Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Koninie ZATRUDNIANIE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH INFORMATOR DLA PRACODAWCÓW I OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Konin, lipiec 2012 r. 1
Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych Przepisy ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z jednej strony nakładają na pracodawców określone obowiązki związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, z drugiej oferują szereg zachęt i korzyści z tym związanych. Ważne jest, aby osoby niepełnosprawne wiedziały, jakie przysługują im uprawnienia w ramach prawa pracy oraz jakie obowiązki (konsekwencje) wiążą się z podjęciem pracy. 2
Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych O CZYM POWINNA WIEDZIEĆ OSOBA NIEPEŁNOSPRAWNA Osobie niepełnosprawnej przysługuje wiele ulg i uprawnień, które niejednokrotnie ściśle związane są ze stopniem lub rodzajem niepełnosprawności. I. ORZEKANIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.) oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. Nr 139, poz. 1328, z późn. zm.) Orzeczenie, że jesteś osobą niepełnosprawną, wydają: - dla celów rentowych - lekarze orzecznicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz komisje lekarskie ZUS - dla celów poza rentowych - Powiatowe i Wojewódzkie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności, które wydają odpowiednie orzeczenia o: - niepełnosprawności osób, które nie ukończyły 16 roku życia, - stopniu niepełnosprawności, które ukończyły 16 rok życia. Powiatowe zespoły wydają także orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień osób posiadających orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy, o których mowa w art. 5 i 62 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zgodnie z w/w ustawą orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ZUS o: całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, niezdolności do samodzielnej egzystencji traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, całkowitej niezdolności do pracy traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopieniu niepełnosprawności. Natomiast orzeczenia wydane przez organy rentowe (ZUS, KRUS) do dnia 31.12.1997r. traktowane są następująco: I grupa inwalidzka traktowana jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, 3
II grupa inwalidzka traktowana jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, III grupa inwalidzka traktowana jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności, Osoby o stałej albo długoterminowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za niepełnosprawne, z tym że: 1) osoby, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, traktuje się jako zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności, 2) pozostałe osoby traktuje się jako zaliczone do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Należy mieć na uwadze, że obowiązujące przepisy pozwalają wyłącznie na przekładanie orzeczeń wydanych przez organ rentowy na orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, natomiast nie jest możliwa sytuacja odwrotna. Ponadto, jeżeli dziecko nie ukończyło 16 roku życia, to dokumentem potwierdzającym jego niepełnosprawność jest orzeczenie o niepełnosprawności. Orzeczenie o przyznaniu któregoś ze stopni niepełnosprawności jest podstawą korzystania z ulg i uprawnień przysługujących osobom niepełnosprawnym. Potwierdzeniem posiadania orzeczenia jest legitymacja osoby niepełnosprawnej. Rehabilitacja zawodowa ma na celu przygotowanie osoby niepełnosprawnej do uzyskania zatrudnienia i wykonywania pracy. W ramach rehabilitacji zawodowej podejmowanych jest szereg działań, które mają na celu pomoc w powrocie osób niepełnosprawnych na rynek pracy. W związku z tym, wprowadzane są również liczne udogodnienia i ulgi w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. II. ZATRUDNIANIE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH UPRAWNIENIA PRACOWNICZE Podstawa prawna: - Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity Dz.U. z 1998r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), - ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz.U. z 2011r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.). Osoba niepełnosprawna ma takie same prawa i obowiązki w zakresie prawa pracy, jak wszyscy inni pracownicy, a reguluje je przede wszystkim Kodeks Pracy, ale należy wziąć pod uwage to, że osobie niepełnosprawnej przysługują szczególne uprawnienia przyznane na podstawie odrębnych przepisów i tak: Prawa i obowiązki osób niepełnosprawnych zatrudnionych (tak jak i innych pracowników) w zakresie prawa pracy, uregulowane są w Kodeksie pracy. Niemniej jednak w przypadku 4
osób niepełnosprawnych należy wziąć pod uwagę przepisy, które przyznają tej grupie pracowniczej szczególne uprawnienia. Zasada równego traktowania w zatrudnieniu Z definicji zasady równego traktowania w zatrudnieniu wynika, że ochroną w ramach tej podstawowej zasady prawa pracy objęci są: kandydaci do pracy, pracownicy, byli pracownicy. Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie: nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania, dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza nie dyskryminowanie w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio, ze względu na jakiekolwiek okoliczności, w szczególności bez względu na: płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientacje seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy. Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy albo w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Z ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wynikają następujące uregulowania dotyczące czasu pracy osoby niepełnosprawnej: Czas pracy osób niepełnosprawnych 1. Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo, jeżeli lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną wyda w odniesieniu do tej osoby zaświadczenie o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy. Koszty badań ponosi pracodawca. Skrócone normy czasu pracy stosuje się od dnia przedstawienia pracodawcy w/w zaświadczenia. 2. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniana w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Wymiar czasu pracy dla osób niepełnosprawnych oraz zakaz zatrudniania w porze nocnej i godzinach nadliczbowych nie ma zastosowania: a) do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz b) gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku, lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę. Koszty badań obciążają pracodawcę. 5
Dodatkowa przerwa w pracy 3. Osoba niepełnosprawna, której dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin, ma prawo do przerwy w pracy trwającej 15 minut, wliczanej do czasu pracy. Niezależnie od tego uprawnienia, osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy, którą wykorzystać może na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas dodatkowej przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Prawo do przerwy nabywa pracownik z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, przy czym sam stopień, jaki orzeczono (znaczny, umiarkowany czy lekki), nie ma tu znaczenia. Dodatkowy urlop wypoczynkowy 4. Dodatkowy urlop wypoczynkowy przysługuje osobom niepełnosprawnym legitymującym się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnoprawności w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Urlop ten udzielany jest na takich samych zasadach, jak zwykły urlop wypoczynkowy. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba niepełnosprawna nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z w/w stopni niepełnosprawności. Za dzień zaliczenia do danego stopnia niepełnosprawności należy uznać dzień posiedzenia zespołu orzekającego (data wydania orzeczenia). Zwolnienie od pracy z zachowaniem wynagrodzenia 5. Jeśli jest osobą o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, przysługuje jej zwolnienie od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia: w celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym (raz w roku) - w wymiarze do 21 dni roboczych pracodawca udziela zwolnienia na podstawie wniosku lekarza o skierowanie na turnus rehabilitacyjny, określającego rodzaj turnusu i czas trwania. Skierowanie na turnus przedstawia się pracodawcy w terminie, który umożliwi zwolnienie bez narażenia zakładu pracy na szkody, w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających oraz w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeśli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy (czas zwolnienia zależny jest od czasu trwania badania, zabiegu, itp. (oraz ewentualnego czasu niezbędnego na dojazd), UWAGA: Łączny wymiar urlopu dodatkowego w wymiarze 10 dni i zwolnienia od pracy w celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym. Wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy, oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy (pracodawca ma prawo żądać udokumentowania ). 6
Obowiązek przedstawienia orzeczenia Decyzja o zgłoszeniu pracodawcy faktu posiadania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności należy wyłącznie do pracownika. Osoba niepełnosprawna nie zgłaszając faktu posiadania orzeczenia nie ponosi z tego tytułu żadnych negatywnych konsekwencji. III. UPRAWNIENIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH ZAREJESTROWANYCH W POWIATOWYM URZĘDZIE PRACY Podstawa prawna: - Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011r. Nr 127, poz.721, z późn. zm.), - Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2008r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia z dnia 23 kwietnia 2012r. w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej ((Dz.U. z 2012r., poz. 457), - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 96, poz. 861, z późn. zm.), 1) Osoba niepełnosprawna bezrobotna lub poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu może skorzystać z następujących usług rynku pracy: - pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy polega na przygotowywaniu bezrobotnych i poszukujących pracy do lepszego radzenia sobie w poszukiwaniu i podejmowaniu zatrudnienia, - pośrednictwa pracy polega w szczególności na: udzielaniu pomocy bezrobotnym i poszukującym pracy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia oraz pracodawcom w pozyskaniu pracowników o poszukiwanych kwalifikacjach zawodowych; pozyskiwaniu ofert pracy; upowszechnianiu ofert pracy; udzielaniu pracodawcom informacji o kandydatach do pracy, w związku ze zgłoszoną ofertą pracy; informowaniu bezrobotnych i poszukujących pracy oraz pracodawców o aktualnej sytuacji i przewidywanych zmianach na lokalnym rynku pracy; informowaniu bezrobotnych o przysługujących im prawach i obowiązkach, - poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej polega na udzielaniu bezrobotnym i poszukującym pracy pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia w szczególności na: udzielaniu informacji o zawodach, rynku pracy oraz możliwościach szkolenia i kształcenia, udzielaniu porad z wykorzystaniem standardowych metod ułatwiających wybór zawodu, zmianę kwalifikacji, podjęcie lub zmianę zatrudnienia 7
w tym badaniu zainteresowań i uzdolnień zawodowych, kierowaniu na specjalistyczne badania psychologiczne i lekarskie, umożliwiające wydawanie opinii o przydatności zawodowej do pracy i zawodu albo kierunku szkolenia, inicjowaniu, organizowaniu i prowadzenie grupowych porad zawodowych dla bezrobotnych i poszukujących pracy, - usług EURES polegają one na udzielaniu bezrobotnym i poszukującym pracy pomocy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia zgodnie z prawem swobodnego przepływu pracowników w Unii Europejskiej; udzielaniu pracodawcom pomocy w pozyskaniu pracowników o poszukiwanych kwalifikacjach zawodowych; inicjowaniu i organizowaniu kontaktów bezrobotnych i poszukujących pracy z pracodawcami; informowaniu o warunkach życia i pracy oraz sytuacji na rynkach pracy, z uwzględnieniem występujących tam zawodów deficytowych i nadwyżkowych; inicjowaniu projektów o zasięgu międzynarodowym i zarządzaniu nimi, - szkoleń powiatowe urzędy pracy organizują szkolenia przeznaczone dla osób niepełnosprawnych, zarejestrowanych jako bezrobotne lub poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu. Ich celem jest zwiększenie szans na uzyskanie zatrudnienia oraz podwyższenie posiadanych kwalifikacji zawodowych, zwłaszcza w przypadku braku kwalifikacji zawodowych, konieczności ich zmiany w związku z brakiem pracy oraz utraty zdolności do wykonywania dotychczasowego zawodu. Szkoleniem tym mogą być objęte również osoby niepełnosprawne będące w okresie wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników. Osoba niepełnosprawna, zarejestrowana jako bezrobotna lub poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu może samodzielnie ubiegać się o skierowanie na szkolenie lub otrzymać je na podstawie orzeczenia właściwego organu. Szkolenia są bezpłatne. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy osoba, która z własnej winy nie ukończyła szkolenia, jest obowiązana do zwrotu kosztów szkolenia chyba, że powodem nieukończenia szkolenia było podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej. Szkolenia dla osób niepełnosprawnych odbywać się mogą w: placówkach szkolących, w specjalistycznych ośrodkach szkoleniowo-rehabilitacyjnych Koszty szkoleń osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy jako: - bezrobotne - pokrywane są ze środków Funduszu Pracy, - poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu - finansowane są ze środków PFRON. 2) Może skorzystać z następujących form wsparcia: - staż - oznacza to nabywanie przez bezrobotnego umiejętności praktycznych do wykonywania pracy przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą 8
- prace interwencyjne to zatrudnienie osoby bezrobotnej przez pracodawcę, które nastąpiło w wyniku umowy zawartej ze starostą (prezydentem miasta) i ma na celu wsparcie osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, - roboty publiczne zatrudnienie bezrobotnego w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy przy wykonywaniu prac organizowanych przez gminy, organizacje pozarządowe statutowo zajmujące się problematyką: ochrony środowiska, kultury, oświaty, kultury fizycznej i turystyki, opieki zdrowotnej, bezrobocia oraz pomocy społecznej, a także spółki wodne i ich związki, jeżeli prace te są finansowane lub dofinansowywane ze środków samorządu terytorialnego, budżetu państwa, funduszy celowych, organizacji pozarządowych, spółek wodnych i ich związków, - prace społecznie użyteczne instrument rynku pracy skierowany do osób bezrobotnych. Organizowane są one przez gminę w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, organizacjach lub instytucjach statutowo zajmujących się pomocą charytatywną lub działalnością na rzecz społeczności lokalnej. - pożyczka szkoleniowa - pożyczka udzielana na sfinansowanie kosztów szkolenia, przyznawana na wniosek bezrobotnego lub poszukującego pracy w celu umożliwienia podjęcia lub utrzymania zatrudnienia bądź innej pracy zarobkowej, - finansowanie kosztów egzaminów, licencji - przyznawane jest na wniosek bezrobotnego lub poszukującego pracy. Dofinansowaniem mogą być objęte: koszty egzaminów umożliwiających uzyskanie świadectw, dyplomów, zaświadczeń, określonych uprawnień zawodowych lub tytułów zawodowych oraz koszty uzyskania licencji niezbędnych do wykonywania danego zawodu. Kwota dofinansowania nie może przekraczać przeciętnego wynagrodzenia za pracę, - finansowanie studiów podyplomowych - starosta na wniosek bezrobotnego może sfinansować z Funduszu Pracy koszty studiów podyplomowych należne organizatorowi studiów do wysokości 100 %, jednak nie więcej niż 300 % przeciętnego wynagrodzenia. Dofinansowanie to może nastąpić jednorazowo lub w ratach za kolejne semestry studiów, - stypendium z tytułu podjęcia dalszej nauki - instrument rynku pracy mający na celu wsparcie osób bezrobotnych, które decydują się podjąć dalszą naukę w celu uzyskania kwalifikacji zawodowych, - zwrot kosztów dojazdu i zakwaterowania - obejmuje koszty przejazdu z miejsca zamieszkania i powrotu do miejsca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, odbywania u pracodawcy stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub odbywania zajęć z zakresu poradnictwa zawodowego lub pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy oraz koszty zakwaterowania, - jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej - może otrzymać jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej w wysokości określonej w umowie, nie przekraczającej jednak 6 krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia (wysokość przeciętnego wynagrodzenia przyjmowana na dzień zawarcia umowy), a w przypadku gdy działalność jest podejmowana na zasadach określonych dla 9
spółdzielni socjalnych, wysokość przyznanych środków nie może przekroczyć 4 krotnego przeciętnego wynagrodzenia na jednego członka założyciela spółdzielni oraz 3 krotnego przeciętnego wynagrodzenia na jednego członka przystępującego do spółdzielni socjalnej po jej założeniu. Musi jednak spełniać następujące warunki: w okresie 12 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji zatrudnienia czy innej formy aktywizacji, nie otrzymała dotychczas z Funduszu Pracy lub z innych instytucji dysponujących publicznymi pieniędzmi bezzwrotnych środków na podjęcie działalności gospodarczej, w okresie 12 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku nie prowadziła działalności gospodarczej. Szczegółowych informacji udziela Powiatowy Urząd Pracy ul. Zakładowa 4, 62-510 Konin tel. 63/ 243-03-12; 243-03-87 obsługa osób niepełnosprawnych IV. WŁASNA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA Podstawa prawna: - Art. 12a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.), - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (Dz.U. Nr 194, poz. 1403, z późn. zm.), Jeżeli osoba niepełnosprawna zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu chce rozpocząć działalność gospodarczą lub rolniczą to: może otrzymać jednorazowe środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na: 1. podjęcie po raz pierwszy działalności gospodarczej lub rolniczej, 2. wniesienie po raz pierwszy wkładu do spółdzielni socjalnej, 3. ponowne podjęcie działalności lub ponowne wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej jeżeli zgodnie z oświadczeniem wnioskodawcy upłynęło co najmniej 12 miesięcy od zaprzestania prowadzenia tej działalności lub ustania członkostwa w spółdzielni socjalnej, pod warunkiem, że nie otrzymała bezzwrotnych środków publicznych na wyżej wymieniony cel. 10
Osoba niepełnosprawna ubiegająca się o dotację składa wniosek do starosty / prezydenta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Maksymalna pomoc w zakresie udzielonej dotacji to 15-krotność przeciętnego wynagrodzenia. Kwota uzgadniana jest w trakcie negocjacji ze starostą / prezydentem. Osoba niepełnosprawna zobowiązana jest: do prowadzenia działalności gospodarczej, rolniczej lub udziału w spółdzielni socjalnej przez okres co najmniej 2 lat oraz udokumentowania realizacji umowy na wezwanie starosty, przeznaczenia środków na cel określony w umowie, do zwrotu otrzymanej dotacji wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych jeżeli zostały naruszone warunki umowy. Dotacja może być udzielona tylko jako pomoc de minimis. V. DOFINANSOWANIE DO WYSOKOŚCI 50% OPROCENTOWANIA KREDYTU BANKOWEGO Art. 13 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.) Jeśli osoba niepełnosprawna prowadzi działalność gospodarczą albo własne lub wydzierżawione gospodarstwo rolne to: 1. Może otrzymać dofinansowanie do wysokości 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności pod warunkiem, że: - nie korzystała z pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej albo pożyczka została spłacona lub umorzona w całości, - nie otrzymała bezzwrotnych środków na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej albo prowadziła tę działalność co najmniej przez 24 miesiące od dnia otrzymania pomocy na ten cel. Wysokość dofinansowania reguluje umowa cywilnoprawna, która określa obowiązki stron ją zawierających (starosty/ prezydenta i osoby niepełnosprawnej). Wnioski o dotacje i dofinansowanie należy składać do: Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, ul. Przyjaźni 5, 62-510 Konin Szczegółowych informacji udzielą pracownicy MOPR w godzinach od 7³ - 15³ 2. Ponadto może otrzymać z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych refundację składek na ubezpieczenie społeczne. 11
- Art. 25 a-d ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.). - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 stycznia 2009r. w sprawie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 8, poz. 42, z późn. zm.). Jeżeli osoba niepełnosprawna wykonuje działalność gospodarczą - może starać się o pomoc w formie: - refundacji składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w Warszawie refunduje obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota stanowiąca 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Warunkiem dokonania przez Biuro PFRON refundacji jest opłacenie należnej składki na ubezpieczenia społeczne terminowo i w pełnej wysokości. Kwoty miesięcznej refundacji są uzależnione od stopnia niepełnosprawności. Wysokość refundacji jest następująca: 1) 100% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności; 2) 60% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 3) 30% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Wniosek o wypłatę refundacji składek - osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą składa do Biura PFRON w formie dokumentu elektronicznego (dopuszczalne jest również przekazanie wniosku w formie dokumentu pisemnego) co miesiąc, w terminie do ostatniego dnia miesiąca, w którym upłynął termin do opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne. Pomoc z tytułu refundacji składek na ubezpieczenia społeczne przysługuje również niepełnosprawnemu rolnikowi lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika w zakresie składek na ubezpieczenia społeczne rolników - wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie oraz emerytalno-rentowe do wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota stanowiąca 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Kwota miesięcznej refundacji nie jest uzależnione od posiadanego stopnia niepełnosprawności. Wypłata pomocy następuje kwartalnie, zgodnie z terminami opłacania składek przez rolników. Wniosek o wypłatę refundacji składek osoba niepełnosprawna składa do Biura PFRON w formie dokumentu elektronicznego (dopuszczalne jest również przekazanie wniosku w formie dokumentu pisemnego) co miesiąc, w terminie do ostatniego dnia miesiąca, w którym upłynął termin do opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne. 12
VI: WSPIERANIE PRACODAWCÓW ZATRUDNIAJĄCYCH OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE 1. Wpłaty na PFRON Podstawa prawna: - Art. 21 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz.U. z 2011r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.), - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 września 1998r. w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżania (Dz.U. Nr 124, poz. 820, z późn. zm.). Pracodawca, który zatrudnia co najmniej 25 pracowników (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy), jest obowiązany do dokonywania miesięcznych wpłat na PFRON, w wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6%, a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Z wpłat na PFRON zwolnieni są natomiast pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6%. Natomiast dla publicznych i niepublicznych uczelni, wyższych szkół zawodowych, publicznych i niepublicznych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, umożliwiający zwolnienie z wpłat na PFRON- wynosi 2%. Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w jednostkach, o których mowa wyżej, oblicza się jako sumę wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych i podwojonego wskaźnika wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy będących osobami niepełnosprawnymi i uczących się lub studiujących w ramach ogólnie obowiązujących w danej jednostce regulaminów nauczania lub studiowania. Wskaźnik wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy niepełnosprawnych, o którym mowa wyżej- oznacza ich udział procentowy w liczbie ogółem odpowiednio: wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy, według stanu w roku ubiegłym. Z wpłat, o których mowa wyżej, zwolnione są publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne niedziałające w celu osiągnięcia zysku, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi. Do liczby pracowników nie wlicza się osób niepełnosprawnych przebywających na urlopach bezpłatnych oraz osób niebędących osobami niepełnosprawnymi zatrudnionych: na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego; przebywających na urlopach wychowawczych; nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej; 13
będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy; nieświadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego; przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielenia określają odrębne ustawy. Obowiązek, o którym mowa wyżej, nie dotyczy: placówek dyplomatycznych i urzędów konsularnych; przedstawicielstw i misji zagranicznych. Z wpłat na PFRON zwolnieni są: pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji albo pracodawcy, co do których ogłoszono upadłość. Obniżenie wskaźnika zatrudnienia z uwagi na schorzenia pracowników Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych będący podstawą zwolnienia z obowiązku wpłat (w wysokości 6 proc.) może zostać obniżony w razie zatrudniania osób niepełnosprawnych ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy. Do kategorii tych schorzeń należy: choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, paraplegia, tetraplegia, hemiplegia, ślepota oraz niedowidzenie, głuchota i głuchoniemota, nosicielstwo wirusa HIV oraz choroba AIDS, epilepsja, przewlekłe choroby psychiczne, upośledzenie umysłowe, miastenia, późne powikłania cukrzycy. Obniżenie wpłat z tytułu zakupu usług lub produkcji (art. 22 ustawy o rehabilitacji...). Wpłaty na Fundusz, o których mowa w art. 21 ustawy, ulegają obniżeniu z tytułu zakupu usługi, z wyłączeniem handlu, lub produkcji pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, który osiąga wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych będących 1) osobami niepełnosprawnymi zaliczonymi do znacznego stopnia niepełnosprawności lub 2) osobami niewidomymi, psychicznie chorymi lub upośledzonymi umysłowo lub osobami z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi lub epilepsją - zaliczonymi do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności - w wysokości co najmniej 30%,. Warunkiem obniżenia wpłaty jest terminowe uregulowanie należności za zrealizowaną produkcję lub usługę oraz otrzymanie informacji o kwocie obniżenia. 2. DOFINANSOWANIE DO WYNAGRODZEŃ PRACOWNIKÓW NIEPEŁNOSPRAWNYCH Podstawa prawna: - Art.26a - ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity Dz.U. z 2011r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.). 14
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 stycznia 2009r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 8, poz. 43, z późn. zm.). Podmiotom uprawnionym do ubiegania się o dofinansowanie do wynagrodzeń zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych mogą być: o ile : pracodawcy zatrudniający mniej niż 25 osób w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych ogółem w wysokości co najmniej 6 %, pracodawcy prowadzący zakład pracy chronionej - zatrudniony pracownik został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, prowadzonej przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w Warszawie, - nie posiada zaległości w zobowiązaniach wobec PFRON przekraczających ogółem kwoty 100 zł, - wcześniej dokonał wypłaty tych wynagrodzeń. Do liczby pracowników nie wlicza się osób niepełnosprawnych przebywających na urlopach bezpłatnych oraz osób niebędących osobami niepełnosprawnymi zatrudnionych: na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, przebywających na urlopach wychowawczych, nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej, będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy, nieświadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego, przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielenia określają odrębne ustawy Od 2012r. wysokość kwot dofinansowań będzie wchodziła w życie stopniowo: od 1 lipca 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. od 1 stycznia 2013 r. Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń, począwszy od dnia 1 lipca 2012 r. będzie przysługiwało w kwocie: a) 180% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności; b) 115% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 15
c) 45% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności Natomiast miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń, począwszy od dnia 1 stycznia 2013 r. będzie przysługiwało w kwocie: a) 180% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności; b) 100% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; c) 40% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności Na wysokość dofinansowania ma wpływ rodzaj schorzenia pracownika. Kwoty dofinansowania zwiększa się o 40% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono: chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych. Pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej przysługuje 100 % w/w kwot dofinansowania, natomiast pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 % oraz pracodawcy zatrudniającemu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników przysługuje dofinansowanie w wysokości: a) 70 % kwot przysługujących zakładowi pracy chronionej, b) 90 % kwot przysługujących zakładowi pracy chronionej, w przypadku gdy dotyczyć ono będzie osób niepełnosprawnych, u których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych. Kwota miesięcznego dofinansowania nie może przekroczyć kwoty 90 % faktycznie poniesionych miesięcznych kosztów płacy w przypadku zakładu pracy chronionej, a w przypadku pozostałych pracodawców 75% tych kosztów. Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje pracodawcy: finansującemu wynagrodzenie pracownika ze środków publicznych (czyli miesięczne dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części finansowanej ze środków publicznych), posiadającemu zaległości w zobowiązaniach wobec PFRON przekraczających ogółem kwoty 100 zł, zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nieosiągającemu wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 %, na pracowników zaliczanych do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności, którzy mają ustalone prawo do emerytury. 16
3. ZWROT KOSZTÓW WYPOSAŻENIA STANOWISKA PRACY OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ Podstawa prawna: - Art.26e ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity Dz.U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.), - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2011r. w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (Dz.U. Nr 62, poz. 317), - Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 379 z 28.12.2006, str. 5). O zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy mogą ubiegać się pracodawcy którzy: przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudnią osobę niepełnosprawną, zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotną albo poszukująca pracy nie pozostająca w zatrudnieniu nie znajdują się w trudnej sytuacji ekonomicznej prowadzą działalność przez okres co najmniej 12 miesięcy Pracodawca, który zainteresowany jest zatrudnieniem osoby niepełnosprawnej przy udziale środków PFRON powinien złożyć wniosek do starosty/prezydenta właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnej. Pracodawca który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osobę niepełnosprawną, zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy nie pozostającą w zatrudnieniu, może otrzymać ze środków PFRON zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia (tj. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale od pierwszego dnia następującego po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego). Zawarcie umowy o zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy poprzedzają negocjacje pomiędzy starostą / prezydentem miasta a pracodawcą. W wyniku negocjacji ustalana jest kwota zwrotu, która zostanie wypłacona pracodawcy po zawarciu umowy i spełnieniu innych określonych w niej warunków. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przed zawarciem tej umowy. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie, wydanej na wniosek starosty/prezydenta miasta, pozytywnej opinii PIP o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na wyposażonym stanowisku pracy lub o spełnieniu warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na tym stanowisku. 17
Refundacja obejmuje udokumentowane koszty zakupu lub wytworzenia wyposażenia stanowiska pracy wraz z niepodlegającym odliczeniu podatkiem VAT i podatkiem akcyzowym Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 miesięcy - pracodawca jest obowiązany zwrócić do PFRON, za pośrednictwem starosty/prezydenta miasta - środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu tego okresu, ale w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu środków w terminie trzech miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną. Pracodawca nie zwraca jednak wskazanych wyżej środków, jeżeli zatrudni - w terminie trzech miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną - inną osobę niepełnosprawną, zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna lub poszukująca pracy i niepozostającą w zatrudnieniu (przerwa wynikająca z takiej zmiany osoby zatrudnionej nie jest wliczana do wymaganego 36-miesięcznego okresu zatrudnienia). Refundacja obejmuje udokumentowane koszty zakupu lub wytworzenia wyposażenia stanowiska pracy, na którym będzie wykonywać pracę osoba niepełnosprawna. Wniosek o zwrot kosztów należy złożyć do starosty/prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnej jako bezrobotna lub poszukująca pracy i niepozostająca w zatrudnieniu. Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy stanowi pomoc de minimis. (Pomoc de minimis to wsparcie państwa udzielane przedsiębiorcom, które nie wymaga notyfikacji Komisji Europejskiej. Pomoc o niewielkich rozmiarach nie powoduje naruszenia konkurencji na rynku). Szczegółowych informacji udziela : Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie 62-510 Konin, ul. Przyjaźni 5 (pokój nr 18), tel. 63 249-96-25 4. REFUNDACJA KOSZTÓW SZKOLENIA PRACOWNIKÓW NIEPEŁNOSPRAWNYCH Podstawa prawna: - Art. 41 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.), - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 marca 2009r. w sprawie warunków i trybu dokonywania refundacji kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 57, poz. 472). Pracodawca, który zatrudnia osoby niepełnosprawne może zorganizować dla nich szkolenie, a poniesione przez niego koszty mogą zostać zrefundowane ze środków PFRON do 18
wysokości 80% poniesionych kosztów, jednak nie więcej niż do wysokości 2 - krotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na jedną osobę. Aby uzyskać zwrot kosztów szkolenia pracodawca składa wniosek o przyznanie refundacji do starosty/prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce siedziby pracodawcy. Zawarcie umowy o zwrot kosztów szkolenia poprzedzają negocjacje pomiędzy starostą/ prezydentem miasta, który jest stroną umowy, a pracodawcą. W wyniku tych negocjacji ustalana jest kwota zwrotu, która zostanie wypłacona pracodawcy po zawarciu umowy i spełnieniu innych, określonych w niej warunków. Refundacja przeznaczona jest na szkolenia: specjalistyczne (czyli polegające na przekazywaniu wiedzy głównie i bezpośrednio związanej z obecnym lub przyszłym stanowiskiem pracownika w przedsiębiorstwie) lub ogólne (czyli przekazujące umiejętności, które można wykorzystać także w innym przedsiębiorstwie lub obszarze zatrudnienia). Refundacja nie może dotyczyć kosztów poniesionych przez pracodawcę przed datą zawarcia 5. ZWROT DODATKOWYCH KOSZTÓW ZWIĄZANYCH Z ZATRUDNIANIEM PRACOWNIKÓW NIEPEŁNOSPRAWNYCH Podstawa prawna: - Art.26 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.), - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2011r. w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 62, poz. 316), Zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej. Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne: a) bezrobotne lub poszukujące pracy i niepozostające w zatrudnieniu, skierowane do pracy przez powiatowy urząd pracy lub b) pozostające w zatrudnieniu u pracodawcy, jeżeli niepełnosprawność powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy może otrzymać, na wniosek, ze środków PFRON zwrot kosztów: adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności, 19
adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy, zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności. rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa wyżej. Zwrot dotyczy tylko dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych i nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy. Natomiast kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem przez służby medycyny pracy potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. Zwrotu kosztów dokonuje starosta/prezydent miasta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem podpisania umowy. Warunkiem zwrotu kosztów jest ponadto uzyskanie pozytywnej opinii PIP wydanej na wniosek starosty/prezydenta miasta, odpowiednio o przystosowanym lub spełnieniu warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy lub pomieszczeniach zakładu pracy. W sytuacji, gdy pracodawca zatrudniał pracownika niepełnosprawnego krócej niż 36 miesięcy, wówczas jest zobowiązany do zwrotu środków w wysokości 1/36 ogólnej kwoty za każdy miesiąc brakujący do wymiaru 36 miesięcy. Zwrot ten następuje w ciągu 3 miesięcy od rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną. Pracodawca nie musi zwracać środków, o ile w okresie 3 miesięcy od rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną zatrudni inną osobę niepełnosprawną skierowaną również przez urząd pracy (wynikająca z tego powodu przerwa nie jest wliczana do wymaganego 36-miesięcznego okresu zatrudnienia). Zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy stanowi pomoc publiczną. Zwrot kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy (Art. 26d ustawy o rehabilitacji...). Pracodawca, który zatrudnia niepełnosprawnego pracownika, może otrzymać ze środków PFRON zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie: czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także 20
czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy. Liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadającej 20% liczby godzin pracy pracownika w miesiącu. Zwrotu kosztów dokonuje starosta/prezydent miasta po przeprowadzeniu negocjacji na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą (zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem podpisania umowy). Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii PIP, wydanej na wniosek starosty. Zasadność udzielenia pomocy niepełnosprawnemu pracownikowi musi zostać potwierdzona przez lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad tym pracownikiem. Szczegółowych informacji udziela: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie -62-510 Konin, ul. Przyjaźni 5 (pokój nr 18), tel. 63 249 96 25 VII. ZAKŁADY AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ. Podstawa prawna: - Art. 29-30 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity Dz.U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.), - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2007r. w sprawie zakładów aktywności zawodowej (Dz.U. Nr 242, poz. 1776). Zakład aktywności zawodowej jest wyodrębnioną organizacyjnie i finansową jednostką tworzoną w celu zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności i osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, u których stwierdzono autyzm, upośledzenie umysłowe lub chorobę psychiczną. Gmina, powiat oraz fundacja, stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych może utworzyć wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo jednostkę oraz uzyskać dla tej jednostki status zakładu aktywności zawodowej, jeżeli: co najmniej 70% ogółu osób zatrudnionych w tej jednostce stanowią osoby niepełnosprawne, w szczególności skierowane do pracy przez powiatowe urzędy pracy: - zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności, - zaliczone do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, u których stwierdzono autyzm, upośledzenie umysłowe lub chorobę psychiczną, w tym osób, w stosunku do których rada 21
programowa WTZ zajęła stanowisko uzasadniające podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej (stan zatrudnienia takich osób nie może być jednak wyższy niż 35% ogółu zatrudnionych), obiekty i pomieszczenia użytkowane przez taką jednostkę: - odpowiadają przepisom i zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy, - uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higieniczno - sanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniają wymagania dostępności do nich, jest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne, uzyskane dochody są przeznaczane na zakładowy fundusz aktywności, starosta wyda pozytywną opinię o potrzebie utworzenia zakładu aktywności zawodowej. Decyzje w sprawie przyznania statusu zakładu aktywności zawodowej wydaje wojewoda. Koszty utworzenia zakładów aktywności zawodowej są współfinansowane ze środków PFRON, organizatora i innych źródeł. Maksymalne dofinansowanie ze środków PFRON kosztów utworzenia zakładu aktywności zawodowej wynosi 65% tych kosztów. Natomiast koszty działania takiego zakładu są współfinansowane ze środków PFRON - maksymalnie 90% tych kosztów oraz ze środków samorządu województwa. Zakłady takie tworzy się w celu przygotowania osób niepełnosprawnych do aktywnego życia w otwartym środowisku na miarę ich indywidualnych możliwości. Od stycznia 2011 roku w miejscowości POSADA gmina Kazimierz Biskupi funkcjonuje Zakład Aktywności Zawodowej Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem Oddziału Terenowego w Koninie, który powstał przy wsparciu samorządu Miasta Konina, powiatu konińskiego oraz gminy Kazimierz Biskupi. Zakład może zatrudnić 60 osób niepełnosprawnych w tym około 30 z terenu miasta Konina. Adres : Zakład Aktywności Zawodowej PTWzK POSADA, ul. Żeromskiego 11,13, 62-530 Kazimierz Biskupi, tel. 63 244 70 12 VIII. ZAKŁADY PRACY CHRONIONEJ (ZPCh) Podstawa prawna: - Art.28, 30 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.). 22
Podstawowym celem Zakładu Pracy Chronionej (ZPCh) jest zapewnienie osobom niepełnosprawnym odpowiedniej dla nich pracy, opieki medycznej i rehabilitacyjnej. O status prowadzącego Zakład Pracy Chronionej (ZPChr) może ubiegać się każdy pracodawca, który: prowadzi działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy, zatrudnia nie mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, osiąga przez okres co najmniej 6 miesięcy wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości: o co najmniej 50%, a w tym co najmniej 20% ogółu zatrudnionych stanowić muszą osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, albo o co najmniej 30% pracowników niewidomych lub psychicznie chorych albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Ponadto obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy chronionej powinny odpowiadać przepisom i zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powinny uwzględniać potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy oraz pomieszczeń higieniczno-sanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniać wymagania dostępności do nich. Spełnianie warunków pracy chronionej obliguje też pracodawcę do zapewnienia doraźnej i specjalistycznej opieki medycznej, poradnictwa i usług rehabilitacyjnych. Jeżeli pracodawca spełnia wskazane warunki, to może wystąpić do właściwego miejscowo wojewody z wnioskiem o przyznanie statusu pracodawcy prowadzącego zakład pracy Status Zakładu Pracy Chronionej nadaje wojewoda w formie decyzji administracyjnej. Wojewoda sprawuje również nadzór nad przestrzeganiem warunków związanych z prowadzeniem ZPCh. Zakłady Pracy Chronionej na terenie Miasta Konina Nazwa firmy Adres Telefon ALWARETTI S.J. W. Paradowski, J. Mielcarz DOMCAR Sp. z o.o. 62 510 Konin, ul. Gajowa 14 63/ 2454730 62 500 Konin, ul. Spółdzielców 9A 63/ 2422088 PROGRAM SYSTEMY KOMPUTEROWE Czubiński, Pilarczyk Sp.J. 62 510 Konin, ul. Kolska 3A PRZEDSIEBIORSTWO PRODUKCYJNO HANDLOWO USŁUGOWE MAKLER 62 510 Konin, ul. Polna 19 63/ 2448912 63/ 2448705 23