NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w KRAKOWIE 30-038 KRAKÓW, ul. Łobzowska 67 (0-12) 633 77 22, 633 77 24, 633 37 09 Fax (0-12) 633 74 55

Kraków, dnia stycznia 2009 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w KRAKOWIE 30-038 KRAKÓW, ul. Łobzowska 67 (0-12) 633 77 22, 633 77 24, 633 37 09 Fax (0-12) 633 74 55 P/08/023 LKR-41018-1/08 Pan Grzegorz Mróz p.o. Naczelnika Urzędu Skarbowego Kraków-Stare Miasto ul. Grodzka 65 31-001 Kraków Wystąpienie pokontrolne Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (j.t. Dz. U. z 2007 r. nr 231, poz. 1701), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie przeprowadziła kontrolę Urzędu Skarbowego Kraków Stare Miasto (zwanego dalej Urzędem Skarbowym ), której przedmiotem było egzekwowanie zaległości podatkowych i niepodatkowych. Kontrolą objęto zaległości występujące w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 30 czerwca 2008 r. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym dnia 27 listopada 2008 r. oraz omówione w dniu 15 grudnia 2008 r. na naradzie pokontrolnej, NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Naczelnikowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność Urzędu Skarbowego w zakresie objętym kontrolą, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości. PowyŜszą ocenę ogólną uzasadniają następujące oceny cząstkowe: 1. NIK zwraca uwagę na wzrost stanu zaległości netto z tytułu podatków i opłat stanowiących dochody budŝetu państwa (łącznie z udziałami jednostek samorządu

2 terytorialnego w podatkach dochodowych) z 53.985,9 tys. zł na koniec I półrocza 2007 r. do 69.876,3 tys. zł na koniec I półrocza 2008 r., tj. o 29,4%. Równocześnie w ww. okresie udział zaległości netto w zrealizowanych wpływach z powyŝszych tytułów wzrósł z 12,4% do 14,8%. Zaległości netto z tytułów stanowiących dochody budŝetu państwa wzrosły równieŝ w latach 2006 2007 z 55.686,6 tys. do 62.301,2 tys. zł, tj. o 11,9%. 2. Analiza 4 z 6 objętych kontrolą postępowań zabezpieczających wykonanie zobowiązań podatkowych na majątku podatników wykazała, Ŝe 3 postępowania kontrolne prowadzone były przez Urząd Kontroli Skarbowej w Krakowie, który nie skierował wniosków o dokonanie zabezpieczeń majątkowych przed wydaniem decyzji wymiarowych, a w kolejnym postępowaniu prowadzonym przez Urząd Skarbowy nie wystąpiły przesłanki pozwalające na dokonanie zabezpieczenia w trybie art. 33 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 8, poz. 60 ze zm.). W toku postępowań egzekucyjnych prowadzonych wobec majątku wskazanych powyŝej zobowiązanych nie zostały ujawnione składniki majątku pozwalające na dokonanie zabezpieczeń, o których mowa w art. 164 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz. U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954 ze zm.). ZastrzeŜenia NIK budzi sposób prowadzenia kolejnego postępowania zabezpieczającego objętego analizą. W toku tego postępowania nie wystąpiły przesłanki do zastosowania zabezpieczenia majątkowego przed terminem płatności zobowiązań podatkowych na podstawie cyt. przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Natomiast w toku postępowań egzekucyjnych prowadzonych wobec majątku tego zobowiązanego, w związku z zaległościami w podatku od towarów i usług za miesiące: luty i marzec 2007 r. oraz styczeń, marzec, kwiecień i maj 2008 r. w łącznej kwocie 1.425,9 tys. zł (stan na dzień 30 czerwca 2008 r.), Naczelnik Urzędu Skarbowego nie dokonał zabezpieczenia naleŝności pienięŝnych, pomimo ujawnienia składników majątku zobowiązanego pozwalających na zastosowanie takiego zabezpieczenia (lokal mieszkalny z dwoma garaŝami, współwłasność w nieruchomości gruntowej oraz 2 pojazdy mechaniczne). Dopiero w dniu 16 września 2008 r., tj. w trakcie niniejszej kontroli NIK, zostały skierowane do sądu 2 wnioski o wpis hipotek przymusowych o łącznej wartości przedmiotu Ŝądania 426,5 tys. zł na nieruchomościach stanowiących własność lub współwłasność zobowiązanego. PowyŜsze wnioski zostały podpisane przez Rafała CzyŜa Zastępcę Naczelnika Urzędu Skarbowego, który zgodnie z 9 ust. 6 pkt 2 lit. b) części A Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Skarbowego jest odpowiedzialny za koordynację i nadzór m.in. nad pracą Działu Egzekucyjnego tego Urzędu. Równocześnie,

3 na podstawie postanowień 3 ust. 8 pkt 2 lit. c) części B Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Skarbowego Marcin Wachowicz Kierownik Działu Egzekucyjnego tego Urzędu uprawniony jest do ostatecznej aprobaty i wydania postanowień w sprawach dotyczących prowadzonych postępowań egzekucyjnych i zabezpieczających. W ocenie NIK dokonanie zabezpieczenia na majątku zobowiązanego było w ww. przypadku zasadne m.in. z uwagi na rodzaj działalności prowadzonej przez podatnika (mieszczącej się w 2 obszarach ryzyka zdefiniowanych w Krajowym Planie Dyscypliny Podatkowej na 2008 r.) oraz rozbieŝności pomiędzy kwotami wykazanymi przez podatnika w informacjach podsumowujących VAT-UE, a wartościami transakcji zadeklarowanymi przez kontrahentów z krajów UE. PowyŜsze okoliczności były m.in. przyczyną skierowania w 2008 r. przez Naczelnika Urzędu Skarbowego 2 wniosków o ujęcie podatnika w planach kontroli Urzędu Kontroli Skarbowej w Krakowie. Podkreślić naleŝy, Ŝe w powyŝszym przypadku zaległości podatkowe były skutecznie egzekwowane z zajętego rachunku bankowego zobowiązanego. Do dnia 4 września 2008 r. z zajętego rachunku bankowego wyegzekwowano 2.126,9 tys. zł naleŝności głównych z tytułu zaległości dłuŝnika w podatku od towarów i usług za okres od września 2007 r. do maja 2008 r. (tj. równieŝ za okresy nie objęte analizą w toku niniejszej kontroli NIK). NIK negatywnie ocenia sposób prowadzenia przez Urząd Skarbowy ostatniego z poddanych analizie postępowań zabezpieczających, którym objęto naleŝności w podatku od towarów i usług za 2002 r. w łącznej kwocie 1.686,3 tys. zł. W toku powyŝszego postępowania doszło do szeregu nieprawidłowości, które mogą znacząco ograniczyć moŝliwości skutecznego dochodzenia przez organ egzekucyjny naleŝności od zobowiązanego. Postępowanie zabezpieczające na majątku wskazanego powyŝej podatnika prowadzone było w związku z wnioskiem Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Krakowie z dnia 18 kwietnia 2006 r. Dnia 25 maja 2006 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego wydał na podstawie art. 33 1 i 2 cyt. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa decyzję o zabezpieczeniu na majątku podatnika w łącznej kwocie 1.686,3 tys. zł, z czego 1.097,3 tys. zł stanowiła przybliŝona kwota zaległości podatkowej, a 589,0 tys. zł odsetki za zwłokę (zwrotne potwierdzenie odbioru wymienionej decyzji wpłynęło do Urzędu Skarbowego dnia 6 lipca 2006 r.). Równocześnie z wydaniem ww. decyzji o zabezpieczeniu na majątku podatnika, dnia 25 maja 2006 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego wydał na podstawie art. 154 cyt. ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zarządzenie zabezpieczenia na naleŝności w łącznej kwocie 1.686,3 tys. zł. Wymienione zarządzenie

4 zabezpieczenia przekazano do Działu Egzekucyjnego Urzędu Skarbowego w dniu 29 maja 2006 r. Zgodnie z art. 164 3 ww. ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji przed skierowaniem wniosku do sądu o ustanowienie hipoteki przymusowej wierzyciel występuje do organu egzekucyjnego o nadanie zarządzeniu zabezpieczenia klauzuli o skierowaniu tego zarządzenia do wykonania. Równocześnie w art. 35 2 pkt 2 powołanej wcześniej ustawy Ordynacja podatkowa określono, Ŝe podstawą wpisu hipoteki przymusowej jest zarządzenie zabezpieczenia, jeŝeli moŝe być wystawione na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji bez wydawania decyzji, o której mowa w pkt 1 cyt. przepisu. W opisywanym przypadku doszło do bezczynności pracowników Działu Egzekucyjnego Urzędu Skarbowego prowadzących przedmiotowe postępowanie zabezpieczające, poniewaŝ w okresie od dnia 29 maja 2006 r. do dnia 18 lipca 2006 r. (50 dni) nie podjęto czynności w ramach tego postępowania. Dopiero w dniu 19 lipca 2006 r. nadano klauzulę o skierowaniu ww. zarządzenia zabezpieczenia do wykonania oraz sporządzono wnioski do sądu o wpis hipotek przymusowych do ksiąg wieczystych nieruchomości wskazanych we wniosku organu kontroli skarbowej o dokonanie zabezpieczenia na majątku podatnika, przy czym w dniu 30 maja 2006 r. podatnik dokonał darowizny przedmiotowych nieruchomości na rzecz swojego małoletniego syna (nowy właściciel został wpisany do ksiąg wieczystych dnia 28 czerwca 2006 r.). Równocześnie stwierdzono, Ŝe wnioski z dnia 19 lipca 2006 r. o wpis hipotek przymusowych zostały skierowane do niewłaściwego sądu, w wyniku czego wydane zostały postanowienia oddalające wnioski wierzyciela o wpis tych hipotek. Pierwsze postanowienie sądu w powyŝszej sprawie wpłynęło do Urzędu Skarbowego w dniu 1 lutego 2007 r., a do dnia 24 maja 2007 r. (112 dni) nie zostały podjęte działania w celu skierowania wniosków w przedmiotowej sprawie do właściwego sądu. Za prowadzenie postępowania zabezpieczającego w powyŝszym przypadku odpowiedzialni byli: Jerzy Etryk starszy inspektor z Działu Egzekucyjnego Urzędu Skarbowego oraz Andrzej Wasil p.o. Kierownika ww. wymienionego działu, a wnioski z dnia 19 lipca 2006 r. podpisał Jerzy Stępski Naczelnik Urzędu Skarbowego. Opisane powyŝej nieprawidłowości zostały stwierdzone w wyniku działań podjętych w 2007 r. przez Teresę Stano p.o. Naczelnika Urzędu Skarbowego, a następnie w toku kontroli przeprowadzonej w 2007 r. przez Izbę Skarbową w Krakowie w zakresie egzekucji administracyjnej. W wyniku wskazanej kontroli Naczelnik Urzędu Skarbowego skierował

5 do prokuratury rejonowej zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych, tj. Jerzego Etryka i Andrzeja Wasila oraz złoŝył wnioski do Rzecznika Dyscyplinarnego działającego przy Urzędzie Skarbowym z poleceniem wszczęcia postępowania wyjaśniającego wobec ww. osób. Po przeprowadzeniu powyŝszego postępowania wyjaśniającego skierowano do Komisji Dyscyplinarnej przy Izbie Skarbowej w Krakowie wnioski o wszczęcie postępowań dyscyplinarnych wobec wymienionych pracowników Urzędu Skarbowego. We wnioskach tych wskazano, Ŝe przyczyną niepodjęcia czynności przez pracowników Urzędu Skarbowego w toku opisywanego postępowania zabezpieczającego był brak doręczenia podatnikowi decyzji o zabezpieczeniu, od czego uzaleŝniono prowadzenie dalszych czynności w ramach tego postępowania. W dniu 28 maja 2007 r. skierowano w przedmiotowej sprawie kolejne wnioski o wpis hipotek przymusowych. Stosownie do postanowień art. 157a powołanej wcześniej ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, organ egzekucyjny moŝe w kaŝdym czasie w drodze postanowienia uchylić lub zmienić sposób lub zakres zabezpieczenia. Przed sporządzeniem ww. wniosków z dnia 28 maja 2007 r. nie dokonano aktualizacji kwoty naleŝności zawartej w zarządzeniu zabezpieczenia wydanym przez Naczelnika Urzędu dnia 25 maja 2006 r., pomimo Ŝe w dniu 22 grudnia 2006 r. wpłynęła do Urzędu Skarbowego decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie uchylająca decyzję organu podatkowego w części dotyczącej zabezpieczenia kwoty odsetek. W wyniku powyŝszego wartość przedmiotu Ŝądania we wszystkich wnioskach o wpis hipotek przymusowych została zawyŝona o kwotę przedmiotowych odsetek, tj. 589,0 tys. zł, przy czym sąd odmówił ustanowienia wymienionego zabezpieczenia z uwagi na to, Ŝe w księgach wieczystych figurował inny właściciel (syn zobowiązanego) niŝ dłuŝnik wskazany przez Urząd Skarbowy. Wnioski o wpis hipotek przymusowych z dnia 28 maja 2007 r. zostały podpisane przez Teresę Stano p.o. Naczelnika Urzędu Skarbowego. Ponadto analiza postępowania zabezpieczającego w powyŝszej sprawie wykazała, Ŝe w przypadku 3 wniosków z dnia 19 lipca 2006 r. oraz 3 wniosków z dnia 28 maja 2007 r. o wpis hipotek przymusowych określono kaŝdorazowo (w kaŝdym wniosku) wartość przedmiotu Ŝądania w kwocie 1.686,3 tys. zł, podczas gdy art. 111 1 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (j.t. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.) stanowi, Ŝe łączne obciąŝenie kilku nieruchomości hipoteką przymusową jest niedopuszczalne, chyba Ŝe nieruchomości te są juŝ obciąŝone inną hipoteką łączną albo stanowią własność dłuŝników solidarnych. Równocześnie w 111 1 ust. 2 cyt. ustawy

6 określono, Ŝe podział zabezpieczenia między poszczególne nieruchomości zaleŝy od uznania wierzyciela. W wyniku darowizny nieruchomości objętych postępowaniem zabezpieczającym dokonanej przez podatnika w dniu 30 maja 2006 r. na rzecz swojego małoletniego syna (informację o dokonaniu darowizny Urząd Skarbowy pozyskał dnia 1 czerwca 2007 r.), Naczelnik Urzędu Skarbowego złoŝył w sądzie pozew z dnia 12 października 2007 r. o uznanie powyŝszej czynności prawnej za bezskuteczną w stosunku do powoda. Wyrokiem z dnia 5 maja 2008 r. sąd uznał powyŝszą darowiznę za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela. Po otrzymaniu ww. wyroku Naczelnik Urzędu Skarbowego skierował wnioski z dnia 25 sierpnia 2008 r. o wpis hipotek przymusowych do ksiąg wieczystych, jednak sąd oddalił wnioski Urzędu Skarbowego w powyŝszym zakresie, wskazując m.in. jako przeszkodę formalną dla dokonania przedmiotowych wpisów fakt, Ŝe tytuły wykonawcze zostały wystawione na dłuŝnika, który nie jest właścicielem wskazanych przez Urząd Skarbowy nieruchomości. W związku z opisaną wyŝej darowizną nieruchomości w toku postępowania zabezpieczającego Naczelnik Urzędu Skarbowego nie skierował do organów ścigania zawiadomienia o moŝliwości popełnienia przestępstwa określonego w art. 300 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 ze zm.). Zgodnie z powołanym powyŝej przepisem, kto w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela m.in. przez to, Ŝe darowuje składniki swojego majątku zajęte lub zagroŝone zajęciem, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W toku przedmiotowego postępowania zabezpieczającego dokonano w dniu 16 sierpnia 2006 r. zabezpieczenia ruchomości podatnika (2 pojazdy mechaniczne), natomiast wniosek z dnia 16 lipca 2007 r. o przedłuŝenie tego zabezpieczenia został skierowany przez Dział Podatków Pośrednich Urzędu Skarbowego do Działu Egzekucyjnego tego Urzędu dopiero 242 dni po upływie terminu tego zabezpieczenia. Zgodnie z art. 159 1 cyt. ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, organ egzekucyjny na Ŝądanie zobowiązanego, z zastrzeŝeniem 2, uchyla zabezpieczenie, jeŝeli wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie został zgłoszony w terminie 3 miesięcy od dokonania zabezpieczenia w związku z wydaniem decyzji, o której mowa w art. 33a i 33b ustawy Ordynacja podatkowa. W 2 cyt. powyŝej przepisu określono, Ŝe termin zabezpieczenia moŝe być przez organ egzekucyjny

7 przedłuŝony na wniosek wierzyciela, jeŝeli z uzasadnionych przyczyn postępowanie egzekucyjne nie mogło być wszczęte. W okresie od dnia dokonania ww. zabezpieczenia do dnia wystawienia tytułów wykonawczych zobowiązany nie zwrócił się do Urzędu Skarbowego z Ŝądaniem uchylenia tego zabezpieczenia. Zasady postępowania w zakresie zabezpieczania zobowiązań podatkowych w Urzędzie Skarbowym zapobiegające m.in. powstaniu opisanej nieprawidłowości zostały uregulowane zarządzeniem Naczelnika tego Urzędu nr 32/07 z dnia 31 sierpnia 2007 r. w sprawie trybu postępowania przy zabezpieczaniu zobowiązań podatkowych. 3. NIK pozytywnie ocenia podjęte przez Urząd Skarbowy działania windykacyjne oraz prowadzenie postępowań egzekucyjnych objętych analizą, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości w zakresie: terminowości wystawiania niektórych upomnień i tytułów wykonawczych oraz realizacji poszczególnych czynności egzekucyjnych. 3.1. Analiza zaległości 3 największych dłuŝników Urzędu Skarbowego według stanu na dzień 30 czerwca 2008 r. w łącznej kwocie naleŝności głównych 9.980,6 tys. zł (tj. 14,3% zaległości netto z tytułu podatków i opłat stanowiących dochody budŝetu państwa na koniec I półrocza 2008 r.) ujawniła przypadki powstania nieprawidłowości w trakcie podejmowanych przez Urząd Skarbowy czynności zmierzających do wyegzekwowania ww. zaległości. Stwierdzone nieprawidłowości nie miały jednak bezpośredniego wpływu na uszczuplenie dochodów budŝetu państwa. W toku postępowań egzekucyjnych prowadzonych wobec majątku zobowiązanego z tytułu zaległości w podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowym od osób fizycznych z 2002 r. w łącznej kwocie naleŝności głównych 6.980,0 tys. zł stwierdzono nieprawidłowość polegającą na przydzieleniu do słuŝby poborcy skarbowego tytułu wykonawczego na kwotę 4.248,1 tys. zł w okresie wstrzymania z mocy prawa (art. 225 cyt. ustawy Ordynacja podatkowa) wykonania decyzji stanowiącej podstawę wystawienia tego tytułu wykonawczego. PowyŜsza czynność egzekucyjna nie wywołała jednak negatywnych skutków, poniewaŝ w jej wyniku poborca skarbowy sporządził jedynie relację o niemoŝności dokonania czynności egzekucyjnych. Przyczyną ww. nieprawidłowości było zbyt późne przekazanie przez pracownika Działu Podatków Dochodowych Urzędu Skarbowego informacji do Działu Egzekucyjnego tego Urzędu o wstrzymaniu wykonania z mocy prawa decyzji stanowiącej podstawę wystawienia przedmiotowego tytułu wykonawczego. W pozostałym zakresie postępowania egzekucyjne wobec majątku zobowiązanego prowadzone były zgodnie z zasadami

8 określonymi w cyt. ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz przepisach wykonawczych, w szczególności tytuły wykonawcze zostały wystawione niezwłocznie po otrzymaniu z organu kontroli skarbowej informacji o doręczeniu podatnikowi decyzji określających, tj. w terminie wymaganym, aby zajęcie zabezpieczające (podatek od towarów i usług) przekształciło się w zajęcie egzekucyjne, stosownie do postanowień art. 154 4 powołanej ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Na pozytywną ocenę zasługuje podjęcie prób zastosowania w toku postępowań egzekucyjnych róŝnorodnych środków egzekucyjnych, określonych w art. 80 1, art. 89 1, art. 96j 1 i art. 97 wymienionej ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz szeroki zakres wykorzystania uprawnień wynikających z art. 36 1 cyt. ustawy. NIK zauwaŝa, Ŝe w wyniku celowych działań podjętych przez zobowiązanego (od września 2007 r. do grudnia 2007 r. dłuŝnik siedmiokrotnie zmienił adres zameldowania na okres od 8 dni do 24 dni), Urząd Skarbowy przesłał odpisy tytułów wykonawczych oraz zawiadomienia o zajęciach na nieaktualne adresy zameldowania zobowiązanego. PowyŜsze działania zobowiązanego w powiązaniu z moŝliwościami bieŝącego pozyskiwania przez Urząd Skarbowy informacji o kolejnych zmianach adresu zameldowania dłuŝnika w praktyce uniemoŝliwiły doręczenie wymienionych powyŝej dokumentów w trybie art. 44 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.). NIK nie wnosi uwag do sposobu prowadzenia postępowań egzekucyjnych wobec majątku zobowiązanego z tytułu zaległości w podatku od towarów i usług w łącznej kwocie naleŝności głównych 1.425,9 tys. zł. Poddane analizie postępowania egzekucyjne wobec majątku zobowiązanego prowadzone były przez Urząd Skarbowy z zachowaniem zasad wynikających z aktualnie obowiązujących przepisów w tym zakresie. Stwierdzono natomiast nieprawidłowości w podejmowaniu działań windykacyjnych, polegające na opóźnieniach w wystawieniu 2 upomnień na łączną kwotę naleŝności głównych 62,6 tys. zł. Upomnienia obejmujące zaległości w podatku od towarów i usług za: marzec 2007 r. na kwotę 57,2 tys. zł oraz styczeń 2008 r. na kwotę 5,4 tys. zł wystawiono odpowiednio po: 67 dniach i 55 dniach od dnia, kiedy podjęcie tych działań windykacyjnych stało się moŝliwe. Opisane powyŝej opóźnienia powstały w Dziale Podatków Pośrednich oraz Dziale Rachunkowości Podatkowej Urzędu Skarbowego. ZastrzeŜenia NIK budzą nierzetelne działania Urzędu Skarbowego w zakresie prowadzenia postępowań egzekucyjnych wobec majątku zobowiązanego z tytułu zaległości w podatku od towarów i usług za październik i listopad 1998 r. w łącznej

9 kwocie naleŝności głównych wynoszącej na dzień 30 czerwca 2008 r. 1.574,7 tys. zł. Tytuły wykonawcze obejmujące ww. zaległości dłuŝnika posiadają klauzulę o skierowaniu ich do egzekucji nadaną przez Andrzeja Wasila p.o. Kierownika Działu Egzekucyjnego Urzędu Skarbowego z datą o jeden miesiąc wcześniejszą niŝ data wystawienia tych tytułów wykonawczych. W aktach ww. postępowań egzekucyjnych brak było egzemplarza zawiadomienia o zajęciu rachunku bankowego w BIG Bank S.A. w Warszawie obejmującego wskazane powyŝej zaległości oraz odpowiedzi dłuŝnika zajętej wierzytelności na powyŝsze zajęcie, przy czym nieodebrany przez zobowiązanego egzemplarz przedmiotowego zawiadomienia z dnia 11 lipca 2001 r. znajduje się w zwróconej przez Pocztę Polską do Urzędu Skarbowego przesyłce zaadresowanej do dłuŝnika. Analiza powyŝszych postępowań egzekucyjnych wykazała równieŝ, Ŝe Urząd Skarbowy nie skierował w 2002 r. zawiadomień o zajęciu praw majątkowych obejmujących określone powyŝej tytuły wykonawcze na łączną kwotę 1.575,4 tys. zł do 2 kontrahentów zobowiązanego, pomimo Ŝe w adnotacji poborcy skarbowego zawarta została informacja o posiadanych przez dłuŝnika wierzytelnościach u powyŝszych kontrahentów na łączną kwotę 561,3 tys. zł. W przypadku jednego ze wskazanych powyŝej kontrahentów dłuŝnika skierowano zawiadomienie o zajęciu wierzytelności, jednak zawiadomieniem tym nie objęto naleŝności poddanych analizie. W odpowiedzi na ww. zajęcie przekazanej do Urzędu Skarbowego kontrahent oświadczył, Ŝe nie jest dłuŝnikiem zobowiązanego. Równocześnie kontrola wykazała, Ŝe Urząd Skarbowy nie objął zawiadomieniem o zajęciu wierzytelności z dnia 25 lutego 2005 r. naleŝności w łącznej kwocie 1,575,4 tys. zł, pomimo Ŝe w protokole o stanie majątkowym zobowiązanego z dnia 22 lutego 2005 r. poborca skarbowy wymienił podmiot do którego skierowano zawiadomienie, jako stałego kontrahenta zobowiązanego (zajęcie okazało się nieskuteczne). Ponadto ujawniono, Ŝe nie podjęto przez 243 dni działań w celu ponownego złoŝenia wniosku o dokonanie wpisu zaległości zobowiązanego w łącznej kwocie 1.575,4 tys. zł w rejestrze dłuŝników niewypłacalnych (pierwsze 2 wnioski w tym zakresie zostały zwrócone przez sąd z uwagi na złoŝenie ich przez Urząd Skarbowy na niewłaściwych formularzach) oraz nie ustalono po dniu 27 lipca 2005 r. (wyznaczony przez sąd termin rozprawy) na jakim etapie znajduje się postępowanie wszczęte na podstawie wniosku Urzędu Skarbowego w sprawie o ogłoszenie zakazu prowadzenia działalności przez zobowiązanego.

10 W przypadku postępowania w sprawie wyjawienia majątku przez zobowiązanego, Urząd Skarbowy podjął działania w celu pozyskania z sądu wykazu majątku dłuŝnika dopiero w trakcie niniejszej kontroli NIK, tj. po upływie 521 dni od daty posiedzenia sądu w przedmiotowej sprawie. Pozostałe czynności egzekucyjne dokonywane w toku postępowań egzekucyjnych objętych analizą realizowane były prawidłowo. NIK nie wnosi uwag do terminowości podejmowanych przez Urząd Skarbowy działań w zakresie wystawienia tytułów wykonawczych obejmujących zaległości zobowiązanego. W poddanych analizie przypadkach tytuły wykonawcze na łączną kwotę naleŝności głównych 1.575,4 tys. zł zostały wystawione bez zbędnej zwłoki. Do dnia 31 lipca 2007 r. za prowadzenie postępowań egzekucyjnych wobec majątku zobowiązanego odpowiedzialny był Krzysztof Ćwik starszy inspektor z Działu Egzekucyjnego Urzędu Skarbowego, a do końca marca 2007 r. bezpośrednim przełoŝonym ww. pracownika był Andrzej Wasil p.o. Kierownika Działu Egzekucyjnego Urzędu Skarbowego. 3.2. NIK pozytywnie ocenia działania windykacyjne podjęte przez Urząd Skarbowy w lipcu i sierpniu 2008 r. w odniesieniu do 15 największych zaległości w łącznej kwocie 2.767,5 tys. zł, co stanowiło 39,7% z ogólnej kwoty zaległości podatkowych na dzień 30 czerwca 2008 r. wobec których nie podjęto Ŝadnych czynności. Do końca sierpnia 2008 r. Urząd Skarbowy objął działaniami windykacyjnymi wszystkie zaległości poddane analizie, przy czym w 1 przypadku wystawiono upomnienie w lipcu 2008 r., pomimo Ŝe zaległość powstała wcześniej niŝ w maju 2008 r. W powyŝszym przypadku upomnienie na kwotę 62,5 tys. zł wystawiono po 70 dniach od upływu terminu płatności podatku, co w ocenie NIK wynikało ze zbyt długich terminów podejmowania działań w ww. zakresie przez Dział Podatków Pośrednich oraz Dział Rachunkowości Podatkowej Urzędu Skarbowego. 3.3. W toku niniejszej kontroli NIK analizie poddano postępowania egzekucyjne prowadzone przez kontrolowaną jednostkę na podstawie 70 tytułów wykonawczych (w tym: 20 tytułów wykonawczych oznaczonych symbolem SM, 20 oznaczonych symbolem W1 oraz 30 oznaczonych symbolem W2 ) o łącznej wartości naleŝności głównych 265,4 tys. zł, tj. 0,4% zaległości netto z tytułu podatków i opłat stanowiących dochody budŝetu państwa na koniec I półrocza 2008 r. W wyniku analizy stwierdzono m.in., Ŝe 14 tytułów wykonawczych oznaczonych symbolem SM na łączną kwotę naleŝności głównych 113,6 tys. zł (nr spraw: 129754, 129756, 129758, 129761, 129762, 129763, 1104, 2708, 4258, 18499, 18747, 19516, 19904, 19913) zostało wystawionych

11 przez Urząd Skarbowy w przedziale czasowym od 66 dni do 196 dni po upływie terminu wymagalności zobowiązań podatkowych objętych tymi tytułami. Wskazane powyŝej terminy wystawienia tytułów wykonawczych wynikały z opóźnień w podejmowaniu działań przez róŝne komórki organizacyjne Urzędu Skarbowego (m.in. Dział Podatków Dochodowych oraz Dział Rachunkowości Podatkowej). Równocześnie przeprowadzona analiza wykazała opóźnienia w pierwszym przydziale tytułów wykonawczych do słuŝby poborców skarbowych, poniewaŝ powyŝszych czynności dokonano w następujących terminach: od 112 dni do 374 dni w przypadku 4 tytułów wykonawczych oznaczonych symbolem SM na łączną kwotę 10,3 tys. zł; od 114 dni do 897 dni w przypadku 18 tytułów wykonawczych oznaczonych symbolem W1 na łączną kwotę 14,5 tys. zł oraz od 101 dni do 631 dni w przypadku 27 tytułów wykonawczych oznaczonych symbolem W2 na łączną kwotę 23,4 tys. zł. W ocenie NIK zbyt długie terminy w wystawieniu tytułów wykonawczych oraz ich pierwszym przydziale do słuŝby poborcy skarbowego mogą niekorzystnie wpływać na skuteczność postępowań egzekucyjnych prowadzonych na podstawie tych tytułów. Dodatkowo w przypadku tytułów wykonawczych oznaczonych symbolem W1 i W2 stwierdzono niski stopień wykorzystania przez Urząd Skarbowy uprawnień określonych w art. 36 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.), zgodnie z którymi w zakresie niezbędnym do prowadzenia egzekucji organ egzekucyjny moŝe Ŝądać od uczestników postępowania informacji i wyjaśnień, jak równieŝ zwracać się o udzielenie informacji do organów administracji publicznej oraz jednostek organizacyjnych im podległych lub podporządkowanych, a takŝe innych podmiotów. Urząd Skarbowy nie skorzystał z ww. uprawnień w przypadku: 6 tytułów wykonawczych oznaczonych symbolem W1 na łączną kwotę 2,5 tys. zł oraz 26 tytułów wykonawczych oznaczonych symbolem W2 na łączną kwotę 6,7 tys. zł. Przeprowadzona analiza wykazała nieprawidłowości w jednostkowych przypadkach w podejmowaniu poszczególnych czynności egzekucyjnych. Urząd Skarbowy przekazał wierzycielowi informację o posiadanym przez zobowiązanego udziale w nieruchomości, pozyskaną w toku postępowań egzekucyjnych prowadzonych na podstawie 2 objętych analizą tytułów wykonawczych oznaczonych symbolem W1 o łącznej wartości 4,1 tys. zł (nr spraw: 138918 i 138920), dopiero w trakcie niniejszej kontroli NIK, tj. po 653 dniach od daty powzięcia przez organ egzekucyjny informacji w tym zakresie. Równocześnie, w toku postępowań egzekucyjnych prowadzonych na podstawie 6 tytułów

12 wykonawczych, wystawionych na tego samego zobowiązanego na łączną kwotę naleŝności głównych 93,0 tys. zł (nr. spraw: 129754, 129756, 129758, 129761, 129762, 129763), Urząd Skarbowy nie podjął od dnia 18 maja 2000 r. czynności zmierzających do uzyskania informacji o sposobie zakończenia postępowania o wyjawienie majątku przez zobowiązanego. Kontrola wykazała takŝe, Ŝe w trakcie postępowań egzekucyjnych prowadzonych wobec majątku zobowiązanego (analizą objęto tytuł wykonawczy dla sprawy nr 1104 na kwotę 1,0 tys. zł) Urząd Skarbowy otrzymał dnia 14 kwietnia 2004 r. informację o zmianie miejsca zameldowania zobowiązanego. W związku z powyŝszym w dniu 5 sierpnia 2004 r., tj. dopiero po 114 dniach od daty uzyskania informacji o zmianie adresu zameldowania zobowiązanego, Urząd Skarbowy przekazał do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Gnieźnie do realizacji wszystkie tytuły wykonawcze wystawione na zobowiązanego na łączną kwotę naleŝności głównych 123,8 tys. zł. Urząd skarbowy, do którego przekazano tytuły wykonawcze nie dokonał wpisu hipoteki przymusowej do księgi wieczystej nieruchomości stanowiącej własność zobowiązanego, poniewaŝ w dniu 20 października 2004 r. dłuŝnik dokonał sprzedaŝy przedmiotowego lokalu mieszkalnego. Postanowieniem z dnia 13 stycznia 2005 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Gnieźnie umorzył postępowanie egzekucyjne wobec majątku zobowiązanego i dokonał zwrotu tytułów wykonawczych, a od dnia 5 lipca 2006 r. dłuŝnik ponownie zameldował się w Krakowie na obszarze właściwości miejscowej Urzędu Skarbowego. W związku ze sprzedaŝą w toku postępowania egzekucyjnego nieruchomości stanowiącej własność zobowiązanego nie zostało skierowane do organów ścigania zawiadomienie o moŝliwości popełnienia przestępstwa określonego w art. 300 2 powołanej wcześniej ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. W pozostałym zakresie poddane analizie postępowania egzekucyjne dotyczące określonych powyŝej 70 tytułów wykonawczych prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w cyt. ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz przepisach wykonawczych. 4. NIK nie wnosi uwag do działań podejmowanych przez Urząd Skarbowy w zakresie dochodzenia zaległości podatkowych od osób trzecich i następców prawnych. W toku poddanych analizie postępowań egzekucyjnych podejmowane były w odpowiednich przypadkach działania w celu wydania decyzji orzekających o odpowiedzialności podatkowej osób trzecich. Równocześnie NIK zwraca uwagę na niską skuteczność egzekucji zaległości podatkowych w przypadku tytułów wykonawczych wystawionych na osoby trzecie.

13 W latach 2006-2007 oraz w okresie I półrocza 2007 r. i I półrocza 2008 r. wskaźnik realizacji ww. tytułów wykonawczych wyniósł odpowiednio: 14%, 13,3%, 4,2% i 18%, a wskaźnik efektywności egzekucji dla tych tytułów ukształtował się na poziomie: 4,2%, 0,9%, 0,6% i 1%. 5. NIK pozytywnie ocenia rozliczenie przez poborców skarbowych kwot pobranych od zobowiązanych w drodze egzekucji administracyjnej. Analiza rozliczeń 2 poborców skarbowych Urzędu za II kwartał 2008 r. wykazała, Ŝe w przypadku 477 pobrań naleŝności od zobowiązanych o łącznej wartości 248,3 tys. zł dokonano rozliczenia pobranych kwot zgodnie z zasadami określonymi w: Rozdziale 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 stycznia 2006 r. 1 oraz Zarządzeniu Naczelnika Urzędu Skarbowego nr 16/07 z dnia 7 maja 2007 r. Stwierdzone uchybienie w powyŝszym zakresie dotyczyło wpłacenia przez poborców skarbowych 7 naleŝności pobranych od zobowiązanych w łącznej kwocie 1,6 tys. zł z jedno lub dwudniowym opóźnieniem w porównaniu do terminu wymaganego na podstawie 45 ust. 8 cyt. rozporządzenia. 6. W 2007 r. oraz I półroczu 2008 r. skala odpisywanych z powodu przedawnienia zobowiązań z tytułu podatków i opłat stanowiących dochody budŝetu państwa uległa w porównaniu do analogicznych okresów z lat poprzedzających zmniejszeniu odpowiednio o: 88,2% (z 27.432,1 tys. zł w 2006 r. do 3.231,2 tys. zł w 2007 r.) oraz 41,2% (z 1.454,5 tys. zł w I półroczu 2007 r. do 855,0 tys. zł w I półroczu 2008 r.). Analiza 5 przypadków odpisanych w okresie 2007 I półrocze 2008 r. zobowiązań podatkowych z tytułu przedawnienia w łącznej kwocie 1.307,4 tys. zł wykazała, Ŝe w 4 przypadkach o łącznej wartości 1.278,7 tys. zł (97,8% kwot poddanych analizie) zobowiązania przedawniły się na podstawie art. 70 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 8, poz. 60 ze zm.), pomimo podjętych przez Urząd Skarbowy odpowiednich działań w celu niedopuszczenia do ich przedawnienia. W jednym z powyŝszych przypadków zaległość podatkowa w kwocie 1,5 tys. zł wynikająca z decyzji ustalającej nr US-I-1-822/116/4/2001 wydanej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego dnia 26 stycznia 2001 r. nie została objęta tytułem wykonawczym. PowyŜsze uchybienie nie miało jednak negatywnego wpływu na egzekwowanie zaległości podatkowych w wymienionym przypadku z uwagi na bezskuteczność postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec majątku podmiotu głównego i orzeczenie 1 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 stycznia 2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych naleŝności budŝetowych w organach podatkowych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych (Dz. U. nr 17, poz. 134 ze zm.).

14 odpowiedzialności osoby trzeciej za zaległości tego podatnika w pełnej kwocie wynikającej z ww. decyzji organu skarbowego z dnia 26 stycznia 2001 r. Natomiast NIK negatywnie ocenia nierzetelne działania egzekucyjne podejmowane w celu niedopuszczenia do przedawnienia zaległości w ostatnim przypadku objętym analizą. Dnia 1 lutego 2008 r. Urząd Skarbowy dokonał odpisu zobowiązań podatkowych wskazanego powyŝej dłuŝnika w podatku od towarów i usług za miesiące od lutego do grudnia 2000 r. w łącznej kwocie 28,7 tys. zł. Wymienione zobowiązania podatkowe zostały odpisane na podstawie art. 70 1 cyt. ustawy Ordynacja podatkowa, tj. po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Zatem w ocenie Urzędu Skarbowego zobowiązania podatkowe dłuŝnika za miesiące od lutego 2000 r. do listopada 2000 r. przedawniły się z dniem 31 grudnia 2005 r., a zobowiązanie za grudzień 2000 r. uległo przedawnieniu z dniem 31 grudnia 2006 r. Tymczasem w toku postępowań egzekucyjnych Urząd Skarbowy w okresie od lipca 2000 r. do maja 2001 r. dokonał skutecznych zajęć rachunku bankowego dłuŝnika w Banku Spółdzielczym Rzemiosła w Krakowie z tytułu zaległości w podatku od towarów i usług za miesiące: luty, marzec, kwiecień, maj, październik i grudzień 2000 r. (4 tytuły wykonawcze na łączną kwotę naleŝności głównych 15,5 tys. zł), jednak w aktach tych postępowań nie znajdują się dokumenty potwierdzające wysłanie oraz odbiór przez zobowiązanego zawiadomień o ww. zajęciach rachunku bankowego. Zgodnie z postanowieniami art. 70 4 powołanej ustawy Ordynacja podatkowa, bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Równocześnie analiza tego przypadku wykazała, Ŝe nie dokonano w latach 2000 2001 zajęć wskazanego powyŝej rachunku bankowego dłuŝnika na podstawie tytułów wykonawczych obejmujących zaległości w podatku od towarów i usług za miesiące: czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień i listopad 2000 r. (4 tytuły wykonawcze na łączną kwotę naleŝności głównych 13,2 tys. zł). Ponadto kontrola wykazała, Ŝe w dniu 8 lutego 2002 r. Urząd Skarbowy pozyskał informację o rachunku bankowym zobowiązanego prowadzonym przez Bank PEKAO S.A., a zawiadomienie o zajęciu wskazanego rachunku sporządzono dnia 23 grudnia 2002 r., tj. dopiero po 318 dniach od daty pozyskania informacji w tym zakresie i objęto nim wyłącznie zaległość zobowiązanego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2000 r. Z informacji przekazanych przez Bank PEKAO S.A. wynika, Ŝe powyŝsze zajęcie było skuteczne, a od lipca 2002 r. nie odnotowano wpływów na przedmiotowym rachunku bankowym. W przypadku prawidłowo prowadzonych postępowań egzekucyjnych

15 zaległości dłuŝnika w podatku od towarów i usług za miesiące od lutego do grudnia 2002 r. uległyby przedawnieniu na podstawie art. 70 4 cyt. ustawy Ordynacja podatkowa, tj. po 5 latach od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny. Równocześnie zauwaŝyć naleŝy, Ŝe Urząd Skarbowy dokonał faktycznego odpisu ww. zobowiązań podatkowych z tytułu przedawnienia po upływie terminu przedawnienia obliczonego na podstawie art. 70 4 ww. ustawy. Postępowania egzekucyjne wobec majątku wskazanego zobowiązanego prowadził do września 2002 r. Mieczysław Ruman starszy inspektor z Działu Egzekucyjnego Urzędu Skarbowego, a bezpośrednim przełoŝonym tego pracownika był Andrzej Wasil p.o. Kierownika wymienionego Działu. 7. NIK pozytywnie ocenia wzrost wydajności pracy Działu Egzekucyjnego Urzędu Skarbowego. W latach 2006-2007 średnia liczba zrealizowanych tytułów wykonawczych przypadająca na 1 pracownika zatrudnionego w komórce egzekucyjnej wzrosła o 49 (z 1.243 w 2006 r. do 1.292 w 2007 r.), a w I półroczu 2007 r. i I półroczu 2008 r. wzrost ten wyniósł 34 tytuły wykonawcze (z 632 w I półroczu 2007 r. do 666 w I półroczu 2008 r.). Liczba zrealizowanych tytułów wykonawczych w wyniosła: 18.639 w 2006 r., 19.761 w 2007 r., 10.740 w I półroczu 2007 r. i 10.657 w I półroczu 2008 r. Równocześnie w okresie 2006 I półrocze 2008 r. wzrosła wydajność środków przeznaczonych na wynagrodzenia pracowników Działu Egzekucyjnego Urzędu Skarbowego, poniewaŝ wydatkowanie 1 zł na wynagrodzenia ww. pracowników przyniosło w 2006 r. 10,3 zł wyegzekwowanych naleŝności ogółem, a w I półroczu 2008 r. 11,7 zł (przedmiotowa relacja wyniosła w 2007 r. 9,0 zł, a w I półroczu 2007 r. 11,1 zł). Kwoty uzyskane w wyniku egzekucji administracyjnej wyniosły: 12.121,9 tys. zł w 2006 r., 10.497,3 tys. zł w 2007 r., 6.141,0 tys. zł w I półroczu 2007 r. oraz 6.673,3 tys. zł w I półroczu 2008 r. W latach 2006-2007 oraz w okresie I półrocza 2007 r. i I półrocza 2008 r. nastąpiło pogorszenie skuteczności egzekucji zaległości podatkowych i niepodatkowych. Pogorszenie to spowodowane było przede wszystkim zwiększeniem się liczby tytułów wykonawczych skierowanych do załatwienia przez Dział Egzekucyjny Urzędu Skarbowego. Wskaźnik realizacji tytułów wykonawczych zmniejszył się z 35,6% w 2006 r. do 33,7% w 2007 r., tj. o 1,9 punktu procentowego, przy czym w powyŝszym okresie nastąpił wzrost ilości tytułów wykonawczych do załatwienia o 12%. Równocześnie w ww. okresie nastąpił wzrost ilości załatwionych tytułów wykonawczych o 6%. Wartość powyŝszego wskaźnika zmniejszyła się z 22,8% w I półroczu 2007 r. do 21,8% w I półroczu 2008 r., tj. o 1 punkt procentowy, przy czym w powyŝszym okresie nastąpił

16 wzrost ilości tytułów wykonawczych do załatwienia o 3,8%. W latach 2006 2007 wskaźnik efektywności egzekucji zmniejszył się z 30% w 2006 r. do 7,1% w 2007 r., tj. o 22,9 punktów procentowych, przy czym kwota zaległości objęta tytułami wykonawczymi wzrosła w tym okresie o 268,2%. Znaczne pogorszenie się wskaźnika efektywności egzekucji w 2007 r. spowodowane było głównie skierowaniem do komórki egzekucyjnej 2 tytułów wykonawczych na łączną kwotę naleŝności głównych 102.463,1 tys. zł, w przypadku których nie ustalono Ŝadnego majątku zobowiązanych pozwalającego na wyegzekwowanie zaległości objętych tymi tytułami. Wskaźnik efektywności egzekucji zmniejszył się z 16,4% w I półroczu 2007 r. do 14,8% w I półroczu 2008 r., tj. o 1,6 punktu procentowego, przy czym kwota zaległości objęta tytułami wykonawczymi wzrosła w tym okresie o 20,3%. 8. Analiza wykonania wniosków pokontrolnych zawartych w wystąpieniu NIK z dnia 10 sierpnia 2006 r. wykazała niepełną realizację 2 z 3 wniosków z zakresu egzekucji administracyjnej. W toku obecnej kontroli NIK stwierdzono, Ŝe pomimo istnienia przesłanek w 2 przypadkach nie skierowano do organów ścigania zawiadomień o moŝliwości popełnienia przestępstwa określonego w art. 300 2 powołanej wcześniej ustawy Kodeks karny oraz ujawniono opóźnienia w wystawieniu niektórych upomnień i tytułów wykonawczych. NIK nie wnosi uwag w sprawie realizacji ostatniego wniosku pokontrolnego z zakresu egzekucji administracyjnej dotyczącego przenoszenia odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe na osoby trzecie. 9. NIK zauwaŝa, Ŝe osiąganie lepszych rezultatów w zakresie egzekucji administracyjnej jest w duŝej mierze uzaleŝnione od obecnych uwarunkowań organizacyjnych i prawnych. W ocenie NIK brak moŝliwości pozyskiwania przez Urząd Skarbowy informacji o stanie majątkowym zobowiązanych w formie dostępu elektronicznego do ewidencji i baz danych w tym zakresie (m.in. bazy: ZUS, CEPiK, PESEL, zbiory meldunkowe oraz ewidencje gruntów i budynków) znacząco utrudnia skuteczne dochodzenie naleŝności od dłuŝników, wydłuŝa czas na dokonanie poszczególnych czynności egzekucyjnych oraz generuje dodatkowe koszty związane z realizacją tych czynności. Ponadto na prowadzenie postępowań egzekucyjnych mają wpływ niejednoznaczne przepisy: w zakresie egzekucji administracyjnej (np. dotyczące: momentu wszczęcia egzekucji administracyjnej i postępowania egzekucyjnego oraz adresu właściwego do doręczania korespondencji w przypadkach częstych zmian miejsc zameldowania zobowiązanego) oraz powołanej wcześniej ustawy Ordynacja podatkowa (m.in. w zakresie: moŝliwości stosowania zabezpieczeń zobowiązań podatkowych przed terminem płatności podatków lub

17 wydaniem decyzji wymiarowych oraz przedawniania się zobowiązań podatkowych po przeniesieniu odpowiedzialności na osoby trzecie w przypadku przedawnienia się zobowiązania na podmiocie głównym). Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Ustanawianie zabezpieczeń na majątku dłuŝników w toku postępowań egzekucyjnych, w przypadku posiadania przez nich stosownych składników majątkowych. 2. Dokonywanie we wnioskach o wpis hipotek przymusowych podziału kwoty zabezpieczenia pomiędzy poszczególne nieruchomości zobowiązanego z uwzględnieniem przepisów art. 111 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (j.t. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.). 3. Podjęcie działań w celu wyeliminowania znaczących opóźnień w wystawianiu upomnień i tytułów wykonawczych. 4. Niezwłoczne przekazywanie przez komórki wymiarowe do Działu Egzekucyjnego Urzędu Skarbowego informacji mogących mieć wpływ na prowadzenie postępowań zabezpieczających lub egzekucyjnych, w szczególności dotyczących kwot zabezpieczenia po wydaniu decyzji w tym zakresie przez organ odwoławczy oraz okresów wstrzymania wykonania decyzji wymiarowych z mocy prawa. 5. Podjęcie działań w celu skrócenia terminów pierwszego przydziału tytułów wykonawczych do słuŝby poborców skarbowych. 6. Wykorzystywanie w szerszym zakresie uprawnień wynikających z art. 36 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.) w przypadku postępowań egzekucyjnych prowadzonych na podstawie tytułów wykonawczych oznaczonych symbolem W1 i W2. 7. Zawiadomienie organów ścigania o moŝliwości popełnienia przestępstwa określonego w art. 300 2 Kodeksu karnego w 2 przypadkach ujawnionych w trakcie kontroli NIK. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Naczelnika w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków oraz o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków bądź przyczynach ich niepodjęcia.

18 Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Naczelnikowi prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Krakowie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Otrzymują: 1. Adresat, 2. Departament BudŜetu i Finansów NIK, 3. Akta kontroli.