INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE ADWOKAT - KOD 261101 Zakres tematyczny informacji 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny. 2) Sytuacja na rynku pracy. 3) Plany zatrudnienia i oczekiwania pracodawców. 4) Kształcenie w zawodzie. 5) Informacje dodatkowe. Literatura. ANEKS Strona1
Adwokat to jeden to jeden z 2443 zawodów ujętych w obowiązującej od 01 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1145) opatrzony kodem 261101. W poprzedniej wersji klasyfikacji zawód ten nosił tą samą nazwę ale inny kod (242101). Zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy Prawo o adwokaturze (Dz.U. z 1982 r. Nr 16 poz. 124 ze zmianami) zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. Art. 4a pkt 1 w/w ustawy stanowi: Adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim oraz w spółce: 1) cywilnej lub jawnej, w której wspólnikami są adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz. 1069, z późn. zm.2)); 2) partnerskiej, w której partnerami są adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej; 3) komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, w której komplementariuszami są adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej. Aby wykonywać zawód adwokata należy ukończyć pozytywnym egzaminem aplikację adwokacką oraz spełnić wymagania wskazane w ustawie Prawo o adwokaturze. Aplikacja adwokacka (Art. 75. w/w ustawy) Nabór na aplikację adwokacką przeprowadza się w drodze egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką, zwanego dalej egzaminem wstępnym. Aplikantem adwokackim może być osoba, która spełnia warunki określone w ustawie i uzyskała pozytywną ocenę z egzaminu wstępnego. Wpis na listę aplikantów adwokackich następuje na podstawie uchwały okręgowej rady adwokackiej właściwej ze względu na miejsce złożenia zgłoszenia. Uzyskanie przez kandydata pozytywnego wyniku z egzaminu wstępnego uprawnia go do złożenia wniosku o wpis na listę aplikantów adwokackich w ciągu 2 lat od dnia doręczenia uchwały o wyniku egzaminu wstępnego. Art. 65. Na listę adwokatów może być wpisany ten, kto: 1) jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata; 2) korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych; 3) ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej; 4) odbył w Rzeczypospolitej Polskiej aplikację adwokacką i złożył egzamin adwokacki, z zastrzeżeniem art. 66 ust. 1 i 2. Strona2
1) ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY ZADANIA ZAWODOWE 1 - udzielanie porad i opinii prawnych oraz pomocy prawnej w negocjowaniu umów; uczestniczenie w czynnościach procesowych w postępowaniu przygotowawczym (np. w wizji lokalnej miejsca przestępstwa); - przeprowadzanie bezpośrednich konferencji z klientem (także w areszcie w czasie), w celu opracowania linii obrony; - zbieranie materiałów dowodowych w celu wykazania zasadności obrony; - podejmowanie czynności zmierzających do uchylenia środka zapobiegawczego wobec klienta (np. aresztowania tymczasowego, dozoru); - uczestniczenie w rozprawach i posiedzeniach sądowych - czuwanie nad wyjaśnieniem okoliczności istotnych dla obrony klienta, poprzez składanie wniosków dowodowych i oświadczeń, zadawanie pytań oskarżonemu, świadkom, biegłym; - sporządzanie i wnoszenie środków odwoławczych oraz uczestniczenie w rozprawach i posiedzeniach, na których są rozpoznawane; - sporządzanie wniosków w postępowaniu wykonawczym (np. o odroczenie wykonania kary, warunkowe przedterminowe zwolnienie z kary pozbawienia wolności); - sporządzanie i wnoszenie pism procesowych w postępowaniu cywilnym (pozew, odpowiedź na pozew), po dokonaniu ustaleń faktycznych na podstawie wywiadu (konferencji) z klientem i przedstawionych przez niego dowodów; - występowanie w postępowaniu odwoławczym, w postępowaniu egzekucyjnym, w postępowaniu administracyjnym, przed kolegium do spraw wykroczeń i innych rodzajach postępowań w obronie klienta, zawsze na podstawie umocowania (pełnomocnictwa). PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU Profil kompetencyjny 2 dla grupy Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania (grupa duża 3 24) Przykładowe zawody dla grupy Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania: specjalista bankowości, specjalista do spraw finansów, specjalista do spraw rachunkowości, specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych, specjalista do spraw rachunkowości, specjalista do spraw rozwoju oprogramowania systemów informatycznych, specjalista do spraw ubezpieczeń społecznych, specjalista do spraw ubezpieczeń majątkowych i osobowych, itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach 1 http://psz.praca.gov.pl/rynek-pracy/bazy-danych/klasyfikacja-zawodow-i-specjalnosci/wyszukiwarka-opisow-zawodow (21.08.2015 r.) 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych, Warszawa 2014 r. 3 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz.1145 Strona3
zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja). 4 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania określono 4 kompetencje tj.: Kompetencja 1 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Kompetencja 2 Obsługa komputera z wykorzystaniem Internetu: to korzystanie z dostępnych urządzeń technicznych (np. komputerów, drukarek, skanerów) i aplikacji komputerowych do usprawnienia realizacji zadań. Swobodne przeglądanie stron internetowych w celu szybkiego dotarcia do informacji przydatnych ze względu na wykonywane obowiązki. Skuteczne wyszukiwanie w sieci potrzebnych wiadomości, formułowanie poleceń wyszukiwania w taki sposób, aby zapewniały szybkie dotarcie do źródeł na odpowiednim poziomie merytorycznym, bez konieczności sprawdzania przypadkowych rezultatów wyszukiwania. Kompetencja 3 Kierowanie: to planowanie, organizowanie, kontrolowanie i motywowanie do pracy członków zespołu lub organizacji. Wykorzystywanie wszystkich zasobów, w tym wiedzy o sytuacji rynkowej oraz sytuacji wewnętrznej firmy lub branży. Elastyczne dostosowywanie realizacji zadań zespołu do zaistniałych okoliczności. Kompetencja 4 Zdolności analityczne i podejmowania decyzji: to rozumienie złożonych sytuacji relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciągania na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. Kto i w jaki sposób może wiedzę o naszych kompetencjach można wykorzystać? Odpowiedź jest prosta My Sami oraz pracodawca. Coraz więcej pracodawców wykorzystuje analizę kompetencyjną w procesie rekrutacji. W niektórych firmach dodatkowo jest ona wykorzystywana podczas: okresowej oceny pracowników - jako narzędzie do oceny efektywności pracy; ustalania indywidualnych planów rozwoju - dostarcza informacji, jakie właściwości predysponują do np. awansów. Jest również źródłem informacji odnośnie obecnych i przyszłych potrzeb szkoleniowych. Jeśli stwierdzimy, że nie posiadamy dostatecznej wiedzy i umiejętności, które są wymagane przez pracodawców warto zatem zastanowić się nad skorzystaniem z różnych form działań rozwojowych (szkolenia, wsparcie innych, literatura, uczestniczenie w coachingu, itp.). 4 Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008 Strona4
2) SYTUACJA NA RYNKU PRACY W analizowanym okresie rejestrowano niewielką liczbę osób z zawodem adwokat (dane mieszczą się w przedziale od 2 do 8 osób). Zanotowano również niewielką liczbę ofert pracy w tym zawodzie. Znaczną część osób zarejestrowanych stanowiły osoby do 12 m-cy od dnia ukończenia nauki. Jednak tylko w 2014 r. na koniec okresu nadal pozostawały one w rejestrach PUP w pozostałych latach na koniec roku nie pozostała żadna osoba w tej kategorii zarejestrowanych. W I półroczu 2015 r. zarejestrowano 1 osobę z tym zawodem w powiecie inowrocławskim, natomiast zgłoszono 3 wolne miejsca pracy w całym województwie. Ze względu na liczbę zgłaszanych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej zawód adwokat w 2014, 2013 i 2010 r. sklasyfikowany został jako nadwyżkowy 5, tzn. taki na który na rynku pracy istnieje niższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. W 2012 r. nie widniał w ewidencji urzędów pracy, natomiast w roku 2011 adwokat był zawodem deficytowym. Dane dotyczą rejestrów urzędów pracy i zamieszczone zostały w tabeli 1. w aneksie. 3) PLANY ZATRUDNIENIA I OCZEKIWANIA PRACODAWCÓW 6. W latach 2013-2011 pracodawcy nie zamierzali zwalniać ani zatrudniać pracowników w zawodzie adwokata. W 2010 r. 1 pracodawca wskazał chęć zatrudnienia osoby w tym charakterze. W perspektywach zatrudnienia 2017 2018 zawód ten nie został wskazany. Nie znaleziono ofert pracy w zawodzie adwokat w portalach internetowych. 4) KSZTAŁCENIE W ZAWODZIE. Niniejsza informacja została przygotowana na podstawie przekazanych, na potrzeby prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, danych Głównego Urzędu Statystycznego na temat absolwentów w latach 2010-2014 oraz studentów roku akademickiego w tym samym okresie. Dane statystyczne dotyczą kierunku Prawo. 5 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 6 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania znajdują się na stronie internetowej WUP (www.wup.torun.pl) oraz Projektu (www.podlupa.wup.torun.pl). Strona5
Wykres 1. Absolwenci i studenci na kierunku prawo w latach 2010 2014 w woj. kujawsko-pomorskim Jak wynika z przedstawionych danych liczba osób studiujących na kierunku Prawo utrzymuje się na podobnym poziomie, z tendencją zwyżkową od 421 w 2010 r. do 501 w roku 2013 co stanowi wzrost o 19,0 %. Jednocześnie liczba studentów w roku 2013 spadła o 10,2 % w porównaniu do 2010 r. Zauważyć można również dużą różnicę pomiędzy liczbą osób, które rozpoczynają studia i studiują kierunek prawo a liczbą absolwentów. Dane statystyczne zawarte zostały w aneksie na końcu opracowania. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA Absolwent kierunku prawo posiada ogólną wiedzę z zakresu dogmatycznych nauk prawa, teorii i filozofii prawa, a także podstawową wiedzę z zakresu nauk społecznych. Wykazuje się również znajomością zagadnień metodologicznych oraz historyczno-prawnych. Dzięki pogłębionej wiedzy z poszczególnych dziedzin prawniczych tj. prawo karne, cywilne, administracyjne, pracy, handlowe, podatkowe, finansów publicznych, rozumie i stosuje akty prawne. Wykazuje się również znajomością regulacji określających status prawny jednostki w prawie państwowym, unijnym i międzynarodowym. Zna zasady i regulacje określające funkcjonowanie organów państwa i instytucji międzynarodowych. Absolwent posiada również wiedzę i umiejętności niezbędne do podejmowania decyzji prawnych oraz do pełnienia roli negocjatora, czy mediatora przy rozstrzyganiu sporów prawnych. Na bieżąco obserwuje przeobrażenia systemów prawnych państw europejskich i pozaeuropejskich. Rozumie również przyczyny oraz konsekwencje zachodzących procesów społecznych, politycznych i ekonomicznych. Jest przygotowany do podjęcia wszystkich rodzajów aplikacji koniecznych do wykonywania zawodów prawniczych, a także do pełnienia funkcji we wszystkich instytucjach lub organizacjach publicznych i niepublicznych, wymagających posiadania wiedzy prawniczej. Strona6
5) INFORMACJE DODATKOWE. PRZYDATNE LINKI: http://www.nra.pl/ - Naczelna Rada Adwokacka http://www.palestra.pl/ - Palestra czasopismo adwokatury http://www.rejestradwokatow.pl Krajowy Rejestr Adwokatów Opracowanie: Wiesława Janaszek doradca zawodowy CIiPKZ Bydgoszcz Akceptacja: Elżbieta Słowińska kierownik CIiPKZ Bydgoszcz Strona7
ANEKS Tabela 1. Bezrobotni i zgłoszone wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w zawodzie adwokat w latach 2010-2014 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2014 3 0 3 3 1 0 2013 8 1 2 0 1 0 2012 0 0 0 0 0 0 2011 0 0 0 0 3 0 2010 2 0 1 0 1 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za lata 2010-2014 r. Tabela 2. Absolwenci i studenci uczelni wyższych - kierunek prawo w województwie kujawsko pomorskim w latach 2010 2014 Liczba absolwentów (rok akademicki) Liczba studentów (rok akademicki) Lata Wyszczególnienie Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy Ogółem Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy Ogółem tytułem inżyniera x x x x x x tytułem licencjata x x x x x x studia magisterskie jednolite 427 0 427 2411 186 2597 studia drugiego stopnia x x x x x x 2014 po ostatnim roku bez egzaminu x 0 0 12 0 12 Ogółem 427 0 427 2423 186 2609 Strona8
tytułem inżyniera x x x x x x tytułem licencjata x x x x x x studia magisterskie jednolite 501 501 2309 163 2472 studia drugiego stopnia x x x x x x po ostatnim roku bez egzaminu 0 x 7 0 7 2013 Ogółem 501 x 501 2316 163 2479 tytułem inżyniera x x x x x x tytułem licencjata x x x x x x studia magisterskie jednolite 473 x 473 2545 138 2683 studia drugiego stopnia x x x x x x po ostatnim roku bez egzaminu 0 x 0 51 0 51 2012 Ogółem 473 x 473 2596 138 2734 tytułem inżyniera x x x x x x tytułem licencjata x x x x x x studia magisterskie jednolite 414 x 414 2607 x 3021 studia drugiego stopnia x x x x x x 2011 po ostatnim roku bez egzaminu 0 x 0 34 x Ogółem 414 x 414 2641 x 3055 tytułem inżyniera x x x x x x tytułem licencjata x x x x x x studia magisterskie jednolite 421 x 421 2731 x 2731 studia drugiego stopnia x x x x x x po ostatnim roku bez egzaminu 0 x 0 32 x 32 2010 Ogółem 421 x 421 2763 x 2763 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Strona9
UCZELNIE KSZTAŁCĄCE W KIERUNKACH DAJĄCYCH MOŻLIWOŚĆ PRACY W ZAWODZIE ADWOKAT (KIERUNEK STUDIÓW PRAWO) W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM BYDGOSZCZ 1. Kujawsko Pomorska Szkoła Wyższa ul. M. Piotrowskiego 12-14, 85-098 Bydgoszcz telefon: 52 322 03 22, 52 339 30 21, 52 322 04 04; 500 149 149 www.kpsw.edu.pl Studia magisterskie jednolite - prawo 2. Uniwersytet Mikołaja Kopernika ul. Gagarina 11, 87-100 Toruń telefon:. 56 642 36, 56 611 48 74 www.umk.pl Studia magisterskie jednolite - prawo TORUŃ Strona10