M ODZIE NA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE WI TOKRZYSKIM W 2011 ROKU Kielce, lipiec 2012 1
Wojewódzki Urz d Pracy w Kielcach ul. Witosa 86, 25-561 Kielce tel. 41 36 41 600, fax 41 36 41 666 strona internetowa: www.wup.kielce.pl e-mail: wup@wup.kielce.pl Wydzia Bada i Analiz Rynku Pracy WUP w Kielcach ISSN 1899-1416 Niniejsza publikacja udost pniona jest na stronie internetowej Wojewódzkiego Urz du Pracy w Kielcach. Przedruk w ca o ci lub cz ci oraz wykorzystanie danych statystycznych w druku dozwolone wy cznie z podaniem ród a. Nak ad: 300 egz. 2
SPIS TRE CI str. UWAGI METODYCZNE 7 PRZEDMOWA 11 CZ I 13 1. M ODZIE NA RYNKU PRACY 15 1.1. Zasoby ludzkie województwa wi tokrzyskiego 17 1.2. Osoby pracuj ce i podmioty gospodarcze 18 1.3. Bezrobotni w województwie 20 1.4. Zmiany w poziomie i strukturze bezrobocia m odzie y 22 1.4.1. Poziom bezrobocia 22 1.4.2. Nap yw i odp yw bezrobotnej m odzie y 26 1.4.3. Bezrobotne 27 1.4.4. Bezrobotna m odzie zamieszka a na wsi i w mie cie 29 1.4.5. Bezrobotna m odzie wed ug czasu pozostawania bez pracy 30 1.5. Bezrobotni do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki 32 2. DZIA ANIA PODEJMOWANE PRZEZ POWIATOWE I WOJEWÓDZKI URZ D PRACY NA RZECZ AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ M ODZIE Y 34 2.1. Dzia ania Powiatowych Urz dów Pracy 34 2.1.1. Poradnictwo i informacja zawodowa 34 2.1.2. Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy 35 2.1.3. Aktywne programy rynku pracy 36 2.2. Dzia ania Wojewódzkiego Urz du Pracy 38 2.2.1. Poradnictwo zawodowe oraz pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy 38 2.2.2. Europejskie S u by Zatrudnienia EURES 45 2.2.3. Program Operacyjny Kapita Ludzki 47 3. UCZNIOWIE I OSOBY KO CZ CE SZKO Y PONADGIMNAZJALNE 51 3.1. Szkolnictwo ponadgimnazjalne 51 3.2. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne wed ug form kszta cenia 53 4. STUDENCI I OSOBY KO CZ CE STUDIA WY SZE 58 4.1. Charakterystyka szkolnictwa wy szego 58 4.2. Studenci i absolwenci szkó wy szych wed ug systemów i kierunków kszta cenia 59 4.3. Osoby rozpoczynaj ce studia wy sze wed ug kierunków kszta cenia 63 4.4. Osoby ko cz ce studia wy sze wed ug kierunków kszta cenia 66 5. PODSUMOWANIE 71 3 3
CZ II 75 Tablica 1. Bezrobotna m odzie w wieku 18-24 lata zarejestrowana w urz dach pracy województwa wi tokrzyskiego w latach 1999-2011 77 Tablica 2. Bezrobotna m odzie zarejestrowana w latach 2000-2011 78 Tablica 3. Bezrobotni do 25 roku ycia zarejestrowani nap yw i wyrejestrowani odp yw w 2011 roku 79 Wykres 1. Bezrobotna m odzie w wieku 18-24 lata zarejestrowana na koniec 2011 roku wed ug powiatów 80 CZ III 81 Tablica 4. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w latach 2009-2012 wed ug poziomu wykszta cenia 83 Tablica 5. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 wed ug poziomu wykszta cenia 84 Tablica 6. Uczniowie ko cz cy licea ogólnokszta c ce oraz licea profilowane w roku szkolnym 2011/2012 85 Tablica 7. Uczniowie ko cz cy technika w roku szkolnym 2011/2012 wed ug kierunków kszta cenia 86-90 Tablica 8. Uczniowie ko cz cy szko y policealne w roku szkolnym 2011/2012 wed ug kierunków kszta cenia 91 Tablica 9. Uczniowie ko cz cy zasadnicze szko y zawodowe w roku szkolnym 2011/2012 wed ug kierunków kszta cenia 92-93 Wykres 2. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w latach 2009-2012 94 CZ IV 95 Tablica 10. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2008/2009 wed ug powiatów 97 Tablica 11. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2009/2010 wed ug powiatów 98 Tablica 12. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2010/2011 wed ug powiatów 99 Tablica 13. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 wed ug powiatów 100 Tablica 14. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w latach 2009-2012 wed ug powiatów 101 Tablica 15. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie buskim 102-103 Tablica 16. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie j drzejowskim 104-105 str. 4 4
Tablica 17. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie kazimierskim 106-108 Tablica 18. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie kieleckim 109-110 Tablica 19. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w m. Kielce 111-113 Tablica 20. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie koneckim 114-116 Tablica 21. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie opatowskim 117-118 Tablica 22. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie ostrowieckim 119-121 Tablica 23. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie pi czowskim 122-123 Tablica 24. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie sandomierskim 124-126 Tablica 25. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie skar yskim 127-129 Tablica 26. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie starachowickim 130-132 Tablica 27. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie staszowskim 133-134 Tablica 28. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie w oszczowskim 135-136 CZ V 137 Tablica 29. Studenci rozpoczynaj cy nauk na wy szych uczelniach w woj. wi tokrzyskim w latach 2009-2012 139 Tablica 30. Studenci rozpoczynaj cy nauk na wy szych uczelniach w woj. wi tokrzyskim w latach 2009-2012 wed ug kierunków kszta cenia 140-142 Tablica 31. Zmiany w poziomie liczby studentów rozpoczynaj cych nauk na wy szych uczelniach woj. wi tokrzyskiego w latach 2009-2012 wed ug kierunków kszta cenia 143-145 Tablica 32. Studenci ko cz cy wy sze uczelnie w woj. wi tokrzyskim w latach 2009-2012 146 Tablica 33. Studenci ko cz cy wy sze uczelnie w woj. wi tokrzyskim w latach 2009-2012 wed ug kierunków kszta cenia 147-149 Tablica 34. Zmiany w poziomie liczby studentów ko cz cych wy sze uczelnie w woj. wi tokrzyskim w latach 2009-2012 wed ug kierunków kszta cenia 150-152 str. 5 5
str. Tablica 35. Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 153-154 Tablica 36. Politechnika wi tokrzyska w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 155-157 Tablica 37. Wszechnica wi tokrzyska w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 158-159 Tablica 38. Wy sza Szko a Administracji Publicznej w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 159 Tablica 39. Wy sza Szko a Biznesu i Przedsi biorczo ci w Ostrowcu wi tokrzyskim - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 160 Tablica 40. Wy sza Szko a Ekonomii i Prawa w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 161-162 Tablica 41. Wy sza Szko a Handlowa w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 163-164 Tablica 42. Wy sza Szko a Umiej tno ci w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 165-166 Tablica 43. Wy sza Szko a Humanistyczno-Przyrodnicza w Sandomierzu - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 166 Tablica 44. Wy sza Szko a Ekonomii, Turystyki i Nauk Spo ecznych w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 167 Tablica 45. Wy sza Szko a Technik Komputerowych i Telekomunikacji w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 168 Tablica 46. wi tokrzyska Szko a Wy sza w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 168 Tablica 47. Wy sza Szko a Umiej tno ci Zawodowych w Pi czowie - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 169 Tablica 48. Instytut Teologiczny im. B. W. Kad ubka w Sandomierzu - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 169 Tablica 49. Pa stwowa Wy sza Szko a Zawodowa w Sandomierzu - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2011/2012 170 171 Tablica 50. Bezrobotni rejestruj cy si w 2011 roku oraz ilo ofert pracy wed ug 4-cyfrowych grup zawodów 172-183 Tablica 51. Bezrobotne osoby do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki wed ug 4-cyfrowych grup zawodów w 2011 roku 184-190 Adresy urz dów pracy województwa wi tokrzyskiego 191-192 6 6
UWAGI METODYCZNE 1. Dane o liczbie bezrobotnych obejmuj osoby zarejestrowane w urz dach pracy, zgodnie z definicj zawart w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tj. Dz. U. z 2008r., Nr 69, poz. 415 z pó n. zm.). 2. Obowi zuj ca od 1 czerwca 2004r. ustawa nie zawiera poj cia bezrobotny absolwent. Sporz dzana sprawozdawczo o rynku pracy pozwala zidentyfikowa grup bezrobotnych b d cych w okresie do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki, w sk ad której wchodz osoby wcze niej okre lane bezrobotnymi absolwentami. Ponadto gromadzone s dane dotycz ce bezrobotnych do 27 roku ycia, którzy uko czyli szko wy sz i zarejestrowali si w urz dzie pracy w okresie do up ywu 12 miesi cy od dnia okre lonego w dyplomie, wiadectwie lub innym dokumencie po wiadczaj cym uko czenie studiów. 3. Ustawa wprowadza definicj bezrobotnego do 25 roku ycia, oznacza to bezrobotnego, który do dnia zastosowania wobec niego us ug lub instrumentów rynku pracy nie uko czy 25 roku ycia. 4. Od 2005 roku dane o osobach bezrobotnych w wieku 18-24 lata wykazywane w sprawozdawczo ci miesi cznej MPiPS-01, zast pione zosta y informacjami o osobach do 25 roku ycia. Natomiast dane dotycz ce osób w wieku 18-24 lata wed ug czasu pozostawania bez pracy wykazywane s w sprawozdawczo ci kwartalnej - Za cznik Nr 1, a z uwzgl dnieniem miejsca zamieszkania w sprawozdawczo ci rocznej - Za cznik Nr 5. 5. Do osób b d cych w szczególnej sytuacji na rynku pracy, zgodnie z art. 49 ustawy, zalicza si : a. bezrobotnych do 25 roku ycia, b. bezrobotnych d ugotrwale albo po zako czeniu realizacji kontraktu socjalnego, o którym mowa w art. 50 ust. 2, albo które nie podj y zatrudnienia po urodzeniu dziecka, c. bezrobotnych powy ej 50 roku ycia, d. bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych, bez do wiadczenia zawodowego lub bez wykszta cenia redniego, e. bezrobotnych samotnie wychowuj cych co najmniej jedno dziecko do 18 roku ycia, f. bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolno ci nie podj li zatrudnienia, g. bezrobotnych niepe nosprawnych. Bezrobotnym, o których mowa w pkt a, c i f powiatowy urz d pracy w okresie do 6 miesi cy od dnia rejestracji, powinien przedstawi propozycje zatrudnienia, innej 7 7
pracy zarobkowej, szkolenia, sta u odbycia przygotowania zawodowego doros ych lub zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Bezrobotnym b d cym w szczególnej sytuacji na rynku pracy, o których mowa w art. 49 ustawy, korzystaj cym ze wiadcze pomocy spo ecznej, powiatowy urz d pracy w okresie 6 miesi cy od dnia utraty prawa do zasi ku z powodu utraty okresu jego pobierania: - powinien przedstawi propozycj zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, szkolenia, sta u, odbycia przygotowania zawodowego doros ych, zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych, robót publicznych lub - na wniosek o rodka pomocy spo ecznej mo e skierowa do uczestnictwa w kontrakcie socjalnym, indywidualnym programie usamodzielnienia, lokalnym programie pomocy spo ecznej, o których mowa w przepisach o pomocy spo ecznej, lub uczestnictwa w indywidualnym programie zatrudnienia socjalnego, o którym mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym. 6. Wed ug ustawy d ugotrwale bezrobotnym jest osoba, która pozostaje w rejestrach powiatowego urz du pracy cznie przez okres ponad 12 miesi cy w okresie ostatnich 2 lat, z wy czeniem okresów odbywania sta u i przygotowania zawodowego doros ych. Definicja ta ró ni si od przyj tej w sprawozdawczo ci urz dów pracy, zgodnie z któr czas pozostawania bez pracy liczony jest w pe nych miesi cach od momentu ostatniego zarejestrowania si bezrobotnego w powiatowym urz dzie pracy. 7. Przez Ludno aktywn zawodowo (cywilna si a robocza) nale y rozumie zbiorowo sk adaj c si z osób uznanych wed ug klasyfikacji GUS za pracuj ce oraz osoby bezrobotne, o których mowa w pkt. 1. 8. Przez Stop bezrobocia nale y rozumie procentowy udzia liczby bezrobotnych w liczbie ludno ci aktywnej zawodowo. 9. Przez nap yw bezrobotnych nale y rozumie liczb nowo zarejestrowanych bezrobotnych w urz dach pracy w danym okresie sprawozdawczym. 10. Przez odp yw bezrobotnych nale y rozumie liczb bezrobotnych wyrejestrowanych z urz dów pracy w danym okresie sprawozdawczym. 11. W statystyce bezrobotnych wed ug zawodów i specjalno ci stosuje si kryterium klasyfikacji bezrobotnych poprzednio pracuj cych wed ug zawodu wykonywanego przez nich w ostatnim miejscu pracy. Bezrobotnych dotychczas niepracuj cych klasyfikuje si wed ug zawodu wyuczonego, zgodnie z posiadanym wiadectwem (dyplomem) uko czenia kszta cenia szkolnego lub kursowego. 8 8
Grupa bez zawodu obejmuje osoby, które nie spe niaj jednocze nie dwóch warunków: a) nie posiadaj wiadectwa (dyplomu) uko czenia kszta cenia szkolnego lub kursowego, b) nie posiadaj udokumentowanej ci g o ci pracy w okresie minimum 1 roku samym zawodzie. 12. Informacje dotycz ce uczniów ko cz cych szko y ponadgimnazjalne dla m odzie y przekazane zosta y przez starostwa powiatowe oraz Zak ad Doskonalenia Zawodowego w Kielcach, natomiast dane o liczbie studentów, osobach rozpoczynaj cych i ko cz cych studia wy sze przekazane zosta y przez Uczelnie. Informacje dot. przysz ych absolwentów maj charakter szacunkowy, gdy pozyskano je przed zako czeniem roku szkolnego/akademickiego. 9 9
10 10
PRZEDMOWA Wojewódzki Urz d Pracy w ramach badania popytu na kwalifikacje i umiej tno ci zawodowe opracowa materia analityczno-statystyczny pt. M odzie na rynku pracy w województwie wi tokrzyskim w 2011 roku. Informacje zawarte w opracowaniu mog by pomocne przy podejmowaniu dzia a maj cych na celu dostosowanie kierunków kszta cenia m odzie y do potrzeb rynku pracy i zmieniaj cych si oczekiwa pracodawców. Publikacja mo e by równie wykorzystana przez Powiatowe Urz dy Pracy przy podejmowaniu decyzji w zakresie organizacji szkole zawodowych dla bezrobotnych. Realizacja powy szych zada wynika z art. 8 ust. 1 pkt 3, 13 i 16 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2008r., Nr 69, poz. 415 z pó n. zm.). Cz analityczna zawiera charakterystyk zasobów ludzkich województwa w wietle zachodz cych procesów demograficznych oraz informacj o sytuacji m odzie y na rynku pracy i aktualnych tendencjach dotycz cych poziomu oraz struktury bezrobocia. Omówiono w niej tak e dzia ania Wojewódzkiego i Powiatowych Urz dów Pracy ukierunkowane na aktywizacj zawodow osób m odych. W opracowaniu zaprezentowano struktur kszta cenia uczniów ko cz cych szko y ponadgimnazjalne i policealne, jak równie studentów rozpoczynaj cych i ko cz cych nauk w szko ach wy szych w roku 2011/2012, z uwzgl dnieniem kierunków ciesz cych si najwi kszym zainteresowaniem. Dane zawarte w aneksie statystycznym pozwalaj na ocen skali zjawiska bezrobocia m odzie y w latach 2009 2012. W aneksie zamieszczono zestawienia dotycz ce liczby uczniów ko cz cych poszczególne kierunki kszta cenia w szko ach ponadgimnazjalnych i policealnych w województwie oraz w powiatach, uzupe nione o plany przysz ych absolwentów odnosz ce si do dalszej nauki lub podj cia pracy. Zaprezentowano równie informacje na temat studentów rozpoczynaj cych i ko cz cych nauk w szko ach wy szych w latach 2009-2012. 11 11
Istotnym uzupe nieniem obrazu bezrobocia w ród m odzie y s informacje o zawodach osób zarejestrowanych w urz dach pracy, z uwzgl dnieniem liczby wolnych miejsc pracy. Wyra am nadziej, i niniejsza publikacja przyczyni si do efektywnego planowania kierunków kszta cenia, tak na poziomie ponadgimnazjalnym, jak i wy szym, oraz umo liwi wypracowanie strategii szkole bezrobotnych i poszukuj cych zatrudnienia w pe ni dostosowanej do najnowszych potrzeb rynku pracy. Pozwoli równie lepiej planowa zadania z zakresu aktywizacji zawodowej bezrobotnych i rozwoju zasobów ludzkich w regionie, a tym samym wp ynie na efektywniejsze wykorzystywanie rodków Funduszu Pracy i Europejskiego Funduszu Spo ecznego przeznaczonych na ten cel. Analizuj c sytuacj m odzie y na rynku pracy warto tak e skorzysta z informacji zawartych w Rankingu zawodów deficytowych i nadwy kowych w województwie wi tokrzyskim w 2011 roku, który zostanie wydany w drugim pó roczu 2012 roku. Dane w nim zamieszczone stanowi b d dope nienie obrazu struktury kszta cenia m odzie y na poziomie ponadgimnazjalnym i wy szym. Dzi kuj wszystkim tym osobom, które uczestniczy y w procesie gromadzenia danych niezb dnych do powstania publikacji. Szczególne podzi kowania kieruj do Starostów, Dyrektorów (Naczelników) Wydzia ów O wiaty w poszczególnych starostwach, Dyrektorów Miejskiego i Powiatowych Urz dów Pracy, Rektorów Wy szych Uczelni oraz Dyrekcji Urz du Statystycznego w Kielcach i Kierownictwa Zak adu Doskonalenia Zawodowego w Kielcach. Jednocze nie zach cam do korzystania z naszych wydawnictw oraz informacji i opracowa zamieszczanych na stronie internetowej www.wup.kielce.pl Andrzej Lato Dyrektor Wojewódzkiego Urz du Pracy 12 12
CZ I SYTUACJA M ODZIE Y NA RYNKU PRACY 13 13
str. 1. M ODZIE NA RYNKU PRACY 15-34 2. DZIA ANIA PODEJMOWANE PRZEZ POWIATOWE I WOJEWÓDZKI URZ D PRACY NA RZECZ AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ M ODZIE Y 35-52 3. UCZNIOWIE I OSOBY KO CZ CE SZKO Y PONADGIMNAZJALNE 52-58 4. STUDENCI I OSOBY KO CZ CE STUDIA WY SZE 59-71 5. PODSUMOWANIE 72-74 14 14
1. M ODZIE NA RYNKU PRACY W wyniku kryzysu gospodarczego pogarsza si sytuacja na europejskim rynku pracy. Stopa bezrobocia w grudniu 2011 r. w strefie Euro wynios a 10,0% i by a najwy sza od sierpnia 1998 roku. Wska nik dla Polski ukszta towa si na tym samym poziomie, tj. 10,0% (w grudniu 2010 roku - 9,6%). W ród krajów UE-27 najwy sz stop bezrobocia posiada y Hiszpania - 23,2%, Grecja - 21,2% oraz Irlandia - 14,7%. Najni sze bezrobocie odnotowano w Austrii - 4,1%, Holandii - 4,9% i Luksemburgu - 5,1% 1. Wysoki wska nik bezrobocia dotyczy zw aszcza m odych. Obecnie bezrobotnymi w UE jest niemal 5,5 mln osób do 25 roku ycia. Wska nik bezrobocia m odzie y w grudniu 2011 r. wyniós 22,1%, co oznacza i jedna na pi m odych osób nie mo e znale pracy. Najwy szy wska nik bezrobocia w analizowanej grupie wiekowej odnotowano w Hiszpanii, który wyniós 48,7%. Trudn sytuacj pogarsza przed u aj cy si kryzys, w efekcie czego ro nie d ugotrwa e bezrobocie m odych rednio 28% bezrobotnych do 25 roku ycia pozostaje bez pracy ponad 12 miesi cy. Równocze nie w 2010 i 2011 roku wysokiemu bezrobociu na europejskim rynku pracy towarzyszy y trudno ci w obsadzaniu wolnych miejsc pracy. Zwi ksza o si niedopasowanie w zakresie popytu i poda y na rynku pracy. W obliczu rosn cego poziomu bezrobocia m odzi ludzie w wielu przypadkach decydowali si na przed u anie edukacji. Z drugiej strony nadal 14% m odych ludzi przedwcze nie ko czy o nauk, a znaczna ich cz z powodu niskich lub nieodpowiednich kwalifikacji nie mog a znale zatrudnienia lub nie utrzymywa a si na rynku pracy. Aby zminimalizowa poziom bezrobocia w ród m odzie y Unia Europejska inwestuje w efektywne dzia ania zapobiegaj ce bezrobociu tej grupy. Komisja Europejska ustanowi a jedn z inicjatyw przewodnich w ramach Strategii Europa 2020 - dzia anie Mobilna m odzie. Celem tego dzia ania jest poprawa wyników i podniesienie atrakcyjno ci europejskiego szkolnictwa wy szego oraz podniesienie jako ci wszystkich poziomów kszta cenia i szkolenia w UE, poprzez wspieranie mobilno ci studentów i sta ystów oraz popraw sytuacji m odzie y na rynku pracy. Nadrz dnymi celami ustalonymi przez Komisj Europejsk zakresie s : zapobieganie zjawisku przedwczesnego ko czenia nauki szkolnej, rozwijanie umiej tno ci, które s istotne dla rynku pracy, wspieranie pierwszych do wiadcze 1 ród o: dane EUROSTAT z maja 2012r. 15 15
zawodowych i zdobywanie kwalifikacji w trakcie pracy oraz podj cie pierwszej pracy. Polska, na tle pozosta ych krajów UE, osi ga coraz lepsze wska niki skolaryzacji, przede wszystkim na poziomie wy szym (35% w 2010 r.), co powoduje, e g ówne cele edukacyjne strategii Europa 2020 s przez Polsk zrealizowane. Niemniej, ucieczka przed bezrobociem poprzez kontynuowanie kszta cenia (np. na poziomie wy szym) nie oznacza rozwi zania problemu. wiadczy o tym wysoki poziom bezrobocia w ród absolwentów polskich uczelni 2. Oczekiwania pracodawców wobec wykszta cenia, umiej tno ci i kompetencji pracowników uleg y znacznym zmianom. Co roku przybywa absolwentów studiów wy szych, natomiast zapotrzebowanie na rynku pracy w Polsce jest znacznie wi ksze na pracowników posiadaj cych wykszta cenie rednie techniczne i zasadnicze zawodowe. Problemy z zatrudnieniem dotycz specjalistów, zw aszcza tych z wykszta ceniem humanistycznym. W strukturze absolwentów szkó wy szych dominuj specjali ci w dziedzinach: nauk spo ecznych, biznesu i pedagogiki, stanowi oni ponad po ow osób opuszczaj cych mury wy szych uczelni. O wiele wi ksze szanse na zatrudnienie maj absolwenci studiów technicznych. W Polsce, podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej, m odzie jest jedn z tych grup, które szczególnie bole nie odczuwaj skutki kryzysu finansowego i gospodarczego. Aby przeciwdzia a trudnej sytuacji m odzie y na rynku pracy Minister Pracy i Polityki Spo ecznej podj decyzj o intensyfikowaniu w 2012 roku dzia a skierowanych do osób m odych. W ramach walki z bezrobociem w ród m odzie y resort pracy rozpoczyna program pilota owy M odzi na rynku pracy skierowany do osób poni ej 30 roku ycia. B dzie on wdra any w 25 powiatach (w województwie wi tokrzyskim w powiatach kazimierskim i ostrowieckim). Przyj te rozwi zania maj polega na indywidualnym rozpatrywaniu problemów m odych bezrobotnych i przyznawaniu, w uzasadnionych przypadkach, bonów czy promesy na studia podyplomowe, ale na kierunki, których uko czenie dawa oby pewno, czy chocia by wysokie prawdopodobie stwo zatrudnienia. Z kolei pracodawcy, którzy byliby zainteresowani nie tylko sta em, ale docelowo zatrudnieniem m odego cz owieka maj otrzymywa bony sta owe. B d te tzw. bony na zasiedlenie dla osób, które znalaz y prac poza miejscem zamieszkania 3. 2 Program M odzi na rynku pracy. Dzia ania na rzecz zmniejszenia bezrobocia m odzie y. Ministerstwo Pracy i Polityki Spo ecznej, Warszawa 2012. 3 tam e. 16 16
1.1. ZASOBY LUDZKIE WOJEWÓDZTWA WI TOKRZYSKIEGO 4 W ko cu grudnia 2010 roku liczba ludno ci w województwie wynios a 1.266,0 tys. osób, tj. o 4,1 tys. mniej w porównaniu do ko ca 2009 roku. Ludno województwa stanowi a 3,3% mieszka ców kraju, co lokowa o je na 13 miejscu w rankingu województw. W strukturze ludno ci województwa przewa aj cy udzia mieli mieszka cy wsi, stanowi cy 55,0% ogó u ludno ci (w miastach mieszka o 45,0%). W kraju proporcje rozk ada y si odwrotnie. Udzia ludno ci miejskiej by wy szy i wyniós 60,9%, podczas gdy na wsi mieszka o 39,1%. Podobnie jak w kraju, w wi tokrzyskim dominuj, a udzia ich wyniós 51,3% ludno ci (w kraju - 51,7%). Potencjalne zasoby pracy stanowi osoby w wieku produkcyjnym ( 18-59 lat, m czy ni18-64 lata), czyli wi kszo ludno ci województwa - 63,6% (w kraju 64,4%), natomiast w wieku przedprodukcyjnym znajduje si 18,1% (w kraju 18,7%), a w wieku poprodukcyjnym 18,3% (w kraju 16,9%). W porównaniu do grudnia 2009 roku obserwowany jest niewielki wzrost udzia u ludno ci w wieku produkcyjnym (o 0,1 punktu procentowego) oraz w wieku poprodukcyjnym (o 0,3 punktu procentowego). Zmniejszy si natomiast udzia ludno ci w wieku przedprodukcyjnym (o 0,4 punktu procentowego). Nast pstwem zmniejszenia populacji w wieku przedprodukcyjnym jest spadek wska nika obci enia ekonomicznego ludno ci. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada o 57 w wieku nieprodukcyjnym (przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym). W kraju wska nik obci enia ekonomicznego populacji w wieku produkcyjnym grup osób w wieku nieprodukcyjnym wyniós 55 osób. Proces demograficznego starzenia si spo ecze stwa mo e w konsekwencji prowadzi do braku zast powalno ci pokole. Wzrostowi populacji w wieku poprodukcyjnym towarzyszy zmniejszanie si liczby dzieci i m odzie y (do 17 lat) w ogólnej liczbie mieszka ców. 4 Na podstawie Ludno. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31.12.2010, G ówny Urz d Statystyczny, Warszawa 2011. 17 17
Do niepokoj cych zjawisk nale y malej ca liczba ludno ci w wieku 18-24 lata. W ko cu grudnia 2010 roku ich liczba wynios a 129.435 osób. Na koniec grudnia 2009 roku liczba m odych by a wy sza i wynosi a 134.668 osób. Osoby w wieku 18-24 lata stanowi y 10,2% ogó u ludno ci. Udzia osób m odych w ród ludno ci w wieku produkcyjnym wyniós 16,1%. W grupie m odzie y wi kszo stanowi m czy ni, tj. 51,3% (w kraju 51,0%), za 48,7% (w kraju 49,0%). W ród m odzie y przewa ali mieszka cy wsi - 57,4%, podczas gdy w miastach mieszka o 42,6%. W kraju wi kszy odsetek m odzie y wyst pi w miastach 57,8%, natomiast na wsi udzia m odych osób wyniós 42,2%. 1.2. OSOBY PRACUJ CE I PODMIOTY GOSPODARCZE Liczba pracuj cych w województwie, z uwzgl dnieniem pracuj cych w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, na koniec grudnia 2010 roku wynosi a 458.414 osób i by a wy sza o 6.701 osób (o 1,5%) w porównaniu do 2009 roku. Wi kszo pracuj cych zatrudniona by a w sektorze prywatnym 360.429 osób (78,6%), w sektorze publicznym pracowa o 97.985 osób (21,4%). W sektorze I gospodarki (g ównie w rolnictwie) pracowa o 32,7% ogó u pracuj cych (w kraju 17,3%), w sektorze II (przemys i budownictwo) 23,6% (w kraju 27,4%), za w sektorze III (us ugi) 43,7% (w kraju 55,3%). Udzia pracuj cych w rolniczym sektorze gospodarki w województwie jest nadal niemal dwukrotnie wy szy ni w kraju, natomiast sektory produkcyjny i us ugowy maj mniejsz reprezentacj pracuj cych (odpowiednio o: 3,8 i 11,6 punktu procentowego). Wed ug stanu z ko ca grudnia 2011 roku w rejestrze REGON województwa wi tokrzyskiego zarejestrowanych by o 105.906 podmiotów (bez osób prowadz cych indywidualne gospodarstwa rolne) tj. o 2,6% mniej ni w 2010 roku. Zdecydowan wi kszo podmiotów stanowi jednostki sektora prywatnego (96,9%). Najcz ciej podmioty nale ce do sektora prywatnego deklarowa y prowadzenie handlu i napraw samochodowych 33,2%, na kolejnych miejscach znalaz y si : budownictwo 13,4%, przetwórstwo przemys owe 9,2% oraz transport i gospodarka magazynowa 6,8%. 18 18
Podmioty sektora publicznego stanowi y w rejestrze 3,1%. Nale a y one g ównie do sekcji: edukacja 49,4% oraz administracja publiczna i obrona narodowa, obowi zkowe zabezpieczenia spo eczne - 12,6%. Podmioty zajmuj ce si dzia alno ci zwi zan z obs ug rynku nieruchomo ci stanowi y 12,0%, za opiek zdrowotn i pomoc spo eczn 9,8%. Wed ug kryterium formy prawnej w rejestrze REGON najwi cej jest osób fizycznych prowadz cych dzia alno gospodarcz 83,4 tys. (81,3%). Liczba spó ek wynios a 4,9 tys., spó ek cywilnych - 7,3 tys. W ród spó ek handlowych odnotowano: 76,2% spó ek z ograniczon odpowiedzialno ci, 16,1% spó ek jawnych, 4,5% spó ek akcyjnych. Ponadto w rejestrze wpisanych by o: 3,1 tys. stowarzysze i organizacji spo ecznych, 483 spó dzielnie oraz 4 przedsi biorstwa pa stwowe. W ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych przewa a y jednostki ma e, o liczbie pracuj cych do 9 osób, które stanowi y 94,9% ogó u zarejestrowanych. Udzia podmiotów rednich o liczbie 10-49 osób wyniós 4,2%, a jednostek du ych o liczbie pracuj cych 50 osób i wi cej 0,9%. W ród zarejestrowanych osób fizycznych stosunkowo liczn grup stanowili m odzi przedsi biorcy (do 35 roku ycia), których w 2011 roku by o 22,5 tys., tj. 27,0%. Spo ród najm odszych przedsi biorców (do 35 roku ycia) stanowi y 31,5%, w przedziale wiekowym 36-50 lat 34,0%, a powy ej 50 roku ycia 37,9%. Najwi cej osób prowadz cych w asne firmy by o w wieku 36-50 lat 31,8 tys. (38,2% ogó u). Liczn grup tworzy y te osoby starsze, powy ej 50-go roku ycia - 29,1 tys. (34,9%). Najwi kszy udzia firm b d cych w asno ci osób w wieku do 35 lat odnotowano w sekcjach: informacja i komunikacja (50,3%), pozosta a dzia alno us ugowa (38,2%), administrowanie i dzia alno wspieraj ca (37,5%) oraz dzia alno finansowa i ubezpieczeniowa (34,9%). W ród powiatów du aktywno ci gospodarcz m odych mieszka ców wyró nia y si : w oszczowski (35,2%), kazimierski (33,8%), kielecki (32,8%) oraz j drzejowski (31,6%). 5 Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON w województwie wi tokrzyskim. Stan na koniec 2011r., Urz d Statystyczny w Kielcach, luty 2012. 19 19
1.3. BEZROBOTNI W WOJEWÓDZTWIE W IV kwartale 2011 roku stopa bezrobocia w województwie, wed ug BAEL, w grupie wiekowej 15-24 lata wynios a 32,8% (w kraju 26,5%) i by a najwy sza spo ród wszystkich grup wiekowych (25-34 lata 16,0%, 45-54 lata 9,6%, 35-44 lata 8,5%, oraz 55 lat i wi cej 7,3%) 6. Stopa bezrobocia dla m odzie y pozostawa a prawie 2,5-krotnie wy sza od stopy bezrobocia, która ukszta towa a si na poziomie 13,3% (w kraju 9,7%). Analizowany wska nik w IV kwartale 2010 roku wyniós 29,7%. Zwi kszy o si obci enie pracuj cych osobami niepracuj cymi. W IV kwartale 2011r. na 1.000 pracuj cych przypada o 1.007 bezrobotnych i biernych zawodowo. W IV kwartale 2010 roku analogiczny wska nik wyniós 973 osoby. Wska nik zatrudnienia, b d cy miernikiem zaanga owania ludno ci w procesie pracy, wyniós 49,8% (w kraju 50,8%). W grupie m odych w wieku 15-24 lata oraz 55 lat i wi cej wyst puje tradycyjnie najni szy wska nik zatrudnienia, który w IV kwartale 2011 roku w obydwu grupach osi gn ten sam poziom i wyniós 22,6%. Najwy szy wska nik zatrudnienia odnotowano w ród osób w wieku 35-44 lata 81,5%, 45-54 lata 75,5% oraz 25-34 lata 72,4%. 7 Na koniec grudnia 2011 roku liczba bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urz dach pracy wynios a 83.217 osób i by a wy sza o 1.076 osób, tj. o 1,3% w porównaniu do ko ca grudnia 2010 roku. Bez pracy pozostawa o 42.901 kobiet (51,6%) i 40.316 m czyzn (48,4%). Wi kszo zarejestrowanych stanowili mieszka cy wsi 46.231 osób (55,6%) oraz osoby nie posiadaj ce prawa do zasi ku 68.937 (82,8%). W strukturze bezrobotnych utrzymuje si wysoki udzia osób z niskim poziomem wykszta cenia, tj. zasadniczym zawodowym (28,2%) oraz gimnazjalnym i ni szym (21,1%) oraz bez sta u pracy (23,9%) i bez kwalifikacji zawodowych (24,8%). 6 Przywo ana stopa bezrobocia wg BAEL ró ni si od stopy bezrobocia rejestrowanego inn definicj osoby bezrobotnej. Bezrobotnym wed ug BAEL jest osoba spe niaj ca jednocze nie nast puj ce warunki: uko czy a 15 lat, aktualnie nie pracuje ani nie odbywa przyuczenia do zawodu, poszukiwa a aktywnie pracy w tygodniu badania lub w ci gu 6 tygodni poprzedzaj cych badanie, jest zdolna i gotowa do podj cia pracy w tygodniu badanym lub nast pnym. 7 Aktywno Ekonomiczna Ludno ci w województwie wi tokrzyskim w IV kwartale 2011r., Informacja sygnalna, Urz d Statystyczny w Kielcach, marzec 2012r. oraz Kwartalna informacja o aktywno ci ekonomicznej ludno ci, G ówny Urz d Statystyczny, marzec 2012r. 20 20
Najliczniejsz grup stanowi y osoby w wieku 25-34 lata (25.858 bezrobotnych) oraz m odzie w wieku 18-24 lata (18.196 osób). Struktura bezrobotnych wed ug wieku stan na koniec 2011 stan na koniec 2011 roku 25-34 lata 31,1% 25-34 lata 31,1% 35-44 lata 35-44 18,7% lata 18,7% 18-24 18 lata - 24 lata 21,9% 21,9% 60 60-64 - 64 lata lata 2,0% 2,0% 55-59 lat 8,1% 45-54 lata 45-54 lata 18,2% 18,2% Pomimo, notowanego na przestrzeni ostatnich kilku lat, spadku liczby oraz udzia u d ugotrwale bezrobotnych, nadal 35,1% (29.198 osób) zarejestrowanych pozostawa o bez pracy powy ej 12 miesi cy. Z grupy tej ponad dwa lata nie mog o znale pracy 12.467 osób, tj. 15,0% ogó u bezrobotnych. D ugotrwa e bezrobocie pozostaje zró nicowane w zale no ci od p ci, wieku oraz poziomu wykszta cenia i w najwi kszym stopniu dotyka nast puj ce grupy bezrobotnych: 38,4% spo ród nich to osoby pozostaj ce bez pracy powy ej roku (analogiczny odsetek w ród m czyzn wyniós 31,6%), osoby w wieku 60-64 lata, 55-59 lat oraz 45-54 lata (d ugotrwale bezrobotni stanowili odpowiednio:52,6%, 44,6% oraz 40,2%), posiadaj cych wykszta cenie gimnazjalne i poni ej (39,3%) oraz zasadnicza zawodowe (36,9%). 21 21
1.4. ZMIANY W POZIOMIE I STRUKTURZE BEZROBOCIA M ODZIE Y 1.4.1. Poziom bezrobocia Na koniec grudnia 2011 roku w rejestrach bezrobotnych pozostawa o 18.196 osób do 25 roku ycia, czyli 21,9% ogó u bezrobotnych, 9.561 kobiet (52,5%). Na przestrzeni roku populacja bezrobotnej m odzie y zmniejszy a si o 84 osoby (o 0,5%). Poziom bezrobocia w ród osób m odych oraz tendencje zmian w latach 1999-2011 obrazuje poni sza tabela. Bezrobotna m odzie w województwie wi tokrzyskim stan na koniec roku Lata Bezrobotni w wieku 18-24 lata Udzia % m odzie y w ród bezrobotnych województwo kraj 1999 107.472 33.282 31,0 31,0 2000 118.469 35.620 30,1 30,5 2001 131.129 39.006 29,7 29,5 2002 131.266 37.057 28,2 27,8 2003 126.538 33.805 26,7 26,0 2004 126.322 32.125 25,4 24,3 2005 117.754 28.161 23,9 22,6 2006 99.406 21.567 21,7 20,6 2007 83.339 16.453 19,7 19,0 2008 77.716 16.234 20,9 20,7 2009 83.819 18.384 21,9 22,5 2010 82.141 18.280 22,3 21,9 2011 83.217 18.196 21,9 21,0 22 22
W latach 1999-2001 liczba bezrobotnej m odzie y systematycznie wzrasta a. Po siedmioletniej tendencji spadkowej (w latach 2002-2008) w 2009 roku bezrobocie dla tej grupy wzros o o 2.150 osób. W 2010 roku nast pi o ponowne zmniejszenie liczby bezrobotnej m odzie y, które utrzyma o si do ko ca 2011 roku. Udzia m odzie y w ogólnej liczbie bezrobotnych wykazywa tendencje spadkowe z 31,0% w 1999 roku do 19,7% w 2007 roku (o 11,3 punktów procentowych). Pocz wszy od 2008 roku udzia ten zwi ksza si i na koniec grudnia 2010 roku osi gn warto 22,3%. W 2011 roku reprezentacja m odzie y w ogólnej liczbie bezrobotnych zmniejszy a si o 0,4 pkt proc. i osi gn a warto 21,9%. Podobne tendencje wyst pi y w kraju, tj. zmniejszenie udzia u osób m odych w strukturze bezrobotnych w latach 1999-2007 (o 12 punktów procentowych) oraz wzrost udzia u w latach 2008-2009 (o 3,5 punktu). Od 2010 roku nast pi o zmniejszenie udzia u m odzie y w ogólnej liczbie bezrobotnych (o 0,6 pkt proc.), za w 2011 roku o 0,9 pkt proc. M odzie na tle bezrobotnych w województwie Wyszczególnienie stan na koniec 2011 roku Bezrobotni Bezrobotni w wieku 18-24 lata w liczbach udzia % w liczbach udzia % Razem, : 83.217 100,0 18.196 100,0 42.901 51,6 9.561 52,5 m czy ni 40.316 48,4 8.635 47,5 zamieszkali na wsi 46.231 55,6 12.242 67,3 zamieszkali w mie cie 36.986 44,4 5.954 32,7 Na koniec 2011 roku w populacji bezrobotnej m odzie y przewa a y 52,5% (wobec 47,5% udzia u m czyzn). W porównaniu do 2010 roku odnotowano zmniejszenie liczby zarejestrowanych m czyzn o 242 osoby oraz ich udzia u o 1,1 punktu proc., za w przypadku kobiet zwi kszenie liczby oraz udzia u w bezrobociu m odych (o 158 osób, tj. o 1,1 pkt proc.). 23 23
Wi kszo zarejestrowanej m odzie y to osoby zamieszka e na wsi 67,3% (wzrost w porównaniu do 2010 roku o 1,5 pkt proc.), natomiast 32,7% to mieszka cy miast. Bezrobotni wed ug wieku w latach 2010-2011 stan na koniec roku Kategorie wiekowe 2010 rok udzia % Liczba bezrobotnych 2011 rok udzia % udzia % d ugotrwale bezrobotnych Wzrost / spadek w liczbach bezwzgl dnych w % 18-24 18.280 22,3 18.196 21,9 23,6-84 -0,5 25-34 25.623 31,2 25.858 31,1 34,4 235 0,9 35-44 14.888 18,1 15.576 18,7 38,7 688 4,6 45-54 15.722 19,1 15.178 18,2 40,2-544 -3,5 55-59 6.197 7,6 6.708 8,1 44,6 511 8,2 60-64 lata 1.431 1,7 1.701 2,0 52,6 270 18,9 Ogó em 82.141 100,0 83.217 100,0 35,1 1.076 1,3 W ród osób m odych wyst puje najni szy odsetek d ugotrwale bezrobotnych. Na koniec 2011 roku bez pracy powy ej 12 miesi cy pozostawa o 4.297 osób w wieku 18-24 lata, tj. 23,6% ogó u grupy. W pozosta ych grupach wiekowych udzia ten kszta towa si od 34,4% (25-34 lata) do 52,6% (60-64 lata), przy wska niku 35,1% dla ogó u bezrobotnych. W porównaniu do 2010 roku zmniejszenie udzia u d ugotrwa ego bezrobocia odnotowano w grupach wiekowych: 60-64 lata o 6,7 pkt proc., 55-59 lat o 3,3 pkt proc. oraz 45-54 lata o 1,0 pkt proc. Wzrost odsetka d ugotrwale bezrobotnych mia miejsce w ród: 18-24 latków o 8,5 pkt proc. 25-34 latków o 4,3 pkt proc. oraz 35-44 latków o 3,6 pkt proc. 24 24
Bezrobocie m odzie y w powiatach stan na koniec 2011 roku : Wyszczególnienie Bezrobotni bezrobotni w wieku 18-24 lata udzia % bezrobotnych w wieku 18-24 lata Województwo 83.217 18.196 21,9 Powiaty buski 3.129 935 29,9 j drzejowski 4.939 1.256 25,4 kazimierski 2.109 736 34,9 kielecki 13.214 3.225 24,4 m. Kielce 10.804 1.414 13,1 konecki 7.380 1.443 19,6 opatowski 5.297 1.451 27,4 ostrowiecki 8.859 1.694 19,1 pi czowski 1.665 507 30,5 sandomierski 4.704 1.256 26,7 skar yski 7.400 1.165 15,7 starachowicki 6.751 1.242 18,4 staszowski 4.036 1.099 27,2 w oszczowski 2.930 773 26,4 W ko cu 2011 roku, spo ród 18.196 bezrobotnych w wieku 18-24 lata, najwi cej osób zarejestrowanych by o w powiatach: kieleckim 3.225, ostrowieckim 1.694, opatowskim 1.451, koneckim- 1.443 oraz m. Kielce - 1.414. Najmniej za w powiatach: pi czowskim 507, kazimierskim 736 oraz w oszczowskim 773 i buskim 935, przy czym w powiatach tych wyst puje wysoki udzia m odzie y w strukturze bezrobotnych. Najwy szy udzia osób m odych w ogólnej liczbie bezrobotnych odnotowano w powiatach: kazimierskim - 34,9%, pi czowskim 30,5%, buskim 29,9%, opatowskim 27,4% i staszowskim 27,2%, natomiast najni szy w m. Kielce - 13,1% oraz powiecie skar yskim - 15,7%. 25 25
1.4.2. Nap yw i odp yw bezrobotnej m odzie y W 2011 roku zarejestrowa y si 32.094 osoby w wieku do 25 roku ycia (31,1% nap ywu ), 49,0% kobiet. Nap yw do bezrobocia by ni szy o 12.544 osoby (o 28,1%) w porównaniu do 2010 roku. W ród bezrobotnej m odzie y: 11.256 osób (tj. 35,1%) rejestrowa o si po raz pierwszy, 20.838 osób (tj. 64,9%) to m odzi powracaj cy do rejestrów bezrobocia po raz drugi i kolejny. W 2011 roku z ewidencji bezrobotnych wy czono 29.045 osób do 25 roku ycia (28,4% odp ywu ), tj. o 12.664 osoby (o 30,4%) mniej ni w 2010 roku. Kobiety stanowi y 47,3% wy czonych osób do 25 roku ycia. Przyczyny wy cze : podj cie pracy przez 10.902 osoby (37,5% wy czonych), z tego: praca niesubsydiowana - 9.748 osób, tj. 33,5%, praca subsydiowana - 1.154, tj. 4,0%, : - podejmuj cy prac w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego - 431 osób, - zatrudnieni w ramach prac interwencyjnych - 338, - podejmuj cy dzia alno gospodarcz - 223, - zatrudnieni w ramach robót publicznych - 146, rozpocz cie sta u 3.013, tj. 10,4%, nie potwierdzenie gotowo ci do pracy 8.551, tj. 29,5%, odmowa bez uzasadnionej przyczyny przyj cia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub uczestnictwa w aktywnych programach rynku pracy 1.363, tj. 4,7%, rozpocz cie szkolenia 385, tj. 1,3%, dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego 1.724, tj. 5,9%, podj cie nauki 636, tj. 2,2%, inne 2.471 tj. 8,5%. 26 26
Podstawowymi przyczynami wy czenia bezrobotnej m odzie y ze statystyki urz dów pracy by o podj cie pracy (37,5%), nie potwierdzenie gotowo ci do pracy (29,5%) oraz rozpocz cie sta u (10,4%). W ród m odych bezrobotnych podejmuj cych prac przewa ali m czy ni (52,7%), podobnie jak w ród nie potwierdzaj cych gotowo ci do pracy (61,9%), natomiast w grupie skierowanych na sta wi kszo stanowi y (67,1%). Wi kszo bezrobotnych podejmowa a prace niesubsydiowane 9.748 osób, tj. 89,4% ogó u podj pracy przez analizowan subpopulacj. Na subsydiowanych miejscach pracy zatrudniono 1.154 osoby, tj. 10,6% ogó u podj pracy w danej grupie. W ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego podj o prac 431 osób, do prac interwencyjnych skierowano 338, dzia alno gospodarcz podj y - 223. M odzie w wieku do 25 roku ycia stanowi a 18,7% wszystkich bezrobotnych podejmuj cych zatrudnienie subsydiowane w analizowanym okresie. 1.4.3. Bezrobotne Na koniec grudnia 2011 roku zarejestrowanych by o 9.561 kobiet w wieku 18-24 lata, tj. 52,5% ogó u bezrobotnej m odzie y. W odniesieniu do 2010 roku populacja kobiet zwi kszy a si o 158 osób, tj. o 1,7%. Bezrobotne w wieku 18-24 lata stan na koniec roku Bezrobotne w wieku 18-24 lata 2010 rok 2011 rok Wzrost/spadek w liczbach bezwzgl dnych w % Razem 9.403 9.561 158 1,7 zamieszka e na wsi zamieszka e w mie cie 6.210 3.193 6.548 3.013 338-180 5,4-5,6 pozostaj ce bez pracy powy ej 12 miesi cy - na wsi - w mie cie 2.967 2.010 957 2.691 1.907 784-276 -103-173 -9,3-5,1-18,1 27 27
Liczba bezrobotnych kobiet do 25 roku ycia w 2011 roku, w porównaniu do poprzedniego roku, wzros a na wsi o 338 osób, za w mie cie zmniejszy a si o 180 osób. Sytuacja d ugotrwale bezrobotnych kobiet uleg a poprawie. Liczba kobiet pozostaj cych bez pracy powy ej 12 miesi cy zmniejszy a si o 276 osób (o 9,3%), w mie cie o 173 (o 18,1%), za na wsi o 103 (o 5,1). Najwy szy udzia kobiet w ród bezrobotnych w wieku 18-24 lata wyst pi w powiatach: w oszczowskim 61,4%, pi czowskim 58,2%, staszowskim 57,1%, j drzejowskim 57,0%, sandomierskim 53,7% oraz starachowickim 53,1%, a najni szy w m. Kielce 45,1% i powiecie skar yskim 49,5%. Bezrobotne w wieku 18-24 lata wed ug czasu pozostawania bez pracy Czas pozostawania bez pracy stan na koniec roku 2010 rok 2011 rok % % Ogó em 9.403 100 9.561 100 do 1 miesi ca 890 9,5 708 7,4 1-3 2.460 26,2 1.786 18,7 3-6 2.465 26,2 2.217 23,2 6-12 1.741 18,5 2.159 22,6 12-24 1.330 14,1 1.979 20,7 pow. 24 miesi cy 517 5,5 712 7,4 Ze wzgl du na czas pozostawania bez pracy, najwi ksz grup w ród bezrobotnych kobiet w wieku 18-24 lata stanowi y osoby poszukuj ce pracy od 3 do 6 miesi cy 23,2% (spadek udzia u o 3,0 punkty procentowe), od 6 do 12 miesi cy 22,6% (wzrost udzia u o 4,1 punktu) oraz d ugotrwale bezrobotnych (powy ej 12 miesi cy) 28,1% (wzrost udzia u o 8,5 punktu). Najmniejsz grup stanowi y m ode pozostaj ce bez pracy do 1 miesi ca 7,4% (o 2,1 punktu proc. mniej ni w 2010 roku). 28 28
1.4.4. Bezrobotna m odzie zamieszka a na wsi i w mie cie Wed ug stanu na koniec grudnia 2011 roku 12.242 bezrobotnych w wieku 18-24 lata zamieszkiwa o na wsi (67,3%), natomiast w mie cie 5.954 (32,7%). W porównaniu do 2010 roku zanotowano wzrost liczby osób m odych zamieszka ych na wsi (o 208, tj. o 1,7%), natomiast w mie cie odnotowano zmniejszenie bezrobocia w analizowanej grupie wiekowej (o 292, tj. o 4,7%). W ród bezrobotnych udzia zamieszka ych na wsi by ni szy o 11,7 punktu procentowego i wyniós 55,6%. Bezrobotni w wieku 18-24 lata Bezrobotna m odzie zamieszka a na wsi i w mie cie stan na koniec roku 2010 rok 2011 rok Wzrost/spadek w liczbach bezwzgl dnych w % Ogó em 18.280 18.196-84 -0,5 zamieszkali na wsi 12.034 12.242 208 1,7-6.210 6.548 338 5,4 - m czy ni 5.824 5.694-130 -2.2 - pozostaj cy bez pracy powy ej 12 miesi cy zamieszkali w mie cie 2.010 3.028 1.018 50,6 6.246 5.954-292 -4,7-3.193 3.013-180 -5,6 - m czy ni 3.053 2.941-112 -3,7 - pozostaj cy bez pracy powy ej 12 miesi cy 957 1.269 312 32,6 W populacji bezrobotnej m odzie y, w wi kszo ci powiatów, udzia osób zamieszka ych na wsi by wysoki i waha si od 95,1% w kieleckim do 52,3% w starachowickim. Wysoki wska nik zanotowano w powiatach: w oszczowskim 85,6%, opatowskim 84,6%, buskim 84,4% oraz kazimierskim 80,3%. Tylko w dwóch powiatach udzia mieszka ców wsi nie przekroczy po owy populacji bezrobotnej m odzie y, tj. w ostrowieckim 41,1% i skar yskim 36,5%, co uwarunkowane jest struktur demograficzn ludno ci w tych powiatach. 29 29
W ród bezrobotnych w wieku 18-24 lata zamieszka ych na wsi przewa a y 53,5% (wzrost wska nika o 1,9 punktu procentowego w porównaniu do 2010r.), równie w mie cie stanowi y one wi kszo 50,6% (spadek wska nika o 0,5 punktu). W grupie m odych zamieszka ych na wsi we wszystkich powiatach przewa a y. Najwy szy wska nik feminizacji zanotowano w powiatach: w oszczowskim 63,1%, pi czowskim 60,1%, staszowskim 56,1%, j drzejowskim 56,0% oraz buskim 54,9%, a najni szy w powiatach: opatowskim 50,7%, kieleckim i ostrowieckim po 51,1%, skar yskim 51,3% oraz kazimierskim 51,8%. D ugotrwa e bezrobocie cz ciej dotyka osoby zamieszka e na wsi (24,7%), ni w miastach (21,3%). Powiatami o najwy szym udziale osób m odych zamieszka ych na wsi pozostaj cych bez pracy powy ej 12 miesi cy by y: opatowski 37,0%, kazimierski 33,3%, j drzejowski 30,9%, w oszczowski 27,3% oraz pi czowski 27,1%. Natomiast najwi kszy odsetek d ugotrwale bezrobotnych mieszka ców miast do 25 roku ycia dotyczy powiatów: opatowskiego 35,0%, kazimierskiego 30,3%, j drzejowskiego 26,8%, kieleckiego 25,3% oraz ostrowieckiego 23,8%. 1.4.5. Bezrobotna m odzie wed ug czasu pozostawania bez pracy Z ogó u osób m odych pozostaj cych na koniec 2011 roku w rejestrach urz dów najwi cej poszukiwa o pracy w okresie od 3 do 6 miesi cy 4.182 osoby (23,0%) oraz od 1 do 3 miesi cy 4.019 (22,1%). D ugotrwale oczekuj cy na prac stanowili 23,6% bezrobotnej m odzie y, co oznacza o, i 4.297 zarejestrowanych osób w wieku 18-24 lata oczekiwa o na prac ponad rok (w 2010 roku 16,2%, tj. 2.967 osób), z tego: - 3.294 osoby, tj. 18,1% pozostawa o bez pracy od 12 do 24 miesi cy, - 1.003 osoby, tj. 5,5% pozostawa o bez pracy powy ej 24 miesi cy. W porównaniu do 2010 roku odnotowano zwi kszenie liczby bezrobotnej m odzie y w grupie d ugotrwale bezrobotnych, pozostaj cych bez pracy od 12-24 miesi cy (o 1.039 osób), oraz powy ej 24 miesi cy (o 291). Wzrost liczby bezrobotnych w wieku 18-24 lata nast pi tak e w ród pozostaj cych bez pracy od 6-12 miesi cy o 556 osób. 30 30
W pozosta ych grupach bezrobocie zmniejszy o si w ród pozostaj cych bez pracy: od 1-3 miesi cy (o 994 osoby), od 3-6 miesi cy (o 573) oraz do 1 miesi ca (o 403). Poziom bezrobocia oraz struktur zarejestrowanych osób m odych ze wzgl du na czas oczekiwania na prac zaprezentowano w poni szej tablicy. Bezrobotna m odzie wed ug czasu pozostawania bez pracy Czas pozostawania bez pracy stan na koniec roku 2010 rok 2011 rok Wzrost / spadek % % w liczbach % Ogó em 18.280 100,0 18.196 100-84 -0,5 do 1 miesi ca 2.266 12,4 1.863 10,2-403 -17,8 1-3 5.013 27,5 4.019 22,1-994 -19,8 3-6 4.755 26,0 4.182 23,0-573 -12,1 6-12 3.279 17,9 3.835 21,1 556 17,0 12-24 2.255 12,3 3.294 18,1 1.039 46,1 pow. 24 miesi cy 712 3,9 1.003 5,5 291 40,9 Udzia w bezrobociu osób m odych pozostaj cych bez pracy ponad rok by najwy szy w powiatach: opatowskim 36,7%, kazimierskim 32,7%, j drzejowskim 29,9%, w oszczowskim 25,7% oraz pi czowskim 25,6%, natomiast najni szy w powiatach staszowskim 15,8% i buskim 16,7%. 1.5. BEZROBOTNI DO 12 MIESI CY OD DNIA UKO CZENIA NAUKI W 2011 roku w powiatowych urz dach pracy zarejestrowa y si 14.154 osoby w okresie do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki, tj. 13,7% nap ywu bezrobotnych. Udzia osób bez zawodu wyniós 48,5% (6.865), natomiast posiadaj cych zawód 51,5% (7.289). W ród nowo zarejestrowanych osób posiadaj cych zawód najliczniej poszukiwali pracy bezrobotni: specjali ci - 3.250 osób (44,6%), a w ród nich: specjali ci ds. administracji i rozwoju (293 osoby), wizytatorzy i specjali ci metod nauczania (269), ekonomi ci (255), nauczyciele gimnazjów i szkó ponadgimnazjalnych 31 31
(197), fizjoterapeuci (185), filozofowie, historycy i politolodzy (163), specjali ci z dziedziny prawa gdzie indziej niesklasyfikowani (127), filolodzy i t umacze (122), in ynierowie ds. przemys u i produkcji (92), in ynierowie budownictwa (91), specjali ci ds. ochrony rodowiska (78), in ynierowie in ynierii rodowiska (76). Drug grup tworzyli technicy i inny redni personel - 1.649 osób (22,6%), : 340 redniego personelu ds. statystyki i dziedzin pokrewnych, 174 techników mechaników, 133 dietetyków i ywieniowców, 121 techników budownictwa, 171 techników wsparcia informatycznego i technicznego oraz 74 techników elektroników. W ród pracowników us ug i sprzedawców bez pracy pozostawa o 1.080 osób (14,8%), z tego: 374 sprzedawców sklepowych (ekspedientów), 285 fryzjerów, 215 kucharzy oraz 40 kelnerów. Nap yw bezrobotnych w pozosta ych grupach zawodowych wyniós : - robotnicy przemys owi i rzemie lnicy 939 (12,9%), - pracownicy biurowi 303 ( 4,2%), - operatorzy i monterzy maszyn i urz dze 51 ( 0,7%), - rolnicy, ogrodnicy, le nicy i rybacy 17 osób ( 0,2%). W porównaniu do 2010 roku liczba nowo zarejestrowanych bezrobotnych w omawianej populacji zmniejszy a si o 4.881 osób (o 25,6%). Zmniejszy a si zarówno liczba bezrobotnych bez zawodu o 2.811 (o 29,1%), jak i posiadaj cych zawód o 2.070 (o 22,1%). Na koniec 2011 roku w ewidencji urz dów pracy pozostawa y 5.654 osoby w okresie do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki (6,8% ogó u bezrobotnych). Wi kszo w tej grupie stanowi y - 55,9% (3.161 osób). W omawianej populacji pracy poszukiwa y 2.973 osoby posiadaj ce zawód (52,6% ogó u grupy) oraz 2.681 osób bez zawodu (47,4%). Na przestrzeni 2011 roku grupa bezrobotnych do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki zwi kszy a si o 72 osoby (o 1,3%). Liczba bezrobotnych bez zawodu wzros a (o 277 osób), za populacja posiadaj cych zawód zmniejszy a si (o 205). Na koniec 2011 roku najliczniej reprezentowane by y osoby z wysokimi kwalifikacjami zawodowymi. Grupa specjalistów wynios a 1.079 bezrobotnych, tj. 36,3% posiadaj cych zawód. Udzia kobiet wyniós 69,5% (750 osób). Najwi ksze bezrobocie dotyczy o: specjalistów ds. administracji i rozwoju - 105 osób (9,7% tej grupy), wizytatorów i specjalistów metod nauczania - 102 (9,5%), ekonomistów 32 32
- 67 (6,2%), filozofów, historyków i politologów - 66 (6,1%), nauczycieli gimnazjów i szkó ponadgimnazjalnych - 62 (5,7%), fizjoterapeutów - 58 (5,4%), specjalistów z dziedziny prawa gdzie indziej niesklasyfikowanych - 51 (4,7%). Drug grup byli bezrobotni technicy i inny redni personel - 781 osób, którzy stanowili 26,3%. W grupie tej stanowi y wi kszo - 50,6% (395 osób). W ród techników i innego redniego personelu najwi cej pozostawa o: redniego personelu ds. statystyki i dziedzin pokrewnych - 161 osób (20,6% tej grupy), techników wsparcia informatycznego i technicznego - 84 (10,8%), techników mechaników - 80 (10,2%), dietetyków i ywieniowców - 69 (8,8%), techników budownictwa - 63 (8,1%). W grupie osób w okresie do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki bezrobotni specjali ci i technicy stanowili cznie 62,6% ogó u posiadaj cych zawód. W grupie pracowników us ug i sprzedawców pracy poszukiwa o 485 osób (16,3%), : 156 sprzedawców sklepowych /ekspedientów/ (32,2% ogó u grupy), 153 fryzjerów (31,5%) oraz 100 kucharzy (20,6%). Wi kszo stanowi y - 80,8% (485 osób). W ród robotników przemys owych i rzemie lników zarejestrowane by y 462 osoby (tj. 15,5% posiadaj cych zawód), : 101 mechaników pojazdów samochodowych (21,9% tej grupy), 72 piekarzy, cukierników i pokrewnych (15,6%), 40 robotników budowlanych robót wyko czeniowych i pokrewnych gdzie indziej niesklasyfikowanych (8,7%) oraz 36 murarzy (7,6%). W grupie zdecydowanie przewa ali m czy ni - 83,5% (386 osób). Ponadto zarejestrowanych by o 134 pracowników biurowych (4,5%), 27 operatorów i monterów maszyn i urz dze (0,9%) oraz 5 rolników, ogrodników, le ników i rybaków (0,2%). Ponadto w 2011 roku zarejestrowa o si 4.338 osób, które uko czy y szko wy sz, do 27 roku ycia, 3.071 kobiet (70,8%). Udzia tej grupy w nap ywie bezrobotnych wyniós 4,2%. Z tytu u podj cia pracy wy czono 1.560 osób, 1.082, czyli 69,4% analizowanej populacji. Na koniec grudnia 2011 roku w ewidencji powiatowych urz dów pracy pozostawa o 1.535 osób z omawianej populacji (1,8% ogó u), tj. o 118 osób (o 7,1%) mniej ni na koniec 2010 roku. Udzia kobiet wyniós 70,6% (1.083 osoby). 33 33