Najwyższa Izba Kontroli Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego Warszawa, dnia 8 kwietnia 2011 r. KNO-4101-05-15/2010 P/10/074 Pan Krzysztof Milczarek Dyrektor Zespołu Szkół nr 1 - I Liceum Ogólnokształcącego im. W. Nałkowskiego w Wołominie W Y S TĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 roku o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701, ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, Najwyższa Izba Kontroli Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego skontrolował w I Liceum Ogólnokształcącym im. Wacława Nałkowskiego w Wołominie (Szkoła lub Liceum) wykorzystanie środków publicznych na pomoc materialną dla uczniów w latach 2009-2011 (do 15 lutego). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawiono w protokole kontroli podpisanym w dniu 2 marca 2011 r., na podstawie art. 60 ust. 1 ustawy o NIK, przekazuję Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie skontrolowaną działalność, mimo stwierdzonych nieprawidłowości. Formułując ocenę pozytywną NIK uwzględniła w szczególności: działania Szkoły związane z rozpoznawaniem potrzeb uczniów w zakresie pomocy materialnej, zapewnienie pomocy materialnej wszystkim uczniom spełniającym kryteria, w tym w ramach programu rządowego pn. Pomoc państwa w zakresie dożywiania (Program dożywiania) oraz zapewnienie w budżecie Szkoły środków na stypendia za wyniki w nauce lub za osiągnięcia sportowe. ul. Filtrowa 57, 02-056 Warszawa tel.: (0-22) 444 56 61, fax: (0-22) 444 56 82, e-mail: kno@nik.gov.pl Adres korespondencyjny: Skr.poczt.P-14, 00-950 Warszawa 1
W badanym okresie Szkoła rzetelnie rozpoznawała potrzeby uczniów w zakresie konieczności udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym. Zadania te należały do obowiązków pedagoga szkolnego i wychowawców klas. Realizując wspomniane zadanie Szkoła na bieżąco współpracowała z instytucjami wspomagającymi rodzinę tj. Ośrodkiem Pomocy Społecznej (OPS), Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, a także z Ośrodkiem Profilaktyki i Terapii Uzależnień oraz z Zespołem Kuratorskiej Służby Sądowej. Szkoła informowała rodziców o warunkach i formach pomocy materialnej. Ogłoszenia zawierające informacje o formach przysługującej uczniom pomocy materialnej, osobach uprawnionych do pomocy, wymaganej dokumentacji i terminach składania wniosków zamieszczone były na tablicy ogłoszeń Szkoły, a także przekazywane rodzicom uczniów podczas zebrań rozpoczynających rok szkolny. W latach szkolnych 2008/2009-2010/2011 (do 15 lutego) liczba uczniów Szkoły objętych pomocą materialną o charakterze socjalnym wynosiła odpowiednio: trzech (tj. 0,6 % ogółu uczniów), czterech (0,9 %) oraz dwóch (0,5 %) uczniów. Uczniowie ci korzystali z pomocy o charakterze socjalnym w różnych formach, w tym Szkoła rekomendowała w ww. okresie Burmistrzowi Miasta Wołomin do stypendium szkolnego odpowiednio: trzech uczniów w latach szkolnych 2008/2009 i 2009/2010 oraz dwóch w roku szkolnym 2010/2011, a także jednego ucznia do udzielenia zasiłku szkolnego. W badanym okresie z pomocy w formie obiadów w ramach Programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania dowożonych do Szkoły przez odrębny podmiot, korzystał jeden uczeń Liceum (w roku szkolnym 2008/2009). Szkoła zapewniła środki na stypendia za wyniki w nauce i osiągnięcia sportowe. W latach szkolnych 2008/2009 2009/2010 w ramach kwot: 7.455 zł i 4.055 zł z tej formy pomocy skorzystało odpowiednio 66 (14 % ogółu uczniów) i 39 (9%) uczniów. Stwierdzone nieprawidłowości polegały na: rekomendowaniu Burmistrzowi Wołomina przyznania stypendiów szkolnych wyłącznie w formie pieniężnej i nieuzasadnianiu tej formy pomocy oraz niewłaściwym składzie Komisji Stypendialnej do spraw zasiłków szkolnych; niezgodnym z przepisami przyznaniu stypendiów za wyniki nauce uzyskane w II semestrze roku szkolnego 2009/2010; ustaleniu niezgodnych z przepisami kryteriów przyznawania stypendiów motywacyjnych i braku ich opiniowania przez samorząd uczniowski oraz na nieprawidłowej realizacji procedury wyboru kandydata do stypendium Prezesa Rady Ministrów. 2
1. W latach szkolnych 2008/2009-2010/2011 (do 15 lutego) wszystkie pozytywnie rozpatrzone przez Komisję Stypendialną wnioski (8) o przyznanie stypendium szkolnego były rekomendowane do wypłaty w formie pieniężnej, co było niezgodne z art. 90d ust. 5 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004, Nr 256, poz. 2572, ze zm.), zwanej dalej ustawą o systemie oświaty, bowiem w żadnym z opiniowanych przypadków Komisja nie wskazała przyczyn uniemożliwiających przyznanie stypendium w formach, o których mowa w art. 90d ust. 2 pkt 1 i 2 powołanej ustawy. Ponadto, Komisja nie uzasadniła proponowanej formy stypendium. Obowiązek uzasadnienia proponowanej formy stypendium szkolnego wynika z 7 ust. 1 pkt 3 Regulaminu udzielania pomocy, przyjętego uchwałą nr XXXIV-179/2005 Rady Miejskiej w Wołominie z dnia 25 sierpnia 2005 r. w sprawie ustalenia Regulaminu udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie Gminy Wołomin (Regulamin udzielania pomocy materialnej). W roku szkolnym 2009/2010 skład Komisji Stypendialnej powołanej przez Dyrektora Szkoły w dniu 16 grudnia 2009 r. do rozpatrzenia wniosku o przyznanie pomocy materialnej o charakterze socjalnym (zasiłek szkolny) był niezgodny z 13 ust. 6 Regulaminu udzielania pomocy, bowiem ww. Komisji, obradującej w dniu 21 grudnia 2009 r., nie było przedstawiciela OPS w Wołominie. 1. W II semestrze roku szkolnego 2009/2010 Dyrektor Szkoły przyznał 32 uczniom stypendia za wyniki w nauce uzyskane w tymże okresie. Przyznanie stypendiów w czerwcu 2010 r. za wyniki w nauce uzyskane przez uczniów w II semestrze roku szk. 2009/2010 było niezgodne z art. 90g ust. 2 ustawy o systemie oświaty, który stanowi, iż stypendium za wyniki w nauce może być przyznane uczniowi, który uzyskał wysoką średnią ocen oraz co najmniej dobrą ocenę zachowania w okresie (semestrze) poprzedzającym okres (semestr), w którym przyznaje się to stypendium, a stypendium za osiągnięcia sportowe może być przyznane uczniowi, który uzyskał wysokie wyniki we współzawodnictwie sportowym na szczeblu co najmniej międzyszkolnym oraz co najmniej dobrą ocenę zachowania w okresie (semestrze) poprzedzającym okres (semestr), w którym przyznaje się to stypendium. Dyrektor Szkoły przekazał organowi prowadzącemu w dniu 14 października 2010 r. listę stypendystów zawierającą imiona i nazwiska 17 absolwentów Liceum. Lista ta stanowiła podstawę do wypłaty przyznanych stypendiów. Działanie to było niezgodne 3
z art. 90g ust. 2 cyt. ustawy, który stanowi, iż stypendium za wyniki w nauce i osiągnięcia sportowe może być przyznane wyłącznie uczniowi szkoły. 2. W regulaminie przyznawania stypendium za wyniki w nauce lub osiągnięcia sportowe (stypendia motywacyjne), zatwierdzonym w dniu 17 marca 2010 r., określono, iż stypendium motywacyjne przysługuje uczniowi, który otrzymał bardzo dobrą lub wzorową ocenę z zachowania. W ocenie NIK, wskazanie jako wymaganej oceny bardzo dobrej lub wzorowej z zachowania było niezgodne z art. 90g ust. 1 i 2 ustawy o systemie oświaty, z którego wynika, że stypendium motywacyjne może być przyznane uczniowi, który uzyskał wysoką średnią ocen oraz co najmniej dobrą ocenę z zachowania. Obowiązująca w latach szkolnych 2008/2009 2010/2011 kryteria przyznawania stypendiów motywacyjnych określone w regulaminach (tj. średnia ocen oraz stopień z zachowania) nie były opiniowane przez szkolny samorząd uczniowski, co było niezgodne z art. 90g ust. 7 ustawy o systemie oświaty. 4. W badanym okresie Dyrektor Szkoły przedstawiał Mazowieckiemu Kuratorowi Oświaty wnioski uczniów-kandydatów do stypendium Prezesa Rady Ministrów wyłonionych niezgodnie z procedurą przewidzianą w 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 czerwca 2005 r. w sprawie stypendiów Prezesa Rady Ministrów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego (Dz. U. Nr 106, poz. 890), zwanego dalej rozporządzeniem RM w sprawie stypendiów Prezesa Rady Ministrów. W myśl 2 ust. 1 ww. rozporządzenia wnioski o przyznanie stypendium dla uczniów spełniających warunki określone w art. 90h ust. 1 i 2 ustawy o systemie oświaty są sporządzane przez samorząd uczniowski, a następnie przedstawiane radzie pedagogicznej, która zgodnie z 2 ust. 4 cyt. rozporządzenia zatwierdza jednego kandydata do stypendium. W latach szkolnych 2008/2009 2010/2011 łącznie trzech uczniów Liceum otrzymało stypendium Prezesa Rady Ministrów (po jednym w każdym roku szkolnym). We wskazanym okresie samorząd uczniowski nie sporządził wniosków o przyznanie stypendium Prezesa Rady Ministrów dla wszystkich uczniów Liceum spełniających warunki określone w art. 90h ust. 1 i 2 ustawy o systemie oświaty, lecz w trybie głosowania wybrał jednego kandydata do stypendium, który został następnie zatwierdzony przez Radę Pedagogiczną. 4
Przedstawiając Panu Dyrektorowi powyższe oceny i uwagi, Najwyższa Izba Kontroli wnosi o realizację następujących wniosków pokontrolnych: 1) rekomendowanie Burmistrzowi Wołomina stypendiów szkolnych w formie pieniężnej wyłącznie w przypadkach określonych w art. 90d ust. 5 ustawy o systemie oświaty, 2) przyznawanie stypendiów za wyniki w nauce i osiągnięcia sportowe uzyskane w okresie poprzedzającym okres, w którym przyznaje się to stypendium, 3) dostosowanie kryteriów i trybu przyznawania stypendium motywacyjnego do uregulowań ustawowych, 4) zapewnienie prawidłowej realizacji procedury wyłaniania kandydatów do stypendium Prezesa Rady Ministrów. Najwyższa Izba Kontroli, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, zwraca się do Pana Dyrektora o przesłanie, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków oraz o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, przysługuje Panu Dyrektorowi w terminie siedmiu dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Departamentu Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego Najwyższej Izby Kontroli umotywowanych zastrzeżeń w sprawie zawartych w nim ocen, uwag i wniosków. W razie zgłoszenia zastrzeżeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyżej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej Komisji NIK. 5