Ż Ś ź

Ł ź Ż Ż

Ż

Ń Ż

Ż Ż Ż

ź Ł Ż Ą Ż Ł

Ż Ż

ź Ż Ż Ł ź Ż

Ż Ż

10 Nr 7(2)/2003 Problemy ze stopomi w chorobie Pqrkinsonq oddziaływanie choroby Parkinsona na stopy chorego moe si objawiac w postaci problemw z chodzeniem, utfzymaniem postawy ofaz skurczami. Chory moe rwniez odczuwa ograniczenia ruchu tak, e nawet zginanie si i powstfzymanie drenia doni w celu obcicia paznokci okazuje si bardzo trudne. Jelichory ma problemy ze stopami (takie jak odciski, zrogowacenia t wrastajce paznokcie), to tego rodzaiu dolegliwoci moze zgosic i pielgnowa w zwyklym gabinecie kosmetycznym. Nieprawidowe funkcjonowanie stp, w por nie leczone, moe by czsto przyczyn chorb somatycznych i niekorzystnie oddziaywac na mobilnocpacjenta, zwtkszajc ryzyko upadkw. Rodzaie problemw U ludzi wystpuje szereg oglnych problemw ze stopami, takich jak odciski, miejscowe zapaienia, brodawki itp. osoby z chorob Parkinsona napotykaj na dalsze kopoty, ktorych ptzyczyn jest gwnie sztywnoi skurcze miniotaz zmieniony sposb chodzenia. Szrywnolub skurcze mini,szczegolnte w obszarze ydki, mog zmniejszy zdolno chorego do zginania nogi w kostce (staw skokovry), oddziaujc niekorzystnie na zdolno absorbowania skutkw wstrzs\] ptzy stykaniu si stopy z ziemi' To z kolei może prowadzic do problemw zuizanych z nadmiernymi zgrubieniami na podeszwie stopy. Utrata rwnowagi i zla postawa należy do dzenie na palcach''. Jest to dopowszechny problem, zazwyczaj zwizany z towatzyszc choremu na Parkinsona sztywnoci.ta z kolei wppva niekorzystnie na staw skokowo-goleniowy i jego zdolnodo zginanta stopy w gr. Stopa przyjmuje w takim przypadku pozycj skierowan w d wywoujc wraenie, Że chory chodzi na palcach. Fizjoterapeuta opiek,jjcy si chorym moe wskaza pacjentowi szereg specjalistycznych cw icz e n rc z cigajcy c h ( n a p inajcy ch) mi ni e, zmierzajcych do zmnlejszenia skutkw sztywnocistopy' Alternatywnie, wykonany indywidualnie ospfzt ortopedyczny, moe pomc rczloc obcienie wystpujce pr7ry,,zderzeniu si'' stopy z ziemi na ca jej powierzchni. Szacuje si, e przy,,zdefzefliu si'' stopy z ziemi (przy chodzeniu) przechodzi przez ni obcienie rwne trzykrotnej uradze ciaa chorego! Dystonia i skrcanie (zawijanie si) palcw u ng Skurcze minii dystonie u osb z chorob Parkinsona s Czsto odczuwane w stopach. Skurcze minimog powodowa skrcanie si palcw do wewntz w sposb przypominajcy pazury. Do rodka moe zawijac si rwniez kostka u nogi (odruch ten znany jako inwersja), w1'woujc uczucie cinieniana zeurntrznej czcistopy. Moe rwniez wystpov/a nadmierny wyprost (przerost) duzego palca, powodujc jego prostowanie si i ocieranie najbar dziej r ozp oznawalnych cech choroby Par- o grn powierzchni buta. Te objawy prov/akinsona. Dugokroku (wyraźnie) maleje; dz do obcien (i ocierania) miejsc na stopie, wzrasta natomiast czas, w jakim przy chodzeniu ktre nie s do tego przewidziane _ i do z:wiobydwie stopy stykaj si z ziemi',,normalny'' zanych z rym problemw. sposb chodzenia polega na energicznym,,zdew niektorych przypadkach te objawy dystofzefliu" si z ziemi najpienv pit, a nastpnie nti mona tozpatrywac (wczy) w powizanill odepchniciu si od niej palcami _ powszechnie z leczeniem samej choroby Parkinsona. Najlenazryany chodem,,z pity do palcw' ' Z vwa- piej przedyskutowa to z ekarzem lub pielgi na szwnow rejonie stawu skokowego gniark-specjalistk od choroby Parkinsona, (kostki), pacjent z chorob Parkinsona moe gdyz osoby te maj mozliwonaj epszej oceny czsto zatraca ten normalny sposb, ktory czy pobierane przez chorego lekarstwa (ich mona okrelijako,,szuranie'' lub,,pociganie zmiany i uzupenienia) mog rwniez pomc flog" ' Ten rodzaj chodu, bardziej paskostopo- w wyleczeniu dystontt' Lekarz moe te poinwy, jest przyczyn blu stp, nogi, a nawet ko- formowa chorego o metodach prawidlowego Iana i znacznie zmniejsza zdolnowaciwego leczenia,,skrcajcych si palcw'' (patrz dale absorbowania przez stop s1ly,,zderzenia'' si pod rytuem,,szynowanie palcw u ng''). Dystonia moe rwniez oddzialrya niekoz ziemi. \I duszymokresie CzasLl, ten odpowiadajcy paskostopiu sposb chodzenia rr.oe rzystnie na cignoachillesa w fylnej czci pity, powodujc jego napicie i odciganie powaznie natuszyc mobilnochorego. 'W przeciwiestwie do powyzszego' niektre stopy do poozenia ku doowi. To moze byc te pfzy Czyn,, chodzeni a na palcach" osoby z chorob Parkinsona narzeka1 na,,cho.

Nr I(2)/2003 obtzki U ludzi majcych problemy ze spowolnie- niem ruchu (bradykinezja) moe take wystpi obrzmienie stp. Cyrkulacja w krwiobiegu zalezy od ruchu ng i pracy mini,ktre pfttlaczaj krew ylami w gr do serca. Jeeli pacjent niewiele si porusza' yly ulegaj przekrwieniu (zastojom krwi), w wyniku czego krew-w stanie pynnym wycieka poza yly, gromadzc si w tkankach stp i staww skokowych (kostek). To zjawisko. zl7ane jako,,obtzk'', rozbudowuje si w cigu dnia, zmniejszajc swj postp noc. Powszechnie nazywa si go,,obrzkiem posturalnym'', poniewa to, )ak czowiek stoi, jest skutkiem siy cienia _ a to z kolei powoduje gromadzenie si krwi (w stanie pynnym) wok staww skokowych. Pomimo tego, e obrzmienie jest zwykle agodne, niektrzy z chorych opisuj stan swoich ng 1ako ocia, utrudniajcy np' zaoenie obcisego obuwia. Dobrym pomysem jest noszenie butw, ktre mona w dzie poluzowa' opisany tll rodzaj obrzku maleje, gdy choroba Parkinsona jest waciwieleczona i gdy chory staje si bardziej mobilny. Kiedy chory ma mniej mozliwoci poruszania si, to poozenie si w cigu dnia na godzink z nogami nieco uniesionymi, moze pomc w fozpfoszeniu nadmiaru krwi (pynnej). Do usunicia z ofganizmu nadmiaru pynu mona te czasami zastosowa tabletki moczopdne, zwikszajc w ten sposb ilowydalanego moczu' Dalszych informacji powinien udzielic choremu jego lekarz domowy (rodzinny). Jak mona pomc choremu? Pierwsz pomoc moe byt^ odpowiednie dobranie obuwia' \fikszoc ludzi moe wyjanii opisa szkody, jakie moe spowodowa niewygodne obuwie' Noszenie butw ze zbyt wskimi czubkami moe byc szkodliwe. A jeszcze gdy pita jest uozona zbyt w]'soko _ ucisk na stop jest ogromny w wielu miejscach. Bu pu,,podtrzymujcego" z poduszkowymi wkadkami mog przejc czcsiy uderze_ nia przy sku stopy z ziemi. Niewskazane jest noszenie pantofli' Chocby pantofle byy cakiem wygodne w noszeniu, to jednak zapewniaj one stopie tylko may lub nawet Żaden stopie oparcia. Bu powinny posiada niski, szeroki obcas i obejmowa zapiciem grn czsc stopy, blisko kostki (stawu skokowego). Najlepsze s sznurowadla, ale zapicie typu Velcro lub pasek zklamerkjest rwnie dobry. Jeeli pacjent ma 1,1 trudnociz wizaniem z'wykych sznurowade, to powinien wyprbowa elastyczne, ktrych nie trzeba sznurowa. obuwie wsuwane na stop, nawet dobrze dopasowane' wymaga dodatkowego,,zaczepienia" palcami, aby utrzyma si na stopie''w naszym przypadku w bucie potrzebna jest przestrzen w rcdzaju,,gbokiego pudeka'', umoliwia)ca poruszanie palcami. Ciat obuwia jest rwnie wany. Jelipacjent ma trudnociz rozpoczciem ruchu' to im lejsze obuwie tym lepiey. osoby chore, ktre dowiadczaj stanu zamt o enia, objaul iajce go si na gym unieru chomieniem w czasie chodzenia, mog odczu, e bu ze skorzan podeszw pozuralaj na pewien polizg umoliwiajcy ruch, chocia moe to nvikszac ryzyko upadku. Zdaniem innych, podeszwa z,,tpym" spodem poma1a pacjentowi skupi uwag na podnoszeniu stopy pfzy chodzeniu i utrzyma,,normalny'' chd na duej. To znow niekoniecznie zmnie1sza ryzyko up adku, p oniew a pt ze ciw dziaanie p olizgowi moe spowodowa skonnodo upadku do przodu' KaŻdy czowiek z chorob Parkinsona jest rozny od drrrgiego i powinien by oceniany i,,uwiadamiany'' stosownie do jego indywidualnych problemw i potrzeb. Jeelt pacjentowi przepisano wkadki korygujce, to naley je zabra ze sob prn1 zakupie butw. Nowe bu naley kupowa wtedy, gdy stopy chorego s w najgorszym stanie. Bury, ktre pasuj, gdy pacjent zna)du)e si w dobrej formie nie bd z pewnoci tak dobre, gdy znajdzie si on w fazie,,ofp'. Nalezy te pamita, ze but jeeli wymaga,,fozbicia" (dopasowania na si), to znaczy, e nie pasuje na stop. wiczenia izykoterapeuta moe poinstruowa chorego i napinania mini tak, aby zmnte)szy skutki szfywnoci oddzialywujce na stop' jak i usztywnienie samej stopy. MoŻe on nauczy opiekuna zastosowania prostej techniki masau, poprawia1cego ruch tkrenie kr_wi. odpowiednio dobrane wkladki ortopedyczne rozosiy dziaajce na podeszw przy,,zderzeniu'' stopy z ziemi na jej ca powierzchni i poprawi chd poprzez przywrcenie efektywnoci pracy ministopy i ydki. F co do cwiczen naciganta,,szynowanie palcw ng'' D a przect'wdziaania,,skrcaniu'' si palcw ng mozna zaloyc wyjmowan,,szyn" z silikonu, ktota daje palcom moznozacinicia

Ż