ZAŁ. NR 7.4. SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU dla: REMONTÓW BIEśĄCYCH W ZAKRESIE ROBÓT INSTALACYJNYCH SIECI WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH WOD.-KAN., INSTALACJI CIEPŁEJ WODY UśYTKOWEJ ORAZ USUWANIA AWARII W OBIEKTACH URZĘDU MIEJSKIEGO WROCŁAWIA. Przed rozpoczęciem realizacji robót naleŝy stwierdzić, czy obiekty odpowiadają warunkom zgodnym z przepisami bezpieczeństwa pracy do prowadzenia przedmiotowych robót. Przed przystąpieniem do prac naleŝy sprawdzić elementy budowlano-konstrukcyjne mające wpływ na montaŝ urządzeń instalacji wod.-kan. i c.o. Przewody wodociągowe, kanalizacyjne oraz wody zimnej, ciepłej i cyrkulacji naleŝy prowadzić po ścianach wewnętrznych. W przypadkach technicznie uzasadnionych dopuszcza się prowadzenie przewodów po ścianach zewnętrznych pod warunkiem zabezpieczenia ich przed ewentualnym zamarzaniem i wykraplaniem pary wodnej (izolowanie cieplne przewodów). Natomiast rurociągi poziome w instalacjach wewnętrznych centralnego ogrzewania naleŝy prowadzić ze spadkiem wynoszącym co najmniej 5 od najdalszego pionu lub odbiornika ciepła w przypadku rozdziału dolnego oraz od pionu wznośnego do najdalszego pionu opadowego w odniesieniu do rurociągów z rozdziałem górnym. W wyjątkowych przypadkach, np. przy braku miejsca dla zachowania tego spadku przy znacznej rozciągłości budynku, szczególnie przy rozdziale górnym dopuszcza się stosowanie spadku 3. Warunkiem koniecznym jest w tym przypadku zapewnienie zgodności kierunku przepływu wody i powietrza. W instalacjach, w których grzejniki podłączone są bezpośrednio do poziomych przewodów znajdujących się na jednej kondygnacji, poziome odcinki tych przewodów między pionami zasilającym i powrotnym mogą być układane bez spadku, jeśli prędkość wody zapewnia ich odpowietrzenie do grzejników lub pionu. W najniŝszych punktach instalacji c.o naleŝy zapewnić moŝliwość spuszczenia wody, natomiast w punktach najwyŝszych moŝliwość odpowietrzenia. Rurociągi poziome prowadzone przy ścianach na poddaszach lub w kanałach powinny spoczywać na podporach ruchomych usytuowanych w odstępach co najmniej 2,2m. Jako podpory ruchome moŝna traktować zawieszenia, wsporniki do rur, przesuwane uchwyty do muru oraz prawidłowo wykonane w tulei przejścia przez przegrody umoŝliwiające osiowy ruch rurociągu. Piony instalacji co naleŝy prowadzić prosto bez załamań. W przypadku konieczności wykonania odsadzki jej łuki powinny mieć promień wynoszący nie mniej niŝ 5 średnic pionu, a odcinek poziomy powinien być prowadzony ze spadkiem co najmniej 5% zapewniającym prawidłowe odpowietrzenie i odpowietrzenie pionu. Rurociągi pionowe naleŝy prowadzić tak, aby ich maksymalne odchylenie od pionu nie przekraczało 1cm na jedną kondygnację. Odległość między osią pionu prowadzonego po wierzchu a powierzchnią ściany powinna wynosić: - 35 mm dla rur o Ø do 32mm - 40 mm dla rur o Ø do 40mm Dopuszczalne odchylenie (+/- ) 5mm. W przypadku pionów prowadzonych po wierzchu ścian, obejścia pionów gałązkami (tzw. oczka ) naleŝy wykonać od strony pomieszczenia. Gałązki grzejnikowe zasilające i powrotne naleŝy montować ze spadkiem nie mniejszym niŝ 2%. W ogrzewaniach wodnych z odpowietrzeniem pionów gałązki zasilające powinny mieć spadek w kierunku od pionu do grzejników, a powrotne od grzejników do pionu. W ogrzewaniach wodnych z indywidualnym odpowietrzeniem grzejników dopuszcza się układanie obu gałązek ze spadkiem w kierunku pionu. Wszystkie rurociągi instalacji, które znajdują się w pomieszczeniach nieogrzewanych (na poddaszach, piwnicach, w klatkach, itd.) muszą być zaizolowane. Odstęp dowolnego grzejnika od ściany bocznej we wnęce, od strony gałązki przyłącznej, nie moŝe być mniejszy niŝ 25cm. Grzejniki członowe naleŝy ustawiać na wspornikach oraz przymocować dodatkowo do ściany uchwytami. Jeden wspornik powinien przypadać na 5 członów grzejnika 1/5
Ŝeliwnego lub na 7 członów grzejnika stalowego, lecz nie mniej niŝ 2 wsporniki i 1 uchwyt na grzejnik. Grzejnik naleŝy łączyć z gałązkami w sposób umoŝliwiający ich montaŝ i demontaŝ bez uszkodzenia gałązek i ścian. Przy grzejnikach naleŝy zamontować zawory termoregulacyjne na gałązkach zasilających, natomiast na gałązkach powrotnych zawory odcinające. Do niezbędnego minimum naleŝy ograniczyć spuszczanie wody ze zładów i pionów c.o przy wymianie gałązek grzejnikowych i grzejników. Do tego typu prac naleŝy uŝywać zamraŝarki do rur. Po wykonaniu robót remontowych w zakresie instalacji c.o. naleŝy przeprowadzić badanie szczelności na zimno i na gorąco. Badania szczelności na zimno nie przeprowadzać przy temperaturze zewnętrznej poniŝej 0ºC. Ciśnienie próbne powinno być wyŝsze od ciśnienia roboczego o 2 bary. NaleŜy je utrzymywać przez 30 minut. Wynik próby naleŝy uznać za pozytywny, jeŝeli manometr nie wykaŝe spadku ciśnienia oraz nie wystąpią na instalacji przecieki i roszenie. Badanie szczelności i działania instalacji c.o. na gorąco naleŝy przeprowadzić po uzyskaniu pozytywnego wyniku próby szczelności na zimno i usunięciu ewentualnych usterek. Przed przystąpieniem do próby działania instalacji c.o. w stanie gorącym budynek powinien być ogrzewany co najmniej 3 doby. Podczas próby szczelności na gorąco naleŝy dokonać oględzin wszystkich połączeń, uszczelnień, armatury itp. oraz skontrolować zdolność kompensacyjną rurociągów; wszystkie zauwaŝone nieszczelności i inne usterki naleŝy usunąć. Przewody wody zimnej, ciepłej i cyrkulacji oraz kanalizacji sanitarnej mogą być prowadzone w obudowanych węzłach sanitarnych, przy czym naleŝy zapewnić dostęp do wszystkich zaworów odcinających odgałęzienia. Przewody w bruzdach powinny mieć izolację cieplną oraz powietrzną nie mniejszą niŝ 2cm. Niedopuszczalne jest wypełnianie przestrzeni bruzd materiałami budowlanymi. Zakrycie bruzd powinno nastąpić po dokonaniu odbioru częściowego instalacji wod.-kan. Powierzchnia przewodów ciepłej i zimnej wody prowadzonych w bruzdach powinna być zabezpieczona przed tarciem o ścianki bruzd przez owinięcie papierem. Instalacje wodociągowe i kanalizacyjne wykonywane z rur PCW i innych tworzyw sztucznych (np. polipropylenu) o podobnych właściwościach powinny być: - prowadzone w odległości min. 10 cm od rurociągów cieplnych mierząc od powierzchni rur. W przypadku gdy odległość ta jest mniejsza niŝ 10 cm, naleŝy zastosować izolację cieplną. Przewody naleŝy równieŝ izolować, gdy działanie dowolnego źródła ciepła mogłoby spowodować podwyŝszenie temperatury rurociągu. W przewodach wodociągowych powyŝej +30 o C, w przewodach kanalizacyjnych powyŝej +45 o C. Nie wolno prowadzić przewodów wodociągowych, kanalizacyjnych i ciepłej wody powyŝej przewodów elektrycznych. Odległość zewnętrznej powierzchni rury wodociągowej lub jej izolacji od ściany stropu albo podłogi powinna wynosić co najmniej: dla przewodów o średnicy 25mm 3cm, o średnicach 32 50mm 5cm, o średnicach 65 80mm 7cm, o średnicy 100mm 10cm. Minimalna odległość przewodów wody zimnej i ciepłej od przewodów elektrycznych powinna wynosić 10cm. Przewody naleŝy mocować do elementów konstrukcji budynków za pomocą uchwytów lub wsporników. Konstrukcja uchwytów lub wsporników powinna zapewnić łatwy i trwały montaŝ instalacji, odizolowanie od przegród budowlanych i ograniczenie rozprzestrzeniania się drgań i hałasów w przewodach i przegrodach budowlanych. Pomiędzy przewodem a obejmą uchwytu lub wspornika naleŝy stosować podkładki elastyczne. Konstrukcja uchwytów stosowanych do mocowania przewodów poziomych powinna zapewnić swobodne przesuwanie się rur. Podejścia wody zimnej i ciepłej powinny być dodatkowo mocowane przy punktach poboru wody. Niedopuszczalne jest bezpośrednie połączenie wodne przewodów wodociągowych wody pitnej lub ciepłej z siecią przewodów zasilanych z innych źródeł. Niedopuszczalne jest bezpośrednie połączenie wodne przewodów wodociągowych z przyborami sanitarnymi, kotłami i instalacjami centralnego ogrzewania oraz urządzeniami przemysłowymi. Przewody wodociągowe prowadzone przez pomieszczenia nieogrzewane lub o znacznej zawartości pary wodnej, naleŝy izolować przed zamarzaniem lub wykraplaniem pary na zewnętrznej powierzchni rur. 2/5
MATERIAŁY Wszystkie elementy instalacji wody zimnej, ciepłej i cyrkulacji, które mogą stykać się bezpośrednio z wodą pitną, powinny być wykonane z materiałów nie wpływających ujemnie na jakość wody i mieć świadectwo o dopuszczeniu do stosowania wydane przez jednostkę upowaŝnioną przez Ministra Zdrowia. Wewnętrzne i zewnętrzne instalacje wody zimnej naleŝy wykonywać z rur stalowych ocynkowanych i łączonych za pomocą gwintowanych ocynkowanych łączników z Ŝeliwa ciągliwego, rur i łączników z tworzywa (np. nieplastikowanego polichlorku, winylu, polietylenu) rur i łączników z miedzi i stopów miedzi, lub rur i łączników ze stali stopowej. Wewnętrzne instalacje ciepłej wody naleŝy wykonywać z materiałów o odporności korozyjnej dostosowanej do stopnia agresywności wody. Dla wód korozyjnych naleŝy stosować rury i łączniki z miedzi i stopów miedzi, rury ze stali odpornych na korozję lub tworzyw sztucznych np. polietylenu. Rurociągi instalacji c.o. naleŝy łączyć ze sobą przez spawanie. Grzejniki Ŝeliwne członowe naleŝy przed montaŝem oczyścić wewnątrz przez przepłukanie gorącą wodą. Grzejniki aluminiowe członowe nie mogą być stosowane w instalacjach wewnętrznych ogrzewania wodnego w pomieszczeniach, w których występują Ŝrące gazy lub opary. Grzejników stalowych członowych płytowych oraz konwektorów nie wolno montować w pomieszczeniach o znacznej wilgotności względnej powietrza oraz w środowisku agresywnym (np. akumulatorownie). W instalacjach wody zimnej i ciepłej niedopuszczalne jest łączenie rur stalowych ocynkowanych przez spawanie. NaleŜy dąŝyć do stosowania materiałów jednorodnych. Wewnętrzne przewody kanalizacyjne naleŝy wykonywać z rur Ŝeliwnych bezciśnieniowych, z tworzyw bezciśnieniowych, kamionkowych zwykłych lub kwasoodpornych. Dobór materiałów powinien być uzaleŝniony od temperatury i stopnia agresywności ścieków. Przewody (podejścia) odprowadzające ścieki od przyborów sanitarnych lub urządzeń przemysłowych do pionów spustowych powinny być wykonane w zasadzie z tych samych materiałów co piony spustowe. Połączenia rur kanalizacyjnych naleŝy uszczelnić sznurem czarnym i białym dokładnie ubitym ołowiem. Minimalne średnice przewodów kanalizacyjnych powinny wynosić 100mm od pojedynczych misek ustępowych, 150mm od 2 i więcej misek ustępowych. Minimalne podejście do przyborów sanitarnych powinno wynosić 50mm od pojedynczego zlewu, umywalki, pisuaru lub wpustu podłogowego, 75mm od kilku zlewów, umywalek, pisuarów i wpustów podłogowych. Najmniejsze dopuszczalne spadki poziomych przewodów kanalizacyjnych w zaleŝności od średnicy przewodu wynoszą: dla przewodu średnicy 100mm 2,5 %, o średnicy 150mm 1,5 %, o średnicy 200mm 1,0 %. Na przewodach z PCW naleŝy stosować co najmniej jedno mocowanie stałe zapewniające przenoszenie obciąŝeń rurociągu. Wszystkie elementy przewodów spustowych powinny być mocowane niezaleŝnie. Przewody kanalizacyjne poziome naleŝy równieŝ wyposaŝyć w rewizje lub czyszczaki. Przewody spustowe naleŝy wyprowadzić jako rury wentylacyjne ponad dach powyŝej okien i drzwi prowadzących do pomieszczeń znajdujących się w odległości nie mniejszej niŝ 4m od tych przewodów. Rury wentylacyjne powinny tworzyć w zasadzie pionowe przedłuŝenie przewodów spustowych. Górna część rury wentylacyjnej poniŝej dachu w odległości 0,5m od jego powierzchni powinna mieć powiększoną średnicę stosunku do średnicy pionu spustowego. Rura wentylacyjna powinna być wyprowadzona ponad dach na wysokość 0,5 1,0m. Miski ustępowe i bidety naleŝy mocować do posadzek w sposób zapewniający łatwy demontaŝ i właściwe ich uŝytkowanie. Przybory i urządzenia łączone z urządzeniami kanalizacyjnymi naleŝy wyposaŝyć w indywidualne zamknięcie wodne (syfony). Zlewy naleŝy umieszczać na wysokości 0,50 0,60m nad posadzkę. Umywalki naleŝy umieszczać na wysokości 0,75 0,80m nad posadzką. Miski ustępowe i pisuary powinny być wyposaŝone w urządzenia spłukujące. Urządzenia kanalizacyjne przyjmujące ścieki zanieczyszczone osadami lub błotem powinny mieć osadniki lub studzienki osadowe. Zawory przelotowe z kurkiem spustowym naleŝy zainstalować w najniŝszych punktach instalacji oraz na kaŝdym pionie wodociągowym. Armatura spustowa powinna być zaopatrzona w złączkę do węŝa w sposób umoŝliwiający kierowanie usuwanej wody do kanalizacji. 3/5
Zawory te powinny być zlokalizowane w miejscach łatwo dostępnych. Na kaŝdym odgałęzieniu przewodu doprowadzającego wodę zimną lub ciepłą naleŝy w miejscu łatwo dostępnym zainstalować zawór przelotowy. Zawory czerpalne do zlewów oraz baterie ścienne do umywalek, zmywaków i zlewozmywaków montować 0,25 0,35m nad przyborem. Armatura powinna odpowiadać warunkom pracy (ciśnienie, temperatura) instalacji, w której jest zainstalowana. Armaturę na przewodach naleŝy tak instalować, Ŝeby kierunek przepływu wody instalacyjnej był zgodny z oznaczeniem kierunku przepływu na armaturze. Przed przystąpieniem do badania szczelności wodą, instalacja wodociągowa (lub jej część) podlegająca badaniu, powinna być skutecznie wypłukana wodą. Czynność tę naleŝy wykonywać przy dodatniej temperaturze zewnętrznej. Po stwierdzeniu gotowości zładu do podjęcia badania szczelności naleŝy podnieść ciśnienie w instalacji za pomocą pompy, kontrolując jego wartość w najniŝszym punkcie instalacji. Wartość ciśnienia próbnego naleŝy przyjmować w wysokości półtora krotnego ciśnienia roboczego, lecz nie mniej niŝ 10 barów a badanie przeprowadzić w czasie 30 minut. Wynik próby naleŝy uznać za pozytywny, jeŝeli manometr nie wykaŝe spadku ciśnienia. Badania instalacji ciepłej wody naleŝy wykonać dwukrotnie: raz napełniając instalację wodą zimną, drugi raz wodą o temperaturze 55 o C. Podczas drugiej próby naleŝy sprawdzić zachowanie się wydłuŝek, punktów stałych i przesuwnych. Próbę szczelności na gorąco przeprowadza się na ciśnienie wodociągowe. Szczelność podejść i pionów odprowadzających ścieki bytowe bada się obserwując swobodny przepływ wody odprowadzanej z losowo wybranych przyborów sanitarnych. Przewody odpływowe naleŝy napełnić wodą do poziomu powyŝej kolana łączącego te przewody z pionem. Odbiór robót. Badania i odbiory poszczególnych instalacji naleŝy przeprowadzić zgodnie z Warunkami technicznymi wykonania i odbioru wydanymi przez COBRTI INSTAL: - instalacja wodociągowa zeszyt nr 7, lipiec 2003r. - instalacja kanalizacji sanitarnej zeszyt nr 12, wrzesień 2006r. - instalacja co zeszyt nr 6, wrzesień 2006r. Instalacje powinny być przedstawione do odbioru technicznego-końcowego po spełnieniu następujących warunków: - zakończono wszystkie roboty montaŝowe przy instalacjach, łącznie z wykonaniem izolacji cieplnej, - instalacje wypłukano i napełniono wodą, - dokonano badań odbiorczych, z których wszystkie zakończyły się wynikiem pozytywnym. Przy odbiorze końcowym instalacji naleŝy przedstawić następujące dokumenty: - obmiary powykonawcze, - protokoły odbiorów technicznych częściowych, - protokoły wykonania badań odbiorczych i prób szczelności, - instrukcje obsługi i gwarancji wbudowanych wyrobów. W ramach odbioru końcowego naleŝy sprawdzić wyŝej wymienione dokumenty i uruchomić instalację wod.-kan. oraz c.w.u i cyrkulacji. W szczególności naleŝy skontrolować: - uŝycie właściwych materiałów i elementów urządzenia, - prawidłowość wykonania połączeń, - jakość zastosowania materiałów uszczelniających, - wielkość spadków przewodów, - odległość przewodów względem siebie i przegród budowlanych, - prawidłowość odpowietrzeń, - prawidłowość wykonania podpór przewodów oraz odległość między podporami, - prawidłowość ustawienia wydłuŝek i armatury, - prawidłowość przeprowadzenia wstępnej regulacji, - prawidłowość zainstalowania przyborów sanitarnych, 4/5
- sprawdzić wszystkie spawy na łączach rur c.o., - sprawdzić właściwy montaŝ zaworów przy grzejnikach oraz pod pionami, - sprawdzić właściwy montaŝ elementów grzejnych, - do protokółu odbioru końcowego powinien być załączony protokół prób działania instalacji c.o. w stanie zimnym i gorącym. 5/5