FEDERACJA POLSKICH BANKÓW ŻYWNOŚCI 16.10.2013 r. 1
Dlaczego mówimy o marnowaniu mleka? W Europie traci się lub marnuje 20% mleka i produktów mlecznych 29 mln ton rocznie (Global food losses and foos waste, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, 2011) Jogurty i mleko znajdują się na liście 10 najczęściej wyrzucanych produktów - jogurty 5 i mleko 8 pozycja. (MillwardBrown dla Federacji Polskich Banków Żywności 2013 r.). Wg badań budżetów rodzinnych nabiał stanowi niemal 15% w wydatkach na żywność oraz 3,7% całkowitych wydatków gospodarstw domowych (Budżety gospodarstw domowych w 2012, GUS 2013). 2
Do wyprodukowania 1 szklanki mleka (250 ml) zużywa się 255 l wody (Science for Water, JRC thematic report, European Commissione, 2012). Stosując przelicznik wykorzystania ziemi do strat żywności, największy jest on dla produktów mlecznych i mięsnych to jest 78%, na tle innych produktów (Food wastage footprint impact on natural resources, FAO, 2013). Produkty fermentacji mlecznej jogurty, sery itp. są produktami nietrwałymi oznaczonymi terminem należy spożyć do. Wymagają warunków chłodniczych. o Mleko i produkty mleczne są źródłem białka, dobrze przyswajalnego wapnia, witamin D i A, D, K oraz grupy B. Przemysł mleczarski kilka faktów Przerobem mleka w 2011 r. zajmowało się 211 przedsiębiorstw, z czego 178 stanowiły małe i średnie mleczarnie zatrudniające do 249 pracowników. Mleczarnie w 2012 r. skupiły i przerobiły około 9,8 mld kg mleka. Około 3/4 wartości sprzedaży przemysł mleczarski kieruje na zaopatrzenie rynku wewnętrznego, a 1/4 przeznacza na eksport. Polskie mleczarstwo to kluczowy sektor o strategicznym znaczeniu dla polskiego rolnictwa, dla dochodów rolników, dla zdrowia społeczeństwa i rozwoju regionów. Jak kupować dobre mleko i przetwory mleczne? Nie wiemy jak postępować z zakupionymi przez nas produktami. Stojąc przy sklepowych półkach z nabiałem warto uświadomić sobie kilka faktów: 3
Na rynku szeroko dostępne są mleka pasteryzowane i sterylizowane: 1. Mleko pasteryzowane zachowa trwałość przez 1-2 dni gdy jest przechowywane w warunkach chłodniczych i zamknięte. Po otwarciu należy mleko zamknąć o ile umożliwia to opakowanie albo zawinąć lekko róg i spiąć gumką- w przypadku mleka w folii. 2. Mleko sterylizowane (UHT) zachowuje trwałość nawet do roku, należy przestrzegać daty na opakowaniu. Po otwarciu należy ostrożnie przelewać mleko, ograniczamy w ten sposób wymianie z powietrzem i przedłużamy czas jego przechowywania w lodówce. Otwarte sterylizowane mleko można przechowywać w lodówce do 2 dni. Jogurty, kefiry zwracaj uwagę na datę przydatności do spożycia, nie bój się natomiast wypukłych wieczek świadczy to o działaniu w produkcie pozytywnych bakterii probiotycznych, istotnych dla Twojego zdrowia. Sery dojrzewające wbrew pozorom barwa serów nie świadczy o złej czy dobrej jakości. Uwagę należy zwracać na natomiast na wzdęcia serów, które po przekrojeniu charakteryzują się licznymi, poszarpanymi dziurami., zlokalizowanymi głównie w centralnej części sera. Świadczą one o złej jakości mikrobiologicznej produktu. 4
Jak przechowywać mleko i produkty mleczne? Produkty fermentacji mlecznej jogurty, sery, czy twarogi są produktami nietrwałymi oznaczonymi terminem należy spożyć do. Wymagają warunków chłodniczych. MLEKO (mleko otwarte i pasteryzowane) Temperatura: 2-10 C Mleko pasteryzowane zachowa trwałość przez 1-2 dni gdy jest przechowywane w warunkach chłodniczych i zamknięte. Po otwarciu należy mleko zamknąć o ile umożliwia to opakowanie albo zawinąć lekko róg i spiąć gumką- w przypadku mleka w folii. Mleko sterylizowane (UHT) zachowuje trwałość nawet do roku, należy przestrzegać daty na opakowaniu. Po otwarciu należy ostrożnie przelewać mleko, ograniczamy w ten sposób wymianie z powietrzem i przedłużamy czas jego przechowywania w lodówce. Otwarte sterylizowane mleko można przechowywać w lodówce do 2 dni. JOGURT I KEFIR Temperatura: 5-10 C Jogurty najlepiej od razu przechowywać w lodówce, przy czym po otwarciu produktu jest to wręcz niezbędne. Przy zakupie wybieraj te z najdłuższą datą przydatności do spożycia. Po terminie wyznaczonym przez producenta jogurt nie powinien być spożywany. Produkty przechowywane na określonych półkach w lodówce, w optymalnej dla nich temperaturze, dłużej zachowują swoją świeżość. Ich odpowiednie rozmieszczenie zapobiega również mieszaniu się zapachów. Środkowa część lodówki jest odpowiednim miejscem dla nabiału. Jogurty poza tradycyjnym wykorzystaniem możemy stosować jako bazę do sosów, zgęszczania zup, koktajli. 5
TWARÓG Temperatura: 2 C Sery twarogowe są nietrwałe i muszą być zużyte w ciągu 2-3 dni. Można przechowywać na półmisku, okryte pergaminem lub obsuszone- przykryte tylko kloszem z siatki nylonowej. Zaleca się stosowanie plastikowych pojemników których zamknięcie uniemożliwia szybkie wysychanie sera. Zeschnięty ser można dodać do śmietany i zmiksować. Zrobimy sobie wtedy smaczny twarożek na kanapki a zeschnięte kawałki zostaną rozdrobnione i wchłoną wodę ze śmietany. SER TOPIONY Temperatura: 5-20 C Ser topiony należy przechowywać zgodnie z zaleceniami na opakowaniu. Są one trwalsze od innych serów- duża zawartość topników- fosforanów. Zawierają jednak tak jak sery żółte z których pochodzą duże ilości tłuszczu i białka. Można zastosować plastikowe pojemniki zabezpieczające sery topione przed wysychaniem. W rasie wyschnięcia można je z mlekiem lub śmietaną podgrzać otrzymując sos do makaronu. SER ŻÓŁTY Temperatura: 2-10 C, 2-3 dni Sery żółte przeciętnie sery można przechowywać w lodówce 2-3 dni. Sery wstawiamy do lodówki w oryginalnych opakowaniach, albo każdy kawałek zawinięty w pergamin lub folię aluminiową. Niektóre sery półmiękkie i twarde o intensywnym zapachu, starte lub w kawałkach, można też przechowywać w torebkach do zamrażania produktów, pojemnikach z otworami, pudełkach drewnianych lub plastikowych. Nie powinno się szczelnie owijać ich folią plastikową, gdyż uniemożliwia ona dostęp powietrza. Różne gatunki serów powinny być pakowane oddzielnie, a sery o silnym zapachu należy trzymać z dala od innych produktów żywnościowych. W przypadku serów dojrzewających trzeba pamiętać, że długie przechowywanie w lodówce wydłuża fazę dojrzewania, co ma wpływ na ich smak. Staje się on bardziej ostry i wyrazisty. 6
Bardzo dobrym sposobem przechowywania serów są zamykane plastikowe pojemniki. Należy używać osobnych pojemników do twarogów, serów żółtych i serów pleśniowych. Jeśli nie kupujemy tak dużo różnych serów to może używać 1 pojemnika do różnych serów (oczywiście pakujemy tylko podobne sery w pojemnik) ale należy wtedy pojemniki myć i sparzać wrzątkiem. Ser przesuszony można zetrzeć na tarce i zużyć do posypania kanapek, zapiekanek, pizzy, makaronów itp. Źródło: http://www.niemarnuje.pl/dlugo-swieze.html Banki Żywności zapobiegają marnowaniu mleka Banki Żywności są organizacjami pozarządowymi wyspecjalizowanymi w pozyskiwaniu, transportowaniu i dystrybucji produktów żywnościowych, które biorą odpowiedzialność za bezpieczną i terminową dystrybucję darowizn. Magazyny oraz samochody chłodnie i mroźne, a także współpraca z siecią 3600 organizacji społecznych, pozwala w krótkim czasie przekazać żywność osobom potrzebującym. Sieć 30 Banków Żywności pozwala każdemu przedsiębiorcy na podjęcie współpracy o zasięgu lokalnym, regionalnym lub krajowym. Równocześnie, poprzez przekazywanie artykułów spożywczych do Banków Żywności, darczyńca przyczynia się do zmniejszania niedożywienia w Polsce oraz efektywnie ogranicza zjawisko marnowanie żywności, a co za tym idzie jego negatywnych skutków dla środowiska, ekonomii i społeczeństwa. ROZPOWSZECHNIANIE MATERIAŁÓW DOZWOLONE TYLKO Z PODANIEM AUTORÓW I ŹRÓDŁA 7