są zatrudnieni w placówce, 3) wychowawca kierujący procesem wychowawczym dziecka, 4) przedstawiciel organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, 5) lekarz i pielęgniarka w miarę indywidualnych potrzeb dziecka, 6) inne osoby, w szczególności asystent rodziny prowadzący pracę z rodzina dziecka oraz przedstawiciel ośrodka adopcyjnego. Do udziału w posiedzeniu zespołu mogą być zapraszani przedstawiciele: sądu właściwego ze względu na miejsce położenia placówki, właściwego powiatowego centrum pomocy rodzinie, ośrodka pomocy społecznej, Policji, ochrony zdrowia, instytucji oświatowych oraz organizacji społecznych statutowo zajmujących się problematyką dziecka i rodziny, a także osoby bliskie dziecku. Oceny stopnia realizacji tego zadania dokonano w oparciu o analizę dokumentacji: M.N. - zał. nr 1, I.R. - zał. nr 2. Wszystkie dzieci umieszczone w Placówce posiadały postanowienia sądu o objęciu ich taką opieką oraz skierowania wydane przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gryficach zał. nr 9. W aktach znajdował się komplet wymaganej dokumentacji. Ocena zasadności pobytu dziecka w placówce oraz modyfikacja indywidualnych planów pracy, była dokonywana przez zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka. Wnioski odnośnie zasadności dalszego pobytu dzieci w Placówce były formułowane na piśmie. Informacja o podjętych wnioskach przekazywana była do sądu. W skład zespołu 6
wchodzili pracownicy Placówki, organizatora rodzinnej pieczy zastępczej w Gryficach, Ośrodka Adopcyjnego Stowarzyszenia Rodzin Katolickich w Szczecinie, asystenci rodzin, pedagodzy szkolni. W okresie objętym kontrolą przyjęto do Placówki 21 wychowanków i 21 ją opuściło, w tym 6 powróciło do domu rodzinnego, 8 zostało umieszczonych w rodzinach zastępczych i 7 usamodzielniło się - zał. nr 10. W Placówce, na dzień kontroli nie było dzieci poniżej 7 roku życia. Działania podejmowane na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami: Na podstawie rozmów z pracownikami, przeprowadzonych ankiet, rozmów z dziećmi (zał. nr 6 i 7) oraz analizy dokumentacji kontrolujący stwierdzili, że Placówka podejmowała prawidłowe działania w kierunku powrotu dzieci do domów rodzinnych i utrzymywania kontaktów z rodzicami. Wszyscy pracownicy i wszystkie ankietowane dzieci potwierdziły, że rodzice mogli ich odwiedzać w Placówce. Na pytanie, w jaki sposób Placówka dba o związki emocjonalne dziecka z rodziną, pracownicy odpowiadali następująco: dzieci są urlopowane do domów rodzinnych 5 osób, prowadzone są rozmowy z wychowankami nt rodziny 4 osoby, rodzice mogą odwiedzać dzieci w Placówce, rodzice angażowani są do udziału w życiu dzieci po 2 osoby, rodzice zapraszani są do udziału w imprezach i uroczystościach, prowadzone są rozmowy z rodzicami po 1 osobie. W przypadku dzieci, których rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej, byli oni zgłaszani do ośrodka adopcyjnego w celu umieszczenia w rodzinie przysposabiającej. W Placówce opracowywane były plany pracy z rodziną, które uwzględniały: dane rodziców/opiekunów, dane pracowników placówki, diagnozę sytuacji rodzinnej, cele do osiągnięcia, zadania zaplanowane do realizacji wraz ze wskazaniem sposobu realizacji i dane osób odpowiedzialnych za ich realizację oraz wskazanie terminu dokonania oceny realizacji zadań określonych w planie. Osobą odpowiedzialną za realizację zadań w planie był pracownik socjalny. W trakcie kontroli udzielono instruktażu w zakresie przeniesienia odpowiedzialności za realizację zadań na rodziców dziecka. W okresie objętym kontrolą 6 dzieci powróciło do domu rodzinnego - zał. nr 10. Warunki lokalowe: Zgodnie z 18 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720, placówka opiekuńczo-wychowawcza oraz regionalna placówka opiekuńczoterapeutyczna zapewnia dzieciom: 1) pokoje mieszkalne nie większe niż 5-osobowe, właściwie oświetlone, o powierzchni zapewniającej przechowywanie rzeczy osobistych i swobodne korzystanie z wyposażenia, 2) łazienki z miejscem do prania i suszenia rzeczy osobistych i toalety, w ilości umożliwiającej korzystanie z nich w sposób zapewniający intymność i zgodność z zasadami higieny, 3) miejsce do nauki, 4) miejsce do przygotowywania posiłków, zapewniające odpowiednie warunki do przechowywania i obróbki żywności, 5) wspólną przestrzeń mieszkalną, w której można spożywać posiłki, stanowiącą miejsce spotkań i wypoczynku. 7
Placówka posiadała wszystkie pomieszczenia zgodnie z obowiązującym standardem. Pomieszczenia były urządzone estetycznie i funkcjonalnie. Liczba pomieszczeń była dostosowana do liczby dzieci przebywających w Placówce - zał. nr 11. Zapewnienie dzieciom wyżywienia, dostosowanego do jego potrzeb rozwojowych, kulturowych, religijnych oraz stanu zdrowia, w tym dostępu do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę, dostępu do nauki, zapewnienie dostępu do zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, a także terapeutycznych i rewalidacyjnych, zaopatrzenie w środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne, zapewnienie dostępu do opieki zdrowotnej i zaopatrzenie w produkty lecznicze: Wychowankowie ocenili jedzenie jako może być, dobre, takie sobie po 2 osoby, wyśmienite, bardzo dobre, normalnie, zarąbiste po 1 osobie. Wszyscy pracownicy potwierdzili, że dzieci mają dostęp do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę. Całodobowych dostęp do produktów żywnościowych i napojów potwierdziło również 10 wychowanków, a jeden odpowiedział, że nie ma dostępu zał. nr 6 i 7. Wszyscy wychowankowie realizowali obowiązek szkolny. Na dzień kontroli 13 wychowanków było uczniami szkoły podstawowej, 16 uczniami gimnazjum, 1 było uczniem szkoły zawodowej i 1 uczniem szkoły średniej. W przypadku 22 wychowanków występowały opóźnienia szkolne - zał. nr 12. Nie było wychowanków mieszkających w internatach. W Placówce na dzień kontroli przebywało 10 wychowanków niepełnosprawnych, w tym 5 przyjeżdżało na dni wolne od nauki szkolnej, 2 na dłuższe przerwy, np. ferie, wakacje. Dzieci uczęszczały do odpowiednich szkół, objęte były działaniami specjalistów, miały dostosowany program do ich możliwości. Szczegółowy opis działań stanowi zał. nr 13. Wśród wychowanków 22 osoby wymagały pomocy w związku z występującymi trudnościami w nauce. W stosunku do wychowanków podjęto następujące działania: zostały przebadane w poradni psychologiczno pedagogicznej, objęto je zajęciami wyrównawczymi, opieką terapeutyczną, indywidualną pomocą w nauce. Wszyscy wychowankowie mieli zapewniony dostęp do pomocy specjalistów: 29 osób objętych było zajęciami wyrównawczymi na terenie Placówki, 14 zajęciami wyrównawczymi poza Placówką, wsparciem psychologicznym w Placówce objętych było 29 wychowanków i 3 poza nią, wsparciem pedagogicznym objętych było 29 wychowanków na terenie Placówki i 31 poza nią, 1 dziecko objęte było wsparciem terapeuty poza Placówką - zał. nr 12. Na dzień kontroli jedna wychowanka była umieszczona w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym w Czaplinku. Przebywała w Ośrodku od 25 października 2013 r. - zał. nr 14. Dzieci i wychowawcy potwierdzili właściwe wyposażenie w podręczniki i przybory szkolne. Placówka dbając o rozwój zainteresowań swoich podopiecznych stworzyła warunki do udziału w dodatkowych zajęciach: Kółko Taneczne Tarantule 1 osoba, treningi piłki nożnej 4 osoby, zajęcia sportowe ping-pong 2 osoby, zajęcia sportowe strzelanie, biegi 2 osoby, zajęcia muzyczne 1 osoba, zajęcia SKS 3 osoby - zał. nr 12. Na pytanie, co robisz w czasie wolnym dzieci odpowiadały: oglądam telewizję, słucham mużyki po 4 osoby, siedzę przed komputerem 3 osoby, gram w piłkę, wychodzę do miasta, czytam po 2 osoby, wychodzę ze znajomymi, bawię się, jeżdżę na rolkach, 8
tańczę, zapraszam przyjaciół po 1 osobie. Na pytanie, w jaki sposób organizowany jest czas wolny wychowankom pracownicy odpowiadali następująco: zabawy na świeżym powietrzu 4 osoby, zajęcia kulinarne, zajęcia plastyczne po 3 osoby, gry planszowe, gry edukacyjne, spacery, korzystanie z siłowni po 2 osoby, zajęcia muzyczne, zabawy integracyjne, wycieczki, udział w imprezach, zajęcia sportowe po 1 osobie. Szczegółowe informacje dotyczące sposobów organizowania wychowankom czasu wolnego zawarte zostały w zał. nr 15. Wszyscy wychowankowie Placówki posiadali ubezpieczenie zdrowotne i byli zapisani do lekarza pierwszego kontaktu. Wśród wychowanków 9 wymagało leczenia w poradniach specjalistycznych zał. nr 16. Na dzień kontroli w Placówce nie było wychowanków wymagających stosowania specjalnej diety. Zgodnie z informacją udzieloną przez Dyrektora Placówki nie było dzieci wymagających zaopatrzenia w środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne. W kontrolowanym okresie 4 wychowanków leczonych było w szpitalach psychiatrycznych. W 3 przypadkach umieszczenie było na podstawie skierowania lekarskiego, 1 umieszczenie było na podstawie postanowienia. Szczegółowe działania podejmowane w odniesieniu do poszczególnych wychowanków zostały określone w zał. nr 17. Recepty były realizowane na bieżąco. Podstawowe leki kupowane były zgodnie ze wskazaniami lekarza. Zgodnie z pisemną informacją dyrektora Placówki - zał. nr 18, w kontrolowanym okresie na środki farmakologiczne i zabezpieczenie medyczne wydatkowano kwotę 7.319,21 zł. Wyposażenie dzieci w odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty osobistego użytku, zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego, środki higieny osobistej: Na podstawie odpowiedzi pracowników - zał. nr 7, rozmów z dziećmi, oględzin wyposażenia dzieci, stwierdzono, że posiadały one odzież i obuwie w odpowiedniej ilości i adekwatne do pory roku. Zgodnie z pisemną informacją dyrektora Placówki - zał. nr 19, w kontrolowanym okresie na odzież i obuwie wydatkowano kwotę 7.216,06 zł. Pomieszczenia zajmowane przez dzieci były wyposażone w zabawki i materiały dydaktyczne. Wypłacanie drobnych kwot do własnego dysponowania przez dziecko: Zgodnie z odpowiedziami udzielonymi przez wychowanków i pracowników na pytania - zał. nr 6 i 7 stwierdzono, że wychowankowie otrzymywali systematycznie kieszonkowe w zróżnicowanej wysokości od 10 do 40 zł. Na pytanie, czy kieszonkowe może być zabrane, wstrzymane czy zmniejszone, 1 dziecko odpowiedziało, że może być zabrane, 9, że może być zmniejszone, a 7 że wstrzymane. Na pytanie za co kieszonkowe może być zabrane, wstrzymane lub zmniejszone, wychowankowie odpowiadali następująco: złe zachowanie 5 osób, ucieczki 3 osoby, łamanie regulaminu 1 osoba. Pracownicy odpowiedzieli, że wychowankowie zawsze otrzymują kieszonkowe. Kieszonkowe przyznaje wychowawca po rozmowie z wychowankami na podstawie obowiązującego w Placówce regulaminu. Skontrolowano listy wypłat kieszonkowego za miesiące maj 2013 r. zał. nr 20 i styczeń 2014 r. zał. nr 21. W Placówce opracowany był regulamin przyznawania kieszonkowego wprowadzony Zarządzeniem Nr 3/2013 Dyrektora Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej Dom dla Dzieci z dnia 8 lutego 2013 r. zał. nr 22. 9
Pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc oraz kosztów pobytu w internacie lub bursie: Na podstawie odpowiedzi 6 pracowników pedagogicznych na temat realizacji zadań opiekuńczo wychowawczych w placówce zał. nr 7 ustalono, że dla dzieci kupowane były bilety lub były dowożone samochodem służbowym. W Placówce było umieszczonych 6 wychowanków przebywających w Ośrodkach Szkolno Wychowawczych: 4 w Waniorowie, 1 w Policach i 1 w Czaplinku, którym Placówka opłacała pobyt w bursach i internatach zał. nr 23. Dla ww. wychowanków kupowane były książki i przybory szkolne, a także odzież, obuwie i inne niezbędne rzeczy. Prawidłowość prowadzenia dokumentacji: Zgodnie z 17 ust. 1 rozporządzenia w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej, w placówce opiekuńczo-wychowawczej, z wyłączeniem placówki typu rodzinnego, dla każdego dziecka prowadzi się: 1) plan pomocy dziecku, 2) kartę pobytu, która zawiera w szczególności: opis relacji dziecka w rodzicami i innymi osobami bliskimi, opis funkcjonowania społecznego dziecka w placówce i poza nią, z uwzględnieniem samowolnego opuszczania placówki, informacje o przebiegu kontaktów placówki ze szkołą, do której dziecko uczęszcza oraz jego nauki szkolnej, opis rozwoju dziecka ze szczególnym uwzględnieniem stanu emocjonalnego i samodzielności dziecka, informacje o stanie zdrowia dziecka, w tym stanie zdrowia psychicznego, informacje o podawanych dziecku lekach, informacje o pobytach w szpitalu, w tym w szpitalu psychiatrycznym, informacje o szczególnych potrzebach dziecka i znaczących dla dziecka wydarzeniach, opis współpracy placówki z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny, w tym z asystentem rodziny, 3) kartę udziału w zajęciach prowadzonych przez psychologa, pedagoga lub osobę prowadzącą terapię, z opisem ich przebiegu, o ile dziecko tego wymaga, 4) arkusze badań i obserwacji psychologicznych oraz pedagogicznych. Na podstawie analizy akt M.N. - zał. nr 1, I.R. - zał. nr 2 stwierdzono, że w Placówce prowadzona była dokumentacja określona w ww. rozporządzeniu. Prowadzone były plany pomocy dziecku, karty pobytu dziecka w placówce, arkusze badań i obserwacji pedagogicznych i psychologicznych, karty udziału w zajęciach specjalistycznych wraz z opisem ich przebiegu. Przy prowadzeniu dokumentacji stwierdzono pewne nieprawidłowości zbyt ogólne terminy realizacji poszczególnych zadań określonych w planie pomocy oraz brak spójności pomiędzy działaniami długoi krótkoterminowymi. W trakcie spotkania z kadrą pedagogiczną udzielono instruktażu w powyższym zakresie. W Placówce była prowadzona księga ewidencji wychowanków, która zawierała: lp., imię i nazwisko dziecka, datę i miejsce urodzenia, informacje o ostatnim miejscu zamieszkania dziecka, imiona rodziców datę przyjęcia i odejścia z Placówki - zał. nr 24. Przygotowanie placówki do wypełniania zadań określonych w regulaminie: 10
Placówka działa na podstawie statutu przyjętego Uchwałą Nr XV/108/11 Rady Powiatu Gryfickiego z dnia 29 grudnia 2011 r. oraz regulaminu organizacyjnego, przyjętego Uchwałą Nr 302/106/13 Zarządu Powiatu w Gryficach z dnia 23 stycznia 2013 r. W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych można stwierdzić, że Placówka przygotowana była do realizowania zadań określonych w regulaminie. Pracownicy posiadali zakresy czynności uwzględniające szeroko pojętą opiekę i wychowanie oraz współpracę z rodzinami wychowanków. Prawidłowo zabezpieczona była opieka w ciągu dnia i w godzinach nocnych. W kontrolowanym okresie Placówka nie korzystała ze wsparcia wolontariuszy - zał. nr 25. Jednym z podstawowych zadań placówki jest przygotowanie dzieci do dorosłego, samodzielnego, odpowiedzialnego życia. Wychowankowie przygotowywani byli m.in. do gospodarowania środkami finansowymi, organizowania zajęć, utrzymania porządku w swoim otoczeniu, przygotowywania posiłków. Dla wychowanków powyżej 16 roku życia opracowywany był plan usamodzielnienia i prowadzona indywidualna praca wychowawcza. W Placówce pracuje się nad utrzymywaniem więzi pomiędzy rodzeństwem i podejmuje działania, aby nie rozdzielać rodzeństw. W kontrolowanym okresie nie wystąpiła sytuacja rozdzielenia rodzeństwa po umieszczeniu w Placówce - zał. nr 26. W Placówce działa samorząd wychowanków, którego opiekunem jest Pani Anna Gnosowska. Szczegółowy zakres kompetencji samorządu i zrealizowanych zadań został określony w załączniku nr 27. W Placówce były opracowane i realizowane 4 programy profilaktyczno-wychowawcze oraz 19 procedur postępowania w różnych sytuacjach zał. nr 28. Ocena kontrolowanej działalności Placówki: Pracownicy zatrudnieni do opieki nad dziećmi posiadali kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk. Prawa dziecka były przestrzegane: dzieci miały zaspokojone m.in. prawo do prywatności, swobód religijnych, kontaktów z rodzicami, decydowania i wyboru. Dzieci umieszczane były w Placówce zgodnie w obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Pracownicy podejmowali prawidłowe działania w celu powrotu dzieci do rodziców biologicznych bądź umieszczenia w rodzinie zastępczej lub adopcyjnej. Dbali również o utrzymywanie kontaktów dzieci z rodzicami i innymi członkami rodziny. Ocena zasadności dokonywana była przez zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka nie rzadziej niż co pół roku. Skład zespołu był zgodny z obowiązującymi przepisami. Warunki lokalowe były dobre, dostosowane do liczby dzieci przebywających w Placówce. Placówka zapewniała dzieciom całodzienne wyżywienie, które zostało ocenione przez wychowanków pozytywnie. Dzieci miały dostęp do jedzenia i picia przez całą dobę. Wychowankowie w wieku szkolnym objęci były nauczaniem w odpowiednich typach szkół. Dzieci, u których występowały opóźnienia szkolne miały zapewnioną pomoc zarówno na terenie Placówki jak i poza nią. Placówka dbała również o rozwój zainteresowań swoich podopiecznych, proponując im różne formy zajęć w Placówce i poza nią. 11
Wszystkie dzieci objęte były ubezpieczeniem zdrowotnym i zapisane do lekarza pierwszego kontaktu. Dzieci wymagające leczenia specjalistycznego otrzymywały taką pomoc. Dzieci niepełnosprawne otrzymywały odpowiednią pomoc i wsparcie. Placówka prawidłowo realizowała wyposażenie dzieci w odzież, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne. Dzieci otrzymywały kieszonkowe w wysokości zgodnej z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Placówka pokrywała koszty dojazdu dzieci do szkół i innych uzasadnionych miejsc pobytu oraz koszty pobytu w internatach. W Placówce systematycznie prowadzona była obowiązująca dokumentacja. Stwierdza się, że zagadnienia objęte kontrolą realizowane były prawidłowo, w związku z czym nie zachodzi konieczność wydawania zaleceń pokontrolnych. Dokonano wpisu w książce kontroli pod pozycją 1. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złożeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono 14 marca 2014 r. w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Dom dla Dzieci w Gryficach egzemplarz nr 1 - a/a - egzemplarz nr 2 kierownik jednostki kontrolowanej: kontrolujący: Gryfice, dnia marca 2014 r. Protokół otrzymałam dnia,.. 12