Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020 -Projekt Założeń Umowy Partnerstwa -4 października 2012 r.-

Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020 -Projekt Założeń Umowy Partnerstwa -4 października 2012 r.- Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 1

Miejsce Umowy Partnerstwa w europejskim i krajowym systemie dokumentów strategicznych Europa 2020 Zalecenia Rady UE dla Polski Pakiet rozporządzeń UE na lata 2014-2020 2020 Krajowy Program Reform Strategia Rozwoju Kraju 2020 Strategie Zintegrowane w tym KSRR KPZK ZAŁOŻENIA UMOWY PARTNERSTWA Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 2

Podstawy wypracowania założeń UP Doświadczenia z poprzednich perspektyw Ankiety z resortów ZAŁOŻENIA UMOWY PARTNERSTWA Ankiety z regionów Analizy i raporty Debata strategiczna i debaty eksperckie Opinie partnerów społecznych i gospodarczych Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 3

Umowa Partnerstwa i co dalej? ZAŁOŻENIA UMOWY PARTNERSTWA Krajowe Programy Operacyjne w ramach Polityki Spójności Krajowe Programy Operacyjne w ramach WPR i WPRyb Regionalne Programy Operacyjne w ramach Polityki Spójności Programy EWT 15 RPO w regionach słabiej rozwiniętych RPO dla Mazowsza Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 4

Zasady programowania środków UE na lata 2014-2020 w Polsce ukierunkowanie na rezultaty koncentracja tematyczna interwencje ukierunkowane terytorialnie wykorzystanie wielopoziomowego zarządzania Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 5

Cele wykorzystania środków UE Celem w ramach nowej perspektywy finansowej 2014-2020 będzie oparcie rozwoju na dalszym zwiększaniu konkurencyjności gospodarki, poprawie spójności społecznej i terytorialnej (przez likwidowanie istniejących barier rozwojowych) i podnoszeniu sprawności i efektywności państwa. Cel ten będzie realizowany w ramach trzech obszarów: wsparcie dla zwiększania konkurencyjności gospodarki poprawa spójności społecznej i terytorialnej poprzez wszystkie 11 celów tematycznych wynikających z projektów rozporządzeń UE podnoszenie sprawności i efektywności państwa Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 6

Strategia wykorzystania środków w UE w poszczególnych celach tematycznych Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 7

Cel tematyczny nr 1. Wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji Cel: zwiększenie innowacyjności ci gospodarki poprzez zwiększenie nakład adów prywatnych na B+R,, podniesienie jakości i interdyscyplinarności ci badań naukowych, zwiększenie stopnia ich komercjalizacji oraz umiędzynarodowienia Działania na poziomie krajowym: finansowanie projektów w obszarze B+R (zarówno transfer technologii, badania i prace rozwojowe oraz infrastruktura), kierowanych do najlepszych w skali kraju jednostek naukowych i dydaktycznych. Z tego poziomu wspierane będą narodowe centra doskonałości głównie zlokalizowane w przodujących gospodarczych obszarach funkcjonalnych miast wojewódzkich Działania na poziomie regionalnym: wsparcie skoncentrowane będzie na wzmacnianiu, wynikających ze strategii wojewódzkich specjalizacji regionalnych, z uwzględnieniem istniejącego potencjału naukowego i dydaktycznego jednostek naukowych, uczelni oraz szkół zawodowych (także ocena kierunków studiów dokonywana przez Państwową Komisję Akredytacji), specyficznych uwarunkowań społeczno-gospodarczych i geograficznych (położenie, dostęp do surowców, bazę przemysłową i usługową), a także zapotrzebowanie rynków pracy na określone zawody Zaangażowane fundusze: EFRR, EFRROW Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 8

Cel tematyczny nr 2. Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych Cel: umiejętne i intensywne spożytkowanie ICT na rzecz rozwoju poprzez realizację trzech filarów w cyfryzacji: powszechnego dostępu do szerokopasmowego Internetu, wysoką dostępno pność treści i usług ug w sieci oraz rozwój j kompetencji cyfrowych społecze eczeństwa Działania na poziomie krajowym: interwencje dotyczącye budowy infrastruktury szerokopasmowego Internetu, działań systemowych w odniesieniu do rozwoju e-usług publicznych, działań systemowych w odniesieniu do zwiększania kompetencji cyfrowych, działań na poziomie centralnym wspierających tworzenie otwartych zasobów publicznych czy działań systemowych w zakresie e-integracji Działania na poziomie regionalnym: wdrażanie działań dotyczących cyfrowego rozwoju przedsiębiorstw, rozwoju cyfrowej administracji samorządowej oraz zadań wynikających z uwarunkowań terytorialnych z zakresu rozwoju kompetencji cyfrowych i e-integracji Zaangażowane fundusze: owane fundusze: EFRR, EFS, EFRROW Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 9

Cel tematyczny nr 3. Podnoszenie konkurencyjności MŚP, sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury Cel: poprawa pozycji konkurencyjnej sektorów: MŚP, M rolnego oraz rybołówstwa i akwakultury poprzez zwiększenie ich efektywności, produktywności oraz wspieranie rozwoju w oparciu o wiedzę Działania na poziomie krajowym: działania systemowe dotyczące internacjonalizacji przedsiębiorstw oraz inkubatorów przedsiębiorczości Działania na poziomie regionalnym: wsparcia potrzeb rozwojowych przedsiębiorstw wynikających z inteligentnej specjalizacji oraz regionalnych potencjałów, internacjonalizacja przedsiębiorstw, budowa inkubatorów przedsiębiorczości Zaangażowane fundusze: owane fundusze: EFRR, EFRROW, EFMR Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 10

Cel tematyczny nr 4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach Cel: zmniejszenie emisyjności gospodarki dzięki zwiększeniu efektywności energetycznej oraz zwiększeniu udziału u odnawialnych źródeł energii (OZE) Działania na poziomie krajowym: rozwiązania systemowe, demonstracyjne, promocyjne oraz interwencje o zasięgu ponadregionalnym, istotne z punktu widzenia kraju Działania na poziomie regionalnym: wsparcie będzie koncentrowało się przede wszystkim na inwestycjach o zasięgu regionalnym i lokalnym Zaangażowane fundusze: owane fundusze: EFRR, FS, EFRROW Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 11

Cel tematyczny nr 5. Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem Cel: szeroko pojęta adaptacja do zmian klimatu minimalizująca skutki tego zjawiska dla gospodarki i społecze eczeństwa, jak równier wnież poprawa systemowego zarządzania ryzykiem m.in. związanym zanym z wystąpieniem klęsk żywiołowych owych czy zagrożeniami przemysłowymi Działania na poziomie krajowym: działania skoncentrowane na poziomie krajowym, ale o wyraźnym wymiarze terytorialnym, często ponadregionalne np. działania związane z gospodarką wodną w układzie zlewniowym; wzmocnienie zrównoważonego zarządzania wybrzeżami, związane z zabezpieczeniem obszarów szczególnie narażonych na ryzyko wystąpienia powodzi Działania na poziomie regionalnym: interwencje w zakresie małej retencji, wyposażenie w systemy ratowniczo-gaśnicze, regionalne systemy ostrzegania, regulacje cieków wodnych Zaangażowane fundusze: owane fundusze: EFRR, FS, EFRROW Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 12

Cel tematyczny nr 6. Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów Cel: kontynuacja działań podejmowanych w obecnej perspektywie na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska naturalnego (w tym w obrębie bie miast), zwiększenie konkurencyjności ci gospodarki dzięki bardziej efektywnemu wykorzystaniu zasobów, jak równier wnież ochrona różnorodnor norodności biologicznej i dziedzictwa kulturowego Działania na poziomie krajowym: strategiczne interwencje w zakresie ochrony środowiska naturalnego Działania na poziomie regionalnym: skierowane do przedsiębiorców oraz dotyczące regeneracji zdegradowanej przestrzeni miejskiej Zaangażowane fundusze: owane fundusze: EFRR, FS, EFRROW Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 13

Cel tematyczny nr 7. Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych Cel: usuwanie niedoborów w przepustowości w infrastrukturze transportowej oraz energetycznej. W obszarze inwestycji transportowych celem będzie b zakończenie (do roku 2022) realizacji rozbudowy podstawowej sieci transportowej (drogi ekspresowe, uzupełniaj niająco inne drogi, koleje, lotniska) umożliwiaj liwiającego sprawne przewozy towarów i osób przy użyciu u różnych r rodzajów w transportu, z uwzględnieniem ekologicznych właściwow ciwości transportu szynowego i wodnego Działania na poziomie krajowym: inwestycje transportowe w sieci TEN i niektóre inwestycje włączające tzw. węzły drugorzędne do sieci TEN, a także inwestycje w obszarze transportu morskiego i wodnego śródlądowego, związane z bezpieczeństwem energetycznym Działania na poziomie regionalnym: interwencja zostanie skoncentrowana na inwestycjach włączających regionalne połączenia do sieci TEN oraz poprawiające bezpieczeństwo na tych drogach Zaangażowane fundusze: owane fundusze: EFRR, FS Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 14

Cel tematyczny nr 8. Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników Cel: wzrost zatrudnienia osiągany m.in. poprzez koncentrację wspomagania aktywności zawodowej osób b w szczególnie niekorzystnej sytuacji na rynku pracy, tj. osoby młode, m kobiety, osoby starsze (50+), długotrwale d bezrobotni Działania na poziomie krajowym: związane z tworzeniem i wdrażaniem rozwiązań systemowych, np. poprawa efektywności usług świadczonych na rzecz klientów instytucji rynku pracy (m.in. modernizacja struktur organizacyjnych oraz usprawnianie systemów zarządzania instytucjami rynku pracy), upowszechnianie zastosowania nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych Działania na poziomie regionalnym: większość działań, np. poprawa dostępu do zatrudnienia, w tym podnoszenie kwalifikacji i kompetencji zawodowych, podejmowanie lokalnych inicjatyw; wspieranie przedsiębiorczości i samozatrudnienia; wspieranie zdolności przystosowania się przedsiębiorstw i pracowników do zmian Zaangażowane fundusze: owane fundusze: EFRR, FS, EFRROW Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 15

Cel tematyczny nr 9. Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem Cel: ograniczenie zjawiska wykluczenia społecznego. Sprzyjać temu będzie b podjęcie działań z zakresu aktywizacji społecznej osób b i rodzin wykluczonych lub zagrożonych onych wykluczeniem oraz koncentracja na działaniach aniach aktywizujących zawodowo Działania na poziomie krajowym: związane z tworzeniem i wdrażaniem rozwiązań systemowych Działania na poziomie regionalnym: wsparcie skierowane do osób Zaangażowane fundusze: owane fundusze: EFRR, EFS, EFRROW Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 16

Cel tematyczny nr 10. Inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie Cel: podwyższenie jakości edukacji oraz dostosowanie jej do wymogów regionalnych i lokalnych rynków w pracy Działania na poziomie krajowym: związane z tworzeniem i wdrażaniem rozwiązań systemowych Działania na poziomie regionalnym: wsparcie skierowane do osób Zaangażowane fundusze: owane fundusze: EFRR, EFS, EFRROW Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 17

Cel tematyczny nr 11. Wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej Cel: podwyższenie jakości edukacji oraz dostosowanie jej do wymogów regionalnych i lokalnych rynków w pracy Działania na poziomie krajowym: związane z tworzeniem i wdrażaniem rozwiązań systemowych Działania na poziomie regionalnym: wsparcie skierowane do osób Zaangażowane fundusze: owane fundusze: EFS Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 18

System wskaźników oceny realizacji rezultatu Postępy rzeczowe będą mierzone za pomocą zestawu wskaźników produktu, w dużej mierze opartego na wspólnych wskaźnikach proponowanych przez Komisję Europejską Zestaw wskaźników kluczowych będzie stanowić niezbędne minimum dla projektowania systemów monitorowania poszczególnych interwencji W ramach programów operacyjnych zostanie on uzupełniony o inne adekwatne wskaźniki produktu i rezultatu Zaproponowany katalog wskaźników będzie korygowany zgodnie z postępem prac nad projektem Umowy oraz programami operacyjnymi, a jego ostateczny kształt będzie stanowił jedną z podstaw rozliczenia z Komisją Europejską w zakresie oceny wykonania Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 19

Podejście terytorialne postrzeganie obszarów ponad granicami administracyjnymi wykorzystanie indywidualnych potencjałów analiza występujących barier dostosowanie interwencji do specyfiki obszarów Pięć wyodrębnionych obszarów strategicznej interwencji państwa (OSI) wybranych na podstawie zapisów KSRR 2010-2020 A. Polska Wschodnia B. Miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne C. Miasta i dzielnice miast wymagające rewitalizacji D. Obszary w szczególności wiejskie o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe E. Obszary przygraniczne F. Inne obszary interwencji w układzie terytorialnym - zależne od decyzji instytucji zarządzającej Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 20

Województwo mazowieckie specyficzna sytuacja odrębne potraktowanie ze względu na przekroczenie 75% progu średniej zamożności regionów UE pierwsze polskie województwo opuści grupę najbiedniejszych regionów UE najzamożniejszy region Polski (w 2008 r. na 5,2 mln jego mieszkańców 13% ludności kraju przypadało ponad 21% rocznego, krajowego PKB) a jednocześnie różnice w wielkości PKB per capita pomiędzy Warszawą a najbiedniejszymi powiatami województwa wynoszą ponad 4:1 dysproporcje wymagają zaprogramowania wsparcia adekwatnie odpowiadającego na specyficzne potrzeby poszczególnych subregionów wsparcie dla obszarów pozametropolitalnych powinno być zbliżone pod względem zakresu interwencji do kierowanego do najuboższych regionów UE-27 wsparcie dla Warszawy powinno wzmacniać jej potencjały stymulując rozwój tego ośrodka część działań będzie realizowana w programach krajowych w ramach wyodrębnionych osi priorytetowych bądź priorytetów inwestycyjnych Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 21

Zastosowanie instrumentów rozwoju terytorialnego W ramach perspektywy finansowej 2014-2020 KE zaproponowała nowe instrumenty wspierające rozwój terytorialny: Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT), Rozwój kierowany przez społeczność lokalną (RKSL), Platformę Rozwoju Obszarów Miejskich - zasady udziału nie są obecnie znane, Innowacyjne Działania na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Miejskiego (0,2% ogólnej alokacji EFRR) - zasady udziału nie są obecnie znane. Mają wzmocnić zintegrowane podejście terytorialne, lepiej dostosować interwencję WRS do potrzeb i potencjałów określonych typów terytoriów oraz wesprzeć rozwój lokalny, Za ich pomocą wdrażana będzie część alokacji regionalnej i krajowej przeznaczona na wsparcie OSI wynegocjowanych w ramach realizacji kontraktu terytorialnego. OSI będą stanowiły punkt odniesienia przy przygotowywaniu programów operacyjnych, Zarówno w krajowych jak i regionalnych programach będą wyodrębniane i specjalnie oznaczane działania dedykowane OSI, Pozwoli to na koncentrację terytorialną interwencji oraz monitorowanie postępu rzeczowego i finansowego wsparcia przeznaczonego na poszczególne OSI. Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 22

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) instrument zwiększający zaangażowanie miast i obszarów zurbanizowanych w zarządzaniu środkami strukturalnymi UE, sama koncepcja rodzi dużo wątpliwości natury instytucjonalnej i prawnej. Wstępna propozycja funkcjonowania ZIT w Polsce: ZIT wykorzystane na zwiększanie udziału miast i obszarów zurbanizowanych w zarządzaniu programami operacyjnymi oraz sprzyjanie rozwoju współpracy i integracji na obszarze miejskich obszarów funkcjonalnych największych polskich obszarów zurbanizowanych. Proponuje się aby ZITy były realizowane: na terenie obszarów funkcjonalnych 18 miast wojewódzkich - OSI, dodatkowo na terenie innych miast (ewentualnie ich obszarów funkcjonalnych) o charakterze regionalnym i subregionalnym. Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 23

Rozwój kierowany przez społeczność lokalną (RKSL) instrument dobrowolny dla polityki spójności i polityki rybackiej, obligatoryjny dla WPR, pozytywne efekty jego realizacji mogą obejmować: lepsze dopasowanie usług do potrzeb mieszkańców, zwiększenie zaangażowania podmiotów niepublicznych w świadczenie usług publicznych, większe upodmiotowienie lokalnych społeczności. Zastosowanie RKSL w Polsce będzie zależało do decyzji IZ danym programem operacyjnym: regionalnym (EFS, EFRR), dotyczącym obszarów wiejskich (EFROW), obszarów uzależnionych od rybactwa (Europejski Fundusz Rybacki). Wykorzystane zostaną doświadczenia inicjatywy LEADER, realizowanej w ramach PROW 2007-2013, Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 24