Instytut Pedagogiczny Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu REGULAMIN STUDENCKICH PRAKTYK ZAWODOWYCH NAUCZYCIELSKICH MODUŁ DYDAKTYCZNY II PRZEDMIOT TERAPIA PEDAGOGICZNA Został opracowany na podstawie: - Ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2005 r. Nr 164 poz. 1365 z późn. zm.); - Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 października 2011 roku w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia (Dz. U. z 2011 r. Nr 243 poz. 1445 z późn. zm.); - Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 29 września 2011 roku w sprawie warunków oceny programowej i instytucjonalnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 207 poz. 1232); - Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 roku w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. z 2012 r. poz. 131); - Regulaminu studiów PWSZ w Nowym Sączu z 2012 r. ( 29). - Zarządzenia nr 47/2007 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu z dnia 13 grudnia 2007 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu praktyk zawodowych realizowanych przez studentów Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu; - Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 14 września 2011 roku w sprawie warunków i trybu przenoszenia zajęć zaliczonych przez studenta (Dz. U. z 2011 r. Nr 201 poz. 1187); - Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2009 r. Nr 50 poz. 400); - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. 2012 poz. 977). - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. 2013, poz. 532) KIERUNEK: pedagogika SPECJALNOŚĆ: wychowanie przedszkolne z terapią pedagogiczną, CZAS REALIZACJI PRAKTYK: semestr V, VI MIEJSCE REALIZACJI PRAKTYK: poradnie psychologiczno-pedagogiczne, specjalne ośrodki szkolno wychowawcze, przedszkola, szkoły i inne placówki, w których prowadzone są zajęcia terapii pedagogicznej (korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne) FORMA PRAKTYKI: śródsemestralna ECTS - 3 1
I. ORGANIZACJA PRAKTYK ZAWODOWYCH NAUCZYCIELSKICH 1. Praktyka odbywa się w przeważającej części równolegle z realizacją dydaktyki ogólnej i dydaktyk szczegółowych. Stanowi integralną całość zaprojektowaną tak, aby wiedza teoretyczna stanowiła podstawę do nabywania praktycznych umiejętności potrzebnych do wykonywania zawodu nauczyciela. 2. W trakcie praktyki studentowi zapewnia się następujące formy aktywności: wizyty w placówce, obserwowanie zajęć, asystowanie nauczycielowi prowadzącemu zajęcia, samodzielne prowadzenie zajęć, planowanie i omawianie zajęć prowadzonych przez siebie i innych (nauczycieli, studentów). 3. Instytut Pedagogiczny PWSZ w Nowym Sączu: opracowuje zasady odbywania praktyk ujęte niniejszy regulaminie, przygotowuje studentów do odbycia praktyk, zapewnia możliwość omówienia praktyk w trakcie zajęć w uczelni, utrzymuje systematyczny kontakt z placówką, w której student odbywa praktykę. 4. Opiekun studenckich praktyk zawodowych z ramienia Uczelni (Instytutu Pedagogiczny PWSZ w Nowym Sączu) wypełnia zlecone mu przez dyrektora Instytutu obowiązki (zał. 1), w tym opracowuje: zakres obowiązków nauczyciela-opiekuna studenckiej praktyki zawodowej w placówce, program praktyki zawodowej. 5. Obowiązkową dokumentację praktyki stanowi: Dziennik praktyk prowadzony przez studenta. Wzór zał. 1. Dziennik powinien być pisany własnoręcznie. Wypełniony zgodnie ze wzorem. Tygodniowy harmonogram zajęć nauczyciela-opiekuna praktyk placówce opatrzony pieczęcią przedszkola lub szkoły, Harmonogram zajęć studenta w czasie praktyki, opatrzony pieczęcią placówki, Ocena praktyki (uzyskanych efektów kształcenia) wystawiona przez nauczycielaopiekuna praktyk w przedszkolu lub szkole potwierdzona pieczęcią przedszkola lub szkoły i podpisem dyrektora (według wzoru zał. nr 2). 6. Warunkiem zaliczenia praktyki (uzyskania zaliczenia z oceną na koniec semestru) jest: - dostarczenie w terminie opiekunowi praktyk nauczycielowi akademickiemu Instytutu Pedagogicznego PWSZ w Nowym Sączu dziennika praktyk wypełnionego zgodnie ze wzorem, - pozytywna ocena wystawiona studentowi przez nauczyciela-opiekuna praktyk w placówce, potwierdzona pieczęcią i podpisem dyrektora, - pozytywna ocena wystawiona studentowi przez opiekuna praktyk z ramienia uczelni nauczyciela akademickiego Instytutu Pedagogicznego PWSZ w Nowym Sączu. 2
III. PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH NAUCZYCIELSKICH Z ZAKRESU TERAPII PEDAGOGICZNEJ 1. Łączna liczba godzin praktyk zawodowych nauczycielskich realizowanych w ramach modułu terapii pedagogicznej wynosi 60 godzin. Szczegółowy wykaz godzin realizowanych w ramach praktyk RODZAJ DZIAŁAŃ PODEJMOWANYCH PRZEZ STUDENTA poznanie organizacji placówki, w której prowadzona jest terapia pedagogiczna obserwowanie zajęć prowadzonych przez opiekuna praktyk SEMESTRY Łączna liczba V VI godzin 6 0 6 (10%) 12 (4 obserwacje) 6 (2 obserwacje) 18 (30)%) współdziałanie z opiekunem praktyk 6 0 6 (10%) samodzielne prowadzenie zajęć z zakresu terapii pedagogicznej przez studenta analizowanie i interpretowanie zaobserwowanych oraz doświadczanych sytuacji i zdarzeń 3 (1 scenariusz) 15 (5 scenariuszy) 18 (30%) 3 9 12 (20%) Łączna liczba godzin 30 30 60 2. Celem praktyk jest wyposażenie studenta w doświadczenia związane z pracą dydaktycznowychowawczą z dziećmi poprzez: - poznanie specyfiki placówki jako instytucji w której prowadzona jest terapia pedagogiczna, - obserwowanie aktywności uczniów i działań nauczyciela, ich analizowanie i interpretowanie, - współdziałanie z nauczycielem - opiekunem praktyk w wykonywaniu czynności zawodowych oraz samodzielne pełnienie roli nauczyciela, oraz analizowanie i interpretowanie podejmowanych działań, - kształtowanie kompetencji społecznej: odpowiedzialnego przygotowywania i wykonywania swojej pracy, świadomości znaczenia profesjonalizmu, istnienia etycznego wymiaru relacji nauczyciel-uczeń (w tym diagnozowania i prowadzenia terapii pedagogicznej ucznia). 3. Efekty kształcenia Student: - dokonuje charakterystyki placówki (w której odbywa praktykę), z uwzględnieniem jej specyfiki, - potrafi prowadzić obserwację, analizę i interpretację aktywności uczniów i działań nauczyciela podejmowanych w trakcie zajęć terapii pedagogicznej, - potrafi współdziałać z nauczycielem - opiekunem praktyk w wykonywaniu czynności zawodowych oraz samodzielnie pełnić rolę nauczyciela, a także analizować i interpretować podejmowane działania, 3
- jest świadomy znaczenia profesjonalizmu i istnienia etycznego wymiaru relacji nauczycieluczeń (w tym diagnozowania i prowadzenia terapii). 4. Treści Psychologiczne i pedagogiczne podstawy terapii pedagogicznej. Diagnoza, metody oraz techniki pracy z dzieckiem ujawniającym deficyty skutkujące specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu oraz w uczeniu się matematyki. Zaburzenia rozwoju emocjonalnospołecznego - rozpoznawanie i diagnozowanie, metody pracy, wspierania dzieci w rozwoju emocjonalnym. Wybrane zagadnienia z logopedii diagnoza, zaburzenia mowy i ich wpływ na proces komunikacji z otoczeniem, terapia. Metodyka zajęć korekcyjno-kompensacyjnych i konstruowania programów terapeutycznych. Orzekanie o specjalnych potrzebach edukacyjnych - Kompetencje Zespołu Orzekającego, realizowanie zaleceń terapeutycznych zawartych w orzeczeniach o potrzebie kształcenia specjalnego. 5. Kryteria oceny 1. Wiedza: Student potrafi dokonać charakterystyki placówki, w której prowadzona jest terapia pedagogiczna. Bardzo dobry: Student dokonuje szczegółowej, wyczerpującej charakterystyki placówki jako instytucji prowadzącej terapię pedagogiczną. Dobry: Student poprawnie charakteryzuje placówkę, ukazując jej specyficzną działalność podejmowaną w zakresie terapii pedagogicznej. Dostateczny: Student ogólnikowo charakteryzuje placówkę. Niedokładnie wyjaśnia specyfikę jej funkcjonowania. 2.Umiejętności: a) Student potrafi prowadzić obserwację aktywności uczniów i działań terapeutycznych podejmowanych przez nauczyciela. Bardzo dobry: Student dokonuje wnikliwej i szczegółowej obserwacji, analizy oraz interpretacji aktywności uczniów i działań nauczyciela podejmowanych w trakcie zajęć. Działa niezwykle planowo i celowo. Wyczerpująco i bezbłędnie ją dokumentuje. Słownictwo jest bogate i specjalistyczne. Dobry: Student w umiejętny sposób dokonuje obserwacji, analizy i interpretacji aktywności uczniów i działań nauczyciela podejmowanych w trakcie zajęć. Opis prowadzonej obserwacji jest prawidłowy, ale nie zawsze wyczerpujący. Dostateczny: Student prowadzi pobieżną obserwację, analizę i interpretację działań dzieci/uczniów oraz wychowawcy. Opis zawiera np. potoczne słownictwo, nieliczne błędy, brak uporządkowania i planowości. b) Student potrafi współdziałać z nauczycielem - opiekunem praktyk w wykonywaniu czynności zawodowych oraz samodzielnie pełnić rolę nauczyciela. Bardzo dobry: Student bardzo dobrze współdziała z nauczycielem - opiekunem praktyk w wykonywaniu czynności zawodowych. Na wysokim poziomie samodzielnie pełni rolę nauczyciela. Dobry: Student dobrze współdziała z nauczycielem - opiekunem praktyk w wykonywaniu czynności zawodowych. Prawidłowo pełni rolę nauczyciela oraz właściwie analizuje i interpretuje swoje działania. Dostateczny: Student wymaga ukierunkowania lub pomocy nauczyciela - opiekuna praktyk podczas wykonywania z nim czynności zawodowych. Nie zawsze dobrze radzi sobie 4
samodzielnie, pełniąc rolę nauczyciela. Wymaga również ukierunkowania w analizie i interpretacji podejmowanych przez siebie działań. 3. Kompetencje społeczne: Student odpowiedzialnie przygotowuje i wykonuje swoją pracę pedagogiczną. Jest świadomy znaczenia profesjonalizmu, istnienia etycznego wymiaru relacji nauczyciel-uczeń (w tym diagnozowania i prowadzenia terapii) oraz granic swoich możliwości i kompetencji. Bardzo dobry: Student bardzo odpowiedzialnie, z dużym zaangażowaniem przygotowuje i wykonuje swoją pracę pedagogiczną. Prezentuje wysoki poziom świadomości znaczenia profesjonalizmu, istnienia etycznego wymiaru relacji nauczyciel-uczeń (w tym diagnozowania i prowadzenia terapii) oraz granic swoich możliwości i kompetencji. Dobry: Student odpowiedzialnie przygotowuje i wykonuje swoją pracę pedagogiczną. Jest świadomy znaczenia profesjonalizmu, istnienia etycznego wymiaru relacji nauczyciel-uczeń (w tym diagnozowania i prowadzenia terapii ) oraz granic swoich możliwości i kompetencji. Jego postawa wynika z zaspokojenia wewnętrznej potrzeby. Dostateczny: Student stara się odpowiedzialnie przygotowywać i wykonywać swoją pracę pedagogiczną, choć nie zawsze mu to wychodzi. Ujawnia świadomość znaczenia profesjonalizmu, istnienia etycznego wymiaru relacji nauczyciel-uczeń (w tym diagnozowania i prowadzenia terapii) oraz granic swoich możliwości i kompetencji kierując się motywacją zewnętrzną. III. ZAKRES OBOWIĄZKÓW NAUCZYCIELA-OPIEKUNA STUDENCKICH PRAKTYK ZAWODOWYCH NAUCZYCIELSKICH W PRZEDSZKOLU W stosunku do studenta: - sprawowanie kompleksowej opieki merytorycznej nad studentem w trakcie odbywania praktyki zawodowej, modelowanie postaw zwianych z rolą opiekuna wychowawcy, - omówienie zasad BHP oraz zapoznanie z zasadami funkcjonowania placówki (regulaminem organizacyjnym), z procedurami dotyczącymi nagłych wypadków, - zapoznanie studenta z planem przebiegu praktyki zgodnym z programem (dostarczonym przez opiekuna studenckich praktyk zawodowych z ramienia Uczelni), omówienie wzajemnych oczekiwań, wyjaśnienie na czym polega odpowiedzialność w pracy nauczyciela, - zapoznanie praktykanta z programem nauczania i dokumentacją pracy nauczyciela, - stopniowe wprowadzanie w pracę nauczyciela i branie odpowiedzialności za podejmowane działania, - omawianie przebiegu i wyników całodziennej pracy studenta a w szczególności każdych obserwowanych, wspólnie prowadzonych z nauczycielem lub samodzielnie przygotowanych i przeprowadzonych zajęć z zakresu terapii pedagogicznej, - udostępnienie informacji o dzieciach z zaleceniem zachowania poufności tych danych, - umożliwienie udziału w posiedzeniach rady pedagogicznej, w spotkaniach z rodzicami, zobowiązanie do przestrzegania tajemnicy zawodowej i ochrony danych osobowych, - umożliwienie kontaktu z innymi pracownikami placówki (poznania ich zadań), - obserwacja praktykanta i udzielanie informacji zwrotnych dotyczących jego silnych i słabych stron przygotowania zawodowego, - zachęcanie do zadawania pytań i szukania rozwiązań napotykanych problemów. 5
- W stosunku do Uczelni: - kontrola jakości prowadzenia dziennika praktyk (zredagowania przez studenta wymaganej liczby scenariuszy/konspektów zajęć), - podsumowanie pracy studenta na praktykach, wystawienie mu semestralnej oceny - wypełnienie arkusza: Ocena dokonana przez nauczyciela-opiekuna praktyk w przedszkolu, - natychmiastowe sygnalizowanie problemów związanych z organizacją praktyk lub niewłaściwym zachowaniem studenta, kontaktowanie się z opiekunem praktyk z ramienia Uczelni - kontakt z Kadrami PWSZ w Nowym Sączu, ul Staszica 1, tel. 018 443 45 45, II piętro, pok. 204, w sprawie zawarcia umowy cywilno-prawnej umowy zlecenia i wypłacenia należności z tytułu sprawowania opieki nad studentami odbywającymi praktykę zawodową (wypełnienie i dostarczenie kwestionariusza osobowego). 6
Zał. 1 PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU INSTYTUT PEDAGOGICZNY Kierunek studiów:.. Specjalność: DZIENNIK PRAKTYK ZAWODOWYCH NAUCZYCIELSKICH PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNYCH W ZAKRESIE TERAPII PEDAGOGICZNEJ NAZWA PLACÓWKI pieczęć Imię i nazwisko studenta... Rok akademicki..rok studiów. Termin odbywania praktyk (semestr) Nauczyciel-opiekun praktyk w placówce 7
Opiekun praktyk z ramienia Uczelni. 8
WERYFIKACJA ZAŁOŻONYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA EK-1. Wiedza: Student potrafi dokonać charakterystyki placówki jako instytucji, w której prowadzone są zajęcia z terapii pedagogicznej. Wykaz dokumentów, z którymi student zapoznał się w trakcie odbywanych zawodowych nauczycielskich praktyk........ Podpis nauczyciela-opiekuna praktyk w placówce 9
EK 2. Umiejętności: Student potrafi prowadzić obserwację aktywności uczniów i działań nauczyciela z zakresu terapii pedagogicznej. a) Obserwacja czynności podejmowanych przez opiekuna praktyk w ramach prowadzonych zajęć terapii pedagogicznej Data obserwacji:. Klasa (grupa).. Prowadzący : Czas trwania zajęć: Temat zajęć:. Cele zajęć (ogólne i szczegółowe operacyjne): Metody i formy pracy:..... Środki dydaktyczne (wykorzystane pomoce i materiały) Przebieg zajęć: 1. Część wstępna: 2. Część główna:....................................... 10
.................................... 3. Część końcowa:...... Obserwacja dodatkowych procesów zachodzących w trakcie zajęć: a) Sposób komunikowania się interpersonalnego w czasie zajęć prawidłowości i zakłócenia. b) Działania podejmowane przez nauczyciela na rzecz aktywizowania i dyscyplinowania uczniów oraz różnicowania poziomu aktywności poszczególnych uczniów. Uwagi, spostrzeżenia (redaguje student):... Podpis nauczyciela-opiekuna praktyk w placówce 11
EK 3. Umiejętności: Student potrafi współdziałać z nauczycielem-opiekunem praktyk w wykonywaniu czynności zawodowych oraz samodzielnie pełnić rolę opiekuna-wychowawcy. a) Wykaz działań podejmowanych we współdziałaniu z nauczycielem Podpis nauczyciela Rodzaj działania Data opiekuna praktyk planowanie i przeprowadzanie zajęć organizowanie pracy w grupach przygotowanie pomocy dydaktycznych wykorzystanie środków multimedialnych i technologii informacyjnej w pracy dydaktycznej 12
b) Scenariusze samodzielnie prowadzonych zajęć z zakresu terapii pedagogicznej. Data. Klasa (grupa)... Czas trwania zajęć: Temat zajęć:. Cele zajęć: Metody i formy pracy:..... Środki dydaktyczne (wykorzystane pomoce i materiały, w tym środki multimedialne i technologia informacyjna)).... Przebieg zajęć: 1. Część wstępna:... 2. Część główna:..... 13
3. Część końcowa: Podpis nauczyciela-opiekuna praktyk w placówce 14
Zał. 2 Instytut Pedagogiczny Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu Ocena praktyki zawodowej studenta dokonana przez nauczyciela-opiekuna w placówce 1) Rodzaj praktyki: praktyka zawodowa nauczycielska z zakresu TERAPII PEDAGOGICZNEJ Imię i nazwisko studenta:... Numer albumu... Kierunek studiów: pedagogika Specjalność:... Rok studiów... Semestr... Rok akademicki. Termin odbycia praktyk: od dnia... do dnia... Wymiar praktyk..godzin Forma praktyk: ciągła, śródsemestralna (właściwe podkreślić) Miejsce odbycia praktyk... Tytuł zawodowy, imię i nazwisko nauczyciela-opiekuna praktyki w placówce:.. tel. Ocena osiągniętych efektów kształcenia: EK 1. Wiedza: Student potrafi dokonać charakterystyki placówki jako instytucji, w której prowadzone są zajęcia terapii pedagogicznej. Ocena formująca 2) :. EK 2. Umiejętności: Student potrafi prowadzić obserwację aktywności uczniów i działań nauczyciela podejmowanych z zakresu terapii pedagogicznej. Ocena formująca 2) :. EK 3. Umiejętności: Student potrafi współdziałać z nauczycielem-opiekunem praktyk w wykonywaniu czynności zawodowych oraz samodzielnie pełnić rolę nauczyciela. Ocena formująca 2) :. EK 4. Kompetencje społeczne: Student odpowiedzialnie przygotowuje i wykonuje swoją pracę dydaktyczną. Jest świadomy znaczenia profesjonalizmu, istnienia etycznego wymiaru relacji nauczyciel-uczeń (w tym diagnozowania i prowadzenia terapii) oraz granic swoich możliwości i kompetencji. 15
Ocena formująca 2) :. Dodatkowe uwagi OCENA PODSUMOWUJĄCA 2) 3) :., dnia Podpis Podpis dyrektora Pieczęć nauczyciela opiekuna-praktyk placówki placówki Podpis opiekuna praktyk zawodowych z ramienia uczelni 1) Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 roku w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. z 2012 r. Nr 0 poz. 131). 2) Skala ocen: 2 niedostateczny, 3 - dostateczny, 3,5 - plus dostateczny, 4 dobry, 4,5 plus dobry, 5 bardzo dobry. 3) Ocena podsumowująca stanowi średnią arytmetyczną ocen formujących. 16