Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku 15-264 Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel. 085 742-53-78 faks. 085 742-21-04 e-mail: sekretariat@wios.bialystok.pl WYNIKI BADAŃ HAŁASU KOMUNIKACYJNEGO WYKONANYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO W 2012 ROKU WIOŚ Białystok, marzec 2013
Hałas jest jednym z najbardziej odczuwalnych zagrożeń środowiska. Z prowadzonych badań wynika, iż ok. 40% ludności zamieszkującej największe miasta Unii Europejskiej może być narażone na średnie długookresowe poziomy hałasu drogowego przekraczające 55 db w dzień, a w nocy prawie 34 miliony ludzi może być narażonych na długookresowe poziomy hałasu drogowego przekraczające 50 db. Z akustycznego punktu widzenia, hałasem określa się każdy niepożądany dźwięk, który w jakiś sposób wpływa na tło akustyczne. Do głównych źródeł hałasu powodujących zwiększenie uciążliwości akustycznej w środowisku należą: ruch drogowy, kolejowy, transport lotniczy oraz zakłady przemysłowe. Na terenie województwa podlaskiego najistotniejszym i najpowszechniejszym źródłem hałasu jest bez wątpienia transport drogowy, (na który wpływa dynamiczny rozwój motoryzacji). Wg danych GUS w roku 2011 na terenie województwa zarejestrowanych było 729621 pojazdów. Uregulowania prawne dotyczące zagadnienia ochrony przed hałasem zawiera ustawa Prawo ochrony środowiska. Według tej ustawy ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego, lub co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. W roku 2012 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku wykonał pomiary hałasu w ramach realizacji zadań Programu Państwowego Monitoringu Środowiska. W programie wojewódzkim wyznaczony cel badań polegał na określeniu uciążliwości akustycznej dróg krajowych i wojewódzkich przebiegających przez wybrane miejscowości: Bielsk Podlaski, Wysokie Mazowieckie, Sztabin, Supraśl, Knyszyn, Łapy, Jeleniewo, Bargłów Kościelny, Piątnica oraz Przytuły (mapa). Zastosowana metodyka pomiarów była zgodna z rozporządzeniem Ministra Środowiska 1 oraz wytycznymi Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Dopuszczalne poziomy hałasu określa rozporządzenie Ministra Środowiska 2, w którym wartości graniczne hałasu uzależniono od rodzaju źródeł emisji, zabudowy terenu oraz pór doby (tabela 1). Pomiary wykonane przez Inspektorat w roku 2012 zostały ocenione na podstawie ww. rozporządzenia. W październiku 2012 roku weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Środowiska 3 zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Zmiana ta dotyczy podwyższenia dopuszczalnych poziomów hałasu w trzech kategoriach rodzaju terenu. Zmienione poziomy dopuszczalne hałasu przedstawiono jako pogrubione w poniższej tabeli. Tabela 1. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami L AeqD i L AeqN, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby oraz L DWN i L N, które to wskaźniki mają zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem. Dopuszczalny poziom hałasu w [db] / Dopuszczalny długookresowy średni poziom dźwięku Lp. Przeznaczenie terenu Pozostałe obiekty i działalność drogi lub linie kolejowe będąca źródłem hałasu 1. 2. 3. 4. a) Strefa ochronna A uzdrowiska b) Tereny szpitali poza miastem a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub wczasowym pobytem dzieci i młodzieży c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej c) Tereny rekreacyjno wypoczynkowe d) Tereny mieszkaniowo - usługowe Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców L Aeq D / L DWN L Aeq N / L N L Aeq D / L DWN L Aeq N / L N 50 / 50 45 / 45 45 / 45 40 / 40 50 / 50 45 / 45 45 / 45 40 / 40 61 / 64 60 / 60 65 / 68 65 / 65 68 / 70 50 / 50 56 / 59 50 / 50 56 / 59 60 / 65 50 / 50 50 / 50 40 / 40 40 / 40 45 / 45 45 / 45 45 / 45 45 / 45 1 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linia kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz. U. Nr 140, poz. 824). 2 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826). 3 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2012 Nr 0, poz. 1109). 2
Pomiary hałasu komunikacyjnego w 2012 roku 3
OMÓWIENIE WYNIKÓW POMIARÓW W roku 2012 Inspektorat przeprowadził pomiary hałasu drogowego w 10 miejscowościach województwa podlaskiego. W trzech (Bielsk Podlaski, Wysokie Mazowieckie i Sztabin) wyznaczano poziomy długookresowe L DWN i L N, natomiast w pozostałych wykonywano tzw. pomiary krótkookresowe L AeqD i L AeqN (w odniesieniu do jednej doby). POZIOMY DŁUGOOKRESOWE Pomiary poziomów długookresowych (dzienno wieczorno nocne oraz nocne) realizowano przy drogach krajowych. W Bielsku Podlaskim punkt pomiarowy mieścił się przy ul. Białostockiej 35 (droga krajowa nr 19), w Wysokiem Mazowieckiem przy ul. Zambrowskiej - przy cmentarzu (droga krajowa nr 66), a w Sztabinie przy ul. Augustowskiej 86 (przy drodze krajowej nr 8). Ze względu na inny rodzaj zabudowy, w Sztabinie wartości dopuszczalne hałasu, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska 2, wynosiły 55 db dla L DWN i 50 db dla L N. W pozostałych dwóch punktach wartości te były wyższe ze względu na inny rodzaj otaczającej zabudowy (L DWN 60 db, L N 50 db). Wyliczone na podstawie pomiarów cząstkowych wartości wskaźników długookresowych najwyższe były w Sztabinie; L DWN = 76,1 db, L N = 69,8 db. Niższymi wartościami wskaźników charakteryzowały się dwa pozostałe miasta w Bielsku Podlaskim L DWN = 69,2 db, L N = 60,7 db, w Wysokiem Mazowieckiem L DWN = 68,2 db, L N = 59,4 db. We wszystkich punktach uzyskane wartości poziomów długookresowych przekroczyły poziomy dopuszczalne hałasu (wykres 1 i 2). Podczas pomiarów każdorazowo prowadzono rejestrację natężenia ruchu pojazdów z wyodrębnieniem pojazdów ciężkich (wykres 3). Z danych wynika, że największy ruch pojazdów panował w Bielsku Podlaskim ze zdecydowaną przewagą pojazdów lekkich, natomiast najwięcej pojazdów ciężkich zanotowano w Sztabinie, co miało odzwierciedlenie w uzyskanych wynikach pomiarów. Wykres 1. Wyznaczone poziomy długookresowe L DWN Wykres 2. Wyznaczone poziomy długookresowe L N 4
Wykres 3. Natężenie ruchu pojazdów w punktach pomiarowych monitoringu hałasu (L DWN, L N ) POZIOMY KRÓTKOOKRESOWE W Supraślu, Knyszynie, Łapach, Jeleniewie, Bargłowie Kościelnym, Piątnicy i Przytułach Inspektorat wykonał badania hałasu w celu określenia wartości wskaźników L AeqD oraz L AeqN, mających zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby. Przeprowadzone pomiary pokazały prawie we wszystkich zbadanych miejscowościach przekroczenia poziomów dopuszczalnych hałasu (w porze dziennej i nocnej). Wyjątkiem było jedynie Jeleniewo, gdzie w porze nocnej nie odnotowano wystąpienia przekroczenia wartości dopuszczalnej hałasu. Zmierzona wartość wskaźnika L AeqN w tym punkcie wyniosła 48,4 db przy wartości dopuszczalnej równej 50 db. W Przytułach poziomy dopuszczalne, ze względu na rodzaj otaczającej zabudowy, były inne niż w pozostałych punktach i wynosiły, wg rozporządzenia Ministra Środowiska 2, L AeqD 55 db, L AeqN 50 db. W kolejnych 6 punktach pomiarowych wartości dopuszczalne wynosiły odpowiednio L AeqD 60 db, L AeqN 50 db. W odniesieniu do norm przypisanych dla jednej doby, najwyższe przekroczenia dla pory dziennej odnotowano kolejno: w Piątnicy (12,7 db), Bargłowie Kościelnym (10,6 db), Knyszynie (7,1 db). W porze nocnej największe przekroczenia uzyskano w: Piątnicy (18,2 db), Bargłowie Kościelnym (17,7 db) i Knyszynie (10,9 db) (wykresy 4 i 5). W trakcie mierzenia poziomu hałasu, prowadzono każdorazowo rejestrację natężenia ruchu w danym punkcie (z wyszczególnieniem pojazdów ciężkich) (wykres 6). Wyniki prowadzonej rejestracji pokazały, że najwięcej pojazdów ciężkich przejeżdżało przez Piątnicę, Bargłów Kościelny, Łapy i Knyszyn, co niewątpliwie wpłynęło na uzyskane wyniki natężenia hałasu w tych miejscowościach. Wykres 4. Wyznaczone poziomy krótkookresowe dla pory dziennej L AeqD 5
Wykres 5. Wyznaczone poziomy krótkookresowe dla pory nocnej L AeqN Wykres 6. Natężenie ruchu pojazdów w punktach pomiarowych monitoringu hałasu (L AeqD, L AeqN ) Szczegółowe zestawienie lokalizacji punktów pomiarowych, wyników pomiarów hałasu i natężenia ruchu pojazdów przedstawiono w załącznikach na końcu opracowania. WNIOSKI 1. Przeprowadzone w 2012 roku pomiary hałasu komunikacyjnego na terenie województwa podlaskiego wykazały występowanie przekroczeń wartości dopuszczalnych hałasu w porze dziennej w Supraślu, Knyszynie, Łapach, Jeleniewie, Bargłowie Kościelnym, Piątnicy i Przytułach. Przekroczenia dla pory dziennej mieściły się w granicach od 2,4 db (w Jeleniewie) do 12,7 db (w Piątnicy). 2. W porze nocnej przekroczenia wystąpiły w Supraślu, Knyszynie, Łapach, Bargłowie Kościelnym, Piątnicy, Przytułach. Jedynie w Jeleniewie nie odnotowano przekroczeń poziomu dopuszczalnego hałasu. Przekroczenia występujące w porze nocnej (najbardziej uciążliwe na przylegających do dróg terenach zabudowy mieszkaniowej) mieściły się w granicach od 3,9 db (w Przytułach) do 18,2 db (w Piątnicy). 3. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów w 2012 roku wyliczono wartości poziomów długookresowych natężenia dźwięku dla pory dzienno wieczorno nocnej i nocnej (L DWN i L N ) w Bielsku Podlaskim, Wysokiem Mazowieckiem i Sztabinie. W każdym przypadku oba wskaźniki przekroczyły wartości dopuszczalne. Uzyskane dane powinny mieć zastosowanie w prowadzeniu długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem w tych miejscowościach. Opracowanie: Wydział Monitoringu Środowiska marzec 2013 r. 6
Załącznik 1. Natężenie ruchu pojazdów w punktach pomiarowych hałasu komunikacyjnego w 2012 r. Lp. Nazwa punktu Data pomiaru Średnia liczba pojazdów/dobę Średnia liczba pojazdów lekkich/dobę Średnia liczba pojazdów ciężkich/dobę 1a Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 12-13.05.2012 8339 7226 1113 1b Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 13-14.05.2012 7350 6490 860 1c Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 14-15.05.2012 9590 7980 1610 1d Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 15-16.05.2012 9735 8274 1461 1e Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 19-20.10.2012 9966 8274 1692 1f Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 20-21.10.2012 8871 7828 1043 1g Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 22-23.10.2012 9182 7635 1547 2a Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska 26-27.05.2012 6382 5837 545 2b Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska 27-28.05.2012 4371 4001 370 2c Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska 28-29.05.2012 6766 5703 1063 2d Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska 29-30.05.2012 6135 5125 1010 2e Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska 15-16.09.2012 5654 4940 714 2f Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska 16-17.09.2012 4567 4025 542 2g Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska 17-18.09.2012 6609 5140 1469 2h Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska 18-19.09.2012 6333 5055 1278 3a Sztabin, ul. Augustowska 86 30-31.05.2012 6897 4209 2688 3b Sztabin, ul. Augustowska 86 16-17.06.2012 6582 3567 3015 3c Sztabin, ul. Augustowska 86 19-20.06.2012 8370 4939 3431 3d Sztabin, ul. Augustowska 86 18-19.10.2012 7975 4572 3403 3e Sztabin, ul. Augustowska 86 20-21.10.2012 7369 4156 3213 3f Sztabin, ul. Augustowska 86 29-30.10.2012 6897 4209 2688 4 Supraśl, ul. Białostocka 20-21.08.2012 4106 3624 482 5 Knyszyn, ul. Białostocka 30-31.08.2012 5808 4907 901 6 Łapy, ul. Sikorskiego 68 26-27.07.2012 7078 6693 385 7 Jeleniewo, ul. Suwalska 6 22-23.10.2012 3153 3049 104 8 Bargłów Kościelny, ul. Augustowska 35 11-12.12.2012 7014 3668 3346 9 Piątnica, ul. Stawiskowska 32 29-30.08.2012 13406 9416 3990 10 Przytuły, ul. Supska 28 27-28.09.2012 1563 1366 197 7
Załącznik 2. Zestawienie lokalizacji punktów pomiarowych oraz wyników badań hałasu komunikacyjnego w 2012 roku. Lp. Wyniki pomiarów długookresowych Przekroczenia dopuszczalnej wartości Dane identyfikujące punkt i obszar, na którym dokonywano pomiarów wskaźnika oceny hałasu L Nazwa punktu Współrzędne Data pomiaru DWN L N L Aeq,D [db] L Aeq,W [db] L Aeq,N [db] L [db] [db] (6 00-18 00 ) (18 00-22 00 ) (22 00-6 00 L ) DWN [db] L N [db] Aeq,D L Aeq,N [db] [db] 1a Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 N 52 o 46 47,3 E 023 o 11 15,7 12-13.05.2012 66.4 64.0 59.1 6.4 9.1 1b Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 N 52 o 46 47,3 E 023 o 11 15,7 13-14.05.2012 64.2 64.5 60.7 4.2 10.7 1c Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 N 52 o 46 47,3 E 023 o 11 15,7 14-15.05.2012 66.4 64.7 59.7 6.4 9.7 1d Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 N 52 o 46 47,3 E 023 o 11 15,7 15-16.05.2012 69.2 60.7 66.2 64.8 59.8 9.2 10.7 6.2 9.8 1e Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 N 52 o 46 47,3 E 023 o 11 15,7 19-20.10.2012 68.1 65.9 61.2 8.1 11.2 1f Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 N 52 o 46 47,3 E 023 o 11 15,7 20-21.10.2012 68.3 64.8 60.0 8.3 10.0 1g Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 35 N 52 o 46 47,3 E 023 o 11 15,7 22-23.10.2012 68.2 64.8 62.7 8.2 12.7 2a Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska N 52 o 55 14,0 E 022 o 30 22,5 26-27.05.2012 66.9 62.7 58.2 6.9 8.2 2b Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska N 52 o 55 14,0 E 022 o 30 22,5 27-28.05.2012 64.3 63.5 59.4 4.3 9.4 2c Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska N 52 o 55 14,0 E 022 o 30 22,5 28-29.05.2012 66.7 64.7 59.6 6.7 9.6 2d Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska N 52 o 55 14,0 E 022 o 30 22,5 29-30.05.2012 66.6 66.0 59.8 6.6 9.8 68.2 59.4 8.2 9.4 2e Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska N 52 o 55 14,0 E 022 o 30 22,5 15-16.09.2012 65.1 63.6 56.5 5.1 6.5 2f Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska N 52 o 55 14,0 E 022 o 30 22,5 16-17.09.2012 63.4 65.3 60.0 3.4 10.0 2g Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska N 52 o 55 14,0 E 022 o 30 22,5 17-18.09.2012 67.0 64.4 59.9 7.0 9.9 2h Wysokie Mazowieckie, ul. Zambrowska N 52 o 55 14,0 E 022 o 30 22,5 18-19.09.2012 66.6 64.4 59.3 6.6 9.3 3a Sztabin, ul. Augustowska 86 N 53 o 41 07,3 E 023 o 05 46,3 30-31.05.2012 69.9 69.1 69.2 14.9 19.2 3b Sztabin, ul. Augustowska 86 N 53 o 41 07,3 E 023 o 05 46,3 16-17.06.2012 70.2 69.2 69.4 15.2 19.4 3c Sztabin, ul. Augustowska 86 N 53 o 41 07,3 E 023 o 05 46,3 19-20.06.2012 69.8 68.6 69.5 14.8 19.5 76.1 69.8 21.1 19.8 3d Sztabin, ul. Augustowska 86 N 53 o 41 07,3 E 023 o 05 46,3 18-19.10.2012 70.0 68.8 70.6 15.0 20.6 3e Sztabin, ul. Augustowska 86 N 53 o 41 07,3 E 023 o 05 46,3 20-21.10.2012 70.8 70.0 70.4 15.8 20.4 3f Sztabin, ul. Augustowska 86 N 53 o 41 07,3 E 023 o 05 46,3 29-30.10.2012 70.1 69.2 69.0 15.1 19.0 Wyniki pomiarów krótkookresowych Przekroczenia dopuszczalnej wartości wskaźnika oceny hałasu L Aeq,D [db] (6 00-22 00 ) L Aeq,N [db] (22 00-6 00 ) L Aeq,D [db] (6 00-22 00 ) L Aeq,N [db] (22 00-6 00 ) 4 Supraśl, ul. Białostocka N 53 o 12 34,7 E 023 o 19 58,8 20-21.08.2012 64.6 54.9 4.6 4.9 5 Knyszyn, ul. Białostocka N 53 o 18 35,8 E 022 o 54 45,4 30-31.08.2012 67.1 60.9 7.1 10.9 6 Łapy, ul. Sikorskiego 68 N 52 o 59 22,4 E 022 o 52 47,5 26-27.07.2012 64.5 59.2 4.5 9.2 7 Jeleniewo, ul. Suwalska 6 N 54 o 11 58,7 E 022 o 54 46,5 22-23.10.2012 62.4 48.4 2.4-8 Bargłów Kościelny, ul. Augustowska 35 N 53 o 46 11,41 E 022 o 48 54,34 11-12.12.2012 70.6 67.7 10.6 17.7 9 Piątnica, ul. Stawiskowska 32 N 53 o 12 08,0 E 022 o 06 02,7 29-30.08.2012 72,7 68,2 12,7 18,2 10 Przytuły, ul. Supska 28 N 53 o 22 02,3 E 022 o 18 37,9 27-28.09.2012 60,2 53,9 5,2 3,9 8