Krzysztof Pietraszkiewicz Prezes Związku Banków Polskich Sektor bankowy partnerem w rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw Wsparcie dla innowacyjnych przedsiębiorstw nowe perspektywy 26 maja 2010 r. II SME WEEK. POLAND 1
STAN SEKTORA 2
System Finansowy w Polsce
Wynik finansowy netto oraz podatek dochodowy sektora bankowego w latach 1993-2008 Mln zł Nieprzyjazne rozwiązania podatkowe przyczyną trudności w oferowaniu klientom banków niektórych produktów, problemy z oczyszczaniem sektora 16000 15000 14000 13000 12000 11000 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0-1000 -2000-401 1328 12988 10650 9203,8 14748 1852 2354 2898 3369 8708 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2007 Wynik finansowy netto Podatek dochodowy Źródło: NBP, 2009 4
Jakość portfela kredytowego naleŝności zagroŝone w latach 1993-2009 Slajd odzwierciedla kondycję gospodarki i stan obrotu gospodarczego. Wysoki udział naleŝności zagroŝonych jest przyczyną niŝszej rentowności w niektórych okresach i trudności w oferowaniu bardziej atrakcyjnych warunków świadczenia usług. Źródło: NBP, 2009 5
WZROST RYZYKA MarŜa odsetkowa i koszty ryzyka kredytowego Banki komercyjne Źródło: Raport o stabilności systemu finansowego. NBP, 2009 r.
Dług publiczny do PKB 2009 Wyniki wstępne Źródło: GUS, 2009
Liczba Banków 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Banki komercyjne 87 1 653 1 612 81 81 82 1 510 81 83 77 1 394 73 1 295 69 1 189 Banki spółdzielcze 59 58 57 61 63 63 70 69 781 680 642 605 600 596 588 584 582 579 578 19931994199519961997199819992000200120022003200420052006200720082009 1 800 1 600 1 400 1 200 1 000 800 600 400 200 0
Fundusze własne sektora bankowego w latach 1993-2009 (w mln zł.) Przewidywany stały wzrost funduszy, w związku z rosnącymi potrzebami gospodarczymi Źródło: KNF, dane. 2009r. 9
Aktywa polskiego sektora bankowego Źródło: KNF, 2009r. 10
Aktywa sektora bankowego do PKB w UE 27 (2007r.) Źródło: ECB, 2008r., dane w %. PKB 11
Finansowanie rozwoju gospodarczego kraju - uwarunkowania Niska baza depozytowa: Źródło: NBP, 2010. 12
Zobowiązania/NaleŜności wobec sektora niefinansowego % Źródło: KNF, 2009r.
Finansowanie rozwoju gospodarczego kraju - uwarunkowania Ograniczenie akcji kredytowej: Źródło: NBP, 2010r. 14
Bankowość Internetowa (dane kwartalne) 16 000 000 14 000 000 12 000 000 10 000 000 8 000 000 6 000 000 4 000 000 2 000 000 14258 896 354 818 12765 28913 11959 244 10852 99811 278 114 9838 917 8430 513 5632 877 6071 0346 548 736 7401 0017 681 997 6810 245 0 IV 2007 I 2008 II 2008 III 2008 IV2008 I 2009 III 2009 Liczba podpisanych umów BI Liczba aktywnych klientów BI Źródło ZBP 15
Karty płatnicze w Polsce w tys. sztuk 40 000,0 35 000,0 30 000,0 25 000,0 20 000,0 15 000,0 10 000,0 5 000,0 0,0 33 401 30 275 26 496 23 848 20 370 21 989 20 456 16 916 16 911 15 130 18 255 16 944 14 389 15 080 15 369 14 283 11 291 12 741 13 316 11 046 8 290 9 906 9 405 7 280 7 813 6 354 3 876 4 384 3 342 829 1 010 1 047 1 029 1 173 1 996 443 91 180 376 601 808 642 632 618 550 428 415 373 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Karty płatnicze ogółem Karty debetowe Karty obciąŝeniowe Karty kredytowe Źródło: NBP, 2009
FINANSOWANIE PRZEDSIĘBIORCÓW PRZEZ BANKI W 2010R. 17
BANKI
OBSZARY WSPÓŁPRACY 1. Akcja informacyjna i promocyjna 2. Doradztwo 3. Finansowanie: Standardowe instrumenty finansowe (kredyt, leasing, emisja obligacji, inne) Współfinansowanie projektów z dotacją UE Finansowanie z udziałem środków publicznych i partnerów instytucjonalnych: EBI, EFI, EBOiR, BŚ, BGK; Project Finance Partnerstwo Publiczne-Prywatne 4. Zabezpieczenie ryzyk 5. Monitoring 6. Obsługa rozliczeń 7. Wymiana informacji gospodarczej 8. Stały dialog i współpraca: klient/beneficjent-bank oraz bank/zbpinst. 19 publ.
PERSPEKTYWY NA 2010R. Generalnie: W 2009r. odnotowano znaczny spadek akcji kredytowej dla firm. W 2010.r Banki korzystniej oceniają perspektywy sytuacji gospodarczej przy udzielaniu kredytów dla przedsiębiorstw jest to główny czynnik wpływający na łagodzenie polityki kredytowej wobec przedsiębiorstw. Pogorszyła się natomiast percepcja przyszłej sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych. Główną przyczyną zaostrzania polityki kredytowej pozostaje pogarszająca się jakość portfeli kredytowych banków. Kredyty dla przedsiębiorstw Polityka kredytowa: nastąpiło złagodzenie kryteriów, z wyjątkiem kredytów długoterminowych dla małych i średnich przedsiębiorstw. Popyt na kredyt: wzrósł popyt na kredyt ze strony małych i średnich przedsiębiorstw, popyt na kredyty długoterminowe dla duŝych przedsiębiorstw nie zmienił się, a na kredyty krótkoterminowe- spadł. Oczekiwania na II kwartał 2010 r.: banki spodziewają się złagodzenia kryteriów przyznawania kredytów i wzrostu popytu na kredyt. Wzrost popytu ma być szczególnie silny dla kredytów krótkoterminowych. Ok. 60 mld zł kredytu w 2010r udzielą banki przedsiębiorcom i gospodarstwom domowym. 20 ŹRÓDŁO: NBP, KNF 2010r.
DOSTĘP DO KREDYTU W 2010R. POPRAWI SIĘ KREDYTY DLA PRZEDSIĘBIORSTW Źródło: NBP, dane 2010 r. 21
DOSTĘP DO KREDYTU W 2010R. POPRAWIA SIĘ WARUNKI UDZIELANIA KREDYTÓW Źródło: NBP, dane 2010 r. 22
PRZYCZYNY ZMIAN POLITYKI KREDYTOWEJ Źródło: NBP, dane 2010 r. 23
WSPÓLNE PROBLEMY DO ROZWIĄZANIA DLA ROZWOJU DOSTĘPU DO FINANSOWANIA 24
WSPÓLNE PROBLEMY 1. Brak szerszej zachęty dla szerszego zaangaŝowania sektora bankowego w finansowanie rozwoju innowacji. 2. Konieczny większy nacisk na mikrofinansowanie i większe wsparcie dla tzw. małych technologii. 3. Awersja do ryzyka moŝe częściowo ograniczać zaangaŝowanie sektora bankowego. Potrzeba realnego uruchomienia systemu poręczeń kredytowych 4. Brak wystarczających środków do sfinansowania wszystkich potrzeb. Selektywność wyboru projektów. Cena pieniądza po kryzysie, rosnące zadłuŝenie sektora publicznego.
WSPÓLNE PROBLEMY 8. Potrzeba rozwoju dotychczasowych katalogu proinnowacyjnych instrumentów finansowych o nowe rozwiązania (np. faktoring odwrócony) 9. Problemy administracji z oceną stosowania zabezpieczeń kredytowych (cesji wierzytelności) przy kredytowaniu 10. Nowe instrumenty- PPP/obligacje/etc.- nadal konieczność edukacji. 11. Konieczne odblokowanie kredytu technologicznego. Banki są gotowe do kredytowania. Oczekują pilnej nowelizacji ustawy.
Podstawowe bariery zaangaŝowania banków w proces absorpcji funduszy strukturalnych BANKI wskazują na : bariery wejścia na rynek obsługi projektów unijnych przez banki, wysokie koszty ponoszone przez bank związanych z obsługą projektów strukturalnych, ryzyka ponoszonych przez banki w związku z obsługą projektów strukturalnych i sposobów ich pomiaru stosowanych przez banki, wysokie koszty obsługi projektów strukturalnych na tle innych wybranych działalności kredytowych banków. BARIERY słaba kondy cja f inansowa potencjalny ch benef icjentów ry zy ko niespłacenia kredy tu pomostowego w wy niku nie dotrzy mania przez benef icjenta warunków umowy o dotację ry zy ko wy nikające ze zmienności i niejednoznaczności przepisów doty czący ch aplikowania i oceny wniosków niska jakość składany ch przez benef icjentów wniosków o dotację skutkująca wy sokim odsetkiem odrzucony ch wniosków konieczność znajomości przepisów doty czący ch aplikowania o dotację oraz f inansowania i rozliczania projektów strukturalny ch przez pracowników banku inne, prosimy podać jakie. Opóźnienia we wdraŝaniu programów Konieczność posiadania specjalny ch procedur kredy towy ch doty czący ch projektów strukturalny ch niskie wy korzy stanie zabezpieczeń Funduszu Poręczeń Unijny ch nieopłacalność f inansowania projektów unijny ch 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 Rap ort Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową w zakresie projektu Badanie barier zaangażowania banków w proces absorpcji funduszy strukturalnych współfinansowanego ze środków 27 Unii Europejskiej realizowanego na zlecenie MRR, 2009r. *średnia liczba punktów przyznana przez poszczególne banki (suma punktów przyznanych przez pojedynczy bank nie mogła przekroczyć 10)
NSS PO IG 2007-2013 BANKI NADAL FINANSUJĄ INNOWACJE Porównanie skuteczności wnioskowania o dotację w dz. 4.4 PO IG wg grup wniosków z udziałem kredytu i bez finansowania zewnętrznego (wg wybranych kategorii) 50,0% 49,2% 46,7% 46,1% 45,6% 48,8% Krajowe Banki Komercyjne 40,0% 39,5% 38,7% 38,0% Banki Spółdzielcze i Zrzeszające 30,0% 20,0% 21,0% 21,4% 16,7% 16,4% 16,8% 16,5% 18,1% 18,0% Wnioski bez współfinansowania kredytem Podmioty Zagraniczne 10,0% 0,0% 28 Źródlo: Opracowanie własne ZBP, na podstawie danych PARP
INNE PRZYDATNE PRZEDSIĘBIORCY INSTRUMENTY
INFRASTRUKTURA SEKTORA BANKOWEGO Związek Banków Polskich informacje o charakterze wczesnego ostrzegania przed ryzykiem transakcji oszukańczej; ochrona osób które utraciły dokument toŝsamości (takŝe prowadzących działalność gospodarczą oraz rolników) Biuro Informacji Kredytowej SA dzdolności kredytowej ane i narzędzia do zarządzania ryzykiem i oceny oraz wiarygodności płatniczej klientów banków i SKOK-ów InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA dane i narzędzia do zarządzania ryzykiem w gospodarce; platforma wymiany informacji pomiędzy sektorem bankowym i innymi branŝami gospodarki Centrum Prawa Bankowego i Informacji sp. z o.o. doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i wykorzystania informacji gospodarczych do zarządzania ryzykiem Centra Informacji Gospodarczej - ogólnopolska sieć regionalnych punktów edukacyjno-doradczych dla przedsiębiorców m.in. w zakresie zarządzania ryzykiem z wykorzystaniem dostępnych informacji gospodarczych Krajowa Izba Rozliczeniowa SA produkty z zakresu elektronicznych form regulowania płatności, certyfikacji i podpisów kwalifikowanych, elektronicznej archiwizacji dokumentów oraz elektronicznych faktur
MOśLIWOŚCI WYKORZYSTANIA PRODUKTÓW Analizowanie i weryfikacja wartości nieruchomości Analizowanie ryzyka branŝy z pomocą raportu o sytuacji ekonomiczno-finansowej ESOR Sprawdzenie kontrahenta w InfoMonitorze BIG ocena ryzyka za pomocą metod stosowanych w bankach Wprowadzenie nierzetelnego dłuŝnika do InfoMonitora BIG najprostszy i najtańszy instrument windykacyjny poprzez powiadomienie banków i innych uczestników obrotu gospodarczego Weryfikacja w Systemie DOKUMENTY ZASTRZEśONE - ograniczenie ryzyka transakcji z uŝyciem cudzej toŝsamości Pełniejsze wykorzystanie mechanizmów e-gospodarki Elektroniczna archiwizacja dokumentów
Związek Banków Polskich Krajowa Izba Rozliczeniowa Biuro Informacji Kredytowej BIG Infomonitor AMRON CIG Centrum Prawa Bankowego i Informacji ENTRUM PRAWA BANKOWEGO I INFORMACJI 32
MODEL WSPÓŁPRACY Wsparcie dla procesów: oceny wniosków o dofinansowanie monitoring realizacji inwestycji badania wiarygodności kontrahentów Inne sektory gospodarki oraz Jednostki Samorządu Terytorialnego BANKI oraz instytucje uprawnione z ustawy Prawo bankowe Wsparcie dla procesów: badania wiarygodności kontrahentów eliminowania zatorów płatniczych PRZEDSIĘBIORCA Wsparcie dla procesów: oceny ryzyka w procesie kredytowym monitoringu realizacji inwestycji Kontrahent Kontrahent BANKOWE SYSTEMY WYMIANY INFORMACJI Kontrahent
Raporty BIK w mln sztuk 28,4 19,9 15,5 6,3 9,1 11,7 7,6 2004 2005 2006 2007 2008 2009 I kw 2010 34
Raporty InfoMonitor SA 35
Bankowy Rejestr
Dokumenty ZastrzeŜone
AMRON ANALIZA ZASOBÓW W BAZY DANYCH przyrost danych - stan na dzień 31 grudnia 2009r.
CIG umoŝliwia łatwy i szybki dostęp do szerokiej gamy usług w jednym miejscu: Dla Konsumentów: Raporty o zobowiązaniach osobistych Zastrzeganie skradzionych lub zagubionych dokumentów Dla Przedsiębiorców: Raporty o zobowiązaniach własnych Raporty o zobowiązaniach obecnych lub potencjalnych partnerów w biznesie Raporty z zakresu oceny ryzyka, obejmujące wiarygodność przedsiębiorcy i kondycję finansową na tle branŝy Wsparcie w zakresie prewencji zatorów płatniczych i windykacji naleŝności Weryfikacja dokumentów toŝsamości klientów i partnerów
Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. podstawowe informacje Misją KIR S.A. jest wspieranie kreowania nowoczesnej i innowacyjnej gospodarki, poprzez realizację bezpiecznej i niezawodnej elektronicznej wymiany informacji, w tym w zakresie rozliczeń międzybankowych Produkty: BILIX PayByNet ELIXIR EuroELIXIR
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Krzysztof Pietraszkiewicz Prezes Związku Banków Polskich Kontakt: zbp@zbp.pl