Informator LIFE+ Polska LIFE news marzec 2010 Szanowni Państwo, Z przyjemnością oddaję w Państwa ręce pierwszy numer Informatora LIFE+ Polska przygotowanego przez Krajowy Punkt Kontaktowy LIFE+ w Polsce. W każdym numerze znajdą Państwo aktualności związane z LIFE+, informacje na temat działań podejmowanych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dotyczących zarówno możliwości współfinansowania projektów ze środków krajowych, jak również wspierania potencjalnych beneficjentów przy przygotowywaniu wniosków. Ponadto będziemy Państwu przedstawiać informacje związane z projektami aktualnie realizowanymi przez polskie podmioty, a także zapowiedzi najbliższych wydarzeń, mających związek z programem LIFE+. Naszym celem jest bieżące informowanie wszystkich zainteresowanych o możliwościach, jakie daje Instrument Finansowy LIFE+. Dlatego też planujemy przekazywać Państwu co kwartał kolejny numer naszego elektronicznego czasopisma. Będziemy wdzięczni za nadsyłane uwagi, sugestie oraz dzielenie się własnymi doświadczeniami w zakresie zrealizowanych przedsięwzięć podobnych do tych, które umożliwia program LIFE+. Mamy nadzieję, że Informator będzie dla Państwa dobrym źródłem informacji na temat realizowanych w Polsce projektów LIFE+, a także inspiracją do przygotowania nowych przedsięwzięć. Życzę Państwu ciekawej i owocnej lektury. Zastępca Prezesa Zarządu NFOŚiGW Co nowego w LIFE+? Termin najbliższego naboru LIFE+ w 2010 r. zbliża się wielkimi krokami. W dniu 18 stycznia 2010 roku w siedzibie Komisji Europejskiej odbyło się spotkanie Komitetu Sterującego LIFE+, na którym omówiono założenia tegorocznego naboru wniosków, a także dyskutowano na temat ewentualnego przyjęcia dwuetapowej procedury składania wniosków LIFE+, począwszy od naboru w roku 2011. W spotkaniu wzięło udział dwóch przedstawicieli Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W trakcie dyskusji przedstawiciele większości krajów opowiedzieli się przeciwko wprowadzeniu dwuetapowej procedury naboru wniosków. Natomiast uzgodniono wprowadzenie usprawnień do obowiązującej procedury polegających m.in. na: uelastycznieniu oceny formalnej i finansowej wniosków;.uszczegółowieniu podręczników przygotowania wniosków uproszczeniu formularzy wniosków umożliwieniu finansowania środków trwałych w 100% w przypadku projektów Różnorodność biologiczna I komponentu LIFE+
Co nowego w LIFE+? Podczas spotkania przedstawiciele Komisji Europejskiej przedstawili wstępny harmonogram naboru, który wygląda następująco: Termin Etap / Wydarzenie 5 maja 2010 r. Ogłoszenie naboru wniosków 1 września 2010 r. Ostateczny termin nadsyłania wniosków do NFOŚiGW 4 października 2010 r. Ostateczny termin przekazania wniosków przez NFOŚiGW do Komisji Europejskiej październik 2010 r. kwiecień 2011 Komisja Europejska przeprowadza kolejne etapy oceny otrzymanych wniosków lipiec sierpień 2011 r. Podpisywanie umów o przyznanie dofinansowania pomiędzy Komisją Europejską a beneficjentami 1 września 2011 r. Rozpoczęcie realizacji projektów Choć zaproszenie do składania wniosków zostanie ogłoszone dopiero w maju, już dziś zachęcamy Państwa do rozpoczęcia prac nad wnioskami. W chwili obecnej mogą Państwo na roboczo korzystać z formularzy wniosków z 2009 roku, które znajdują się pod adresem: http://ec.europa.eu/environment/life/funding/lifeplus.htm Należy pamiętać, żeby ostateczną wersję wniosku złożyć do NFOŚiGW na aktualnie obowiązujących w 2010 r. formularzach. Ze swej strony zapewniamy, iż eksperci Narodowego Funduszu służyć będą Państwu pomocą na każdym etapie przygotowania wniosku. Przypominamy o możliwości konsultowania wniosków już na wstępnym etapie ich tworzenia, dlatego też zachęcamy do nadsyłania opisów projektów na adres: life@nfosigw.gov.pl. Odpowiemy na Państwa pytanie, czy istnieje możliwość finansowania danego przedsięwzięcia z LIFE+. Mogą Państwo również liczyć na naszą pomoc przy wyborze odpowiedniego komponentu, pomożemy w odpowiednim sformułowaniu informacji zawartych we wniosku. Im wcześniej zwrócą się Państwo do nas, tym więcej czasu będziemy mieć na wspólną pracę nad wnioskiem i tym większe szanse na przyszły sukces. Ponadto, podobnie jak w latach ubiegłych, planujemy zorganizowanie cyklu wydarzeń, które pozwolą Państwu lepiej przygotować się do wypełniania wniosku LIFE+, a także pozyskać współfinansowanie ze środków NFOŚiGW. W roku 2010 planujemy zorganizowanie Dnia Informacyjnego LIFE+, warsztatów pisania wniosków oraz otwartych dni konsultacyjnych. O wszystkich inicjatywach Krajowego Punktu Kontaktowego będziemy Państwa informować na bieżąco drogą e-mailową oraz za pośrednictwem naszej strony internetowej www.nfosigw.gov.pl/life. Zapraszamy do udziału w nadchodzących wydarzeniach!
Co nowego w LIFE+? Nabór Life+ 2009 W naborze 2009 liczba złożonych wniosków ponad dwukrotnie przekroczyła liczbę wniosków przesłanych do KE w naborze 2008. Do KE przekazaliśmy 36 wniosków o dofinansowanie, na łączną kwotę współfinansowania ze środków UE blisko 46,5 mln euro, przy alokacji wynoszącej 11,86 mln euro. Największą popularnością cieszył się III komponent Informacja i komunikacja w ramach którego złożone zostało 16 wniosków. Nieco mniej wniosków dotyczyło I komponentu Przyroda i różnorodność biologiczna - 13 wniosków. W II komponencie Polityka i zarządzanie w zakresie środowiska złożono 7 wniosków. Obecnie wnioski poddawane są ocenie finansowej oraz merytorycznej, ostateczną listę zaakceptowanych przez KE w naborze 2009 wniosków poznamy prawdopodobnie w lipcu. Liczymy, że z Państwa pomocą, w ramach tegorocznego naboru sięgniemy po środki niewykorzystane przez inne kraje członkowskie. Jednocześnie zachęcamy wszystkich zainteresowanych do dołączenia do naszej grupy mailingowej poprzez wypełnienie formularza, znajdującego się pod adresem http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-zagraniczne/instrument-finansowy-life/formularz-zgloszeniowy-life/ Realizowane projekty LIFE Projekt Motylowe łąki (LIFE06 NAT/PL/000100) Projekt zakłada czynną ochronę przyrody na obszarze czterech obsarów NATURA 2000: Puszcza Kampinoska, Bagno Całowanie, Torfowiska Chełmskie i Torfowisko Sobowice. Ma na celu utrzymanie, poprawę jakości środowiska i restytucję podmokłych łąk, które są miejscem bytowania rzadkich gatunków motyli, stanowiących obiekty docelowej ochrony: modraszka telejusa (Maculinea teleius), modraszka nausitousa (Maculinea nausithous), czerwończyka fioletka (Lycaena helle), czerwończyka nieparka (Lycaena dispar), strzępotka edypusa (Coenonympha oedippus) i przeplatki aurinii (Euphydryas aurinia). Ze względu na swoją ekologię wszystkie te gatunki są silnie powiązane ze specyficznymi gatunkami żywicielskimi, które występują na podmokłych, pół-naturalnych łąkach (łąki kaczeńcowe i trzęślicowe). Organizmy żywicielskie gatunków docelowych (rośliny, a dla motyli z rodzaju Maculinea również mrówki z rodzaju Myrmica) są zagrożone przede wszystkim ze względu na degradację ich naturalnych miejsc bytowania - ekstensywnie użytkowanych łąk. Degradacja ekosystemów łąk podmokłych następuje w wyniku między innymi zarastania łąk krzewami (zaprzestanie gospodarki na tych terenach), eutrofizacji (intensyfikacja rolnictwa), przesuszenia siedlisk, fragmentacji i izolacji populacji oraz braku świadomości społecznej i komunikacji pomiędzy władzami a właścicielami ziemi. Mając na uwadze stan oraz zagrożenia dla siedlisk gatunków motyli w projekcie Motylowe łąki za cel obrano poprawę jakości siedlisk docelowych gatunków motyli oraz zapewnienie możliwie najlepszego ich stanu: wdrożenie programów rolno-środowiskowych, ze szczególnym uwzględnieniem wymagań gatunków docelowych; podniesienie świadomości społecznej oraz wdrożenie dobrej praktyki w zarządzaniu zasobami przyrodniczymi na
Realizowane projekty LIFE obszarach Natura 2000. Choć podstawowym celem projektu jest ochrona rzadkich motyli to będzie on miał znaczący dodatni wpływ na szereg innych gatunków chronionych poprzez powiększenie areału wilgotnych łąk półnaturalnych. Projekt Motylowe łąki zaczął się w sierpniu 2006 r., a kończy w marcu 2010 roku. Większość działań zostało wdrożonych, w tym między innymi: usunięcie zakrzaczeń (ok. 150 ha), usunięcie odrostów (ok. 190 ha), koszenie inicjujące (ok. 220 ha), koszenie (ok.. 330 ha), polepszenie warunków hydrologicznych (ok. 150 ha), renaturyzacja siedlisk (m.in. dosiewanie roślin żywicielskich motyli, usuwanie murszu: w sumie ok. 82 ha). Konferencja kończąca projekt odbyła w Warszawie w dniach 1-2 lutego 2010 r. Na konferencji zaprezentowane zostały przedsięwzięcia z Europy Środkowej, finansowane między innymi ze środków LIFE, mające na celu polepszenie stanu ekosystemów podmokłych. Tekst: Dariusz Gatkowski - Koordynator projektu Polskie Biuro Regionalnego Centrum Ekologicznego na Europę Środkową i Wschodnią recpl.gatkowski@data.pl Projekty LIFE+ w Polsce I projekt LIFE+ już na półmetku Projekt Miasta Gniezna: Rekultywacja jezior Jelonek i Winiary w Gnieźnie metodą inaktywacji fosforu w osadach dennych (LIFE07/ENV/PL/000605) W dniu 1 lutego 2009 roku rozpoczęła się realizacja projektu Miasta Gniezna pn. Rekultywacja Jezior Jelonek i Winiary w Gnieźnie metodą inaktywacji fosforu w osadach dennych współfinansowanego w ramach Programu LIFE + Komponentu II Polityka i zarządzanie w zakresie środowiska. Inwestycja Pierwszej Stolicy Polski została doceniona przez brukselskich urzędników jako jedyny polski projekt w ramach naboru 2007 Programu LIFE +. Celem projektu jest rozpowszechnienie metody rekultywacji jezior metodą inaktywacji fosforu w osadach dennych przy użyciu koagulantów bezpośrednio podanych do osadów dennych i działań wspomagających rekultywację zasadniczą. Metoda inaktywacji jest zalecana dla jezior, w których wysoka żyzność jest podtrzymywana przez uwalnianie związków biogennych z osadów dennych. Znajduje ona zastosowanie p r z e d e wszystkim na jeziorach płytkich polimiktycznych. Jeziora silnie zeutrofizowane charakteryzują się wysokimi zawartościami związków biogennych pożywkowych, co powoduje zakwity jezior, zwłaszcza glonów. Chemiczne strącanie fosforu za pomocą koagulantów powoduje zmniejszenie ilości związków biogennych pożywkowych, a tym samym ogranicza intensywność rozwoju glonów, czego efektem jest poprawa jakości wody oraz zwiększenie jej przezroczystości. Jest to metoda bezpieczna dla życia biologicznego jeziora. Metoda inaktywacji fosforu jest już stosowaną metodą na różnych akwenach, jednak metoda inaktywacji fosforu w osadach dennych i działania wspomagające rekultywację zasadniczą są działaniami i projektami innowacyjnymi. Realizacja inwestycji planowana jest na lata 2009-2010. Bieżące informacje na temat realizacji projektu będzie można pobrać ze strony Urzędu Miejskiego w Gnieźnie: www.gniezno.eu ze specjalnej zakładki LIFE +. Tekst: Piotr Wiśniewski, Miasto Gniezno
Projekty LIFE+ w Polsce Ruszają nowe projekty LIFE+ 2008 Ochrona orlika krzykliwego na wybranych obszarach Natura 2000 RDLP Białystok (Life+08/NAT/PL/000510) Już w przyszłym roku, gdy w czasie polowania nad łąkami Podlasia orlik krzykliwy rozpostrze te swoje brązowe skrzydła z opuszczonymi w dół końcówkami, zawiśnie w przestworzach dłużej niż na godzinę i będzie tak wypatrywał drobnych gryzoni na łące w jego rewirze, to zdziwi się zapewne widząc ją pięknie wykoszoną, umożliwiającą mu skuteczne chwytanie zdobyczy. Orlik jeszcze nie wie (aż) ile osób zadba o zasobność jego łowisk, które to łowiska są czynnikiem kształtującym rozmieszczenie i liczebność lęgowej populacji. Bo gdyby ten orlik wiedział ile ludzi zaangażuje się w zabezpieczenie jego interesów, to jak to orlik zwłaszcza krzykliwy krzyknąłby sobie ze szczęścia, że tyle go na niego spadnie. Od 1 stycznia 2010 roku ruszył, a może lepiej wystartował, no, wzniósł się - Projekt Ochrony orlika krzykliwego na wybranych obszarach Natura 2000. Kilkadziesiąt zadań w projekcie realizowanych będzie na obszarach w Puszczy Knyszyńskiej i Białowieskiej do 15 grudnia 2014r. Komisja Europejska przeznaczyła na ich realizację ok. 15 mln zł ze środków Instrumentu Finansowego LIFE+. Dofinansowanie Projektu zostało udzielone również przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie w wysokości 4 mln zł. Poza znaczącą kwotą dotacji, współfinansowaniem z dwóch źródeł środków o oryginalności Projektu Ochrony orlika krzykliwego świadczy również i to, że jego realizacja opiera się na partnerskiej współpracy instytucji państwowej i organizacji pozarządowych. Trudne, żmudne i (zapewniam!) nienudne etapy przygotowania i złożenie Projektu są przykładem porozumienia i współdziałania różnych form organizacji w jednej sprawie. Zainspirowanie, przygotowanie, złożenie, udzielanie wyjaśnień i wyjaśnianie wątpliwości Komisji na etapie weryfikacji wniosku wykuło mocne czterostronne partnerstwo Projektu pomiędzy: Polskim Towarzystwem Ochrony Ptaków, FPP Consulting, Amphi Consult - organizacją pozarządową zarejestrowaną w Danii oraz Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Białymstoku wspólnie z Nadleśnictwami: Knyszyn, Dojlidy, Żednia, Waliły, Białowieża, Browsk i Hajnówka. Ostatnie grudniowe spotkanie robocze było kolejnym twórczym zebraniem Partnerów wzbudzającym nawet zainteresowanie lokalnych mediów, które informacje o nim zamieściły w telewizyjnych wiadomościach i przeprowadziły na żywo w studio wywiad z partnerami. Program TV do obejrzenia znajduje się pod adresem: http://www.tvp.pl/bialystok/publicystyka/gosc-dnia/wideo/marta-wronka-tomulewicz-i-cezary-swistak