Język C dla mikrokontrolerów AVR jest specyficzny i rządzi się swoimi prawami. Jest odmienny w porównaniu do programów pisanych na komputery osobiste. Świat popularnych w Polsce mikrokontrolerów AVR w połączeniu z dobrze napisanym programem w języku C daje nieograniczone możliwości tworzenia ciekawych projektów. Wszystkie zasady tworzenia poprawnych projektów i pisania programów dla mikrokontrolerów AVR w języku C zostały opisane w książce "Język C dla mikrokontrolerów AVR", której autorem jest Tomasz Francuz. Tytuł: Język C dla mikrokontrolerów AVR. Od podstaw do zaawansowanych aplikacji Autor: Tomasz Francuz Wydawnictwo: Helion.pl Rok i miejsce wydania: 2011, Gliwice ISBN: 978-83-246-3064-6 Ilość stron: 568 1 / 6
Oprawa: Miękka Druk: Czarno-biały Książka wydawnictwa www.helion.pl podzielona jest, aż na 29 rozdziałów. Biorąc pod uwagę ogrom informacji jakie autor chciał przekazać czytelnikowi nie jest to nic dziwnego, a pozwala łatwo znaleźć w niej wszystkie niezbędne informacje. Książka na swoich 658 stronach porusza wszystkie najważniejsze aspekty programowania mikrokontrolerów AVR firmy Atmel w języku wysokiego poziomu jakim jest język C. Pierwszy z rozdziałów omawia kwestię często pomijaną w innych kursach czy książkach tego typu, a mianowicie środowisko programistyczne oraz właściwe jego przystosowanie do własnych potrzeb. Na każdym kroku można powiedzieć, że książka jest uniwersalna, ponieważ opisany został program WinAVR oraz AVR Studio dla Windows'a i Linux'a. Daje to czytelnikowi możliwość wyboru i nie ogranicza go do pojedynczych rozwiązań. Dość dokładnie opisane są programy narzędziowe jak linkier czy program make. Wiedza ta nie jest potrzebna dla początkującego programisty, ale przydaje się już dla osób średnio zaawansowanych by zrozumieć jakie operacje są wykonywane przed i podczas kompilowania programów. Wszystkie najważniejsze informacje dotyczące programatorów i programowania mikrokontrolerów AVR znalazł się w rozdziale 2. W tym przypadku autor również podszedł do sprawy profesjonalnie i opisał właściwie wszystkie interfejsy programowania począwszy od ISP przez JTAG, aż po TPI i programatory wysokonapięciowe. W każdym z przypadków opisany został sposób programowania i budowa elektroniczna programatora. Liczne rysunki i schematy uzupełniają ten rozdział. Szczegółowo zostały opisane również Fusebity i Lockbity spędzające sen z powiek początkującym programistom. Następny z kolei rozdział 3 zajmuje w książce najwięcej miejsca i nie ma się czemu dziwić, ponieważ można powiedzieć, że streszczono w nim podstawy programowania w język C. Niestety rozdział ten nie tłumaczy od podstaw sposobów programowania i kierowany jest do 2 / 6
osób, które miały już styczność z językiem C, na przykład w komputerach PC. Zaprezentowano tutaj głównie różnice między językiem C dla mikrokontrolerów i dla komputerów PC. Dla osób, które nie miały styczności wcześniej z językiem C polecana jest lektura innych pozycji dotyczących stricte języka C dostępne na stronie www.helion.pl. W rozdziale 4 wytłumaczono sposoby dzielenia pisanego programu na sekcje takie jak.text,.data czy.eeprom. Rozdział ten może wydawać się trudny i niepotrzebny dla początkującego użytkownika, ale nie ulega wątpliwości, że warto było wspomnieć o sekcjach programu. Często poruszany na wszelakich forach problem kontroli rdzenia został wyjaśniony w rozdziale 5. Zaprezentowano w nim różne sposoby na ograniczenie poboru energii elektrycznej przez mikrokontroler oraz na zabezpieczenie go przed zawieszeniem się podczas pracy i podczas chwilowego obniżenia napięcia zasilania. Dynamiczna alokacja pamięci jest tematem rozdziału 6. Informacje w niej zawarte są ciekawe i potrzebne, ale z punktu widzenia bardziej zaawansowanych programistów, pisząc pierwsze proste programy nie ma potrzeby jej wykorzystywania. Rozdziały 7 i 8 opisujące pamięci EEPROM oraz FLASH wbudowane w mikrokontrolery AVR. Zaprezentowano sposoby dostęp do tych pamięci zapisu i odczytu danych. Rozdział 9 w całości poświęcony został interfejsowi XMEM, który umożliwia podłączenie dotykowej pamięci SRAM do mikrokontrolera. Z racji tego, że interfejs XMEM znaleźć można tylko w bardziej rozbudowanych mikrokontrolerach AVR, wiedza o nim nie jest niezbędna dla początkującego programisty. Interesujący dla początkujących sposób odczytu wartości 16-biotwych przedstawiono w rozdziale 10. Mikrokontrolery AVR opisywane w książce są 8-bitowe, odczyt i zapis wartości 16-biotwych należy przeprowadzić w kilku etapach. Jest to częsty błąd początkujących użytkowników. Sposoby wprowadzania opóźnień programowych poprzez pętle i funkcje delay prezentuje 3 / 6
krótki rozdział 11. Warto było umieścić te informacje w odzielnym rozdziale, ponieważ są one wykorzystywane najwet w najprostrzych programach. Można powiedzieć, że od rozdziału 12 książka opisuje operacje na peryferiach mikrokontrolerów AVR. Począwszy od rozdziału 12, aż do 17 opisano często spotykane w innych publikacjach sposoby kontrolowania portów I/O, przerwań, przetworników A/C, komparatora analogowego i liczników. Każdy z rozdziałów zawiera kompletne informacje o sposobie uruchomienia i wykorzystania każdego z wymienionych peryferii. Dodatkowo warto zwrócić uwagę na przykłady praktyczne pokazujące jak wykonać i oprogramować klawiatury matrycowe, enkodery, termometry analogowe, mierniki częstotliwości czy wyświetlanie multipleksowane. Rozdział 18 bardzo zainteresuje wielu użytkowników, ponieważ opisuje sposoby podłączenia i sterowania wyświetlaczem LCD alfanumerycznych i graficznych. Dzięki przedstawieniu różnych sposobów przesyłania danych do wyświeltaczy (4-bitowe i 8-bitowe) po raz kolejny można powiedzieć, że książka jest uniwersalna i opisuje wiele możliwych rozwiązań wskazując na ich zalety i wady. Interfejsy komunikacyjne stanowią można by powiedzieć odrębny rozdział w dziedzinie mikrokontrolerów, ponieważ często są ustandaryzowane dla wielu urządzeń to ich obsługa jest zupełnie inna w każdym przypadku. Bardzo dobrze, że w książce poświęcono, aż 98 podzielonych na 6 rozdziałów dla opisania interfejsów takich jak: USART, SPI, TWI (I2C), USI, USB i 1-wire. Warto wspomnieć o opisie interfejsu USB, który jest bardzo szczegółowy i pokazuje możliwości podłączenia układu mikroprocesorowego do komputera PC przez konwertery FTDI lub bezpośrednio przy wykorzystaniu programowego interfejsu. Można powiedzieć, że rozdział ten będzie zapewne chętnie przeglądany ze względu na popularność komunikacji USB. To czego brakuje w wielu opisach i książkach to coraz częściej wykorzystywane, szczególnie w zestawach ewaluacyjnych bootloadery opisane w rozdziale 25. Stanowią one wygodną alternatywę dla programowania poprzez interfejs ISP czy JTAG. Dzięki bootloaderom można programować mikrokontroler i uaktualniać oprogramowania za pomocą wgranego wcześniej prostego programu nazywanego właśnie bootloaderem. Daje to przede wszystkim dużą wygodę użytkowania co w obecnych czasach jest wyznacznikiem dobrze zaprojektowanego urządzenia. Kolejne 3 rozdziały po raz kolejny mogą nie być przydatne początkującym użytkownikom 4 / 6
chcącym napisać prosty program i uzyskać prawie natychmiastowe efekty. Rozdziały 26, 27 i 28 opisują odpowiednio kontrolę integralności programu, bezpieczeństwo kodu oraz łączenie języka C i asemblera w jednym programie. Dla bardziej wprawionych programistów przyda się zapewne rozdział o tym jak używać wstawek asemblerowych w język C dla uzyskania lepszych efektów działania programu. Ostatni rozdział książki o numerze 29 opisuje sposoby optymalizacji i debugowania napisanego programu. Informacje w nim zawarte mogą być pomocne w przypadku gdy skompilowany program jest niewiele większy od dostępnej pamięci mikrokontrolera lub gdy musimy mieć większą kontrolę nad tym co dzieje się podczas kompilacji, ponieważ C jest językiem wysokiego poziomu. Podsumowując recenzowaną książkę, należy z pewnością stwierdzić, że wyczerpuje ona wiele kwestii dotyczących programowania mikrokontrolerów AVR w język C. Niestety książka w całości nie jest przewidziana dla zupełnego laika w tej dziedzinie. Część rozdziałów przyda się osobom, które dopiero co zaczęły zabawę w świecie języka C i mikrokontrolerów AVR, ale niektóre przeznaczone są dla bardziej zaawansowanych programistów znających już podstawy programowania w języku C, czego zabrakło w książce. W tym przypadku jednak brak absolutnych podstaw, w którymś z rozdziałów książki nie jest jej wadą, ponieważ na rynku dostępnych jest wiele tytułów opisujących od podstaw język C. Dzięki zachowaniu inżynierskiego porządku w książce oraz poprzez podzielenie jej na wiele rozdziałów można ją traktować jak poradnik podczas pisania własnego kodu. Wystarczy znaleźć interesujący nas rozdział i od razu korzystać z gotowych rozwiązań programowych i sprzętowych lub zrozumieć zasadę działania i tworzyć własne biblioteki i rozwiązania. Ocena według www.mikrokontrolery.org 5/5 Link do książki na stronie www.helion.pl 5 / 6
Książke można również kupić o 21% taniej w formie e-book na www.helion.pl Zanim kupisz przeczytaj fragment książki i spis treści {jcomments on} 6 / 6