3M M

Spis treści Wstęp 2 Jak stosować Katalog Ocen Ryzyka Zawodowego...7 1. Ocena ryzyka zawodowego nr 1E Nauczyciel akademicki 8 2. Ocena ryzyka zawodowego nr 2E Nauczyciel akademicki..12 3. Ocena ryzyka zawodowego nr 3M Nauczyciel akademicki. 16 4. Ocena ryzyka zawodowego nr 4 M Nauczyciel akademicki....20 5. Ocena ryzyka zawodowego nr 5W Nauczyciel akademicki.. 24 6. Ocena ryzyka zawodowego nr 6I Nauczyciel akademicki 27 7. Ocena ryzyka zawodowego nr 7 Nauczyciel akademicki. 34 8. Ocena ryzyka zawodowego nr 8 Pracownik inżynieryjno-techniczny.. 37 9. Ocena ryzyka zawodowego nr 9 Murarz tynkarz. 40 10. Ocena ryzyka zawodowego nr 10 Malarz 44 11. Ocena ryzyka zawodowego nr 11 Stolarz....51 12. Ocena ryzyka zawodowego nr 12 Tapicer...56 13. Ocena ryzyka zawodowego nr 13 Porządkowa pomieszczeń dydaktycznych/starsza pokojowa. 60 14. Ocena ryzyka zawodowego nr 14 Ślusarz..64 15. Ocena ryzyka zawodowego nr 15 Kierowca samochodu dostawczego...67 16. Ocena ryzyka zawodowego nr 16 Kierowca samochodu osobowego...70 17. Ocena ryzyka zawodowego nr 17 Pracownik gospodarczy... 72 18. Ocena ryzyka zawodowego nr 18 Pracownik gospodarczy operator kosy spalinowej.78 19. Ocena ryzyka zawodowego nr 19 Operator pilarki łańcuchowej napędzanej silnikiem spalinowym.85 20. Ocena ryzyka zawodowego nr 20 Kierowca ciągnika....90 21. Ocena ryzyka zawodowego nr 21 Elektryk...93 22. Ocena ryzyka zawodowego nr 22 Spawacz elektryczny.....96 23. Ocena ryzyka zawodowego nr 23 Spawacz gazowy.. 101 24. Ocena ryzyka zawodowego nr 24 Hydraulik...105 25. Ocena ryzyka zawodowego nr 25 Pracownik administracyjno biurowy..108 1

Wstęp Zapewnienie bezpiecznego wykonywania pracy w zakładach pracy jest w Polsce usankcjonowane prawnie. Zgodnie z artykułem nr 226 Kodeksu Pracy, pracodawca jest zobowiązany do informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywanymi czynnościami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami w środowisku pracy. Ryzyko zawodowe zgodnie z 2 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa pracy jest to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, a w szczególności wystąpienie u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy. Przeprowadzona ocena ryzyka stanowi podstawę do zastosowania przez pracodawcę organizacji pracy i stworzenia stanowisk pracy zabezpieczających pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia. Ocena ryzyka jest także podstawą do identyfikacji i likwidacji przez pracodawcę zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników, poprzez zastosowanie odpowiednich technologii, urządzeń, materiałów i substancji niepowodujących takich zagrożeń. W przypadkach w których ograniczenie ryzyka tą drogą jest niemożliwe pracodawca ma obowiązek zastosować odpowiednie środki ochrony zbiorowej, a w ostateczności środki ochrony indywidualnej ( 39, ust.2 i 3 rozp.). 2

Procedura oceny ryzyka. Przebieg oceny ryzyka składa się z powiązanych ze sobą etapów. Według Polskiej Normy PN-N-18002 ocena ryzyka zawodowego składa się z następujących działań: Pierwszym etapem w analizie ryzyka jest zebranie informacji dotyczących: charakterystyki stanowiska pracy (lokalizacja, realizowane zadania), charakterystyki osób pracujących na stanowisku ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w ciąży, młodocianych, osób niepełnosprawnych, stosowanych technologii i używanych materiałów, wykonywanych czynności oraz czasu ich wykonywania, źródeł zidentyfikowanych zagrożeń, możliwych skutków zagrożeń, stosowania środków ochronnych, występowania chorób zawodowych, wypadków, itp. na analizowanym stanowisku. Następnym etapem jest identyfikacja zagrożeń, która powinna obejmować: określenie czynników szkodliwych i niebezpiecznych występujących na stanowisku pracy i ustalenie w jaki sposób mogą one oddziaływać na pracownika, określenie wartości czynników szkodliwych i niebezpiecznych, ustalenie czasu lub częstotliwości ekspozycji pracownika na zagrożenie, określenie liczby osób narażonych. Aby określić zagrożenie związane z występowaniem czynników szkodliwych należy ustalić listę tych czynników i zebrać niezbędne dane o ich właściwościach. Równolegle z identyfikacją zagrożeń powinna być prowadzona wstępna ocena ich potencjalnych skutków. Przy prowadzeniu oceny należy skoncentrować się na najistotniejszych zagrożeniach mogących być przyczyną poważnych urazów lub chorób zawodowych. Trzecim etapem w procesie analizy ryzyka jest oszacowanie ryzyka. Obejmuje ono przyporządkowanie miar poszczególnym elementom ryzyka prawdopodobieństwu urazu i ciężkości urazu lub pogorszenia się stanu zdrowia (skutków). Wyniki oszacowania ryzyka można przedstawiać w różny sposób. Zaleca się jednak takie skale, których stosowanie nie wymaga szerokiej wiedzy eksperckiej. 3

W normie PN-N-18002 przedstawiona jest trójstopniowa skala szacowania ryzyka. Tabela nr 1 (źródło: PN-N-18002) CIĘŻKOŚĆ NASTĘPSTW PRAWDOPODOBIEŃSTWO ZDARZENIA MAŁA ŚREDNIA DUŻA MAŁO PRAWDOPODOBNE małe 1 małe 1 średnie 2 PRAWDOPODOBNE małe 1 średnie 2 duże 3 WYSOCE PRAWDOPODOBNE średnie 2 duże 3 duże 3 2. Ciężkość następstw Mała: urazy i choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy. Są to czasowe pogorszenia stanu zdrowia, takie jak niewielkie stłuczenia, zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego zatrucia, bóle głowy, itp.. Średnia: urazy i choroby, które powodują niewielkie ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z krótkimi okresami absencji. Są to np. zranienia, oparzenia II-stopnia na niewielkiej powierzchni ciała, alergie skórne, nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo-szkieletowego (np. zapalenie ścięgna). Duża: urazy i choroby, które powodują ciężkie i stałe dolegliwości lub śmierć. Są to np. oparzenia III stopnia, oparzenia II stopnia dużej powierzchni ciała, amputacje, skomplikowane złamania z następową dysfunkcją, choroby nowotworowe, toksyczne uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu nerwowego w wyniku narażenia na czynniki chemiczne, zespół wibracyjny, zawodowe uszkodzenia słuchu, astma, zaćma, itp. 4

3. Prawdopodobieństwo urazu : zalicza się te następstwa zagrożeń, które nie powinny nastąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika. Prawdopodobne: mogą wystąpić nie więcej niż kilkakrotnie w ciągu okresu aktywności zawodowej pracownika. Wysoce : mogą wystąpić wielokrotnie podczas aktywności zawodowej pracownika. Dla takich wartości jak hałas, zapylenie czy oświetlenie, będących wartościami mierzalnymi, do oszacowania ryzyka można zastosować poniższą tabelę. Tabela nr 2 (źródło: PN-N-18002) Wartość wielkości charakteryzującej narażenie (P) Oszacowanie ryzyka zawodowego P>Pmax Pmax>P>0,5Pmax P<0,5Pmax DUŻE ŚREDNIE MAŁE Pmax wartość dopuszczalna wielkości charakteryzującej narażenie (NDS - najwyższego dopuszczalnego stężenia lub NDN najwyższego dopuszczalnego natężenia). Po oszacowaniu ryzyka wyznaczamy jego dopuszczalność. Znając wartość ryzyka (duże, średnie, małe) możemy stwierdzić czy jest ono dopuszczalne czy niedopuszczalne i na podstawie tego określić niezbędne działania dotyczące organizacji stanowiska pracy. Możemy to zrobić przy pomocy tabeli nr 3. Tabela nr 3 (źródło: PN-N-18002) OSZACOWANIE RYZYKA ZAWODOWEGO duże - 3 DOPUSZCZALNOŚĆ RYZYKA ZAWODOWEGO niedopuszczalne NIEZBĘDNE DZIAŁANIA Jeżeli ryzyko zawodowe związane jest z pracą już wykonywaną, działania w celu jego zmniejszenia należy podjąć natychmiast. Planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego. 5

średnie - 2 małe - 1 Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego. Konieczne jest zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostaje co najwyżej na tym samym poziomie. Ostatnim etapem, który jest pochodną procesu oceny ryzyka, są działania korygujące, które mają na celu zredukować ryzyko do poziomu dopuszczalnego. Działań korygujących dokonuje się poprzez: upewnienie się o istniejącym zagrożeniu i jego wielkości w wyniku sprawdzenia stanu technicznego wyposażenia przed jego użyciem, dokładną ocenę warunków w miejscu wykonywania zadań, dokonanie pomiarów ochronnych, wyeliminowanie niepełnowartościowego materiału, zastosowanie zabezpieczeń, osłon stających się przegrodą pomiędzy źródłem zagrożenia a organizmem człowieka, zastosowanie niezbędnych środków ochrony indywidualnej przez poszczególnych pracowników, opracowanie szczegółowych procedur bezpiecznego wykonywania poszczególnych czynności pomimo zagrożenia, zapewnienie pracownikom specjalnej wiedzy, umiejętności oraz sprzętu pozwalającego na bezpieczne wykonanie czynności. Przy redukcji ryzyka należy kierować się zasadą, aby w pierwszej kolejności eliminować zagrożenie, mogące powodować najcięższe skutki. Następnie redukujemy prawdopodobieństwo wystąpienia urazu lub pogorszenia stanu zdrowia. Po wprowadzeniu zmian korygujących należy dokonać ponownej analizy i oceny ryzyka. 6

Jak stosować Katalog Ocen Ryzyka Zawodowego. Zgodnie z Zarządzeniem NR 7 / 2009 Rektora Politechniki Opolskiej z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego i informowania pracowników o ryzyku zawodowym na stanowiskach pracy w Politechnice Opolskiej 4.1. O ryzyku zawodowym nowo zatrudnieni pracownicy są informowani podczas instruktażu stanowiskowego. 2. Pracownicy są na bieżąco informowani, przez kierownika jednostki organizacyjnej, o wynikach każdej przeprowadzonej aktualizacji oceny ryzyka zawodowego i podpisują listę osób zapoznanych z wynikami oceny ryzyka zawodowego. Kierownik jednostki powinien określić na jakich stanowiskach pracy obowiązki wykonuje dany pracownik i chodzi tutaj o fizyczne stanowisko pracy, a nie stanowisko w rozumieniu kadrowo-płacowym np. określonym w umowie o pracę, np.: pracownik zatrudniony na stanowisku: nauczyciel akademicki, może wykonywać pracę na stanowiskach: - nauczyciel akademicki prowadzenie wykładów, ćwiczeń praca bez określonego czynnika narażenia; - pracownik biurowy praca przy monitorze ekranowym powyżej czterech godzin dziennie; - kierowca samochodu osobowego prowadzenie pojazdu (również prywatnego) w celach służbowych; taki pracownik powinien być zapoznany z : - Oceną ryzyka zawodowego nr 7 Nauczyciel Akademicki - Oceną ryzyka zawodowego nr 25 pracownik administracyjno biurowy - Oceną ryzyka zawodowego nr 16 kierowca samochodu osobowego Fakt zapoznania pracownika z oceną ryzyka zawodowego powinien być udokumentowany np. na liście osób zapoznanych z wynikami oceny ryzyka zawodowego (wg. poniższego wzoru). Lp. Imię i nazwisko pracownika Numer(y) ORZ z jakimi zapoznano pracownika Data Podpis kierownika (zapoznającego) Podpis pracownika 7

Ocena ryzyka zawodowego nr 1E Nauczyciel akademicki Charakterystyka stanowiska pracy: Wykłady, ćwiczenia, praca przy komputerze, zajęcia w specjalistycznych laboratoriach elektrycznych. Granice stanowiska pracy: Pomieszczenia biurowe, sale wykładowe, pracownie komputerowe, laboratoria specjalistyczne elektr. Stosowane maszyny, narzędzia, materiały: Komputer, urządzenia biurowe i multimedialne, specjalistyczne stanowiska laboratoryjne. Identyfikacja zagrożeń Zagrożenie czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy Niebezpieczne napięcie w sieci elektrycznej. Źródło zagrożenia Używanie urządzeń z uszkodzoną instalacją elektryczną (zwłaszcza przewody zasilające). Możliwe skutki zagrożenia Śmierć lub inne skutki porażenia prądem elektrycznym. Gorące powierzchnie Lutownica Poparzenia skóry Upadek na tym samym poziomie. Upadek na niższy poziom - upadek na schodach. Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. Nierówne, śliskie podłogi, odstające wykładziny, progi. Potknięcie przy wchodzeniu lub przy schodzeniu po schodach. Długotrwała praca przy komputerze. Złamania, zwichnięcia, skręcenia i inne uszkodzenia ciała. Absencja chorobowa. Dolegliwości mięśniowo-szkieletowe, bóle karku, szyi, rąk, nadgarstków. Absencja chorobowa. Środki ochrony przed zagrożeniami Dobór prawidłowego osprzętu elektrycznego, np.: gniazd wtykowych, wtyczek, przełączników, przewodów zasilających. Kontrola skuteczności ochron przeciwporażeniowych. Stosowanie podstawki do odkładania lutownicy podczas przerw w lutowaniu; stosowanie rękawic ochronnych; zachowanie ostrożności. Utrzymywanie przejść i dróg komunikacyjnych w odpowiednim stanie. Przestrzeganie przepisów i zasad bhp i ergonomii. Odpowiednie organizacja stanowisk pracy, stosowanie przerw podczas pracy, zachowanie odpowiedniej postawy w czasie wykonywania czynności, stosowanie się do instrukcji pracy przy komputerze. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. 8

Przeciążenie wzroku. Uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty Skaleczenia. Uderzenie, przygniecenie przez spadające przedmioty. Pożar Nadmierny wysiłek głosowy (przeciążenie strun głosowych) Agresja osób Obciążenie emocjonalne (stres) Długotrwała praca z monitorem ekranowym, nieczytelne dokumenty. Wyposażenie pomieszczenia. Ostre, wystające elementy Ostre krawędzie papieru i okładek, zszywki i spinacze. Elementy wyposażenie, segregatory, itp. Niesprawna instalacja elektryczna, lub urządzenia zasilane energią elektryczną. Prowadzenie zajęć. Pobudzone nerwowo osoby Ciągła koncentracja uwagi, uspokajanie nadpobudliwych osób biorących udział w zajęciach, konflikty międzyludzkie, nadmiar obowiązków, m.in. dotyczących uzupełniania dokumentacji. Osłabienie wzroku. Bóle głowy. Absencja chorobowa. Potłuczenia, guzy, siniaki. Skaleczenia, rany cięte dłoni. Absencja chorobowa. Potłuczenia, guzy, siniaki. Śmierć, kalectwo, oparzenia Choroby narządu głosu Urazy ciała Nerwice, choroby ogólnoustrojowe Przerwy w pracy, w razie potrzeby stosowanie okularów korekcyjnych, badania profilaktyczne wzroku. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. Porządek, właściwe rozmieszczenie regałów, dobre oświetlenie, uwaga. Zachowanie ostrożności podczas pracy. Zabezpieczenie (zamocowanie) elementów przed rozpoczęciem pracy, porządek w miejscu pracy. Dobór prawidłowego osprzętu elektrycznego, np.: gniazd wtykowych, wtyczek, przełączników, przewodów zasilających. Kontrola stanu technicznego instalacji i sprzętu elektrycznego. Stosowanie metod aktywizujących osoby kosztem metod podających. Szkolenia z zakresu psychologii zachowań i samokształcenie się w tym zakresie. Szkolenia i samokształcenie pedagogiczne, umiejętne rozplanowanie zajęć dodatkowych, asertywność. Zagrożenia biologiczne np. Droga zakażenia: powietrznokropelkowa Absencja chorobowa Szczepienia, przestrzeganie zasad higieny. 9

Karta oceny ryzyka zawodowego Lp. Zagrożenie Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo zdarzenia Ryzyko 1. Niebezpieczne napięcie w sieci elektrycznej. Duża dopuszczalne 2. Gorące powierzchnie Średnia 3. Upadek na tym samym poziomie. Upadek na niższy poziom upadek na schodach. Średnia 4. Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. Średnia 5. Przeciążenie wzroku. Średnia 6. Uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty Mała 7. Skaleczenia. Mała 8. Uderzenie, przygniecenie przez spadające przedmioty. Średnia 9. Pożar. Duża dopuszczalne 10. Nadmierny wysiłek głosowy (przeciążenie strun głosowych) Średnia 11. Agresja osób Duża dopuszczalne 12. Obciążenie emocjonalne (stres) Średnia 13. Zagrożenia biologiczne np. WZW Wirus grypy, Wirus odry, Wirus świnki, Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek, Pałeczka krztuśca Gronkowiec złocisty Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis Średnia 10

Poniższa karta oceny ryzyka zawodowego została opracowana w skali trójstopniowej wg PN-N-18002. Należy także pamiętać, że wynik poniższej oceny ryzyka zawodowego uwzględnia zastosowanie środków ograniczających wyszczególnione zagrożenia. Uwaga! Pracownik powinien być zapoznany z kartą oceny razem z kartą identyfikacji zagrożeń. 11

Ocena ryzyka zawodowego nr 2E Nauczyciel akademicki Charakterystyka stanowiska pracy: Wykłady, ćwiczenia, praca przy komputerze, obsługa urządzeń potencjalnie emitujących pole elektromagnetyczne. Granice stanowiska pracy: Pomieszczenia biurowe, sale wykładowe, pracownie komputerowe. Stosowane maszyny, narzędzia, materiały: Komputer, notebook, projektor, drukarka kserokopiarka, inne urządzenia biurowe i multimedialne, urządzenia laboratoryjne, medyczne. Identyfikacja zagrożeń Zagrożenie czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy Pole elektromagnetyczne Niebezpieczne napięcie w sieci elektrycznej. Upadek na tym samym poziomie. Upadek na niższy poziom - upadek na schodach. Źródło zagrożenia Urządzenie laboratoryjne, medyczne, np. magnetronik Używanie urządzeń z uszkodzoną instalacją elektryczną (zwłaszcza przewody zasilające). Nierówne, śliskie podłogi, odstające wykładziny, progi. Potknięcie przy Możliwe skutki zagrożenia Pobudzenie nerwów i mięśni prądami indukowanymi. Zaburzenie funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego. Ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe. Zaburzenia neurologicznych. - Podrażnienia oczu i zmętnienia soczewek Dolegliwości subiektywne, takie jak: zaburzenia snu, drażliwość nerwowa, osłabienie ogólne, bóle głowy, szybkie męczenie się, ospałość Absencja chorobowa. Śmierć lub inne skutki porażenia prądem elektrycznym. Złamania, zwichnięcia, skręcenia i inne uszkodzenia ciała. Absencja chorobowa. Środki ochrony przed zagrożeniami Wyznaczenie stref oddziaływania, ograniczanie czasu przebywania w strefie zagrożenia. Dobór prawidłowego osprzętu elektrycznego, np.: gniazd wtykowych, wtyczek, przełączników, przewodów zasilających. Kontrola skuteczności ochron przeciwporażeniowych. Utrzymywanie przejść i dróg komunikacyjnych w odpowiednim stanie. Przestrzeganie przepisów 12

Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. Przeciążenie wzroku. Uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty Skaleczenia. Uderzenie, przygniecenie przez spadające przedmioty. Pożar Nadmierny wysiłek głosowy (przeciążenie strun głosowych) Agresja osób Obciążenie emocjonalne (stres) wchodzeniu lub przy schodzeniu po schodach. Długotrwała praca przy komputerze. Długotrwała praca z monitorem ekranowym, nieczytelne dokumenty. Wyposażenie pomieszczenia. Ostre, wystające elementy Ostre krawędzie papieru i okładek, zszywki i spinacze. Niesprawna instalacja elektryczna, lub urządzenia zasilane energią elektryczną. Prowadzenie zajęć. Pobudzone nerwowo osoby Ciągła koncentracja uwagi, uspokajanie nadpobudliwych osób biorących udział w zajęciach, konflikty międzyludzkie, nadmiar Dolegliwości mięśniowo-szkieletowe, bóle karku, szyi, rąk, nadgarstków. Absencja chorobowa. Osłabienie wzroku. Bóle głowy. Absencja chorobowa. Potłuczenia, guzy, siniaki. Skaleczenia, rany cięte dłoni. Absencja chorobowa. Kalectwo, złamania, zmiażdżenia. Absencja chorobowa. Śmierć, kalectwo, oparzenia Choroby narządu głosu Urazy ciała Nerwice, choroby ogólnoustrojowe i zasad bhp i ergonomii. Odpowiednie organizacja stanowisk pracy, stosowanie przerw podczas pracy, zachowanie odpowiedniej postawy w czasie wykonywania czynności, stosowanie się do instrukcji pracy przy komputerze. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. Przerwy w pracy, w razie potrzeby stosowanie okularów korekcyjnych, badania profilaktyczne wzroku. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. Porządek, właściwe rozmieszczenie regałów, dobre oświetlenie, uwaga. Zachowanie ostrożności podczas pracy. Zabezpieczenie (zamocowanie)elementów przed rozpoczęciem pracy, porządek w miejscu pracy. Dobór prawidłowego osprzętu elektrycznego, np.: gniazd wtykowych, wtyczek, przełączników, przewodów zasilających. Kontrola stanu technicznego instalacji i sprzętu elektrycznego. Stosowanie metod aktywizujących osoby kosztem metod podających. Szkolenia z zakresu psychologii zachowań i samokształcenie się w tym zakresie. Szkolenia i samokształcenie pedagogiczne, umiejętne rozplanowanie zajęć dodatkowych, asertywność. 13

obowiązków, m.in. dotyczących uzupełniania dokumentacji. Zagrożenia biologiczne np. WZW typu B i C Wirus grypy, Wirus odry, Wirus świnki, Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek, Pałeczka krztuśca Gronkowiec złocisty Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis Droga zakażenia: powietrznokropelkowa Absencja chorobowa Szczepienia, przestrzeganie zasad higieny. 14

Karta oceny ryzyka zawodowego Lp. Zagrożenie Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo zdarzenia Ryzyko 1. Pole elektromagnetyczne Średnia 2. Niebezpieczne napięcie w sieci elektrycznej. Duża 3. Upadek na tym samym poziomie. Upadek na niższy poziom upadek na schodach. Średnia 4. Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. Średnia 5. Przeciążenie wzroku. Średnia 6. Uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty Mała 7. Skaleczenia. Mała 8. Uderzenie, przygniecenie przez spadające przedmioty. Średnia 9. Pożar. Duża dopuszczalne 10. Nadmierny wysiłek głosowy (przeciążenie strun głosowych) Średnia 11. Agresja osób Duża dopuszczalne 12. Obciążenie emocjonalne (stres) Średnia 13. Zagrożenia biologiczne np. WZW typu B i C Wirus grypy, Wirus odry, Wirus świnki, Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek, Pałeczka krztuśca Gronkowiec złocisty Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis Średnia 15

Ocena ryzyka zawodowego nr 3M Nauczyciel akademicki Charakterystyka stanowiska pracy: Wykłady, ćwiczenia, praca przy komputerze. Granice stanowiska pracy: Pomieszczenia biurowe, sale wykładowe, pracownie komputerowe. Stosowane maszyny, narzędzia, materiały: Komputer, notebook, projektor, drukarka kserokopiarka, inne urządzenia biurowe i multimedialne, maszyny i urządzenia do obróbki metali i innych materiałów. Identyfikacja zagrożeń Zagrożenie czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy Niebezpieczne napięcie w sieci elektrycznej. Upadek na tym samym poziomie. Upadek na niższy poziom - upadek na schodach. Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. Przeciążenie wzroku. Uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty Źródło zagrożenia Używanie urządzeń z uszkodzoną instalacją elektryczną (zwłaszcza przewody zasilające). Nierówne, śliskie podłogi, odstające wykładziny, progi. Potknięcie przy wchodzeniu lub przy schodzeniu po schodach. Długotrwała praca przy komputerze. Długotrwała praca z monitorem ekranowym, nieczytelne dokumenty. Wyposażenie pomieszczenia. Możliwe skutki zagrożenia Śmierć lub inne skutki porażenia prądem elektrycznym. Złamania, zwichnięcia, skręcenia i inne uszkodzenia ciała. Absencja chorobowa. Dolegliwości mięśniowo-szkieletowe, bóle karku, szyi, rąk, nadgarstków. Absencja chorobowa. Osłabienie wzroku. Bóle głowy. Absencja chorobowa. Potłuczenia, guzy, siniaki. Środki ochrony przed zagrożeniami Dobór prawidłowego osprzętu elektrycznego, np.: gniazd wtykowych, wtyczek, przełączników, przewodów zasilających. Kontrola skuteczności ochron przeciwporażeniowych. Utrzymywanie przejść i dróg komunikacyjnych w odpowiednim stanie. Przestrzeganie przepisów i zasad bhp i ergonomii. Odpowiednie organizacja stanowisk pracy, stosowanie przerw podczas pracy, zachowanie odpowiedniej postawy w czasie wykonywania czynności, stosowanie się do instrukcji pracy przy komputerze. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. Przerwy w pracy, w razie potrzeby stosowanie okularów korekcyjnych, badania profilaktyczne wzroku. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. Porządek, właściwe rozmieszczenie regałów, dobre oświetlenie, 16

Skaleczenia. Uderzenie, przygniecenie przez spadające przedmioty. Pochwycenie, uderzenie, wciągnięcie przez elementy maszyn urządzeń w ruchu. Pożar Nadmierny wysiłek głosowy (przeciążenie strun głosowych) Agresja osób Obciążenie emocjonalne (stres) Ostre, wystające elementy Ostre krawędzie papieru i okładek, zszywki i spinacze. Maszyny, urządzenie, narzędzia z napędem elektrycznym, pneumatycznym. Niesprawna instalacja elektryczna, lub urządzenia zasilane energią elektryczną. Prowadzenie zajęć. Pobudzone nerwowo osoby Ciągła koncentracja uwagi, uspokajanie nadpobudliwych osób biorących udział w zajęciach, konflikty międzyludzkie, nadmiar obowiązków, m.in. dotyczących uzupełniania dokumentacji. Skaleczenia, rany cięte dłoni. Absencja chorobowa. Kalectwo, złamania, zmiażdżenia. Absencja chorobowa. Kalectwo, złamania, zmiażdżenia. Absencja chorobowa. Śmierć, kalectwo, oparzenia Choroby narządu głosu Urazy ciała Nerwice, choroby ogólnoustrojowe uwaga. Zachowanie ostrożności podczas pracy. Zabezpieczenie (zamocowanie) elementów przed rozpoczęciem pracy, porządek w miejscu pracy. Zabezpieczenie ruchomych elementów osłonami lub innymi zabezpieczeniami przed kontaktem, stosowanie się do instrukcji obsługi, instrukcji stanowiskowych. Kontrola stanu technicznego osłon oraz całego urządzenia. Zachowanie ostrożności podczas pracy. Dobór prawidłowego osprzętu elektrycznego, np.: gniazd wtykowych, wtyczek, przełączników, przewodów zasilających. Kontrola stanu technicznego instalacji i sprzętu elektrycznego. Stosowanie metod aktywizujących osoby kosztem metod podających. Szkolenia z zakresu psychologii zachowań i samokształcenie się w tym zakresie. Szkolenia i samokształcenie pedagogiczne, umiejętne rozplanowanie zajęć dodatkowych, asertywność. Zagrożenia biologiczne np. WZW typu B i C Wirus grypy, Wirus odry, Wirus świnki, Wirus ostrego Droga zakażenia: powietrznokropelkowa Absencja chorobowa Szczepienia, przestrzeganie zasad higieny. 17

krwotocznego zapalenia spojówek, Pałeczka krztuśca Gronkowiec złocisty Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis 18

Karta oceny ryzyka zawodowego Lp. Zagrożenie Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo zdarzenia Ryzyko 1. Niebezpieczne napięcie w sieci elektrycznej. Duże 2. Upadek na tym samym poziomie. Upadek na niższy poziom upadek na schodach. 3. Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. 4. Przeciążenie wzroku. 5. Uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty 6. Skaleczenia. 7. Uderzenie, przygniecenie przez spadające przedmioty. 8. Pochwycenie, uderzenie, wciągnięcie przez elementy maszyn urządzeń w ruchu. Duże 9. Pożar. Duże 10. Nadmierny wysiłek głosowy (przeciążenie strun głosowych) 11. Agresja osób Duże 12. Obciążenie emocjonalne (stres) 13. Zagrożenia biologiczne np. WZW typu B i C Wirus grypy, Wirus odry, Wirus świnki, Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek, Pałeczka krztuśca Gronkowiec złocisty Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis 19

Ocena ryzyka zawodowego nr 4M Nauczyciel akademicki Charakterystyka stanowiska pracy: Wykłady, ćwiczenia, praca przy komputerze. Granice stanowiska pracy: Pomieszczenia biurowe, sale wykładowe, pracownie komputerowe. Stosowane maszyny, narzędzia, materiały: Lasery, sprzęt fotograficzny, pompy, sprężarki, wentylatory, przesiewacz sitowy, wymienniki ciepła, separatory aerodynamiczne, układy transportu pneumatycznego, mieszadła, wagi, szkło laboratoryjne, przepływomierze, przetworniki ciśnienia, komputer, notebook, projektor, drukarka kserokopiarka, inne urządzenia biurowe i multimedialne. Identyfikacja zagrożeń Zagrożenie czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy Upadek na tym samym poziomie. Upadek na niższy poziom - upadek na schodach. Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. Przeciążenie wzroku. Uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty Źródło zagrożenia Nierówne, śliskie podłogi, odstające wykładziny, progi. Potknięcie przy wchodzeniu lub przy schodzeniu po schodach. Długotrwała praca przy komputerze. Długotrwała praca z monitorem ekranowym, nieczytelne dokumenty. Wyposażenie pomieszczenia. Możliwe skutki zagrożenia Złamania, zwichnięcia, skręcenia i inne uszkodzenia ciała. Absencja chorobowa. Dolegliwości mięśniowoszkieletowe, bóle karku, szyi, rąk, nadgarstków. Absencja chorobowa. Osłabienie wzroku. Bóle głowy. Absencja chorobowa. Potłuczenia, guzy, siniaki. Środki ochrony przed zagrożeniami Utrzymywanie przejść i dróg komunikacyjnych w odpowiednim stanie. Przestrzeganie przepisów i zasad bhp i ergonomii. Odpowiednie organizacja stanowisk pracy, stosowanie przerw podczas pracy, zachowanie odpowiedniej postawy w czasie wykonywania czynności, stosowanie się do instrukcji pracy przy komputerze. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. Przerwy w pracy, w razie potrzeby stosowanie okularów korekcyjnych, badania profilaktyczne wzroku. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. Porządek, właściwe rozmieszczenie regałów, dobre oświetlenie, uwaga. 20

Skaleczenia. Uderzenie, przygniecenie przez spadające przedmioty. Wysoka temperatura, gorące powierzchnie Hałas i drgania Pożar, wybuch. Nadmierny wysiłek głosowy (przeciążenie strun głosowych) Agresja osób Obciążenie emocjonalne (stres) Ostre, wystające elementy Ostre krawędzie papieru i okładek, zszywki i spinacze. Wymienniki ciepła Stosowane urządzenia: wyciągi pompy, mieszadła, zasilacze, wentylatory, sprężarki i inne. Praca z substancjami łatwo palnymi i wybuchowymi, gromadzenie się w pomieszczeniu gazów, oraz par łatwopalnych. Prowadzenie zajęć. Pobudzone nerwowo osoby Ciągła koncentracja uwagi, uspokajanie nadpobudliwych osób biorących Skaleczenia, rany cięte dłoni. Absencja chorobowa. Kalectwo, złamania, zmiażdżenia. Absencja chorobowa. Oparzenia termiczne i chemiczne Dekoncentracja, bóle głowy, uszczerbek słuchu Śmierć, kalectwo, oparzenia Choroby narządu głosu Urazy ciała Nerwice, choroby ogólnoustrojowe Zachowanie ostrożności podczas pracy. Zabezpieczenie (zamocowanie)elementów przed rozpoczęciem pracy, porządek w miejscu pracy. Stosowanie się do zaleceń instrukcji obsługi, zachowanie szczególnej ostrożności podczas prac laboratoryjnych, w razie oparzenia stosowanie się do zalecanych procedur. Stosowanie odzieży ochronnej oraz środków ochrony indywidualnej (rękawice ochronne, okulary, maseczki). Stosowanie sprzętu spełniającego wymagania techniczne, sprawnego, stosowanie środków ochrony indywidualnej, rotacja pracowników. Ścisłe stosowanie się do zaleceń instrukcji stanowiskowej, przeprowadzanie pod wyciągiem pracy z substancjami łatwo palnymi, dokonywanie ogrzewania cieczy palnych tylko za pośrednictwem łaźni, utrzymywanie palników w czystości i porządku, stosowanie środków ochrony indywidualnej, umieszczanie butli z gazami z dala od źródeł ciepła, na miejscu umieszczanie sprzętu gaśniczego i właściwe wyposażanie apteczki pierwszej pomocy. Stosowanie metod aktywizujących osoby kosztem metod podających. Szkolenia z zakresu psychologii zachowań i samokształcenie się w tym zakresie. Szkolenia i samokształcenie pedagogiczne, umiejętne rozplanowanie zajęć 21

udział w zajęciach, konflikty międzyludzkie, nadmiar obowiązków, m.in. dotyczących uzupełniania dokumentacji. dodatkowych, asertywność. Porażenie prądem elektrycznym Zagrożenia biologiczne np. WZW typu B i C Wirus grypy, Wirus odry, Wirus świnki, Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek, Pałeczka krztuśca Gronkowiec złocisty Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis Odczynniki chemiczne o działaniu drażniącym: Woda amoniakalna Bezwodnik octowy Octan etylu Kwas octowy Aceton Zły stan przewodów elektrycznych, przebicie elektryczne do obudowy urządzenia Droga zakażenia: powietrznokropelkowa Wykonywanie analiz i wykonywanie roztworów. Nieprawidłowe przechowywanie substancji Śmierć Absencja chorobowa Działa drażniąco na oczy i skórę. Absencja chorobowa. Kontrolowanie stanu izolacji przewodów, stosowanie właściwych ochron przeciwporażeniowych w zakładzie (m.in. wyłączników różnicowoprądowych), okresowe kontrolowanie instalacji elektrycznej, przestrzeganie przepisów dotyczących obsługi urządzeń elektrycznych. Szczepienia, przestrzeganie zasad higieny. Stosowanie procedur. Zapoznanie się z treścią Kart Charakterystyki stosowanych substancji chemicznych i przestrzeganie zawartych w nich zapisów. Stosowanie sprawnej wentylacji, odzieży ochronnej oraz środków ochrony indywidualnej (rękawice ochronne, okulary maseczki) i środków ochrony zbiorowej. Spożywanie posiłków w miejscu do tego przeznaczonym. Badania lekarskie, szkolenia. 22

Karta oceny ryzyka zawodowego Lp. Zagrożenie Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo zdarzenia Ryzyko 1. 2. 3. Odczynniki chemiczne o działaniu drażniącym: Woda amoniakalna Bezwodnik octowy Octan etylu Kwas octowy Aceton Upadek na tym samym poziomie. Upadek na niższy poziom upadek na schodach. Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. 4. Przeciążenie wzroku. 5. Uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty 6. Skaleczenia. 7. 8. Uderzenie, przygniecenie przez spadające przedmioty. Oparzenia (wysoka temperatura, gorące powierzchnie, substancje chemiczne) 9. Hałas i drgania 10. Pożar, wybuch. 11. Nadmierny wysiłek głosowy (przeciążenie strun głosowych) 12. Agresja osób 13. Obciążenie emocjonalne (stres) 14. 15. Porażenie prądem elektrycznym Zagrożenia biologiczne np. WZW typu B i C Wirus grypy, Wirus odry, Wirus świnki, Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek, Pałeczka krztuśca Gronkowiec złocisty Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis Duże Duże Duże 23

Ocena ryzyka zawodowego nr 5W Nauczyciel akademicki - instruktor Charakterystyka stanowiska pracy: Wykłady, ćwiczenia fizyczne, praca przy komputerze. Granice stanowiska pracy: Pomieszczenia biurowe, sale wykładowe, hala sportowa, sale do ćwiczeń fizycznych. Stosowane maszyny, narzędzia, materiały: Komputer, notebook, projektor, drukarka kserokopiarka, inne urządzenia biurowe i multimedialne, sprzęt sportowy. Identyfikacja zagrożeń Zagrożenie czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy Przeciążenie układu mięśniowo szkieletowego podczas ćwiczeń demonstracji ćwiczeń. Niebezpieczne napięcie w sieci elektrycznej. Upadek na tym samym poziomie. Upadek na niższy poziom - upadek na schodach. Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. Przeciążenie wzroku. Źródło zagrożenia Demonstracja ćwiczeń asekuracja ćwiczących, itp. Używanie urządzeń z uszkodzoną instalacją elektryczną (zwłaszcza przewody zasilające). Nierówne, śliskie podłogi, odstające wykładziny, progi. Potknięcie przy wchodzeniu lub przy schodzeniu po schodach. Długotrwała praca przy komputerze. Długotrwała praca z monitorem ekranowym, nieczytelne Możliwe skutki zagrożenia Złamania, zwichnięcia, skręcenia i inne uszkodzenia ciała. Absencja chorobowa. Śmierć lub inne skutki porażenia prądem elektrycznym. Złamania, zwichnięcia, skręcenia i inne uszkodzenia ciała. Absencja chorobowa. Dolegliwości mięśniowoszkieletowe, bóle karku, szyi, rąk, nadgarstków. Absencja chorobowa. Osłabienie wzroku. Bóle głowy. Absencja chorobowa. Środki ochrony przed zagrożeniami Zachowanie odpowiedniej postawy w czasie wykonywania czynności, nie doprowadzanie do przeciążeń w czasie wykonywanych ćwiczeń. Dobór prawidłowego osprzętu elektrycznego, np.: gniazd wtykowych, wtyczek, przełączników, przewodów zasilających. Kontrola skuteczności ochron przeciwporażeniowych. Utrzymywanie przejść i dróg komunikacyjnych w odpowiednim stanie. Przestrzeganie przepisów i zasad bhp i ergonomii. Odpowiednie organizacja stanowisk pracy, stosowanie przerw podczas pracy, zachowanie odpowiedniej postawy w czasie wykonywania czynności, stosowanie się do instrukcji pracy przy komputerze. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. Przerwy w pracy, w razie potrzeby stosowanie okularów korekcyjnych, badania profilaktyczne 24

Uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty Skaleczenia. Uderzenie, przygniecenie przez spadające przedmioty. Pożar Nadmierny wysiłek głosowy (przeciążenie strun głosowych) Agresja osób Obciążenie emocjonalne (stres) dokumenty. Wyposażenie pomieszczenia. Ostre, wystające elementy Ostre krawędzie papieru i okładek, zszywki i spinacze. Niesprawna instalacja elektryczna, lub urządzenia zasilane energią elektryczną. Prowadzenie zajęć. Pobudzone nerwowo osoby Ciągła koncentracja uwagi, uspokajanie nadpobudliwych osób biorących udział w zajęciach, konflikty międzyludzkie, nadmiar obowiązków, m.in. dotyczących uzupełniania dokumentacji. Potłuczenia, guzy, siniaki. Skaleczenia, rany cięte dłoni. Absencja chorobowa. Kalectwo, złamania, zmiażdżenia. Absencja chorobowa. Śmierć, kalectwo, oparzenia Choroby narządu głosu Urazy ciała Nerwice, choroby ogólnoustrojowe wzroku. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. Porządek, właściwe rozmieszczenie regałów, dobre oświetlenie, uwaga. Zachowanie ostrożności podczas pracy. Zabezpieczenie (zamocowanie)elementó w przed rozpoczęciem pracy, porządek w miejscu pracy. Dobór prawidłowego osprzętu elektrycznego, np.: gniazd wtykowych, wtyczek, przełączników, przewodów zasilających. Kontrola stanu technicznego instalacji i sprzętu elektrycznego. Stosowanie metod aktywizujących osoby kosztem metod podających. Szkolenia z zakresu psychologii zachowań i samokształcenie się w tym zakresie. Szkolenia i samokształcenie pedagogiczne, umiejętne rozplanowanie zajęć dodatkowych, asertywność. Zagrożenia biologiczne np. WZW typu B i C Wirus grypy, Wirus odry, Wirus świnki, Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek, Pałeczka krztuśca Gronkowiec złocisty Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis Droga zakażenia: powietrznokropelkowa Absencja chorobowa Szczepienia, przestrzeganie zasad higieny. 25

Karta oceny ryzyka zawodowego Lp. Zagrożenie Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo zdarzenia Ryzyko 1. Przeciążenie układu mięśniowo szkieletowego podczas ćwiczeń demonstracji ćwiczeń. 2. Niebezpieczne napięcie w sieci elektrycznej. Duże 3. Upadek na tym samym poziomie. Upadek na niższy poziom upadek na schodach. 4. Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. 5. Przeciążenie wzroku. 6. Uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty 7. Skaleczenia. 8. Uderzenie, przygniecenie przez spadające przedmioty. 9. Pożar. Duże 10. Nadmierny wysiłek głosowy (przeciążenie strun głosowych) 11. Agresja osób Duże 12. Obciążenie emocjonalne (stres) 13. Zagrożenia biologiczne np. WZW typu B i C Wirus grypy, Wirus odry, Wirus świnki, Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek, Pałeczka krztuśca Gronkowiec złocisty Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis 26

Ocena ryzyka zawodowego nr 6 I Nauczyciel akademicki Charakterystyka stanowiska pracy: Wykłady, ćwiczenia, praca przy komputerze, inne np. badania fizyko-chemiczne próbek, analizy wykonywane pod dygestorium. Granice stanowiska pracy: Pomieszczenia biurowe, sale wykładowe, pomieszczenia laboratoryjne. Stosowane maszyny, narzędzia, materiały: Komputer, notebook, projektor, drukarka kserokopiarka, inne np.: spektrofotometr UV VIS, spektrofotometr absorbcji atomowej, zestaw do destylacji, zestaw do ekstrakcji, piec mikrofalowy, piec muflowy, piec rurowy, płyta grzejna elektryczne, łaźnia wodna, łaźnia olejowa, wyparki, twardościomierz, lodówka, waga, wagosuszarka, dygestorium, wytrząsarka mechaniczna, mieszadło mechaniczne, zestaw do przesiewania, ph-metr, dygestorium, biureta, szkło laboratoryjne, multipiknometr, odczynniki chemiczne. Identyfikacja zagrożeń Zagrożenie czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy Źródło zagrożenia Możliwe skutki zagrożenia Środki ochrony przed zagrożeniami Odczynniki chemiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym: np. chloroform Odczynniki chemiczne o działaniu toksycznym np: Wodorotlenek sodowy Tiosiarczan sodu Metanol etanol Wykonywanie analiz i wykonywanie roztworów Wykonywanie analiz i wykonywanie roztworów Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby nowotworowej i zmian mutagennych. Zatrucia przez odczynniki chemiczne: w kontakcie ze skórą, przez drogi oddechowe. Absencja chorobowa Stosowanie procedur. Praca pod dygestorium. Zapoznanie się z treścią Kart Charakterystyki stosowanych substancji chemicznych i przestrzeganie zawartych w nich zapisów. Stosowanie sprawnej wentylacji, odzieży ochronnej oraz środków ochrony indywidualnej (rękawice ochronne, okulary maseczki) i środków ochrony zbiorowej. Spożywanie posiłków w miejscu do tego przeznaczonym. Badania lekarskie, szkolenia. Stosowanie procedur. Praca pod dygestorium. Zapoznanie się z treścią Kart Charakterystyki stosowanych substancji chemicznych i przestrzeganie zawartych w nich zapisów. Stosowanie sprawnej wentylacji, 27

Odczynniki chemiczne o działaniu drażniącym: Woda amoniakalna Bezwodnik octowy Octan etylu Kwas octowy Aceton chloroform Odczynniki o działaniu żrącym: Kwas siarkowy Kwas solny Wodorotlenek sodu Woda amoniakalna Kwas salicylowy Bezwodnik octowy Kwas octowy Wykonywanie analiz i wykonywanie roztworów. Nieprawidłowe przechowywanie substancji. Działa drażniąco na oczy i skórę. Absencja chorobowa. odzieży ochronnej oraz środków ochrony indywidualnej (rękawice ochronne, okulary maseczki) i środków ochrony zbiorowej. Spożywanie posiłków w miejscu do tego przeznaczonym. Badania lekarskie, szkolenia. Stosowanie procedur. Praca pod dygestorium. Zapoznanie się z treścią Kart Charakterystyki stosowanych substancji chemicznych i przestrzeganie zawartych w nich zapisów. Stosowanie sprawnej wentylacji, odzieży ochronnej oraz środków ochrony indywidualnej (rękawice ochronne, okulary maseczki) i środków ochrony zbiorowej. Spożywanie posiłków w miejscu do tego przeznaczonym. Badania lekarskie, szkolenia. Stosowanie procedur. Praca pod dygestorium. Zapoznanie się z treścią Kart Charakterystyki stosowanych substancji chemicznych i przestrzeganie zawartych w nich zapisów. Stosowanie sprawnej wentylacji, odzieży ochronnej oraz środków ochrony indywidualnej (rękawice ochronne, okulary maseczki) i środków ochrony zbiorowej. Stosowanie się do instrukcji obsługi urządzeń i aparatury. Spożywanie posiłków w miejscu do tego przeznaczonym. Badania lekarskie, szkolenia. Upadek na tym samym poziomie. Upadek na niższy poziom - upadek na schodach. Nierówne, śliskie podłogi, odstające wykładziny, progi. Potknięcie przy wchodzeniu lub przy schodzeniu po Złamania, zwichnięcia, skręcenia i inne uszkodzenia ciała. Absencja chorobowa. Utrzymywanie przejść i dróg komunikacyjnych w odpowiednim stanie. Przestrzeganie przepisów i zasad bhp i ergonomii. 28

schodach. Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. Przeciążenie wzroku. Uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty Skaleczenia. Uderzenie, przygniecenie przez spadające przedmioty. Wysoka temperatura, gorące powierzchnie Hałas i drgania Długotrwała praca przy komputerze. Długotrwała praca z monitorem ekranowym, nieczytelne dokumenty. Wyposażenie pomieszczenia. Wykonywanie analiz, szklany sprzęt brak ostrożności podczas mycia szkła. Ostre krawędzie papieru i okładek, zszywki i spinacze. Opadnięcie szyby w dygestorium Urządzenia stosowane do wyjaławiania: autoklawy, aparaty Kocha Stosowane urządzenia: wyciągi, dygestoria, i inne. Dolegliwości mięśniowo-szkieletowe, bóle karku, szyi, rąk, nadgarstków. Absencja chorobowa. Osłabienie wzroku. Bóle głowy. Absencja chorobowa. Potłuczenia, guzy, siniaki. Skaleczenia, rany cięte dłoni. Absencja chorobowa. Kalectwo, złamania, zmiażdżenia. Absencja chorobowa. Oparzenia termiczne i chemiczne Dekoncentracja, bóle głowy, uszczerbek słuchu Odpowiednie organizacja stanowisk pracy, stosowanie przerw podczas pracy, zachowanie odpowiedniej postawy w czasie wykonywania czynności, stosowanie się do instrukcji pracy przy komputerze. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. Przerwy w pracy, w razie potrzeby stosowanie okularów korekcyjnych, badania profilaktyczne wzroku. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. Porządek, właściwe rozmieszczenie regałów, dobre oświetlenie, uwaga. Zachowanie ostrożności podczas pracy ze szklanym sprzętem, podczas mycia szkła. Zabezpieczenie (zamocowanie)przed rozpoczęciem pracy szyby dygestorium przed opadnięciem, przeglądy okresowe i konserwacja dygestoriów. Stosowanie się do zaleceń instrukcji stanowiskowej, zachowanie szczególnej ostrożności podczas prac laboratoryjnych, w razie oparzenia stosowanie się do zalecanych procedur. Stosowanie odzieży ochronnej oraz środków ochrony indywidualnej (rękawice ochronne, okulary maseczki). Stosowanie sprzętu spełniającego wymagania techniczne, sprawnego, stosowanie środków ochrony indywidualnej, rotacja pracowników. 29

Pożar, wybuch. Nadmierny wysiłek głosowy (przeciążenie strun głosowych) Agresja osób Obciążenie emocjonalne (stres) Praca z substancjami łatwo palnymi i wybuchowymi, gromadzenie się w pomieszczeniu gazów oraz par łatwopalnych. Prowadzenie zajęć. Pobudzone nerwowo osoby Ciągła koncentracja uwagi, uspokajanie nadpobudliwych osób biorących udział w zajęciach, konflikty międzyludzkie, nadmiar obowiązków, m.in. dotyczących uzupełniania dokumentacji. Śmierć, kalectwo, oparzenia Choroby narządu głosu Urazy ciała Nerwice, choroby ogólnoustrojowe Ścisłe stosowanie się do zaleceń instrukcji stanowiskowej, przeprowadzanie pod wyciągiem pracy z substancjami łatwo palnymi, dokonywanie ogrzewania cieczy palnych tylko za pośrednictwem łaźni, utrzymywanie palników w czystości i porządku, stosowanie środków ochrony indywidualnej, umieszczanie butli z gazami z dala od źródeł ciepła, na miejscu umieszczanie sprzętu gaśniczego i właściwe wyposażanie apteczki pierwszej pomocy. Stosowanie metod aktywizujących osoby kosztem metod podających. Szkolenia z zakresu psychologii zachowań i samokształcenie się w tym zakresie. Szkolenia i samokształcenie pedagogiczne, umiejętne rozplanowanie zajęć dodatkowych, asertywność. Porażenie prądem elektrycznym Zagrożenia biologiczne np. WZW typu B i C Wirus grypy, Wirus odry, Zły stan przewodów elektrycznych, przebicie elektryczne do obudowy urządzenia Droga zakażenia: powietrznokropelkowa Śmierć Absencja chorobowa Kontrolowanie stanu izolacji przewodów, stosowanie właściwych ochron przeciwporażeniowych w zakładzie (m.in. wyłączników różnicowo-prądowych), okresowe kontrolowanie instalacji elektrycznej, przestrzeganie przepisów dotyczących obsługi urządzeń elektrycznych. Szczepienia, przestrzeganie zasad higieny. 30

Wirus świnki, Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek, Pałeczka krztuśca Gronkowiec złocisty Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis 31

Karta oceny ryzyka zawodowego Lp. Zagrożenie Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo zdarzenia Ryzyko 1. Odczynniki chemiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym: Chloroform Duże 2. Odczynniki chemiczne o działaniu toksycznym: Wodorotlenek sodowy Tiosiarczan sodu Metanol etanol 3. Odczynniki chemiczne o działaniu drażniącym: Woda amoniakalna Bezwodnik octowy Octan etylu Kwas octowy Aceton 4. 5. 6. Odczynniki o działaniu żrącym: Kwas siarkowy Kwas solny Wodorotlenek sodu Woda amoniakalna Kwas salicylowy Bezwodnik octowy Kwas octowy Upadek na tym samym poziomie. Upadek na niższy poziom upadek na schodach. Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. 7. Przeciążenie wzroku. 8. Uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty 9. Skaleczenia. 10. 11. Uderzenie, przygniecenie przez spadające przedmioty. Oparzenia (wysoka temperatura, gorące powierzchnie, substancje chemiczne) 32

12. Hałas i drgania 13. Pożar, wybuch. Duże 14. Nadmierny wysiłek głosowy (przeciążenie strun głosowych) 15. Agresja osób Duże 16. Obciążenie emocjonalne (stres) 18. 17. Porażenie prądem elektrycznym Zagrożenia biologiczne np. WZW typu B i C Wirus grypy, Wirus odry, Wirus świnki, Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek, Pałeczka krztuśca Gronkowiec złocisty Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis Duże 33

Ocena ryzyka zawodowego nr 7 Nauczyciel akademicki Charakterystyka stanowiska pracy: Wykłady, ćwiczenia, praca przy komputerze. Granice stanowiska pracy: Pomieszczenia biurowe, sale wykładowe, pracownie komputerowe. Stosowane maszyny, narzędzia, materiały: Komputer, notebook, projektor, drukarka kserokopiarka, inne urządzenia biurowe i multimedialne. Identyfikacja zagrożeń Zagrożenie czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy Niebezpieczne napięcie w sieci elektrycznej. Upadek na tym samym poziomie. Upadek na niższy poziom - upadek na schodach. Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. Przeciążenie wzroku. Uderzenie człowieka o nieruchome przedmioty Źródło zagrożenia Używanie urządzeń z uszkodzoną instalacją elektryczną (zwłaszcza przewody zasilające). Nierówne, śliskie podłogi, odstające wykładziny, progi. Potknięcie przy wchodzeniu lub przy schodzeniu po schodach. Długotrwała praca przy komputerze. Długotrwała praca z monitorem ekranowym, nieczytelne dokumenty. Wyposażenie pomieszczenia. Możliwe skutki zagrożenia Śmierć lub inne skutki porażenia prądem elektrycznym. Złamania, zwichnięcia, skręcenia i inne uszkodzenia ciała. Absencja chorobowa. Dolegliwości mięśniowoszkieletowe, bóle karku, szyi, rąk, nadgarstków. Absencja chorobowa. Osłabienie wzroku. Bóle głowy. Absencja chorobowa. Potłuczenia, guzy, siniaki. Środki ochrony przed zagrożeniami Dobór prawidłowego osprzętu elektrycznego, np.: gniazd wtykowych, wtyczek, przełączników, przewodów zasilających. Kontrola skuteczności ochron przeciwporażeniowych. Utrzymywanie przejść i dróg komunikacyjnych w odpowiednim stanie. Przestrzeganie przepisów i zasad bhp i ergonomii. Odpowiednie organizacja stanowisk pracy, stosowanie przerw podczas pracy, zachowanie odpowiedniej postawy w czasie wykonywania czynności, stosowanie się do instrukcji pracy przy komputerze. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. Przerwy w pracy, w razie potrzeby stosowanie okularów korekcyjnych, badania profilaktyczne wzroku. Pomiary oświetlenie na stanowisku pracy. Porządek, właściwe rozmieszczenie regałów, dobre oświetlenie, uwaga. 34

Skaleczenia. Uderzenie, przygniecenie przez spadające przedmioty. Pożar Nadmierny wysiłek głosowy (przeciążenie strun głosowych) Agresja osób Obciążenie emocjonalne (stres) Ostre, wystające elementy Ostre krawędzie papieru i okładek, zszywki i spinacze. Niesprawna instalacja elektryczna, lub urządzenia zasilane energią elektryczną. Prowadzenie zajęć. Pobudzone nerwowo osoby Ciągła koncentracja uwagi, uspokajanie nadpobudliwych osób biorących udział w zajęciach, konflikty międzyludzkie, nadmiar obowiązków, m.in. dotyczących uzupełniania dokumentacji. Skaleczenia, rany cięte dłoni. Absencja chorobowa. Kalectwo, złamania, zmiażdżenia. Absencja chorobowa. Śmierć, kalectwo, oparzenia Choroby narządu głosu Urazy ciała Nerwice, choroby ogólnoustrojowe Zachowanie ostrożności podczas pracy. Zabezpieczenie (zamocowanie)elementów przed rozpoczęciem pracy, porządek w miejscu pracy. Dobór prawidłowego osprzętu elektrycznego, np.: gniazd wtykowych, wtyczek, przełączników, przewodów zasilających. Kontrola stanu technicznego instalacji i sprzętu elektrycznego. Stosowanie metod aktywizujących osoby kosztem metod podających. Szkolenia z zakresu psychologii zachowań i samokształcenie się w tym zakresie. Szkolenia i samokształcenie pedagogiczne, umiejętne rozplanowanie zajęć dodatkowych, asertywność. Zagrożenia biologiczne np. WZW typu B i C Wirus grypy, Wirus odry, Wirus świnki, Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek, Pałeczka krztuśca Gronkowiec złocisty Prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis Droga zakażenia: powietrznokropelkowa Absencja chorobowa Szczepienia, przestrzeganie zasad higieny. 35