Oddział Terenowy w Katowicach Agencja Rynku Rolnego Oddział Terenowy w Katowicach 1
Informacje o regionie Województwo śląskie usytuowane jest w południowej części Polski i zajmuje powierzchnię 12,3 tys. km² na obszarze Niziny Śląskiej, Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, Kotliny Oświęcimskiej, Pogórza Zachodniobeskidzkiego i Beskidów Zachodnich. Znajduje się na 14. miejscu w kraju pod względem zajmowanego obszaru, a na 2. pod względem liczby ludności. Na tym stosunkowo niedużym terytorium, wynoszącym 12 331 km², tj. 3,9% powierzchni Polski, żyje 4 714 982 mieszkańców, tj. 12,3% ogólnej liczby ludności, co daje najwyższy w kraju wskaźnik gęstości zaludnienia: 382 osób/km² wobec 122 osób/km² w Polsce i 116 osób/km² w UE. O specyfice regionu decyduje Aglomeracja Górnośląska, która jest zespołem miast praktycznie stykających się ze sobą. Zajmuje ona około 18% powierzchni województwa (1200 km²), a zamieszkuje ją blisko 60% mieszkańców regionu, czyli około 2,8 mln osób. Średnia gęstość zaludnienia wynosi około 1900 osób/km² i jest prawie 5-krotnie wyższa od wskaźnika regionalnego. Województwo śląskie jest obszarem strukturalnie zróżnicowanym. Posiada również tereny rolnicze, a także znaczące walory przyrodniczo-krajobrazowe oraz ważne miejsca kultu religijnego, sprzyjające rozwojowi różnorodnych form turystyki. W województwie śląskim, jako jedynym w Polsce, liczba powiatów grodzkich (19) przeważa nad liczbą powiatów ziemskich (17). Jest ono często kojarzone tylko z przemysłem ciężkim i górnictwem, jednak użytki rolne, wynoszące 486 tys. ha, stanowią 39,4% jego powierzchni (w kraju wskaźnik ten wynosi 51,7%). Największy procent użytków rolnych występuje w subregionie północnym stanowią one 54% jego powierzchni, drugi jest subregion zachodni 49% powierzchni. W pozostałych centralnym i południowym udział ten jest podobny i wynosi nieco ponad 36%. Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Katowicach jest jednym z najstarszych oddziałów ARR funkcjonuje od roku 1990, czyli od momentu powstania Agencji. W 2015 r. obchodzi 25-lecie utworzenia.
Oddział Terenowy w Katowicach Kwotowanie produkcji mleka Kwotowanie produkcji mleka jest mechanizmem, który miał na celu utrzymanie równowagi pomiędzy popytem a podażą na rynku mleka. Liczba dostawców hurtowych i bezpośrednich, którzy otrzymali kwotę indywidualną w roku 2004/2005, w ynosiła ponad 12 tys., natomiast obecnie jest ich ponad 4 tys. (stan na 19 stycznia 2015 r.). Pomimo spadku liczby producentów produkcja mleka w woj. śląskim z roku na rok wzrasta, co świadczy o postępującej koncentracji gospodarstw rolnych specjalizujących się w produkcji mleka. Na terenie działania OT ARR w Katowicach swoją siedzibę posiada 13 podmiotów skupujących (stan na 20 stycznia 2015 r.). Na mocy decyzji Parlamentu Europejskiego od 1 kwietnia 2015 roku nastąpiło zniesienie systemu kwotowania produkcji mleka. Reguły, które mają obowiązywać na rynku mleka, Rada UE zawarła w rozporządzeniu, zwanym pakietem mlecznym, i zobowiązała państwa członkowskie do uwzględnienia ich w prawodawstwie poszczególnych krajów. Pakiet mleczny po zniesieniu kwot mlecznych w 2015 r. ma za zadanie: wprowadzić mechanizmy osłonowe dla gosp o dar s t w p o lik widacji kwotowania produkcji mleka w UE, zwiększyć siłę przetargową producentów mleka tak, aby zapewnić im właściwe ceny za surowe mleko w zgodzie z przepisami o konkurencji oraz wspomóc ich po wygaśnięciu kwot mlecznych w 2015 r., podbudować pozycję producentów mleka w łańcuchu dostaw i utrzymać równowagę całego sektora, przy jednoczesnym zwiększeniu orientacji prorynkowej. Liczba dostawców hurtowych i bezpośrednich mleka w woj. śląskim* Dostawcy hurtowi Dostawcy bezpośredni W r o k u k w o t o w y m 2 013/ 2 014 wystąpiło po raz kolejny przekroczenie kwoty krajowej o 1,68%. Po zastosowaniu współczynnika realokacji Dyrektor OT ARR w Katowicach wydał 1331 decyzji w sprawie ustalenia należnej opłaty, a dostawcy zostali zobowiązani do uiszczenia należnej opłaty z tytułu przekroczenia KI, w wysokości 29,36 zł za 100 kg mleka. 1
Dopłaty do materiału siewnego Od 2007 r. Oddział Terenowy w Katowicach realizuje, w ramach pomocy de minimis w rolnictwie, dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany, które mają wspierać rynek zbóż i ziemniaków oraz stabilizować sytuację na rynku rolnym. Powodem, dla którego ARR promuje używanie odpowiednio wytworzonego materiału siewnego, zaklasyfikowanego jako elitarny lub kwalifikowany, jest większa wydajność i odporność takiego materiału, a jego użycie ma wpływać na zwiększenie plonów. Liczba złożonych wniosków w roku 2014 w woj. śląskim wyniosła 2896, natomiast powierzchnia upraw, do której udzielono dopłat ponad 35 tys. ha. Liczba złożonych wniosków i wydanych decyzji przyznających dopłaty w woj. śląskim Liczba wniosków Liczba wydanych decyzji Łączna liczba hektarów obsianych lub obsadzonych materiałem siewnym elitarnym lub kwalifikowanym wynikająca z wydanych decyzji w podziale na poszczególne gatunki roślin Rok Zboża (ha) Strączkowe (ha) Ziemniaki (ha) Suma (ha) 2009 16 168 105 422 16 695 2010 20 559 355 798 21 711 2011 24 333 379 833 25 545 2012 23 621 387 669 24 677 2013 24 541 337 855 25 733 2014 33 425 674 983 35 082 2
Oddział Terenowy w Katowicach Dopłaty do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych ARR administruje programem,,mleko w szkole zarówno mechanizmem unijnym (wprowadzonym od 2004 r.), jak i krajowym (uruchomionym od roku szkolnego 2007/2008), uzupełniającym dopłatę unijną. Od kilku lat ARR prowadzi działania związane z kształtowaniem racjonalnego modelu spożycia mleka i jego przetworów w placówkach oświatowych. Podstawowym założeniem mechanizmu finansowanego z budżetu UE jest promowanie zasad zdrowego odżywiania oraz wzrost spożycia mleka i jego przetworów wśród dzieci i młodzieży szkolnej. Liczba placówek oświatowych zarejestrowanych w woj. śląskim wynosi ponad 1230, natomiast liczba uczniów uczestniczących w programie ponad 230 tys. (dane do dnia 16.01.2015 r.). Liczba placówek oświatowych i uczniów uczestniczących w programie Mleko w szkole w woj. śląskim* Liczba dzieci w tys. Liczba placówek oświatowych 3
Owoce i warzywa w szkole Program Owoce i warzywa w szkole skierowany jest do dzieci uczęszczających do szkół podstawowych, tj. realizujących obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego, oraz dzieci klas I-III. Celem programu Owoce i warzywa w szkole jest trwała zmiana nawyków żywieniowych dzieci poprzez zwiększenie udziału owoców i warzyw w codziennej diecie oraz propagowanie zdrowego odżywiania poprzez działania towarzyszące o charakterze edukacyjnym realizowane w szkołach podstawowych. Program Owoce i warzywa w szkole jest kontynuacją programu,,owoce w szkole realizowanego w latach szkolnych 2009/2010 2013/2014. Program Owoce i warzywa w szkole finansowany jest ze środków pochodząc ych z budżetu UE (88%) oraz środków pochodzących z budżetu krajowego (12%). Liczba placówek korzystających z programu w województwie śląskim systematycznie rośnie, a działania informacyjne prowadzone przez OT ARR są widoc zne w szko łach w cał ym regionie. Liczba placówek oświatowych zgłoszonych do programu Owoce i warzywa w szkole w II semestrze roku szkolnego 2014/2015 wynosi 1064, natomiast liczba zgłoszonych uczniów ponad 134 tys. Liczba szkół podstawowych i uczniów z woj. śląskiego uczestniczących w programie Owoce i warzywa w szkole 4 Fundusze promocji produktów rolno-spożywczych Celem funduszy utworzonych w 2009 r. jest promowanie i wspieranie spożycia polskich produktów rolno-spożywczych Liczba dzieci w tys. Liczba placówek oświatowych na unijnym rynku wewnętrznym oraz w krajach nienależących do UE. Fundusze realizują swoje cele w szczególności
Oddział Terenowy w Katowicach Procentowy udział poszczególnych Funduszy Promocji w kwotach naliczanych od 1 lipca 2009 r. do 31 grudnia 2014 r. w OT ARR w Katowicach p o p r z e z f i n a ns owanie k a m p a n i i informac y j nych i p romoc y jnych, w tym: promocję spożycia określonych produktów, edukację grup docelowych (głównie młodzież y i dzieci), pro - wadzenie badań naukowych, rynkowych i prac rozwojowych w zakresie poprawy jakości produktów spożywczych, finansowanie szkoleń dla producentów i przetwórców, a także wsparcie krajowych organizacji branżowych. Kwartalnie do OT ARR w Katowicach wpływa średnio 250 deklaracji wpłat na fundusze, z czego połowę stanowią deklaracje Funduszu Promocji Owoców i Warzyw, 19% Funduszu Promocji Mięsa Wieprzowego, 10% Funduszu Promocji Mięsa Drobiowego, 8% Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych, 8% Funduszu Promocji Mięsa Wołowego oraz 5% Funduszu Promocji Ryb. Suma kwot naliczonych funduszy w OT ARR Katowice w terminie 1.07.2009 r. 31.12.2014 r. (ostatnie ujęte deklaracje obejmują III kwartał 2014), zgodnie z deklaracjami wpłat, wynosi ok. 7 mln zł. Wsparcie rynku produktów pszczelich Jednym z elementów wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej jest wsparcie finansowe działań prowadzonych na terenie państw Wspólnoty w ramach mechanizmu Wsparcie rynku produktów pszczelich. Wspieranie rynku miodu jest podyktowane: potrzebą rozwoju terenów wiejskich oraz utrzymania równowagi ekologicznej, znacznym zróżnicowaniem warunków produkcji miodu na terenie Wspólnoty, dużym rozdrobnieniem produkcji i zbytu miodu, brakiem równowagi między podażą a popytem na miód na rynku Wspólnoty, rozprzestrzenianiem się w krajach członkowskich warrozy i chorób p o k r e w nych o r a z p r o b l e m a m i związanymi z ich zwalczaniem. Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa na lata 2013/2014, 2014/15 i 2015/16 został opracowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi i przekazany do Komisji Europejskiej, która zaakceptowała kierunki i środki finansowe proponowanych działań. W ramach m e chanizmu w lat ach 2013/14 2015/16 refundacji podlegać będą całkowite lub częściowe 5
(w zależności od kierunku wsparcia) koszty netto poniesione na realizację następujących działań: przeprowadzenie szkoleń, kursów, konferencji, zakup sprzętu pszczelarskiego, zakup leków do zwalczania warrozy, zakup przyczep (lawet) do przewozu uli, zakup urządzeń laboratoryjnych, wykonanie analiz jakości miodu, zakup pszczół, wdrażanie programów badawczych. W roku 2013/2014 z pomocy skorzystało kilka tysięcy pszczelarzy należących do siedmiu związków i stowarzyszeń pszczelarskich w woj. śląskim. Rozliczono 28 umów na kwotę ponad 1,5 mln zł. Do najczęściej realizowanych form wsparcia, obejmujących największą liczbę pszczelarzy, należą: zakup leków do zwalczania warrozy, zakup pszczół, a także szkolenia pszczelarzy oraz zakup sprzętu pszczelarskiego. Rolnicy i konsumenci z uznaniem przyjmują wsparcie, jakiego udziela pszczelarzom za pośrednictwem Agencji Rynku Rolnego Unia Europejska. W województwie śląskim w 2014 r. z mechanizmu skorzystały gospodarstwa pasieczne pasieki posiadające weterynaryjny numer identyfikacyjny lub wpisane do rejestru powiatowego lekarza weterynarii. Liczba rozliczonych projektów oraz ich wartość netto w programie Wsparcie rynku produktów pszczelich w woj. śląskim Wartość netto w tys. zł Liczba rozliczonych projektów Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014 2020 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 223/2014 z dnia 11 marca 2014 r. ustanowiło Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym. Fundusz ma na celu ograniczenie skali ubóstwa w krajach członkowskich Unii Europejskiej poprzez wspieranie systemów krajowych świadczących pomoc najbardziej potrzebującym i jest realizowany w formie krajowych programów operacyjnych. Programy operacyjne państw członkowskich są współ finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (85%) i ze środków krajowych (15%). Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014 2020 realizowany w Polsce obejmuje zakup i dystrybucję żywności wśród osób najbardziej potrzebujących oraz obligatoryjne działania towarzyszące. Działania te prowadzone są przez organizacje partnerskie i mają na celu włączenie społeczne osób najbardziej potrzebujących. Agencja Rynku Rolnego uczestniczy w realizacji zadań w ramach programu operacyjnego jako beneficjent oraz instytucja pośrednicząca. 6
Oddział Terenowy w Katowicach Działania informacyjno-promocyjne OT ARR w Katowicach Działania informacyjno-promocyjne ARR mają na celu jak najlepsze przygotowanie polskich beneficjentów do efektywnego wykorzystania środków unijnych i krajow ych oferowanych w ramach administrowanych mechanizmów. OT ARR w Katowicach prowadzi szereg działań upowszechniających informacje o warunkach uczestnictwa w mechanizmach administrowanych przez ARR. Jedną z najpopularniejszych form tych działań jest organizowanie stoisk informacyjno-konsultacyjnych podczas targów, wystaw, konferencji, seminariów oraz konkursów branżowych. Agencja wspólnie z innymi instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich organizuje różnego rodzaju spotkania informacyjne dla producentów rolnych lub bierze w nich udział. Liczba spotkań informacyjnych, wydarzeń targowo-wystawienniczych w poszczególnych latach w woj. śląskim Pracownicy oddziału uczestniczyli w roku 2014 w różnorodnych imprezach w ystawienniczo -konferenc yjnych. Ważnym źródłem informacji dla beneficjentów jest również udzielanie przez kadrę kierowniczą wywiadów w programach regionalnych rozgłośni radiowych i telewizyjnych. Dyrektor OT ARR w Katowicach udziela wywiadu lokalnej telewizji Działania ARR koncentrowały się na promowaniu krajowych produktów tradycyjnych i regionalnych, produktów ekologicznych oraz wytwarzanych zgodnie z systemami jakości. OT ARR w Katowicach wspólnie z innymi instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich brał udział w skierowanych do producentów rolnych spotkaniach informacyjno-promocyjnych. Celem spotkań było omówienie działalności i przedstawienie aktualnych zagadnień związanych z administrowanymi przez ARR mechanizmami wspólnej polityki rolnej i programami krajowymi. W zakresie działań informacyjno- -promocyjnych Oddział Terenowy ARR 7
w Katowicach uczestniczył w spotkaniach informacyjno-konsultacyjnych, seminariach, konferencjach, targach oraz wystawach organizowanych przez podmioty, organizacje i instytucje związane z rolnictwem. Ponadto OT brał udział w różnorodnych imprezach wystawienniczych, współorganizując je bądź uczestnicząc w nich poprzez ekspozycję stoiska informacyjnego, prelekcje lub udział swoich przedstawicieli. W roku 2014 byliśmy m.in.: współorganizatorami konferencji z okazji X-lecia wspólnej polityki rolnej w Polsce. W trakcie tej konferencji Dyrektor OT ARR w Katowicach wygłosił wykład pt.,,instrumenty wspólnej polityki rolnej realizowane przez Agencję Rynku Rolnego. W 2015 r. OT ARR w Katowicach zamierza kontynuować bezpośrednie d z iałania w terenie i sp o tk a nia z beneficjentami. Oddział zaplanował także udział w konferencjach i targach, w których Agencja uczestniczyła w latach poprzednich i które cieszą się uznaniem i popularnością wśród uczestników mechanizmów administrowanych przez ARR. W trakcie roku szkolnego z inicjatywy OT ARR w Katowicach odbywają się spotkania w wybranych placówkach oświatowych woj. śląskiego na temat zasad zdrowego odżywiania. Z roku na rok zwiększa się liczba odwiedzanych placówek oświatowych. Pracownicy Sekcji Informacji i Promocji OT ARR co roku aktywnie uczestniczą w rozpowszechnianiu programu Owoce i warzywa w szkole organizując spotkania na temat zasad zdrowego odżywiania i promując w ten sposób program Owoce i warzywa w szkole oraz Mleko w szkole. Wystąpienie Dyrektora OT ARR w Katowicach podczas konferencji X-lecia WPR w Polsce Udział pracowników OT w wydarzeniach o charakterze wystawienniczo- -targowym buduje i utrwala pozytywny wizerunek ARR zarówno w branży rolno- -spożywczej, jak i wśród uczestników WPR i potencjalnych beneficjentów. Pracownicy OT ARR Katowice współpracują w tym zakresie z przedstawicielami władz samorządowych oraz przedstawicielami instytucji i organizacji pracujących na rzecz rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich. Działania informacyjno-promocyjne na temat zasad zdrowego odżywiania w szkołach podstawowych w woj. śląskim 8
Oddział Terenowy w Katowicach Wykład Dyrektora OT ARR w Katowicach podczas konferencji pn.,,owocna szkoła W z ak resie działań z wiąz anych z komunikacją w ramach unijnego programu,,owoce w szkole w roku szkolnym 2013/2014 OT ARR w Katowicach zorganizował przy współpracy z Kuratorium Oświaty w Katowicach konferencję pn.,,owocna szkoła, mającej na celu w zbogacenie wiedz y uc zniów nt. zdrowego odżywiania i wykształcenia wśród nich nawyków dbałości o własne zdrowie. Celem konferencji było również poinformowanie o bieżącej realizacji programu na terenie woj. śląskiego, a także zachęcenie potencjalnych beneficjentów do udziału w programie. Ponadto w zakresie wydarzeń promujących program Owoce w szkole w roku szkolnym 2013/2014 zorganizowaliśmy imprezę plenerową dla dzieci. Podczas wydarzenia przeprowadzone zostały różnego rodzaju konkursy dla najmłodszych uczestników. Celem tego wydarzenia było zwiększenie zaangażowania dzieci i opiekunów w realizację programu oraz promocja programu i jego przesłania wśród dzieci. Zadania konkursowe były związane ze zdrowym odżywianiem, wiedzą na temat owoców i warzyw oraz na temat samego programu. Działania kontrolne Sekcja Kontroli Technicznych w Katowicach rokrocznie wykonuje kontrole w ramach kilkunastu mechanizmów zarządzanych przez ARR. Są to zarówno kontrole dokumentacyjne, polegające na weryfikacji dokumentacji prowadzonej przez beneficjentów, mającej potwierdzić zgodność podejmowanych działań z obowiązującymi rozwiązaniami prawnymi i zasadami uczestnictwa, jak i kontrole fizyczne, polegające między innymi na szacowaniu zdolności produkc yjnych, pomiarze działek, organoleptycznej ocenie produktów i artykułów żywnościowych oraz pobieraniu próbek jakościowych artykułów do jakościowej oceny laboratoryjnej. Liczba kontroli wykonanych przez Sekcję Kontroli Technicznych OT ARR w Katowicach w latach 2004 2014 Rok 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Liczba kontroli 100 908 763 850 891 734 742 763 605 575 478 W 2014 r. procentowy udział najczęściej przeprowadzanych kontroli przedstawiał się następująco: Dopłaty do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych 29%, Kwotowanie produkcji mleka 24%, Owoce w szkole 14%, Dopłaty do materiału siewnego 13%.
Agencja Rynku Rolnego Oddział Terenowy w Katowicach e-mail: katowice@arr.gov.pl plac Pod Lipami 5 40-476 Katowice Dyrektor Tomasz Żabiński tel. 32 359 49 10 Zastępca Dyrektora tel. 32 359 49 09 Sekretariat: tel. 32 359 49 00 do 01 faks 32 359 49 34 Sekcje: Sekcja Finansowo-Księgowa tel. 32 359 49 30 do 31 Sekcja Administracji tel. 32 359 49 02 do 06 Stanowisko ds. Teleinformatyki tel. 32 359 49 39 Sekcja Kontroli Technicznych tel. 32 359 49 17 do 18 Sekcja Interwencji tel. 32 359 49 11 do 14 Sekcja Kwotowania Produkcji Mleka tel. 32 359 49 20 do 22 Sekcja Informacji i Promocji tel. 32 359 49 27 do 28 Stanowisko ds. Obsługi Prawnej tel. 32 359 49 01 www.arr.gov.pl Agencja Rynku Rolnego Centrala ul. Nowy Świat 6/12 00-400 Warszawa od lipca 2015 r. zmiana siedziby: ul. Karolkowa 30 01-207 Warszawa Telefoniczny Punkt Informacyjny 22 661 72 72 ARR kwiecień 2015 ISBN 978-83-64002-62-5 Broszura ma charakter wyłącznie informacyjny. ARR zastrzega, że publikacja ta nie stanowi oferty kierowanej 10 do beneficjentów ani nie jest zobowiązaniem ARR do działań mogących wynikać z treści broszury.