Marta Flisak Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Klaudia Dudek Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Tytuł pracy: Analiza finansowa przedsiębiorstwa z punktu widzenia właściciela, na przykładzie przedsiębiorstw z branży 69. Słowa kluczowe: analiza finansowa, analiza przedsiębiorstw, zarządzanie przedsiębiorstwem, analiza wskaźnikowa.
I Wstęp Celem pracy jest ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, w taki sposób, który umożliwi zarekomendowanie działań, jakie powinien podjąć zarządzający przedsiębiorstwem. Oceny tej dokonuje się przez wyliczenie wskaźników wypłacalności, płynności, rentowności i sprawności. Pokażą one aktualną koniunkturę, co pozwoli na porównanie spółki z wynikami statystycznymi innych przedsiębiorstw z branży i określi jej położenie na tle całego. Takie informacje będą podstawą do przeprowadzenia analizy porównawczej i w konsekwencji odnalezienia mocnych i słabych stron spółki. W pracy podjęłyśmy się analizy dwóch spółek z branży: Działalność prawnicza, rachunkowo-księgowa i doradztwo podatkowe (PKD 69). II Analiza 1. Przedsiębiorstwo X Jest to Spółka Akcyjna, nazwana umownie X. Została zarejestrowana w 2009 roku. Główna działalność spółki to: Działalność związana z oceną ryzyka i szacowaniem poniesionych strat (PKD 6621Z) 1. Analiza rentowności Rentowność jest to miara efektywności gospodarowania, która służy do porównywania przedsięwzięć o różnej wielkości. Aby zobrazować rentowność spółki X wykorzystano następujące wzory: 1) ROA = zysk netto*100 / średnioroczny stan aktywów 2) ROE = zysk netto*100 / średnioroczny stan kapitału własnego 3) ROS = zysk netto*100 / przychody ogółem Średnia 2011 2010 Wynik Średnia Wynik ROA 19,92 25,04 20,24-11,71 ROE 30,61 131,69 28,28-49,26 ROS 11,19 4,74 10,99-2,72 1 Informacje z GUS z dnia 18.04.2013
ROA informuje o zdolności aktywów do generowania zysku netto, czyli pokazuje efektywność ich wykorzystania. ten w spółce X w 2010 roku prezentuje się bardzo niekorzystnie. Ujemny poziom wskaźnika ROA pokazuje, że firma nieefektywnie zarządza swoim majątkiem. W 2011 roku natomiast wskaźnik ten prezentuje się bardzo korzystnie; jest wyższy niż wśród pozostałych przedsiębiorstw. Im wyższy jego poziom, tym korzystniej dla przedsiębiorstwa. ROE pozwala ocenić, w jakim stopniu spółka pomnaża środki powierzone jej przez właścicieli (inwestorów). ten w 2010 roku również wykazuje ujemną wartość. Wskazuje to na znaczną stratę przypadającą na jednostkę kapitału zainwestowanego. Dużo lepszy wynik prezentuje się w 2011 roku i znacznie przewyższa resztę przedsiębiorstw. Taki wynik oznacza że spółka dobrze potrafi wykorzystać swój kapitał do zarabiania. ROS informuje nas jaki procent z przychodów spółka dostaje, jako czysty zysk. Im wyższa wartość tego wskaźnik, tym lepiej. W 2010 roku wynik jest ujemny, co oznacza, że efektywność korzystania z majątku nie pozwala na kreowanie zysku. W 2011 wynik ten prezentuje się dużo lepiej. Wzrost marży oznacza, że każda złotówka przychodu daje coraz wyższy zysk. Analiza płynności Płynność finansowa jest to zdolność do spłacania bieżących zobowiązań oraz do dokonywania zakupów wszelkiego rodzaju towarów i usług. Aby oszacować płynność spółki, skorzystano z następujących wzorów: 1) płynności I stopnia (płynności środków pieniężnych) = aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe 2) płynności II stopnia (szybkiej płynności) = (aktywa obrotowe zapasy krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe) / zobowiązania krótkoterminowe 3) płynności III stopnia (bieżącej płynności) = inwestycje krótkoterminowe / zobowiązania krótkoterminowe
2011 2010 płynności I stopnia płynności II stopnia płynności III stopnia Średnia Wynik Średnia Wynik 4,04 1,16 4,06 0,99 3,85 0,87 3,61 0,99 1,77 0,55 1,89 0,86 płynności I stopnia określa, w jakim stopniu spółka zdolna jest do natychmiastowego spłacenia bieżących zobowiązań, czyli wypłacalności w bardzo krótkim okresie. Optymalny poziom tego wskaźnika wynosi 0,2. Jak widać w tabeli w obydwu latach wskaźnik ten jest wyższy zarówno w opisywanej spółce jak i w innych przedsiębiorstwach. płynności II stopnia mówi, jakie są możliwości spłacania bieżących zobowiązań najbardziej płynnymi aktywami spółki. Wzorcowa wartość tego wskaźnika wynosi 1. W 2010 jak i 2011 roku wartość tego wskaźnika jest optymalna, co oznacza, że wartość aktywów bieżących pomniejszona o zapasy i krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe powinna odpowiadać wartości zobowiązań krótkoterminowych. płynności III stopnia pokazuje możliwości przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań posiadanymi środkami obrotowymi. Wartość tego mnożnika powinna się mieścić w granicy <1,2-2,0>. W 2010 roku wynik tego wskaźnika wyniósł 0,86 a w roku 2011 spadł do 0,55. Normalnie taki wynik oznacza, że firma ma kłopoty z utrzymaniem płynności finansowej, czyli że może mieć problemy z regulowaniem bieżących zobowiązań, co w konsekwencji może doprowadzić ją nawet do bankructwa. Jednak w tym przypadku jest to związane z początkową fazą rozwoju spółki. W związku z tym jej zobowiązania wobec dostawców i usług rosną szybciej niż środki, które może powierzyć na krótkoterminowe i inwestycje, lub też przechowywać w kasie, czy rachunku bankowym. Analiza sprawności i sprawności są najczęściej wykorzystywanymi miarami do określenia efektywności działania majątku. Do obliczeń zostały wykorzystane:
1) wskaźnik rotacji należności (w dniach) = średnioroczny stan należności z tytułu dostaw i usług *365/przychód netto ze sprzedaży produktów towarów oraz materiałów 2) wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) = średnioroczny stan ogółu zobowiązań z tytułu dostaw i usług *365/przychód netto ze sprzedaży produktów towarów oraz materiałów rotacji należności rotacji zobowiązań 2011 2010 Średnia Wynik Średnia Wynik 52,65 12,52 49,9 15,83 12,71 50,41 11,88 63,84 rotacji należności w dniach daje informację na temat cyklu oczekiwania na uzyskanie należności za swoją sprzedaż kredytową lub inaczej, ile razy w ciągu badanego okresu nastąpił dopływ gotówki od odbiorców. Im wyższy poziom wskaźnika rotacji należności tym firma ma większe problemy ze ściągalnością swoich należności, co może obniżyć jej płynność. W przypadku spółki X w 2010 i w 2011roku wynik tego wskaźnika prezentuje się znacznie korzystniej niż innych spółek. rotacji zobowiązań pokazuje liczbę dni, jaka potrzebna jest przedsiębiorstwu do spłacenia swoich zobowiązań krótkoterminowych. W porównaniu do wyników poprzedniego wskaźnika, wskaźnik rotacji zobowiązań prezentuje się znacznie gorzej. Zbyt wysoka wartość wskaźnika może świadczyć o trudnościach przedsiębiorstwa w regulowaniu swoich zobowiązań. Analiza wypłacalności i zadłużenia wykorzystywane są do badania struktury finansowania przedsiębiorstwa. Określają poziom jego zadłużenia i tym samym oceniają jego wypłacalność w długim okresie. Aby obliczyć wypłacalność spółki X skorzystano ze wzorów: 1) pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym i rezerwami długoterminowymi = (kapitał własny + rezerwy na zobowiązania) / aktywa trwałe 2) wskaźnik zadłużenia ogólnego = zobowiązania ogółem/aktywa ogółem
pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym i rezerwami długoterminowymi zadłużenia ogólnego Średnia 2011 2010 Wynik Średnia 5,85 1,06 6,6 0,97 35,14 0,68 37,01 0,89 Wynik ogólnego zadłużenia mówi o tym, jaki udział w finansowaniu majątku mają zobowiązania i dług. Wysokie poziomy wskaźnika (powyżej 0,5) oznaczają duży udział długu w działalności i przez to ryzyko nawet bankructwa w wypadku pogorszenia się koniunktury. W spółce X wyniki przekraczają wartość 0,5, aczkolwiek w niewielkim stopniu. Widać, że w 2011 roku wynik ten spadł o 0,21 co jest bardzo korzystne dla. pokrycia aktywów trwałych kapitałami własnymi i rezerwami długoterminowy pokazuje, w jakim stopniu aktywa trwałe finansowane są przez kapitał własny. Wartość tego wskaźnika powinna wynosić 1 lub więcej. W 2011 roku wartość ta wyniosła 1,06, co wskazuje na pełną wiarygodność spółki. 1.1 Wnioski Po wyliczeniu wskaźników potrzebnych do oceny sytuacji finansowej należy stwierdzić, że kondycja nie z roku na rok znacznie się poprawiła. Poprzedni rok 2010, jako 2 działalności Spółki można uznać za okres inwestycji. Teraz od 2011 roku spółka działa już pełną parą. W tym roku po raz pierwszy osiągnęła zysk i może zacząć pokrywać koszty włożone w rozpoczęcie inwestycji jak i powiększanie swego kapitału. Bardzo dobrą informacją jest wynik wskaźnika udziału kapitału własnego w finansowaniu majątku. Jest on wyższy od 1, co jest zaskakujące u tak młodej. Na bardzo dobrym poziomie utrzymują się wskaźnik zarządzania należnościami i zobowiązaniami. Ten pierwszy jest znacznie niższy od drugiego, co wskazuje na możliwość bieżącego pokrywania zobowiązań spływającymi należnościami. Właściciel spółki powinien być zadowolony z tak szybkiego rozwoju swego przedsięwzięcia. Należy też pogratulować tak efektywnych rozwiązań w zarządzaniu należnościami. Na jego miejscu tymczasowo nie wprowadzałabym zmian. Należy skupić się pozyskiwaniu zaufania wśród szerszej grupy klientów. Choć sprzedaż usług wzrosła ponad 3-
krotnie w porównaniu do 2010, 3599,40 zł rocznie nie powinno być satysfakcjonującym wynikiem. 2. Przedsiębiorstwo Y Druga Spółka, umownie nazwana Y została zarejestrowana w dniu 1998 roku. Działalność podstawowa, którą prowadzi to działalność rachunkowo-księgowa - ujęta wg PKD2007 w dziale 6920Z. Spółka jest średniej wielkości przedsięwzięciem na tle innych w sektorze. Ze względu na swą branżę nie wyróżnia się pod względem kreatywności w prowadzeniu działalności. Pierwszym krokiem do oceny sytuacji finansowej spółki było wyliczenie wskaźników rentowności spółki. Zostały one przedstawione w tabeli nr 1. 2010 2011 odchyleni. wynik odchylenie wynik standardowe standardowe l.p. Rentowność operacyjna 1 aktywów ROA 20,24 32,51 9,85 19,92 34,18-26,46 Rentowność kapitału własnego 2 ROE 28,28 47,30 8,45 30,61 54,49-42,87 Rentowność netto Marża 3 Zysku Netto 10,99 18,12 4,65 11,19 18,21-21,19 Rentowność sprzedaży Marża 4 Operacyjna 11,03 18,68 0,03 11,45 19,34-0,20 Rentowność ekonomiczna 5 sprzedaży 14,70 19,09 8,91 14,61 19,86-14,10 Tabela 1. i rentowności Już w 2010 roku sytuacja spółki nie wyglądała najlepiej na tle innych przedsiębiorstw. ROA i ROE, choć mieściły się w nawiasach standardowych, znajdowały się po lewej stronie rozkładu normalnego co świadczy o znacznie niższych wynikach niż te najczęściej uzyskiwane. W 2011 roku wskaźniki te znajdują się już niestety poza nawiasami standardowymi. Rentowność Spółki znacznie zmalała. Po przeanalizowaniu rachunku zysków i strat oraz bilansu spółki zauważa się, że każdy z czynników wpływających na rentowność uległ znacznemu obniżeniu. Przykładowo Kapitał Własny w roku 2010 wyniósł 557301,00, natomiast w 2011 już tylko 450 438,65. Spowodowane to zostało ujemnym wynikiem finansowym za 2011 rok w wysokości -97 658,73. Zaskakujący jest wynik ROA znacznie niższy od ROE, choć zazwyczaj sytuacja jest odwrotna. Spowodowane jest to użyciem wyniku finansowego, a nie operacyjnego w
liczniku. Wysokie koszty finansowe wpływają na dużą różnicę pomiędzy wynikiem operacyjnym a finansowym. Koszty te najprawdopodobniej związane są drogą obsługą zobowiązań długoterminowych. Następnie obliczono wskaźniki płynności, które zostały przedstawione w tabeli nr 2. 2010 2011 l.p. odchylenie standardowe wynik odchylenie standardowe wynik 1 2 3 Płynność finansowa I stopnia Bieżącej Płynności Płynność finansowa II stopnia szybkiej płynności Płynność finansowa III stopnia Tabela 2. i płynności 4,06 3,91 3,02 4,04 3,73 1,64 3,61 3,23 2,87 3,85 3,63 1,57 1,89 2,32 0,89 1,77 2,21 0,72 Wyniki tych obliczeń pokazały, że pod względem płynności finansowej spółka X ma wysoką pozycję w sektorze. Mimo, że w 2011 roku jej wyniki spadły w porównaniu do 2010, wciąż mieszczą się bardzo blisko średnich osiągów w branży. Mimo iż zobowiązania krótkoterminowe znacznie się zwiększyły z 42347,51 w 2010 roku do 107 023,10 w 2011, nie miało to większego wpływu na płynność ponieważ jednocześnie proporcjonalnie zwiększyły się jej środki pieniężne. Oznacza to, że spółka może szybko pokryć znaczną część swoich zobowiązań. Aby to bardziej uwidocznić zostały obliczone wskaźniki spłaty zobowiązań. W tabeli nr 3 zostały przedstawione wyniki wyliczeń. 2010 2011 l.p. odchylenie standardowe wynik odchylenie standardow e wynik 1 Spływ należności (w dniach) cyklu należnościami 49,90 30,61 56,11 52,65 35,60 70,85 2 Spłata zobowiązań (w dniach) cyklu zobowiązań Tabela 3. i zarządzania kapitałem obrotowym. 11,88 12,83 3,14 12,71 13,18 10,72 W 2010 roku firma miała niski wynik na tle, jednak znacznie się on poprawił w 2011 roku. Oznacza to, że spółka lepiej wykorzystuje swój kapitał obrotowy i lepiej korzysta
z nieoprocentowanego długu kupieckiego. W związku z tym, że wynik ten i tak jest niższy niż przeciętny w sektorze, można rozważyć wydłużenie okresu spłaty zobowiązań, do momentu, w którym nie będzie pociągało to za sobą karnych odsetek. Takie rozwiązanie sugeruje również zbyt wysoki wskaźnik cyklu należnościami. Jest on znacznie wyższy od spłaty zobowiązań, co w dłuższej konsekwencji może wiązać się z problemami ze spłatą zobowiązań. O wciąż wiarygodnej pozycji spółki świadczy stuprocentowa możliwość pokrycia aktywów trwałych Kapitałem Własnym. Choć wskaźnik ten również zmalał w ostatnim roku, jego wynik wciąż umożliwia firmie pozyskanie zaufania u wierzycieli. l.p. 1 Pokrycie aktywów trwałych kapitałem własnym i rezerwami długoterminowymi 2010 2011 odchylenie standardowe wynik Tabela 4. udziału Kapitałów Własnych w finansowaniu majątku. odchylenie standardowe wynik 6,60 8,75 1,44 5,85 7,38 1,00 2.1 Wnioski W roku 2011 sytuacja finansowa prezentuje się gorzej niż w poprzednich latach działalności. Spowodowane to zostało głównie spadkiem przychodów, przy czym koszty zostały na podobnym poziomie. Można przeanalizować źródła kosztów i zmniejszyć bądź zlikwidować je w miejscach, które nie są niezbędne. Jednak przede wszystkim należy skupić się na przyczynie zmniejszenia przychodów. Jeśli spowodowane zostało to utratą klientów, dobrym rozwiązaniem wydaje się być pozyskanie nowych. Mimo iż akcja marketingowa pociągnęłaby za sobą koszty związane z reklamą, mogłaby okazać się inwestycją, która przyniosłaby spółce wysoką pozycję w sektorze. Niebezpiecznie wysoki wskaźnik cyklu należności też należy poprawić. Jeśli problemu tego nie rozwiążą restrykcje nałożone przez rząd na przedsiębiorstwa tworzące złe długi, poważnie należy zastanowić się nad skróceniem okresu wymagalności spłat, lub współpracę z firmą monitorującą należności. III Podsumowanie
Celowo wybrałyśmy dwa tak różniące się od siebie przedsięwzięcia. Są inne pod względem formy prawnej, lat działalności i zakresu świadczonych usług. W ten sposób udało nam się poznać różnorodność. Pomimo iż obie spółki w większości mieszczą się w standardowych nawiasach wskaźników w branży, prezentują dwie różne sytuacje finansowe. Wyliczenie wskaźników odpowiadających za ocenę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa i porównanie ich z danymi z pozwoliło nam na postawienie się na miejscu zarządzającego danym przedsięwzięciem i zaproponowanie działań, jakie powinien podjąć, by usprawnić swoją działalność bądź też dążyć do utrzymania właściwej pozycji.
IV Bibliografia: 1. http://sindicator.net/ - skaner rynku głównego 2. http://rachunkowosc.com.pl/c/artykuly,wskazniki_sektorowe sposób obliczania wskaźników 3. Zestawienia danych sektorów pochodzące z http://rachunkowosc.com.pl/c/artykuly,wskazniki_sektorowe 4. E. Nowak, i finansowe jako źródło informacji analitycznej, Controlling i Rachunkowość zarządcza, nr 12 / 2000 5. G. Michalski, Podstawy zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Wyższa Szkoła Zarządzania Edukacja, Wrocław 2004, 6. M. Sierpińska, Problem pomiaru płynności finansowej w przedsiębiorstwie w świetle znowelizowanej ustawy o rachunkowości, w: Zarządzanie finansami firm teoria i praktyka, W. Pluta, red., Prace naukowe AE we Wroclawiu nr 974, 2003, t.2, s.176 7. W. Pluta, G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?, wydawnictwo C.H. Beck Warszawa, 2005 8. A. Mohr, Zarządzanie finansami co mówią liczby, wydawnicwo Helion, Gliwice 2005. 9. A. Damodaran, Finanse korporacyjne : teoria i praktykam wyd. Helion, Gliwice 2007 10. E. Nowak, Analiza sprawozdań finansowych, wyd. PWE, Warszawa, 2005 11. G. Michalski, Podstawy zarządzania finansami przedsiębiorstwa : treść wykładu i przykłady, Wyższa Szkoła Zarządzania Edukacja, Wrocław, 2003 12. G. Michalski, Finansowe strategie przedsiębiorstwa : podstawy teorii i przykłady, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji, Opole, 2004 13. G. Michalski, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, 2010
14. G. Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, Wydawnictwo PWN, Warszawa, 2005 15. G. Michalski, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych, Wydawnictwo Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk, 2008 16. G. Michalski, Wartość płynności w bieżącym zarządzaniu finansami, wyd. CeDeWu, Warszawa, 2004 17. T. Dudycz, Analiza finansowa jako narzędzie zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Indygo Zahir Media, Wrocław, 2011 18. G. Michalski, Leksykon zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, 2004 19. A. Kopiński, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Metody i zastosowania, Poznań- Wrocław, 2001 20. T. Dudycz, S. Wrzosek, Analiza finansowa. Problemy metodyczne w ujęciu praktycznym, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław, 2000 21. T. Dudycz, Analiza Finansowa, wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław, 2000 22. M. Czekała, Analiza Fundamentalna i techniczna, wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław 1997 23. W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Warszawa, 1999 24. Praca Szymona Marcinkowskiego pod tytułem Analiza finansowa przedsiębiorstwa z punktu widzenia właściciela, na przykładzie przedsiębiorstw z branży 05.10.Z wydobywanie węgla kamiennego