PROJEKT I: ŚCIEŻKA EDUKACYJNA Przedmiotem waszego projektu, może być zaplanowanie trasy wycieczki, podczas której poznacie historię, zabytki przyrody i architektury, ważne społecznie miejsca w waszej okolicy. Co zrobić, aby dobrze zaplanować trasę wycieczki? 1. OKREŚLCIE PRZESTRZEŃ Zaplanujecie orientacyjny obszar, na którym chcecie utworzyć trasę. Zastanówcie się, czy poza wskazanym terenem (jeśli tak to w jakiej odległości od niego), są miejsca warte zobaczenia i opisania. Ustalcie, jaki charakter będzie miała wasza trasa pieszy czy rowerowy. Pamiętajcie: Planując ścieżkę pieszą, o charakterze turystyczno-krajoznawczym, powinniście uwzględnić przestrzeń nie przekraczającą 10 kilometrów, tak by planowany dystans był możliwy do pokonania w trakcie jednodniowej wycieczki; Jeżeli chcecie zaprojektować trasę rowerową, jej długość może zostać zwiększona do kilkudziesięciu kilometrów; 2. WYBIERZCIE TEMAT 1
Jeżeli chcecie, by wasza trasa miała charakter przyrodniczo-edukacyjny, każdy jej przystanek powinien być związany ze światem roślin, zwierząt bądź przyrody nieożywionej. Natomiast jeżeli trasa ma mieć nie tylko charakter ekologiczny, można włączyć jako przystanki lokalne zabytki, historyczne budynki, cmentarze a nawet miejsca ważne dla samych młodych ludzi. Możecie również zaplanować waszą ścieżkę wokół miejsc ważnych dla młodych ludzi, takich które uznajecie za istotne na mapie waszej miejscowości, lub takich które są zaniedbane, a chcielibyście, że nabrały blasku i zostały na nowo odkryte przez mieszkańców/mieszkanki. Pamiętajcie: Tworząc koncepcję trasy zastanówcie się nad tym, czy zamierzacie rozwijać ją wokół jednego konkretnego tematu, na przykład drzew lub ptaków występujących w waszym regionie, czy też wokół szerszego obszaru tematycznego, by w przekrojowy sposób zaprezentować walory przyrodniczokrajoznawcze regionu. Pamiętajcie, że w opisie nie musicie uwzględniać wszystkiego, co znajduje się w istniejących przewodnikach turystycznych po regionie. 3. ZBIERZCIE INFORMACJE Opisywanie własnego otoczenia wydaje się trudne, szczególnie wtedy, gdy mieszka się w danym miejscu od zawsze. Wówczas przestrzeń, w której żyjemy powszednieje i wydaje się nam mało atrakcyjna. By inaczej spojrzeć na swoją okolicę,, możemy wykonać następujące ćwiczenie. Możecie podzielić się na grupy 3-4 osobowe. Każda z grup otrzymuje po jednym z niżej opisanych zadań( zadania te są przykładowe, jeżeli uznacie, że w waszej społeczności jest wiele miejsc tabu i chcielibyście zmienić ich oblicze, to wokół nich postarajcie się wykonać poniższe zadania) : odnalezienie najstarszych obiektów przyrodniczych,kulturowych, społecznych w waszej społeczności lokalnej ; stworzenie listy najstarszych budynków w okolicy; 2
odnalezienie lub spisanie znanych uczniom/uczennicom opowiadań i legend dotyczących historii miejscowości; analiza treści przewodników, książek, artykułów prasowych opisujących walory społeczne, przyrodnicze, historyczne regionu; znalezienie najwyższych wzniesień i punktów widokowych w regionie i sporządzenie opisu krajobrazu, widocznego z ich szczytu; odnalezienie w materiałach powstałych w trakcie badań miejsc ważnych z punktu widzenia mieszkańców/mieszkanek społeczności lokalnej; opis miejscowości z użyciem określeń z przedrostkiem naj (najstarszym mieszkańcem, największą atrakcją, najładniejszym parkiem, najbardziej przyjaznym młodzieży miejscem naszej miejscowości jest ); opis miejscowości z użyciem określenia tylko u nas (tylko u nas przetrwała tradycja, tylko u nas mieszka osoba ciągle zajmująca się...). Po wykonaniu zadania, zaprezentujcie na forum grupy wyniki poszukiwań. W oparciu o zgromadzoną wiedzę i zdefiniowany temat trasy wycieczki, zaproponujcie miejsca, które powinny się znaleźć w waszej ścieżce edukacyjnej. 4. STWÓRZCIE LISTĘ PRZYSTANKÓW Planując wybór miejsc wartych zobaczenia i opisania, mamy różne pomysły na to, co powinno zostać uwzględnione jako osobny przystanek na trasie. Pretekstem do ustanowienia przystanku może być zarówno cały park, aleja, rynek miasta, jak również pojedyncza roślina, głaz lub kapliczka. Liczba przystanków powinna uwzględniać długość trasy oraz liczbę zgromadzonych na niej atrakcji. O tym, czy dany obiekt powinien znaleźć się na trasie waszej wycieczki, pomogą wam odpowiedzi na następujące pytania: Czy przystanek jest atrakcyjny, unikatowy, ciekawy? Czy można opowiedzieć o nim ciekawą historię? Czy jest niepowtarzalny? Czy można zaplanować wokół niego jakieś działanie? Czy jest łatwo dostępny? 3
Czy nie ma żadnych przeciwwskazań, by odwiedzali go inni (np. znajduje się na posesji prywatnej)? Czy droga między poszczególnymi przystankami nie jest niebezpieczna (np. droga szybkiego ruchu, brak pobocza)? 5. ZGŁĘBIAJCIE WIEDZĘ Kolejnym krokiem przy tworzeniu trasy Waszej ścieżki, będzie pogłębienie wiedzy o miejscach, które na nią wpisaliście. Można to zrobić poprzez: gromadzenie informacji na podstawie analizy przewodników, folderów turystycznych, prasy lokalnej, spotkań i rozmów z ludźmi, którzy znają historię miejsc i mają różne perspektywy przeprowadzenie wywiadów z mieszkańcami, którzy mogą opowiedzieć wam ciekawą historię na temat danego miejsca, obiektu; kompletowanie wiedzy za pomocą Internetu, książek i albumów dostępnych w bibliotece. 6. OZNAKUJCIE TRASĘ Zastanówcie się, czy interesuje was oznakowanie wyznaczonej trasy. Jeśli chcecie to zrobić, powinniście uwzględnić następujące wskazówki: Zaplanujcie wykonanie przynajmniej jednej tablicy informacyjnej z mapą prezentującą całość ścieżki. Najłatwiej ustawić ją na terenie należącym do szkoły lub na początku trasy. Oczywiście możecie zdecydować się na taki rodzaj ścieżki, w której nie będziecie je oznakowywali za pomocą tablicy informacyjnej a np. będziecie chcieli wybrać niestandardowy sposób na jej oznakowanie i promocję, np. stworzenie punktów waszej ścieżki na stronie internetowej waszego projektu lub stworzenie specjalnych ekologicznych ulotek informujących o waszej ścieżce, które będziecie rozdawać przy okazji rożnych imprez Planując znakowanie trasy w terenie, warto porozumieć się z organizacją zajmującą się promocją regionu: lokalnym oddziałem PTTK, samorządem czy leśnictwem w sprawie możliwości wytyczenia jej przebiegu oraz odpowiedniego oznakowania. 4
Decydując się na usytuowanie przystanku i postawienie tam tablicy informacyjnej, dowiedzcie się, kto jest właścicielem terenu, przez który będzie przebiegać trasa i czy trzeba pozyskać zgodę na jego ustawienie. Przeanalizujcie, czy wskazany przystanek na trasie jest dostępny o każdej porze dnia, tygodnia lub roku. Jeśli nie, informacje o czasowej dostępności powinniście zamieścić w odpowiednich materiałach, jeśli takie przygotowujecie. 7. WYPROMUJCIE TRASĘ ŚCIEŻKI EDUKACYJNEJ Jeśli chcecie, by z waszej trasy korzystały inne osoby, potrzebna jest promocja. O stworzonej trasie możecie informować sami bądź zwrócić się o pomoc do innych instytucji, np. do samorządu. Sposoby na promowanie trasy ( tylko kilka na pewno możecie stworzyć swoje własne): opracowanie ulotki informacyjnej z miejscami i schematem trasy. Ulotki mogą być dystrybuowane w szkole, punktach informacji turystycznej, bibliotekach, domach kultury, wśród mieszkańców/mieszkanek waszej miejscowości, w siedzibie samorządów oraz innych miejscach, gdzie mogą je pobrać odwiedzający trasę. Ulotkę możecie przygotować samodzielnie i wydrukować na drukarce w szkole; przygotowanie tablicy informacyjnej, prezentującej trasę. Tablicę można ustawić przed szkołą lub w miejscu, gdzie będzie dostępna dla użytkowników trasy; opracowanie strony internetowej o ścieżce edukacyjnej; do wytyczonej trasy można przygotować materiały, które uatrakcyjnią korzystanie z niej, takie jak rebusy, gry terenowe i planszowe itp. Pamiętajcie! Promocja ścieżki może być efektywniejsza, jeśli zadbacie o wizualną stronę całego przedsięwzięcia. Zróbcie zdjęcia wszystkich przystanków na trasie lub nakręćcie film zachęcający do wybrania się na wycieczkę po wytyczonej przez was ścieżce. Przykład 5
Uczniowie i uczennice Szkoły Podstawowej w Łabuniach zorganizowali kilkugodzinny rajd rowerowy na terenie swojej gminy. Trasa wycieczki miała ok. 33 km długości i obejmowała swym zasięgiem wszystkie najpiękniejsze miejsca w okolicy. Przystanki na trasie: 1. Pałac Zamoyskich wraz z założeniem parkowym, kurhanem powstańców z 1863 oraz cmentarzem na planie koła. 2. Rezerwat roślinności stepowej Łabunie. 3. Uroczysko Dąbrowa. 4. Źródło Łabuńki i obszary NATURA 2000, urocze zwłaszcza wiosną,. 5. Źródła (pozostałość po bombardowaniu) oraz tajemnicza Bezednia. 6. Figura św. Jana Nepomucena na cmentarzu parafialnym oraz miejsce pamięci. 7. Kościół MB Szkaplerznej i św. Dominika z 1605 roku. 8. Stawy gospodarstwa rybnego Topornica (teren prywatny), wejście za pozwoleniem, po uprzednim zgłoszeniu. 9. Krzyż upamiętniający bitwę z Bolszewikami w 1920 roku. 10. Kapliczka ze św. Janem Nepomucenem. 11. Lokalne muzeum, a w nim: olejarnia świąteczna, pokazy tłoczenia oleju. 12. Źródło (kolejne z licznych zasilających Łabuńkę i stawy hodowlane). 13. Aleja zabytkowych lip. 14. Kolejna figura św. Jana Nepomucena 15. Dawna gorzelnia (obecnie klub dyskotekowy). 16. Szkoła - tu rozpoczęła się i zakończyła wędrówka. Uczestnicy wycieczki, w czasie wyprawy mieli okazję poznać i zobaczyć niezwykłe zabytki oraz ciekawe okazy fauny i flory. Jazda rowerem okazała się nie lada przygodą, dlatego też zachęcają wszystkich do korzystania z tego środka lokomocji oraz pokonania wyznaczonej przez siebie trasy. Okolice Łabunia są naprawdę piękne! Informacje na podstawie strony internetowej Centrum Edukacji Obywatelskiej: http://www.ceo.org.pl/portal/b_ekotrasy_doc?docid=56928 6