ciąża, poród ESPZiWP ciąża Zarodki zagnieżdżają się równocześnie w błonie śluzowej macicy około 17-20 dnia ciąży. W tym czasie u wielu suk może wystąpić przejściowy brak apetytu, czasem mdłości i senność. Może również wystąpić niewielkie krwawienie. Ciąża u suk może trwać od 58 do 70 dni, ale zazwyczaj jest to 62-65 dni 1
ciąża płód w 39 dniu regulacja hormonalna ciąży Ciąża jest podtrzymywana przez progesteron pochodzący z jajnika, jednakże długość trwania ciałka żółtego ciążowego i cyklicznego jest taka sama. Działanie ochronne w stosunku do ciałka żółtego (luteotropowe), zwłaszcza w drugiej połowie ciąży, wykazuje prolaktyna. Łożysko u suk nie produkuje estrogenów, hormonów tak istotnych w rozwoju ciąży u innych gatunków zwierząt. W drugiej połowie ciąży u suk jest natomiast wydzielana relaksyna, której rola i znaczenie są jeszcze nie wyjaśnione. 2
objawy zewnętrzne ciąży zmiany w zachowaniu po upływie miesiąca od krycia pojawia się nieduża ilość śluzowego wypływu od 35 dnia ciąży zwiększa się masa ciała i powiększają sutki objętość brzucha od 40 dnia w ostatnich 7 dniach obecność siary obmacywanie brzucha między 26-30 dniem USG Najbardziej dokładnym momentem do przeprowadzenia badania jest miesiąc po ostatnim kryciu. Zarodki można oglądać już 15 dni po owulacji, kiedy mają wygląd kulistych struktur nieechogenicznych o średnicy około 2 mm. 3
inne metody badanie radiograficzne (prześwietlenie Rtg) poziom relaksyny testy poziom prolaktyny białka ostrej fazy Poród miejsce porodu ciepłe (30 st.c), zaciszne, umożliwiające utrzymanie czystości przygotować: czyste szmatki lub pieluchy z tetry, nożyczki, nitkę, gumową gruszkę do czyszczenia nosa u niemowląt, ewentualnie wagę do ważenia szczeniąt oksytocyna 4
przykładowy kojec porodowy objaw Liebenbergera Począwszy od 58 dnia ciąży wskazane jest mierzenie suce temperatury w odbycie. 24 godziny przed porodem temperatura spada o 1 C (wynosi około 37 C). Jest to tzw. objaw Liebenbergera. Spadek temperatury jest związany ze spadkiem poziomu progesteronu. Suce należy mierzyć temperaturę 2 razy dziennie, gdyż spadek temperatury trwa tylko 12-20 godzin. 5
przebieg porodu okres przygotowawczy 2-12 godzin (do 36 godzin) wypieranie płodu wydalanie łożyska (te dwie fazy naprzemiennie przez cały poród) okres przygotowawczy zwykle 2-12 godzin (czasem od 0 do 36) niepokój, brak apetytu, ziajanie, dreszcze, budowanie gniazda, wylizywanie sromu, wymioty i częste wypróżnienia, obrzęk i rozluźnienie sromu, spadek napięcia mięśni brzucha objawy są bardzo różne Kilka godzin przed porodem, równocześnie z lekkim rozszerzeniem szyjki macicy, następuje rozmięknięcie śluzowego czopa zatykającego szczelnie szyjkę macicy. Czop ten wypływa, co obserwujemy jako śluzowy wyciek z pochwy. 6
wypieranie płodów / wydalanie łożysk wypieranie płodów / wydalanie łożysk szczenię w pęcherzu z błonami płodowymi i łożyskiem obcinanie pępowiny 7
wypieranie płodów / wydalanie łożysk szczenięta rodzą się w pęcherzu lub bez (pęka wcześniej) po narodzinach ważne by szczenięciu oczyścić drogi oddechowe i energicznie wytrzeć szmatką, co działa jak masaż i polepsza krążenie 8
Pomoc weterynaryjna jest konieczna gdy: - pojawi się ciemnozielona lub brązowa wydzielina, a nie następuje poród - temperatura ciała suki po wcześniejszym spadku wzrośnie powyżej 37 C, znikną objawy niepokoju i suka nie zaczyna rodzić - suka mimo intensywnego parcia nie może urodzić żadnego szczenięcia - poród przeciąga się zbyt długo i rodzą się martwe szczenięta - minęło ponad 4 godziny od urodzenia poprzedniego szczenięcia, a nie rodzi się kolejne (a wiadomo, że jeszcze nie wszystkie się urodziły) Pierwsze dwa punkty są wskazaniem do przeprowadzenia cesarskiego cięcia. W pozostałych można próbować innych metod, np. wyciągnięcie szczenięcia przy użyciu kleszczy porodowych. oksytocyna W przypadku zbyt słabej akcji porodowej (słabe skurcze macicy, suka nie wykazuje parcia, poród przeciąga się), można wywoływać parcie drażniąc palcami zakończenia nerwowe w szyjce macicy oraz podając suce małe dawki oksytocyny (1-2 jm/kg m.c.) co 1-2 godziny (podskórnie lub domięśniowo). Nie wolno nigdy podawać oksytocyny, jeśli nie ma pełnego rozwarcia szyjki macicznej, czyli jeśli nie rozpoczęła się druga faza porodu. Przy każdej pomocy porodowej należy pamiętać o zachowaniu zasad higieny. 9
zakończenie porodu patologie ciąży W przebiegu ciąży mogą występować zjawiska znacznie obniżające płodność suk, rozumiana jako zdolność do rodzenia szczeniąt. Zaliczyć do nich można wczesną śmierć zarodków i występujące w jej następstwie resorbcję oraz ronienia płodów. 10
patologie ciąży cd. ciążowe zaburzenia metaboliczne (hypoglikemia, hypokalcemia), ciąża pozamaciczna, skręt ciężarnej macicy przepuklina pachwinowa ciężarnej macicy 1-dniowe sheltie 11
po narodzinach szczenię od razu zaczyna ssać noworodki prawidłowa waga 3-4% masy matki u ras małych i około 1% masy matki u ras dużych w ciągu pierwszych 10 dni powinno nastąpić podwojenie masy ciała 80% przeciwciał pobierają wraz z siarą do ok.. 2 tygodni szczenięta mają słabo rozwinięty mechanizm termoregulacji podatność na hypotermię 12
przyczyny śmierci noworodków wady wrodzone zakażenia w trakcie porodu przedwczesny poród zamartwica noworodków zakażenia wirusem herpes wewnątrzmaciczne infekcje wirusowe i bakteryjne zespół toksycznego mleka wady rozwojowe noworodków, które mogą powodować śmierć Rozszczep warg/ podniebienia, towarzysząca temu lub nie zajęcza warga - anomalia często występujące u psów Wodogłowie - często występuje u Chihuahua, Cockera i Buldoga niezrośnięcie powłok brzusznych wady rozwojowe szkieletu, wady serca, wielotorbielowatość nerkowa, brak jednej lub dwóch nerek; Megaesophagus ( poszerzenie przełyku) i zwężenie odźwiernika; zrost odbytu 13
zamartwica noworodków Polega ona na wystąpieniu kwasicy metabolicznooddechowej wskutek fizjologicznie występującego niedotlenienia płodów w trakcie porodu (zamartwica wczesna) lub niedojrzałości płuc przy porodach przedwczesnych (zamartwica późna). Stany te w zależności od ich rozległości prowadzą do przejściowych lub trwałych zaburzeń funkcji mózgu, serca, płuc i jelit u noworodków. Towarzyszą temu objawy kliniczne (zaburzenia oddechów, pracy serca, zasinienie błon śluzowych oraz brak napięcia mięśni i odruchów). zakażenie wirusem Herpes niska ciepłota wewnętrzna noworodków sprawia, że są podatne na zakażenia wirusem Herpes, który rozwija się w temperaturze 35-36,7 st.c do zakażenia dochodzi wewnątrzmacicznie, podczas porodu lub poprzez innych nosicieli zapobieganie niedopuszczenie do wychładzania miotu (temperatura pomieszczenia ok.30 st.c, sztuczna kwoka w razie potrzeby, etc.) 14
toksyczne mleko gromadzenie się w mleku matki toksyn, które oddziałują niekorzystnie na szczenięta powodują wzdęcia, biegunki występuje między 3 a 14 dniem życia należy natychmiast odstawić szczenięta od suki i karmić sztucznie zespół leżącego szczenięcia łapy szczeniąt przy próbie wstania rozjeżdżają się na boki, z powodu osłabienia pewnych grup mięśni szczenięta te maja płaskie klatki piersiowe, leżą na brzuchu zaczynają wstawać dopiero w 16 dniu, a chodzić w wieku ponad 5 tygodni zalecenia: pomoc przy wstawaniu, szorstkie podłoże 15
zalecenia badanie bakteriologiczne wymazów z pochwy badanie bakteriologiczne wymazów z napletka samca odrobaczanie suk przed kryciem prawidłowe żywienie schorzenia okresu poporodowego schorzenia macicy (poporodowa atonia, krwotok, zatrzymanie łożysk, zapalenie, wypadnięcie) zapalenie gruczołu mlekowego rzucawka poporodowa poporodowy obrzęk złośliwy (zakażenie bakteriami beztlenowymi powodujące obrzęk złośliwy i zgorzel gazową) 16
gruczoł mlekowy gruczoł sutkowy suki składa się z zespołu gruczołów mlecznych złożonych z 5-6 par sutków rozmieszczonych w postaci listw mlecznych Mleko wytwarzane jest przez komórki wydzielnicze gruczołu sutkowego z substancji dostarczanych przez krew Laktogeneza odbywa się pod wpływem prolaktyny, insuliny i glikokortykoidów Okres siarowy trwa 3 dni po porodzie schorzenia gruczołu sutkowego zapalenie gruczołu sutkowego ostre zapalenie gruczołu sutkowego zatrzymanie mleka małe ilości mleka 17
głównie rasy małe rzucawka poporodowa spadek stężenia wapnia i magnezu we krwi związany z laktacją objawy: około 2 tygodnia laktacji suka drży, popiskuje, występują ataki skurczów toniczno-klonicznych, wytrzeszcz gałek ocznych, ślinienie, rzężący oddech, na skutek skurczów mięśniowych następuje wzrost temperatury, przyspieszone tętno; domięśniowo boroglutanian wapnia (5-25 ml) 18