dr med. dent. Ludwig Hermeler, Rheine, Niemcy Systematyczna adhezyjna odbudowa zrębu zęba Już w roku 1995 Ray i Trope na podstawie przeprowadzonego badania potwierdzili znaczenie dobrej odbudowy po leczeniu endodontycznym dla skutecznego zachowania zębów, które były poddane leczeniu kanałowemu. Obecnie, w czasach stomatologii adhezyjnej, przywiązuje się znaczną wagę do zapobiegania przeciekowi i związanemu z tym ryzyku reinfekcji systemu kanałów korzeniowych. Adhezyjna odbudowa zrębu po leczeniu endodontycznym z jednoczesnym osadzeniem wkładu z włókien szklanych spełnia oba te nieodzowne wymogi uzyskania pewnego długoterminowego rokowania w przypadku bardzo zniszczonych zębów. Rebilda Post System firmy VOCO oferuje przyjazne użytkownikowi rozwiązanie w postaci optymalnie zharmonizowanego zestawu zawierającego wszystkie niezbędne elementy. Współczesne leczenie z użyciem wkładów korzeniowych Obecnie istnieje zgoda co do tego, że wkłady korzeniowe stosuje się dla utrzymania odbudowy korony, a w efekcie dla zapewnienia dostatecznej retencji. Stopień utraty tkanek twardych korony zęba i oczekiwane obciążenia działające na ząb determinują metodę postępowania po leczeniu endodontycznym w poszczególnych przypadkach. Jeśli destrukcja tkanek jest niewielka lub umiarkowana, zwykle wskazane jest leczenie z użyciem plastycznego materiału kompozytowego bez odbudowy opartej na wkładzie korzeniowym. Jeśli doszło do znacznej utraty tkanek korony klinicznej, należy zastosować system do wykonywania wkładów korzeniowych dla zapewnienia niezawodnej retencji. Następnie w kierunku wierzchołkowym od preparacji opracowuje się brzeg zębiny na szerokość nie mniejszą niż 2 mm w celu uzyskania tzw. efektu obręczy, zwiększającego odporność na złamanie. Wkłady korzeniowe osadzane adhezyjnie pozwalają na postępowanie minimalnie inwazyjne i zachowanie tkanek twardych zęba. Ponadto obszary retencyjne w okolicy odbudowy zrębu mogą także być wykorzystane jako dodatkowe powierzchnie retencyjne. W przeciwieństwie do wkładów z metalu, tlenku cyrkonu i wkładów węglowych, wkłady korzeniowe wykonane z kompozytu wzmacnianego włóknem szklanym wykazują podobne właściwości biomechaniczne do zębiny. Dzięki elastyczności zbliżonej do zębiny powstające siły mogą być przenoszone na otaczające tkanki zęba bez powstawania punktowych naprężeń szczytowych w obrębie korzenia, co ma miejsce w przypadku wymienionych powyżej alternatywnych rozwiązań. Fizjologiczny rozkład obciążeń w kierunku wierzchołkowym i koronowym adhezyjnej odbudowy złożonej z włókna szklanego, kompozytu do odbudowy zrębu i zachowanych tkanek zęba redukuje ryzyko złamania. System wkładów korzeniowych Rebilda Post System Zestaw Rebilda Post System stanowi pełny wkład do szuflady w gabinecie stomatologicznym (zdj. 1). Zawiera 16 wrzesień 2013
Zdj. 1. Zestaw Rebilda Post System (VOCO) w postaci wygodnego wkładu do szuflady Zdj. 2. Zdjęcie wykonane przed usunięciem zęba 44 z koroną teleskopową Zdj. 3. Początkowa sytuacja kliniczna po usunięciu zęba 44 z koroną teleskopową i poszerzeniu częściowego uzupełnienia protetycznego wszystkie składniki niezbędne do wykonania stabilnej odbudowy korony, z użyciem wkładu korzeniowego lub bez niego, w maksymalnie pięciu etapach: podwójnie wiążący materiał Rebilda DC kompozyt stosowany do cementowania i odbudowy, Futurabond DC podwójnie wiążący, samotrawiący system łączący, kompozytowe wkłady korzeniowe wzmocnione włóknem szklanym Rebilda Post z precyzyjnie dopasowanymi wiertłami pilotowymi i przeznaczonymi do preparacji kanału korzeniowego oraz Ceramic Bond silan sprzęgający, który wzmacnia połączenie pomiędzy materiałem Rebilda DC i wkładem Rebilda Post. Firma VOCO uzupełniła dotychczasowy zakres rozmiarów wkładów o średnicach 1,2 mm, 1,5 mm i 2,0 mm o nowy rozmiar 1,0 mm. W efekcie dostępny asortyment odpowiada teraz doskonale możliwości bezpiecznego leczenia kanałów korzeniowych o wszelkich wymiarach anatomicznych przy minimalnej utracie tkanek. Przypadek kliniczny Pacjent to 75-letni mężczyzna. Usunięto ząb 44 z koroną teleskopową (zdj. 2) i tymczasowo zastosowano doginaną klamrę na ząb 43 (zdj. 3). Po uzyskaniu odpowiedniego wygojenia rany należało zaopatrzyć ostatni ząb 43 w koronę teleskopową i odpowiednio rozbudować uzupełnienie po prawej stronie. Ząb 43 miał rozległe wypełnienia na wszystkich powierzchniach. Obciążenie go jako ostatniego zęba filarowego nie było bez znaczenia. Dlatego zaopatrzono go we wkład z włókna szklanego w celu zamocowania adhezyjnej odbudowy. Po założeniu koferdamu, usunięciu wypełnień i kontroli preparatem Caries Marker (VOCO) stało się jasne, że pozostałe zdrowe tkanki zęba wymagają adhezyjnej odbudowy przed leczeniem protetycznym (zdj. 4). Ząb 43 był leczony kanałowo w roku 2001, od tego czasu regularnie wykonywano kontrolne zdjęcia radiologiczne. Przez cały ten okres ząb nie powodował żadnych dolegliwości. Po usunięciu materiału wypełniającego kanał korzeniowy za pomocą wiertła Gates-Glidden w celu uzyskania planowanej głębokości przeprowadzono precyzyjną preparację za pomocą wiertła należącego do systemu odpowiadającego wybranej wielkości Forum Stomatologii Praktycznej 17
wkładu (zdj. 5). W celu dokonania pomiarów wykonano zdjęcie radiologiczne z wiertłem Rebilda Post o średnicy 2 mm (zdj. 6). Na zdjęciu widoczne jest prawidłowe dopasowanie z zachowaniem części wierzchołkowej wypełnienia kanału na długości ok. 5 mm. Optymalny przebieg preparacji można zapewnić, oczyszczając w międzyczasie kanał i wiertło w celu wypłukania pozostałości zębiny. Przed przymiarką oczyszcza się wkład Rebilda Post za pomocą alkoholu. Podczas kontroli położenia w jamie ustnej wkład korzeniowy precyzyjnie pasował do kanału i nie klinował się (zdj. 7). Wkład przycina się na pożądaną długość poza jamą ustną za pomocą drobnoziarnistego wiertła diamentowego (nie należy stosować kleszczy ani nożyczek ze względu na ryzyko odpryskiwania). Wkład z włókna szklanego ponownie oczyszcza się alkoholem, osusza i silanizuje przez 60 sekund preparatem Ceramic Bond dołączonym do zestawu (zdj. 8). Następnie ponownie osusza się powietrzem bez oleju. Przed zacementowaniem adhezyjnym płucze się kanał korzeniowy wodą i osusza sączkami papierowymi. Zdj. 4. Zachowane zdrowe tkanki zęba 43 przed odbudową adhezyjną Zdj. 5. Preparacja kanału korzeniowego pod wkład za pomocą wierteł z zestawu Rebilda Post System Zdj. 6. Zdjęcie radiologiczne wykonane w celu pomiaru z wiertłem Rebilda Post (średnica 2 mm) Zdj. 7. Kontrola położenia wkładu z włókien szklanych Rebilda Post 18 wrzesień 2013
Futurabond DC aktywuje się poprzez naciśnięcie zaznaczonego miejsca opakowania Single Dose, a następnie miesza, przebijając folię i wykonując okrężne ruchy narzędziem Single Tim (zdj. 9). Samotrawiący system łączący wciera się w kanał cienkim narzędziem Endo Tim (zdj. 10), natomiast w pozostałą powierzchnię zęba narzędziem Single Tim przez 20 sekund. Odparowuje się rozpuszczalnik, dmuchając powietrzem bez oleju przez 5 sekund, po czym usuwa wszelkie nadmiary płynu z kanału za pomocą sączków papierowych. Powstaje błyszcząca powierzchnia adhezyjna, której nie polimeryzuje się światłem. Materiał Rebilda DC wprowadza się bezpośrednio do kanału korzeniowego za pomocą cienkiej, giętkiej końcówki strzykawki QuickMix (zdj. 11), rozpoczynając w części wierzchołkowej i utrzymując wierzchołek końcówki zanurzony w cemencie przez cały czas aplikacji. Wkład Rebilda Post wprowadza się ruchem okrężnym. W tym procesie dochodzi do wydostawania się niewielkich ilości nadmiaru materiału. Przeprowadza się polimeryzację światłem przez 40 sekund w celu umocowania wkładu (zdj. 13), po czym nanosi kolejne warstwy materiału Rebilda. Można dodatkowo polimeryzować kolejne warstwy odbudowy światłem przez 40 sekund. Polimeryzacja chemiczna trwa 5 minut. Ze względu na konsystencję materiał Rebilda DC jest łatwy do aplikacji. Firma VOCO oferuje także dodatkowe kształtki do formowania odbudowy zrębu. Kształtki te można docinać do zęba nożyczkami. Odbudowa jest także łatwa w obróbce dzięki temu, że Rebilda DC ma twardość zbliżoną do zębiny. Na zdjęciu 14 przedstawiono opracowany ząb. Kształt preparacji zapewnia uzyskanie efektu obręczy w celu stabilizacji zęba filarowego i przyszłej odbudowy. Na zdjęciu rentgenowskim widoczne jest mocne cieniowanie wkładu Rebilda Post. Widać wyraźnie, że wkład i kompozyt do rekonstrukcji zrębu tworzą homogenną odbudowę adhezyjną (zdj. 15). Odtworzono funkcjonalność uzupełnienia opartego Zdj. 8. Silanizacja preparatem Ceramic Bond (VOCO) przez 60 sekund Zdj. 9. Mieszanie materiału Futurabond DC (VOCO) w opakowaniu SingleDose za pomocą aplikatora Single Tim na koronach teleskopowych, poszerzając je o koronę teleskopową na ząb 43, a następnie podścielono, przywracając znajomą wygodę użytkowania uzupełnienia (zdj. 16 i 17). Wnioski Nowoczesne materiały kompozytowe i systemy łączące mają decydujące znaczenie dla długoterminowego zachowania poważnie zniszczonych zębów leczonych endodontycznie. System wkładów korzeniowych Rebilda Post System firmy VOCO to zaawansowany, optymalnie zharmonizowany, kompletny zestaw materiałów, który pod wszelkimi względami spełnia wysokie wymogi stawiane wolnym od naprężeń odbudowom korony z użyciem wkładów korzeniowych. Forum Stomatologii Praktycznej 19
Zdj. 10. Wcieranie samotrawiącego systemu łączącego w otwór na wkład za pomocą końcówki Endo Tim Zdj. 11. Wprowadzanie materiału kompozytowego Rebilda DC (VOCO) za pomocą giętkiej końcówki do aplikacji strzykawki QuickMix Zdj. 12. Wprowadzony wkład Rebilda Post z wyciśniętym nadmiarem kompozytu Zdj. 13. Zamocowanie wkładu przez wstępną polimeryzację światłem przez 40 sekund 20 wrzesień 2013
Zdj. 14. Wykończony, opracowany ząb z odbudową wkładem Rebilda Post i materiałem Rebilda DC Zdj. 15. Zdjęcie radiologiczne homogennego, adhezyjnego bloku Zdj. 16. Osadzona korona teleskopowa na zębie 43 Zdj. 17. Gotowe uzupełnienie oparte na koronie teleskopowej dr med. dent. Ludwig Hermeler Rheiner Str. 30, 48432 Rheine-Mesum, Niemcy info@zahnarzt-mesum.de, www.zahnarzt-mesum.de Urodził się w roku 1964. Prawo wykonywania zawodu oraz stopień doktora uzyskał na Westfälische Wilhelms-Universität Münster. W 1991 r. założył własną praktykę w Rheine. Ma na swoim koncie krajowe i międzynarodowe publikacje w dziedzinie stomatologii estetycznej, wybielania, implantologii i endodoncji. Jest członkiem German Association for Oral Implantology (DGOI) oraz International Congress of Oral Implantologists (ICOI). 22 wrzesień 2013