dr hab. inż. Piotr Krawiec prof. PP Poznań, 10.05.2019 r. Wydział Inżynierii Transportu Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn Politechnika Poznańska ul. Piotrowo 3 60-965 Poznań piotr.krawiec@put.poznan.pl RECENZJA rozprawy doktorskiej mgr inż. Piotra Ladry pt. Innowacyjne rozwiązanie konstrukcyjne wielozadaniowej przyczepki samochodowej Promotor rozprawy: Dziedzina: Dyscyplina: Prof. dr hab. inż. Bogdan Posiadała Nauki techniczne Budowa i eksploatacja maszyn 1. Podstawa opracowania recenzji Podstawą niniejszej recenzji jest uchwała Rady Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Informatyki Politechniki Częstochowskiej z dnia 28 marca 2019 roku. Recenzja została opracowana na zlecenie Dziekana Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Informatyki Politechniki Częstochowskiej prof. dr hab. inż. Małgorzaty Klimek (pismo R-WIMiL-510-9/16 z dnia 02 kwietnia 2019) na podstawie dostarczonego egzemplarza rozprawy doktorskiej mgr inż. Piotra Ladry.
2. Tematyka i zakres rozprawy Obserwowany w naszym kraju rozwój gospodarczy stał się przyczynkiem do wzrostu zapotrzebowania na różnego rodzaju środki transportu. Wyznacznikiem popularności transportu towarów o masie do tysiąca kilogramów jest wzrost liczby rejestrowanych przyczep lekkich. Przyczepy takie są nabywane zarówno przez indywidualnych odbiorców jak i firmy zajmujące się wypożyczaniem samochodów wraz z przyczepami. Przekazana mi do zaopiniowana praca dotyczy właśnie takich małych przyczep mocowanych do samochodów osobowych. W rozprawie autor przeprowadził analizę istniejących rozwiązań konstrukcyjnych przyczep samochodowych. Wskazał na ograniczenia w ich zastosowaniu i potrzebę opracowania nowej konstrukcji wielozadaniowej przyczepy spełniającej wymagania różnych odbiorców. W pracy doktorant harmonijnie połączył swoją wiedzę praktyczną z przeprowadzonymi eksperymentami w wyniku czego powstał prototyp lekkiej przyczepy przeznaczonej do transportu materiałów o wadze do 1000 kg. 3. Charakterystyka rozprawy Rozprawa doktorska mgr inż. Piotra Ladry obejmuje 204 strony. Autor w swej pracy zawarł bogaty materiał ilustracyjny w postaci rysunków i tabel. Praca składa się z 10 rozdziałów i bibliografii zawierającej 56 pozycji. Wśród podanych w spisie literatury pozycji trzy z nich stanowią współautorskie prace doktoranta. Szkoda, że w wykazie literatury autor nie umieścił zgłoszeń patentowych swojego autorstwa. W spisie literatury wskazano wyłącznie książki i artykuły polskojęzyczne. Znacząca liczba źródeł to strony internetowe, niestety autor nie podał tzw. czasu dostępu. W wykazie literatury brak szczegółowych danych o konferencjach np. pozycja [34] i [44]. W treści rozprawy zawarto 163 rysunki i 27 tabel. W pracy zamieszczono decyzje w sprawie udzielenia patentu na wynalazek pt.: Platforma przyczepy towarowej, świadectwo ochronne wzoru użytkowego pt. Zespół mocujący burtę przyczepki towarowej, opis ochronny wzoru użytkowego pt. Zespół mocujący burtę przyczepki towarowej i świadectwo ochronne wzoru użytkowego pt. Węzeł konstrukcyjny przedniej części przyczepki towarowej. 2
Wybór tematu rozprawy uważam za słuszny zarówno z punktu widzenia poznawczego jak i praktycznego ponieważ problematyka transportu obiektów o masie do około 1000 kg jest ważna i aktualna. Moje wątpliwości dotyczą tytułu rozprawy, zgodnie z klasyfikacją Instytutu Transportu Samochodowego wyróżnia się przyczepy: lekkie, ciężarowe, specjalne itp. Ponadto Autor w tabelach 1.1. i 1.2 powołuje się na dane dotyczące przyczep lekkich dlatego moim zdaniem w tytule rozprawy powinny znaleźć się słowa przyczepa lekka zamiast przyczepka. Moje zastrzeżenia budzi też język jakim posługuje się autor. Tematyka rozprawy wskazuje, że Autor planuje zaprezentować własną i oryginalna konstrukcję wielozadaniowej przyczepy samochodowej. Sformułowana przez doktoranta tematyka pracy doktorskiej dobrze wpisuje się z dziedzinę nauk technicznych, dyscyplinę budowa i eksploatacja maszyn. W pracy wprost nie podano jej tezy, ale autor napisał, że zastosowanie nowych rozwiązań konstrukcyjnych przy zastosowaniu odpowiednich technologii wytwarzania oraz posiadając możliwości badana rzeczywistych obiektów, możliwe jest zbudowanie innowacyjnej wielozadaniowej przyczepki, która jest zdolna do realizacji przewozów w których do tej pory zachodziła konieczność zastosowania specjalnych przyczep może być uznana za realizacje tezy niniejszej rozprawy moim zdaniem ocenę rozprawy w tym opinię czy teza została udowodniona powinno pozostawić się recenzentom. Autor po przeprowadzonym przeglądzie rozwiązań konstrukcyjnych przyczep podał, że celem pracy było zaprojektowanie i wykonanie prototypu innowacyjnej przyczepki wielozadaniowej, która przy zachowaniu standardów ogólnego przeznaczenia umożliwia realizacje zadań kilku przyczepek specjalistycznych. Następnie sformułował sześć zadań badawczych obejmujących: 1. przegląd istniejących rozwiązań konstrukcyjnych przyczep na podstawie którego wskazano cechy konstrukcyjne które będą podstawą do opracowania nowego rozwiązania, 2. opracowanie rozwiązań konstrukcyjnych oraz technologii wytwarzania przyczepy wielozadaniowej, która umożliwia realizację zadań kilku przyczep specjali- 3
stycznych z opracowaniem modeli obliczeniowych i wykonaniem badań symulacyjnych, 3. wykonanie prototypu przyczepy, 4. przeprowadzenie badań eksperymentalnych w warunkach eksploatacji, 5. modyfikację rozwiązań konstrukcyjnych wybranych podzespołów, 6. wykonanie prototypu w którym uwzględniono wnioski z badań eksperymentalnych i symulacyjnych. Wskazany cel i poszczególne zadania badawcze pracy opisano w poszczególnych rozdziałach. Moim zdaniem układ pracy jest poprawny i autor jasno wskazuje jakie są jego zamierzenia i jakie efekty końcowe chce uzyskać. 4. Ocena treści i struktury rozprawy Autor w rozdziale pierwszym wskazał, że obserwowany dynamiczny rozwój gospodarki stał się przyczynkiem do wzrostu zapotrzebowania na różnego rodzaju środki transportu. Obiektem zainteresowania doktoranta stała się przyczepa samochodowa przeznaczona do transportu ładunków o masie do 1000 kg. Doktorant wskazał na potrzebę opracowania wielozadaniowej przyczepy mocowanej do samochodów. Rozdział drugi pracy poświęcony został na zaprezentowanie przeglądu rozwiązań konstrukcyjnych przyczep samochodowych. Autor wskazał udział procentowy 10 najpopularniejszych producentów małych przyczep. Podał krótko wady i zalety oferowanych rozwiązań. Trzeci rozdział pracy zawiera cel, zadania badawcze, tezę pracy, krótka charakterystykę jej zawartości oraz informacje dotyczące przyznanego patentu. W rozdziale czwartym Autor z powodzeniem podjął próbę analizy procesu nowoczesnego projektowania z zastosowaniem metody Design Thinking. Podał założenia projektowe, wskazał na zastosowane narzędzia z zakresu CAD/CAE, scharakteryzował i uzasadnił rodzaj zastosowanych materiałów. Dokonał opisu podzespołów jak i wskazał kluczowe funkcje przyjętego rozwiązania konstrukcyjnego. Ten rozdział pracy stanowi cenne i oryginalne rozwiązanie Autora które stało się podstawą do opracowania zgłoszenia patentowego. 4
W rozdziale piątym zaprezentowano modele obliczeniowe i wyniki badań symulacyjnych zaprojektowanej przyczepy. Autor odsyła czytelnika pracy do publikacji swojego autorstwa gdzie zawarł szczegółowy opis badań. Moim zdaniem utrudnia to zainteresowanym osobom sprawną analizę uzyskanych przez doktoranta rezultatów. W rozdziale tym zawarto także charakterystykę rozwiązań zgłoszonych do Urzędu Patentowego RP. W rozdziale szóstym autor opisał opracowany przez siebie prototyp przyczepy wielozadaniowej. Przedstawił możliwe konfiguracje i rożne zastosowania przyczepy samochodowej. Rozdział siódmy rozprawy zawiera opis metodyki i wyniki badań eksperymentalnych przyczepy wielozadaniowej. Pan mgr inż. Piotr Ladra przeprowadził badania jazdy po nierównej powierzchni, ale nie podał w pracy wysokości tych nierówności. Podobnie podczas wjazdu na wysoki krawężnik należało podać jego wysokość. Zastanawiam się dlaczego jeden z tensometrów oznaczono jako nr 0? Doktorant podał że naprężenia dla ramienia dyszla wyznaczone podczas badań eksperymentalnych i symulacyjnych różnią się o 17 %, proszę o komentarz jakie zdaniem autora są przyczyny tych różnic. W rozdziale ósmym zawarto projekt przyczepy wielozadaniowej po uwzględnieniu wniosków z badań eksperymentalnych. W rozdziale dziewiątym przedstawiono model przyczepy po przeprowadzonej walidacji i ocenę wpływu zastosowanych zmian konstrukcyjnych na jej funkcjonowanie. Pracę kończy rozdział dziesiąty w którym autor zawarł wnioski i wskazał na duże zainteresowanie wdrożeniem efektów jego pracy przez producentów przyczep lekkich. W pracy autor zawarł także streszczenie w językach polskim i angielskim oraz załączniki zawierające decyzje o przyznaniu patentu oraz świadectwa ochronne dwóch wzorów użytkowych. Uważam, że autor mógł opracować algorytm przedstawiający opracowaną metodykę postepowania podczas doboru cech konstrukcyjnych i modyfikacji zaprojektowanej i wykonanej przyczepy. 5
5. Ocena rozprawy W wyniku szczegółowej analizy rozprawy doktorskiej mgr inż. Piotra Ladry pt. stwierdzam, że: problematyka poruszana w pracy mieści się w obszarze dyscypliny budowa i eksploatacja maszyn zgodnie z uprawnieniami Inżynierii Mechanicznej i Informatyki Politechniki Częstochowskiej, tematyka rozprawy została wybrana właściwie na tle przeprowadzonej analizy literatury i potrzeb przemysłu, temat rozprawy mógł zostać sformułowany precyzyjniej, zadania badawcze zostały sformułowane poprawnie, przestawione rozwiązanie problemu jest w pełni oryginalne, wnioski wynikające z przeprowadzonych badań będą z pewnością bardzo pomocne dla projektantów różnych środków transportu Autor rozprawy wykazał się umiejętnością rozwiązywania zadań utylitarnych i poznawczych, Autor posiada dobrą znajomość narzędzi CAD/CAE, w pracy znalazłem błędy składniowe, w mojej ocenie autor zbyt często posługuje się żargonem, ale nie wpływa to na moją ocenę osiągnięć doktoranta, na uwagę i uznanie zasługuje także fakt, że Autor posługuje się badaniami eksperymentalnymi wykonanymi na zaprojektowanym przez siebie stanowisku badawczym, potwierdzeniem wysokiego poziomu zaproponowanego rozwiązania konstrukcyjnego jest przyznany patent i świadectwa ochronne. 6. Wniosek końcowy Uważam, że przedstawiona do oceny rozprawa doktorska mgr inż. Piotra Ladry spełnia warunki określone w Ustawie z dnia 14 marca 2003 roku o Stopniach Naukowych i Tytule Naukowym oraz o Stopniach i Tytule w zakresie sztuki (Dz.U. Nr 65 poz.595, zm. Dz.U. z 2005r. Nr 164 poz.1365). Wnioskuję o dopuszczenie mgr inż. Piotra Ladry do publicznej obrony. 6