Ocena wpływu wybranych parametrów rozwoju noworodków na nieprawidłową dobową zmienność ciśnienia tętniczego u dzieci z nadciśnieniem tętniczym

Podobne dokumenty
Ocena profilu dobowego ciśnienia tętniczego metodą 24-godzinnego ambulatoryjnego monitorowania ciśnienia (ABPM) u pacjentów z cukrzycą typu 2

Ocena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH

STRESZCZENIE Celem głównym Materiał i metody

Analiza fali tętna u dzieci z. doniesienie wstępne

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Dwudziestoczterogodzinny pomiar ciśnienia tętniczego

Założenia i cele: Postanowiłam zbadać i przeanalizować:

Czy zmniejszenie spożycia fruktozy może obniżyć ciśnienie tętnicze i poprawić elastyczność naczyń krwionośnych?

Pomiar ciśnienia tętniczego: przeszłość, teraźniejszość, przyszłość

Anna Obuchowicz 1, Beata Kaźmierczak-Pilch 1, Joanna Żmudzińska-Kitczak 1, Katarzyna Urban 2, Beata Jarecka 1, Jolanta Pietrzak 1.

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego

Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI

EBM w farmakoterapii

Całodobowe ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia tętniczego (ABPM) u 17-letniej dziewczynki z bólami głowy

dystrybucji serotypów powodujących zakażenia inwazyjne w poszczególnych grupach wiekowych zapadalność na IChP w poszczególnych grupach wiekowych

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

Ciśnienie tętnicze w pomiarach gabinetowych a całodobowe monitorowanie ciśnienia tętniczego u pacjentów leczonych hipotensyjnie

Znaczenie ambulatoryjnego pomiaru ciśnienia krwi w diagnostyce i leczeniu nadciśnienia tętniczego

FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB

Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją

Analiza prospektywna parametrów całodobowego pomiaru ciśnienia tętniczego u dzieci z nadciśnieniem białego fartucha

NOWORODKI KASZUBSKIE OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA

Maria Polakowska, Walerian Piotrowski, Grażyna Broda, Stefan Rywik. Summary

Czynniki ryzyka i częstość nadciśnienia tętniczego u młodych osób dorosłych

Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24

Uwarunkowania występowania nadciśnienia tętniczego u chłopców i dziewcząt w wieku szkolnym w województwie śląskim

Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze

PRAKTYCZNE METODY STATYSTYCZNE W BADANIACH NAUKOWYCH

STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy

Dobowy rozkład profilu ciśnienia tętniczego wśród chorych z nadciśnieniem tętniczym i koronarograficznie potwierdzoną chorobą wieńcową

Mefelor 50/5 mg Tabletka o przedłużonym uwalnianiu. Metoprololtartrat/Felodipi n AbZ 50 mg/5 mg Retardtabletten

Joanna Rodziewicz-Gruhn Charakterystyka wysokości i proporcji wagowo-wzrostowych kobiet między 20 a 75 rokiem życia

Urodzeniowa masa i długość ciała a wartość ciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży

Łukasz J. Krzych CIŚNIENIE TĘTNICZE KRWI I JEGO BIOLOGICZNA ZMIENNOŚĆ U MŁODYCH OSÓB DOROSŁYCH

PONS (łac. most) Kielce, 18 marca 2011

Efektywność akcji profilaktycznej w populacji wysokiego ryzyka choroby wieńcowej. Część I. Rozkład ciśnienia tętniczego w zależności od wieku i płci

Charakterystyka dzieci z wtórnym nadciśnieniem tętniczym

lek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała

Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2

Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe

Zmienność dobowa ciśnienia tętniczego dlaczego nie zwracamy na nią uwagi?

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia

Nadciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży

Dobowy profil ciśnienia tętniczego oraz wybrane czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u kobiet z nadciśnieniem tętniczym w okresie okołomenopauzalnym

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia

Lek. Joanna Kanarek-Kucner

Katedra Patofizjologii, Wydział Nauk Medycznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn 2

Wybrane czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej

Blood pressure load in adults with treated hypertension

Ocena 24-godzinnego efektu hipotensyjnego ramiprilu (Polpril) w ABPM u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym pierwotnym łagodnym i umiarkowanym

WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY. II Wydział Lekarski z Oddziałem Nauczania w Języku Angielskim oraz Oddziałem Fizjoterapii

Ocena dobowego profilu ciśnienia tętniczego oraz częstości rytmu serca u dzieci z twardziną uogólnioną i ograniczoną

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

Choroby Serca i Naczyń 2009, tom 6, nr 3, N A D C I Ś N I E N I E T Ę T N I C Z E

STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 3. Populacje i próby danych

Zwiększenie finansowania i potrzeby w ochronie zdrowia perspektywa PTK. Piotr Hoffman Prezes PTK

Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE

Nadciśnienie tętnicze od rozpoznania do leczenia Nadciśnienie Tętnicze 2000, tom 4, nr 2, strony

Wstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW

Ocena ryzyka wystąpienia incydentów sercowo- -naczyniowych według SCORE w grupie osób aktywnych zawodowo

Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia

Wanda Siemiątkowska - Stengert

Kamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Instytut Nauk o Zdrowiu i Żywieniu Osoba sporządzająca

OCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH

Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?

w kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,

Zdrowie to podstawa czy warto przeprowadzać regionalne akcje profilaktyczne?

THE INTERDEPENDENCE OF NUTRITIONAL STATUS AND BLOOD PRESSURE IN FEMALE STUDENTS

Wpływ nadwagi i otyłości wśród dzieci klas I-III szkół podstawowych na ryzyko występowania nadciśnienia tętniczego

Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska

Załącznik nr 3 do materiałów informacyjnych PRO

Kinga Janik-Koncewicz

Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim

Zastawka pnia płucnego Zastawka aortalna

8. STRESZCZENIE Celem niniejszej pracy jest:

KALKULATOR WARTOŚCI PERCENTLOWYCH CECH MEDYCZNYCH

mgr Anna Sobianek Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk o zdrowiu Promotor: prof. dr hab. n. med. Mirosław Dłużniewski

Lek. med. Arkadiusz Soski. Streszczenie

Profil ciśnienia u chorych w podeszłym wieku z nadciśnieniem tętniczym lub niewydolnością serca

naliza programu SCORE realizowanego w podstawowej opiece zdrowotnej w województwie podlaskim

i wskaźnik gładkości po 6 lekach hipotensyjnych

STAN PRZEDNADCIŚNIENIOWY

Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie

Składowe zespołu metabolicznego u dorosłych z prawidłowym ciśnieniem, potomków pacjentów z nadciśnieniem tętniczym

Różnice między nadciśnieniem pierwotnym i wtórnym u dzieci w oparciu o ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia krwi

Noworodki SGA w oddziale intensywnej terapii grupa ryzyka przewlekłych zaburzeń wzrastania.

DuŜo wiem, zdrowo jem

Tomasz Grodzicki 1, Krzysztof Narkiewicz 2. Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego. Summary

Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca

Rozpowszechnienie podwyższonego ciśnienia tętniczego u 11-letnich dzieci powiatu słupskiego

SPITSBERGEN HORNSUND

Ambulatoryjny całodobowy pomiar ciśnienia tętniczego u dzieci

Transkrypt:

Łukasz Krzych 1, 2, Małgorzata Kowalska 1, Lesław Szydłowski 2, Grażyna Markiewicz-Łoskot 2 PRACA ORYGINALNA 1 Zakład Epidemiologii, Katedra Zdrowia Publicznego, Śląska Akademia Medyczna w Katowicach 2 Katedra i Klinika Kardiologii Dziecięcej, Śląska Akademia Medyczna w Katowicach Ocena wpływu wybranych parametrów rozwoju noworodków na nieprawidłową dobową zmienność ciśnienia tętniczego u dzieci z nadciśnieniem tętniczym Assessment of the influence of selected developmental parameters in newborns on impoper daily blood pressure variability in hypertensive children Summary Background Hypertension is an important problem both in children and adults. Improper blood pressure (BP) variability deteriorates the clinical outcome and progress of hypertension. In the light of theory of fetal origins of hypertension, the estimation of developmental neonatal parameters may identify the group of children with increased cardio-vascular risk related to improper BP variability in the early stage of hypertension. The aim of the study was to assess the infuence of selected neonatal biological parameters on improper daily blood pressure variability in hypertensive children. Material and methods The project was conducted retrospectively as a case-control study in 106 children (aged 15.4 ± 2.0) with primary hypertension. The study group included 58 children with improper BP variability ( non- -dippers ) and 48 dippers as the control group. The statistical analysis was performed with EpiInfo 6,0 procedures. Results No influence of low birth weight, low birth lenght, low Apgar score and prematurity on improper daily blood pressure variability in hypertensive children was observed. Adres do korespondencji: lek. Łukasz Krzych Zakład Epidemiologii, Katedra Zdrowia Publicznego Śląskiej Akademii Medycznej ul. Medyków 18, 40 752 Katowice tel./faks: (032) 252 37 34 e-mail: l.krzych@wp.pl Copyright 2006 Via Medica, ISSN 1428 5851 However, non-dippers had statistically significantly higher average birth weight and birth lenght than dippers, adequately: 3343.5 ± 532.5 g vs. 3024.4 ± 611.4 g and 55.4 ± 3.0 cm vs. 52.1 ± 3.5 cm. Family history of hypertension did not increase the risk of non-dipping : OR = 0.88 (95% CI: 0.35 2.23, p > 0.05). Conclusions The results suggest that the role of low birth weight, low birth lenght, low Apgar score and prematurity in the development of improper daily blood pressure variability in hypertensive children is doubtful. More adequate assessment of the influence of selected neonatal biological parameters on improper daily blood pressure variability in hypertensive children needs further clinical investigations. key words: hypertension, blood pressure variability, low birth weight, Apgar score, prematurity Arterial Hypertension 2006, vol. 10, no 1, pages 30 34. Wstęp Nadciśnienie tętnicze jest istotnym problemem zdrowia publicznego i już w młodym wieku powoduje zwiększenie ryzyka sercowo-naczyniowego [1]. Szacuje się, że częstość nadciśnienia tętniczego w populacji ogólnej wynosi około 30%, a wśród dzieci i młodzieży 3 10% [2, 3]. Na podstawie danych z piśmiennictwa wiadomo, że obecność podwyższonych 30 www.nt.viamedica.pl

Łukasz Krzych i wsp. Zmienność ciśnienia tętniczego u dzieci z nadciśnieniem wartości ciśnienia tętniczego w wieku młodzieńczym zwiększa ryzyko wystąpienia nadciśnienia w późniejszym wieku [1]. Wykazano, że czynnikiem pogarszającym rokowanie i kliniczny przebieg nadciśnienia tętniczego jest nieprawidłowa wewnątrzosobnicza zmienność ciśnienia tętniczego [4 6]. Prawidłowa dobowa zmienność ciśnienia tętniczego charakteryzuje się nocnym spadkiem jego wartości o ponad 10% w porównaniu z wartościami zanotowanymi w ciągu dnia w ambulatoryjnym dobowym zapisie ciśnienia tętniczego [7, 8]. Osoby z nocnym spadkiem ciśnienia tętniczego (w terminologii anglosaskiej tzw. dippers) w porównaniu z osobami, u których nocny spadek jest mniejszy bądź równy 10% (tzw. non-dippers) znamiennie statystycznie rzadziej zapadają na choroby układu krążenia i należą do grupy o niższym ryzyku sercowo-naczyniowym [7, 9 11]. Analizowany problem jest ważny z punktu widzenia lekarza pediatry, ponieważ wczesna identyfikacja dzieci z nadciśnieniem tętniczym i nieprawidłową dobową zmiennością ciśnienia tętniczego pozwala na wczesną interwencję kliniczną. Działania takie są bardzo pomocne w procesie zapobiegania odległym następstwom, w tym powikłaniom wielonarządowym. Coraz częściej podkreśla się znaczenie teorii płodowego początku nadciśnienia i wpływ stopnia dojrzałości noworodka na rozwój nadciśnienia tętniczego [12, 13]. Ocena wartości rozwojowych parametrów noworodków może zatem ułatwić wyodrębnienie grupy dzieci potencjalnie zagrożonych wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym we wczesnym etapie rozwoju choroby. Celem pracy była ocena wpływu wybranych biologicznych parametrów u noworodków dotyczących występowania nieprawidłowej dobowej zmienności ciśnienia tętniczego u dzieci z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym. Materiał i metody W modelu epidemiologicznego badania kliniczno-kontrolnego retrospektywnej analizie poddano 106 historii chorób dzieci w wieku 15,4 ± 2,0 roku, hospitalizowanych w Klinice Kardiologii Dziecięcej Śląskiej Akademii Medycznej w latach 2003 2004 z rozpoznanym pierwotnym nadciśnieniem tętniczym. Badaną grupę stanowiło 58 dzieci z nieprawidłowym typem dobowej zmienności ciśnienia tętniczego (non-dippers). Grupę kontrolną stanowiło 48 dzieci z prawidłową dobową zmiennością (dippers). W badaniu oceniano częstość istotnych parametrów klinicznych, takich jak: wartość ciśnienia skurczowego (SBP, systolic blood pressure) i rozkurczowego (DBP, diastolic blood pressure), wskaźnik masy ciała (BMI, body mass index), masa i długość urodzeniowa ciała. W celu oceny zależności pomiędzy występowaniem typu dobowej zmienności ciśnienia (dippers non- -dippers) a potencjalnym czynnikiem narażenia właściwe oszacowano ilorazy szans (OR, odds ratio) i ich 95-procentowe przedziały ufności (CI, confidence intervals). W analizie uwzględniono średnie dobowe wartości ciśnienia tętniczego uzyskane w 24-godzinnym ambulatoryjnym pomiarze ciśnienia tętniczego (ABPM, ambulatory blood pressure monitoring). Za nieprawidłowe uznawano wartości przekraczające 95 percentyl wartości ciśnienia tętniczego dla wieku, płci i wzrostu, zgodnie z rekomendacjami Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (ESH, European Society of Hypertension) [8, 14]. Dla potrzeb badania za nieprawidłową urodzeniową masę i długość ciała przyjęto wartości poniżej 10 percentyla, rekomendowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO, World Health Organization) i opisane w pozycji piśmiennictwa dotyczącej dzieci śląskich [15]. Za poród przedwczesny uznano poród przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży (Hbd, habdomen), natomiast zły stan noworodka według skali Apgar określano przy wartościach mniejszych niż 4 punkty, zgodnie z zaleceniami neonatologicznymi [16]. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej z wykorzystaniem procedur statystycznych dostępnych w oprogramowaniu EpiInfo 6,0. Interpretację różnic między grupami dla zmiennych ilościowych przeprowadzono na podstawie analizy wyników testu Kruskala-Wallisa, a dla zmiennych jakościowych na podstawie wyników testu c 2 i testu Fishera, przyjmując kryterium statystycznej znamienności p < 0,05. Wyniki W badaniu uczestniczyło 106 dzieci z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym, spośród których 48 dzieci (30 chłopców i 18 dziewczynek) charakteryzowało się prawidłową dobową zmiennością ciśnienia (dippers), a u 58 dzieci (44 chłopców i 14 dziewczynek) zmienność ciśnienia tętniczego była nieprawidłowa (non-dippers). Średni wiek dzieci z grupy dippers wynosił 15,5 ± 1,5 roku, w grupie non-dippers 15,2 ± 2,3 roku. Średnie wartości SBP i DBP oraz BMI badanych dzieci przedstawiono w tabeli I. Nie zaobserwowano statystycznie znamiennej różnicy w opisywanych wartościach ciśnienia między grupą non-dippers www.nt.viamedica.pl 31

nadciśnienie tętnicze rok 2006, tom 10, nr 1 Tabela I. Wartości SBP i DBP oraz wskaźnik BMI u dzieci z nadciśnieniem tętniczym w zależności od typu zmienności ciśnienia tętniczego (wartość średnia ± odchylenie standardowe) Table I. Systolic and diastolic blood pressure values and body mass index in hypertensive children, according to blood pressure variability type (means ± standard deviation) Zmienna Non-dippers Dippers SBP [mm Hg] 127,9 ± 12,1 126,1 ± 10,0 DBP [mm Hg] 69,4 ± 6,9 68,0 ± 8,3 BMI [kg/m²] 24,5 ± 5,0 24,7 ± 4,0 SBP, systolic blood pressure, ciśnienie tętnicze skurczowe; DBP, diastolic blood pressure, ciśnienie tętnicze rozkurczowe; BMI, body mass index, wskaźnik masy ciała Tabela III. Parametry rozwojowe przy urodzeniu u dzieci z nadciśnieniem tętniczym w zależności od typu zmienności ciśnienia tętniczego (wartość średnia ± odchylenie standardowe) Table III. Developmental parameters at birth, according to blood pressure variability type (means ± standard deviation) Parametr Non-dippers Dippers okołoporodowy Masa urodzeniowa [g] 3343,5 ± 532,5* 3024,4 ± 611,4 Długość urodzeniowa [cm] 55,4 ± 3,0* 52,1 ± 3,5 Apgar (punkty) 8,7 ± 1,7 8,6 ± 1,9 *p < 0,05 (istotność statystyczna różnicy między wartością w grupie dippers i w grupie non-dippers) Tabela II. Odsetek pomiarów w dobowym zapisie wartości ciśnienia tętniczego przekraczających wartości prawidłowe u dzieci z nadciśnieniem tętniczym w zależności od typu zmienności ciśnienia tętniczego (wartość średnia ± odchylenie standardowe) Table II. Percentage of abnormal blood pressure values in Ambulatory Blood Pressure Monitoring, according to blood pressure variability type (means ± standard deviation) Ciśnienie tętnicze [mm Hg] Non-dippers Dippers Dzień skurczowe 41,3 ±28,4 39,9 ± 28,0 rozkurczowe 43,1 ±32,4* 20,8 ± 22,3 Noc skurczowe 17,9 ±22,1 15,0 ± 16,1 rozkurczowe 16,7 ±19,5* 6,2 ± 9,5 *p < 0,05 (istotność statystyczna różnicy między wartością w grupie dippers i w grupie non-dippers) Tabela IV. Częstość badanych czynników sprzyjających nieprawidłowej dobowej zmienności ciśnienia tętniczego u dzieci z nadciśnieniem tętniczym oraz właściwe ilorazy szans i ich 95-procentowe przedziały ufności Table IV. Frequency of examined determinants of non-dipping in hypertensive children, and adequate odds ratios with 95% confident intervals Czynnik narażenia Non-dippers Dippers OD (95% CI) Mała masa Tak 2/7 5/7 0,29 (0,04 1,84) urodzeniowa Nie 47/81 34/81 Mała długość Tak 0/2 2/2 * urodzeniowa Nie 12/20 8/20 Wcześniactwo Tak 1/2 1/2 0,86 (0,02 33,24) Nie 37/69 32/69 Apgar Tak 1/2 1/2 0,76 (0,02 29,20) < 4 punktów Nie 37/65 28/65 OR, odds ratio, iloraz szans; CI, confidence intervals, przedział ufności; *wartość 0 uniemożliwia obliczenie OR a grupą dippers. Oszacowany OR występowania nieprawidłowej zmienności w grupie dzieci z nadwagą, definiowaną jako wartość BMI, przekraczającą 95 percentyl, wynosił 0,77 (95% CI: 0,33 1,78; p > 0,05). Ponadto w ocenie zapisu dobowego pomiaru ciśnienia tętniczego u dzieci z nadciśnieniem wykazano, że odsetek wartości DBP powyżej 95 percentyla u dzieci z grupy non-dippers był znamiennie większy w porównaniu z dziećmi z grupy dippers, zarówno dla wartości rejestrowanych w ciągu dnia, jak i w nocy, a różnica ta wynosiła około 20% w ciągu dnia i 10% w ciągu nocy. Nie stwierdzono natomiast analogicznej istotnej statystycznie różnicy dla SBP (tab. II). Wyniki analizy wpływu noworodkowych wskaźników biologicznych na obecność nieprawidłowej zmienności przedstawiono w tabelach III i IV. Dane sugerują, że dzieci z grupy non-dippers w porównaniu z grupą dippers charakteryzowały się statystycznie znamiennie większą średnią wartością masy i długości urodzeniowej ciała, nie odnotowano natomiast istotnej różnicy w średniej wartości punktacji Apgar pomiędzy badanymi grupami (tab. III). W tabeli IV przedstawiono wartości OR i 95% CI dla występowania określonego typu dobowej zmienności ciśnienia tętniczego u dzieci w przypadku badanych parametrów noworodkowych. Nie stwierdzono znamiennego wpływu czynników, takich jak: mała masa urodzeniowa ciała (< 10 percentyla, tj. 2500 g), mała długość urodzeniowa (< 10 percentyla, tj. 50 cm), wcześniactwo (< 37 Hbd) i zły stan noworodka w skali Apgar (< 4 punktów) na nieprawidłowy typ dobowej zmienności ciśnienia wśród dzieci z nadciśnieniem tętniczym. Wykazano także, że dodatni wywiad rodzinny w kierunku nadciśnienia tętniczego nie zwiększał ryzyka występowania nieprawidłowej zmienności ciśnienia tętniczego: OR = 0,88 (95% CI: 0,35 2,23; p > 0,05). 32 www.nt.viamedica.pl

Łukasz Krzych i wsp. Zmienność ciśnienia tętniczego u dzieci z nadciśnieniem Dyskusja Wyniki przeprowadzonego badania wykazały brak istotnego wpływu małej masy i długości urodzeniowej ciała, wcześniactwa oraz złego stanu noworodka na występowanie nieprawidłowej dobowej zmienności ciśnienia tętniczego u dzieci z rozpoznanym pierwotnym nadciśnieniem tętniczym. Udokumentowano jednak, że dzieci z nieprawidłową zmiennością ciśnienia tętniczego rozpoznaną w trakcie ABPM charakteryzowały się większą średnią masą i długością urodzeniową ciała w porównaniu z dziećmi o prawidłowej dobowej zmienności ciśnienia tętniczego. Porównanie otrzymanych wyników z danymi z piśmiennictwa nie jest łatwe z powodu braku wiarygodnych doniesień klinicznych opisujących zbliżony problem u dzieci z nadciśnieniem tętniczym. Zagadnienie wpływu płodowych implikacji nieprawidłowej zmienności ciśnienia tętniczego jest słabo poznane, chociaż zaobserwowano ujemną zależność między wartościami urodzeniowej masy ciała a dobową zmiennością ciśnienia tętniczego, wyrażaną jako odchylenie standardowe od wartości średniej w ABPM [17]. Należy jednak podkreślić, iż obserwacje te przeprowadzono wśród dzieci zdrowych i nie znalazły one potwierdzenia w badaniu obejmującym liczniejszą grupę dzieci [18]. Otrzymane przez autorów niniejszej pracy, jak również opisywane w piśmiennictwie rezultaty można tłumaczyć silniejszym wpływem czynników środowiskowych związanych przede wszystkim ze stylem życia, niż biologicznych parametrów noworodkowych, będących wykładnikami rozwoju wewnątrzmacicznego (in utero), na zmienność ciśnienia tętniczego [18]. Zwraca uwagę, zaobserwowana w pracy, istotna statystycznie różnica w odsetku wartości przekraczających 95 percentyl dla DBP pomiędzy grupami dippers i non-dippers, przy braku różnicy dla SBP. Znacznie wyższy odsetek nieprawidłowych wartości ciśnienia tętniczego w grupie non-dippers może świadczyć o zwiększonym ryzyku sercowo-naczyniowym w porównaniu z dziećmi z prawidłową zmiennością ciśnienia tętniczego [7, 9 11]. Nie można wykluczyć, że realizacja przedstawionego badania w grupie starszych osób, dostarczyłaby innych rezultatów. Wykazano bowiem, że odsetek osób z nieprawidłową zmiennością ciśnienia tętniczego zmniejsza się wraz z wiekiem, podobnie jak wielkość nocnego spadku ciśnienia tętniczego [19, 20]. Wpływ małej urodzeniowej długości ciała i stanu noworodka według skali Apgar na zmienność ciśnienia tętniczego zarówno u osób z nadciśnieniem, jak również u osób zdrowych słabo poznano, a określenie dokładnych zależności wymaga przeprowadzenia badań epidemiologicznych na większą skalę. Znaczenie w dyskusji mają także rezultaty badań prowadzonych w grupie kobiet z nadciśnieniem. Wprawdzie nie określają one związku z dobową zmiennością ciśnienia tętniczego, jednak dowodzą, że dzieci obciążone matczynym występowaniem nadciśnienia tetniczego częściej niż dzieci matek zdrowych chorują na nadciśnienie i częściej rodzą się z małą urodzeniową masą i długością ciała, gorszym stanem w skali Apgar oraz częściej rodzą się przedwcześnie [21 23]. Wnioski 1. Wyniki przeprowadzonego badania sugerują brak wpływu małej masy i długości urodzeniowej ciała, wcześniactwa oraz złego stanu noworodka na występowanie nieprawidłowej dobowej zmienności ciśnienia tętniczego u dzieci z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym. 2. Dzieci z nieprawidłową dobową zmiennością ciśnienia tętniczego (non-dippers) charakteryzują się większą średnią masą i długością urodzeniową ciała w porównaniu z dziećmi o prawidłowej zmienności ciśnienia (dippers). 3. Precyzyjne określenie wpływu rozwojowych parametrów noworodkowych na zmienność ciśnienia tętniczego u dzieci z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym wymaga dalszych obserwacji klinicznych. Streszczenie Wstęp Nadciśnienie tętnicze jest ważnym problemem zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Czynnikiem pogarszającym rokowanie i kliniczny przebieg choroby jest nieprawidłowa dobowa zmienność ciśnienia tętniczego. W świetle płodowej teorii początku nadciśnienia tętniczego ocena rozwojowych parametrów u noworodków może ułatwić identyfikację dzieci potencjalnie zagrożonych wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym, związanym z nieprawidłową zmiennością ciśnienia na wczesnym etapie choroby. Celem pracy była ocena wpływu wybranych parametrów biologicznych u noworodków związanych z występowaniem nieprawidłowej dobowej zmienności ciśnienia u dzieci z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym. Materiał i metody W modelu epidemiologicznego badania kliniczno-kontrolnego retrospektywnej analizie poddano 106 historii chorób dzieci w średnim wieku 15,4 ± 2,0 roku z rozpoznanym pierwotnym www.nt.viamedica.pl 33

nadciśnienie tętnicze rok 2006, tom 10, nr 1 nadciśnieniem tętniczym. Grupę badaną stanowiło 58 dzieci z nieprawidłową dobową zmiennością ciśnienia tętniczego (non-dippers), grupę kontrolną 48 dzieci z prawidłową dobową zmiennością ciśnienia (dippers). Analizę statystyczną przeprowadzono z wykorzystaniem procedur dostępnych w oprogramowaniu EpiInfo 6,0. Wyniki Nie zaobserwowano wpływu małej masy i długości urodzeniowej ciała, złego stanu noworodka według skali Apgar i wcześniactwa na występowanie nieprawidłowej dobowej zmienności ciśnienia tętniczego u dzieci z nadciśnieniem. Dzieci z grupy non-dippers charakteryzowały się znamiennie statystycznie większą średnią masą i długością urodzeniową ciała w porównaniu z dziećmi z grupy dippers, odpowiednio: 3343,5 ± 532,5 g i 3024,4 ± 611,4 g oraz 55,4 ± 3,0 cm i 52,1 ± 3,5 cm. Rodzinne nadciśnienie tętnicze nie zwiększało ryzyka występowania nieprawidłowej zmienności ciśnienia tętniczego: OR = 0,88 (95% CI: 0,35 2,23, p > 0,05). Wnioski Otrzymane wyniki sugerują brak wpływu noworodkowych wskaźników biologicznych, takich jak mała masa i długość urodzeniowa ciała, zły stan noworodka według skali Apgar i wcześniactwo na występowanie nieprawidłowej dobowej zmienności ciśnienia tętniczego u dzieci z pierwotnym nadciśnieniem. Bardziej precyzyjne określenie zależności między rozwojowymi parametrami noworodkowymi a zmiennością ciśnienia u dzieci z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym wymaga dalszych obserwacji klinicznych. słowa kluczowe: nadciśnienie tętnicze, zmienność ciśnienia tętniczego, mała masa urodzeniowa, skala Apgar, wcześniactwo Nadciśnienie Tętnicze 2006, tom 10, nr 1, strony 30 34. Piśmiennictwo 1. Vos L.E., Oren A., Bots M.L., Gorissen W.H., Grobbee T.E., Uiterwaal C.S. Does a routinely measured blood pressure in young adolescence accurately predict hypertension and total cardiovascular risk in young adulthood? J. Hypertens. 2003; 21: 2027 2034. 2. Rokicki W., Skierska A., Bilewicz-Wyrozumska T. Arterial hypertension in children treated at the Katowice Department of Pediatric Cardiology between 1993 2000. Przegl. Lek. 2002; 59: 759 761. 3. Krzyżaniak A., Stawińska-Witoszyńska B., Szilagyi-Pągowska I., Palczewska I. Blood pressure of children and adolescents in the Mazowiecki and Wielkopolski provinces. Przegl. Lek. 2003; 60 (supl. 6): 81 85. 4. Cuspidi C., Meani S., Salerno M. i wsp. Cardiovascular target organ damage in essential hypertensives with or without reproducible nocturnal fall in blood pressure. J. Hypertens. 2004; 22: 273 280. 5. Liu M., Takahashi H., Morita Y. i wsp. Non-dipping is a potent predictor of cardiovascular mortality and is associated with autonomic dysfunction in haemodialysis patients. Nephrol. Dial. Transplant. 2003; 18: 563 569. 6. Higashi Y., Nakagawa K., Kimura M. i wsp. Circadian variation of blood pressure and endothelial function in patients with essential hypertension: a comparison of dippers and nondippers. J. Am. Coll. Cardiol. 2002; 40: 2039 2043. 7. Mallion J.M., Baguet J.P., Siche J.P., Tremel F., de Gaudemaris R. Clinical value of ambulatory blood pressure monitoring. J. Hypertens. 1999; 17: 585 595. 8. Soergel M., Kirschstein M., Busch C. i wsp. Oscillometric twenty-four-hour ambulatory blood pressure values in healthy children and adolescents: a multicenter trial including 1141 subjects. J. Pediatr. 1997; 130: 178 184. 9. Mancia G., Parati G. The role of blood pressure variability in end-organ damage. J. Hypertens. 2003; 21 (supl. 6): S17 23. 10. White W.B. Ambulatory blood pressure monitoring: dippers compared with non-dippers. Blood Press. Monit. 2000; 5 (supl. 1): S17 23. 11. Sega R., Corrao G., Bombelli M. i wsp. Blood pressure variability and organ damage in a general population: results from the PAMELA study (Pressioni Arteriose Monitorate E Loro Associazioni). Hypertension 2002; 39: 710 714. 12. Guerra A., Rego C., Vasconcelos C., Silva D., Castro E., Guimaraes M.J. Low birth weight and cardiovascular risk factors at school age. Rev. Port. Cardiol. 2004; 23: 325 339. 13. Jarvelin M.R., Sovio U., King V. i wsp. Early life factors and blood pressure at age 31 years in the 1966 northern Finland birth cohort. Hypertension 2004; 44: 838 846. 14. European Society of Hypertension recommendations for conventional, ambulatory and home blood pressure measurement. J. Hypertens. 2003; 21: 821 848. 15. Baumert M., Osuch-Jaczewska R., Paprotny M., Machalski T., Boruta E. Wskaźniki biologiczne rozwoju noworodków śląskich urodzonych między 30 a 42 tygodniem ciąży. Wiad. Lek. 1993; 46: 123 126. 16. Plutowska-Hoffman K., Walencka Z. Wybrane zagadnienia z patologii noworodka i intensywnej terapii dzieci. W: Koehler B., Marszał E., Świetliński J. (red.). Wybrane zagadnienia z pediatrii. ŚAM, Katowice 2002. 17. Lurbe E., Torro I., Rodriguez C., Alvarez V., Redon J. Birth weight influences blood pressure values and variability in children and adolescents. Hypertension 2001; 38: 389 393. 18. Pearce M.S., O Sullivan J.J. Relationship between birth weight and blood pressure variability in children. J. Hum. Hypertens. 2003; 17: 677 680. 19. Staessen J.A., Bieniaszewski L., O Brien E. i wsp. Nocturnal blood pressure fall on ambulatory monitoring in a large international database. Hypertension 1997; 29: 30 39. 20. Marczak B.T., Paprocki A. Zmienność ciśnienia tętniczego krwi na podstawie 24-godzinnego monitorowania ciśnienia w grupie osób zdrowych. Przegl. Lek. 2001; 58: 762 766. 21. Eriksson J., Forsen T., Tuomilehto J., Osmond C., Barker D. Fetal and childhood growth and hypertension in adult life. Hypertension 2000; 36: 790 794. 22. Churchill D., Perry I.J., Beevers D.G. Ambulatory blood pressure in pregnancy and fetal growth. Lancet 1997; 349: 7 10. 24. Manganaro R., Mami C., Marando N., Paolata A., Palmara A., Gemelli M. Infants born to hypertensive mothers: a clinical-epidemiological study. Minerva Ginecol. 1996; 48: 73 76. 34 www.nt.viamedica.pl