Paweł Małdyk Zasady leczenia zachowawczego i operacyjnego choroby zwyrodnieniowej stawów Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu WUM
Starzenie się narządu ruchu choroba zwyrodnieniowa urazy osteoporoza
Choroba zwyrodnieniowa stawów Podstawowe problemy : kogo leczyć kiedy leczyć jak leczyć
ARTROZA Schorzenie cywilizacyjne Chorują także młodzi ludzie Zmiany mają najczęściej charakter wielostawowy Pogarsza jakość życia pacjenta Leczenie prowadzone jest przez lekarzy różnych specjalności Koszty leczenia w skali społecznej są bardzo wysokie /prywatne + budżet państwa/
Choroba zwyrodnieniowa Zmiany zwyrodnieniowe stanowią grupę nakładających się chorób, które mają różną etiologię, ale wykazują podobne biologiczne, morfologiczne i kliniczne cechy. Proces chorobowy obejmuje nie tylko chrząstkę stawową, ale zajmuje cały staw z podchrzęstną kością, więzadłami, torebką stawową, błoną maziową i okołostawowymi mięśniami.
Definicja?? Zmiany chorobowe w stawach są wynikiem zaburzeń między syntezą a degradacją macierzy międzykomórkowej chrząstki, kiedy pod wpływem cytokin / IL-1β, TNF-α / dochodzi do aktywacji metaloproteinaz w chondrocytach niszczących strukturę chrząstki stawowej z utratą jej proteoglikanów
Etiologia Teoria Radina pierwotne zmiany w kości podchrzęstnej Mikrozłamania beleczek kostnych pod chrząstką w wyniku ich gojenia się dochodzi do stwardnienia kości, co ze względu na większą sztywność zmienionej tkanki powoduje zmniejszenie absorpcji sił działających na powierzchnie stawowe i zwiększenie żylnego ciśnienia wewnątrzkostnego
Choroba zwyrodnieniowa 2% - Szwecja 15% - Finlndia 4% - w grupie 18 24 lat 85% w wieku 75 79 lat W Polsce ok. 8 milionów chorych 65% dotyczy satawów biodrowych i kolanowych
Choroba zwyrodnieniowa Czynniki ryzyka: - nieprawidłowe ustawienie stawu - osłabienie siły mięśniowej - utrata kongruencji stawu - otyłość - wiek - płeć żeńska - czynniki etniczne
Choroba zwyrodnieniowa Obraz histologiczny: - nierówna powierzchnia - szczeliny pęknięć sięgające do warstwy promienistej - rozplem chondrocytów
Choroba zwyrodnieniowa Przeciążenie mechaniczne stawu: - uwolnienie metyloproteinaz - cytokin prozapalnych - mediatorów tlenku azotu - prostaglandyny E2
Choroba zwyrodnieniowa Pierwotne zmiany jako współdziałanie wielu czynników: - genetycznych - chemicznych hamowanie syntezy kolagenu i proteoglikanwó przez cytokiny (Il-1,IL-17, IL- 18, TNFα ) - mechanicznych - zmiany wsteczne związane z wiekiem
Choroba zwyrodnieniowa Zmiany zwyrodnieniowe - idiopatyczne a/ miejscowe b/ uogólnione
Choroba zwyrodnieniowa misjscowa ręce ( guzki Heberdena i Boucharda ) stopy ( paluch koślawy ) kolana ( staw rzepkowo -udowy, przyśrdkowy lub boczny przedział stawu) biodra kręgosłup ( stawy międzykręgowe, spondyloza, krążki międzykręgowe )
Choroba zwyrodnieniowa wtórna Czynniki wrodzone i/lub nabyte: - alkaptonuria - choroba Wilsona - hemochromatoza - choroba Morquio - hemofilia - wrodzona dysplazja stawów biodrowych
Choroba zwyrodnieniowa wtórna Miejscowe: urazy (ostre i przewlekłe) martwice aseptyczne Czynniki nabyte złuszczenie głowy k. udowej zapalenie stawów ( swoiste, nieswoiste) choroba Pageta neuropatie ( uwiąd rdzenia, cukrzyca, jamistość rdzenia)
Choroba zwyrodnieniowa wtórna Czynniki nabyte Układowe: reumatoidalne zapalenie stawów akromegalia nadczynność przytarczyc dna moczanowa nadmierna wiotkość stawów chondrokalcynoza otyłość
Choroba zwyrodnieniowa Rozpoznanie: o wywiad oobjawy a/ kliniczne b/ radiologiczne
Choroba zwyrodnieniowa Objawy kliniczne: ból sztywność stawu ograniczenie ruchu
Choroba zwyrodnieniowa Zmiany radiologiczne: sklerotyzacja warstwy podchrzęstnej kości torbiele w warstwie pochrzęstnej kości osteofity zmiana kształtu stawu wolne ciała stawowe skala Kellgrena i Lawrence a
Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów edukacja ćwiczenia redukcja czynników mechanicznych leczenie fizykalne terapia lekami: żele miejscowe, iniekcje miejscowe, leki p-bólowe i p-zapalne operacyjne: artroskopia, osteotomia, artrodeza, endoprotezoplastyka
Farmakoterapia Krok1 : paracetmol do 3g na dobę + NLPZ miejscowe Krok 2 : NLPZ, opioidy doustne ( Kodeina, Tramadol, Dihydrokodeina), opioidy przezskórne ( Buprenorfina-plastry) Krok 3: opioidy doustne : morfina, oksykodon, tramadol, leki przezskórne: Buprenorfina, Fentanyl
Gonartroza jako model leczenia Skojarzone leczenie farmakologiczne i niefarmakologiczne Skuteczność długotrwałego stosowania sirczanu glukozoaminy i sirczanu chondroityny w połączeniu z paracetamolem rekomendacje ESCO
Terapia gonartrozy zmniejszenie masy ciała fizjoterapia glukozoamina siarczan chondroityny przezskórna elektryczna stymulacja nerwów akupunktura NLPZ opioidy dostawowo GKS wiskosuplementacja artroskopowe debridement endoprotezoplastyka
REKONSTRUKCJA CHRZĄSTKI STAWOWEJ KOLANA Przeszczepy mozaikowe Mikrozłamania Przeszczep chrząstki własnej Komórki macierzyste Mini implanty Kołki węglowe (metoda Chopina) Błony kolagenowe Wszczepy hydroksyapatytowe
Lecznie operacyjne -Brak skuteczności leczenia zachowawczego - Zniesienie bólu - Poprawa jakości życia
Staw skokowy
BIOLOGICZNA NAPRAWA TKANEK Hodowle komórkowe Komórki macierzyste różnego pochodzenia Białka morfogenetyczne krwi Płytkopochodne czynniki wzrostu (PRP)
TECHNIKI 3D
Dziękuję za uwagę!!!