MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE GRAJEWSKIM W 2018 ROKU

ul. Strażacka, 19-200 Grajewo, tel. (86) 261 30 11, fax (86) 272 36 05, e-mail: bigr@praca.gov.pl Powiatowy Urząd Pracy w Grajewie MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE GRAJEWSKIM W 2018 ROKU Grajewo, czerwiec 2019 rok 1

Spis treści Wstęp. 3 1.Analiza ogólnej sytuacji na rynku pracy. 4 1.1. Analiza sytuacji na rynku pracy 4 1.2. Analiza bezrobotnych oraz ofert pracy.. 14 2. Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych.. 20 3. Analiza rynku edukacyjnego 24 3.1. Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych.. 28 Podsumowanie..... 30 Informacja sygnalna roczna w powiecie grajewskim w 2018 r.... 32 Spis tabel.... 33 Spis wykresów. 34 Spis załączników.... 34 2

WSTĘP Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest procesem systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy, formułowania wniosków i ostrzeżeń dla systemu kształcenia zawodowego i szkolenia osób bezrobotnych. Umożliwia on określenie popytu i podaży na poszczególnych rynkach zawodowo terytorialnych. W jego ramach możliwe jest określenie zawodów, które są deficytowe, a które są nadwyżkowe. Istotne jest to szczególnie dla lokalnej edukacji, a także potrzeb szkoleniowych tych osób, które chcą się przebranżowić lub uzyskać nowe kwalifikacje, w szczególności zaś opracowanie to ważne jest dla osób bezrobotnych. Celem opracowania raportu jest pokazanie przemian zachodzących na rynku zatrudnienia, wskazanie na potrzebę dalszych przemian i działań w zakresie edukacji, aktywnej polityki rynku pracy, wdrażania i monitorowania zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Analiza umożliwia podjęcie działań w celu: koordynacji kierunków kształcenia i szkolenia osób bezrobotnych i poszukujących pracy z aktualnymi potrzebami rynku pracy; określeniu kierunków i natężenia zmian zachodzących na rynku pracy, w szczególności wśród zawodów i kwalifikacji mieszkańców regionu; doskonalenia poziomu i kierunków kształcenia zawodowego dla potrzeb rynku pracy w regionie; planowaniu działań samorządu lokalnego oraz innych instytucji powiatowych współpracujących z Powiatowym Urzędem Pracy, które będą zmierzały w kierunku promocji zatrudnienia; usprawnieniu pracy doradców zawodowych, pośredników pracy poprzez wskazanie zawodów nadwyżkowych i deficytowych występujących na lokalnym rynku pracy; ułatwieniu planowania i realizacji programów mających na celu aktywizację osób bezrobotnych, w tym współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. Niniejszy ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych prowadzony jest dla obszaru powiatu grajewskiego. Okres badania to okres od 01.01.2018 r. do 31.12.2018 roku. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych sporządzony został według nowej metodologii opracowanej przez Instytut Nauk Społeczno-Ekonomicznych w Łodzi w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej Opracowanie nowych zaleceń metodycznych prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy. 3

1.Analiza ogólnej sytuacji na rynku pracy 1.1.Analiza sytuacji na rynku pracy Stan bezrobocia Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec 2018 roku wynosiła 2389 osób i była niższa o 171 osób w porównaniu do liczby zarejestrowanych w końcu 2017 roku (spadek poziomu o 6,7%). Grupa kobiet w końcu omawianego okresu liczyła 1232 osoby, tj. 51,6% ogólnego stanu. Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych osób w 2018r. była o 378 osób niższa niż w roku poprzednim. 1211 243 183 263 325 164 Wykres 1. Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS Napływ bezrobotnych Liczba rejestrujących się bezrobotnych w 2018r. wyniosła 3277 osób - o 75 mniej niż w roku poprzednim. Napływ kobiet osiągnął poziom 1533 osób - o 17 więcej niż w 2017r. Udział rejestrujących się kobiet w ogólnym napływie wyniósł 46,8% (wzrost o 1,6 punktu procentowego). 4

Wykres 2 Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS Wśród rejestrujących się osób - 2786 pracowało przed rejestracją (85% napływu), w tym 69 zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy (2,5%). Osoby bez zawodu - 631, stanowiły 19,3% całego napływu. Zdecydowana większość rejestrowała się po raz kolejny - 2774 osób, tj. 84,7%. Odpływ bezrobotnych Liczba osób wyłączonych z ewidencji w 2018r. zmniejszyła się o 11% w porównaniu do roku poprzedniego (spadek z 3874 osób w 2017r. do 3448 w 2018r.). Odpływ kobiet w 2018r. zamknął się liczbą 1586 osób - to spadek o 135 osób w porównaniu z 2017 rokiem. Wyrejestrowane kobiety stanowiły 46% całego odpływu w 2018r. Odpływ z bezrobocia tradycyjnie zdominowany był: zgłoszeniem podjęcia pracy (1998 osób - 57,9% ogółu wyłączonych z ewidencji bezrobotnych) oraz brakiem potwierdzenia gotowości do pracy (526 osób stanowiących 15,3% wyłączonych). Wykres 3 Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS Bezrobotni uprawnieni do zasiłku Liczba osób pobierających zasiłek dla bezrobotnych w 2018 roku spadła w porównaniu do roku poprzedniego. Osoby uprawnione do zasiłku to średnio 410 osób w miesiącu, czyli średnio 17,2% ogółu zarejestrowanych (w 2017r. odpowiednio: 412 i 14,9%). Wzrosła natomiast liczba kobiet w tej kategorii ze 190 w 2017r. do 204 w 2018r. (średnio w miesiącu). Średni odsetek kobiet wśród ogółu uprawnionych do zasiłku to 49,8%. 5

W końcu grudnia 2018r. co piąta zarejestrowana osoba pobierała zasiłek dla bezrobotnych. W gminie Radziłów odnotowano najniższy odsetek osób w tej kategorii - 14,2%, najwyższy zaś w mieście Grajewo - 20,4%. Wykres 4 Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS Bezrobotni według wieku Spadek zarejestrowanych osób miał miejsce we wszystkich kategoriach wiekowych. Najliczniejszy dotyczył największej grupy bezrobotnych od 25 do 34 lat - o 106 osób, czyli o 13,6%. Również w tej grupie spadł odsetek bezrobotnych - o 2,3 punktu procentowego. Najwyższy odsetek w ww. grupie bezrobotnych zanotowano wśród zarejestrowanych mieszkańców gminy Radziłów - 30,6%, najniższy zaś w mieście i gminie Szczuczyn - 27,1%. 355 349 778 672 532 518 479 439 274 269 142 142 Wykres 5 Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS Bezrobotni według stażu pracy Odsetek zarejestrowanych bezrobotnych bez stażu pracy wyniósł na koniec omawianego okresu 17,2% ogólnego stanu, w analogicznym okresie 2017 roku był wyższy o 1,6 punktu procentowego. Udział kobiet w omawianej kategorii był wyższy niż mężczyzn i stanowił 64,7%. Najwyższy odsetek bezrobotnych bez stażu zanotowano wśród zarejestrowanych mieszkańców gminy Radziłów - 26,8%, najniższy zaś w mieście Grajewo - 13,3%. Najliczniejszą grupę wśród osób ze stażem stanowili bezrobotni z udokumentowanym stażem pracy od jednego roku do 5 lat - 659 osób (ponad ¼ ogółu zarejestrowanych). Spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych zanotowano w większości grup. 6

486 482 663 659 359 319 376 319 153 155 41 44 482 411 Wykres 6 Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS Bezrobotni według poziomu wykształcenia Spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych odnotowano we wszystkich kategoriach - najliczniejszy dotyczył grona osób legitymujących się wykształceniem zasadniczym zawodowym - o 59 osób, tj. o 8,6% oraz gimnazjalnym i niższym - o 54 osoby, czyli o 6,9%. Osoby z wykształceniem gimnazjalnym i niższym stanowiły najliczniejszą grupę - 734 osoby i największą pod względem udziału - 30,7% ogółu zarejestrowanych. Najwyższy odsetek bezrobotnych wykształceniem gimnazjalnym i niższym zanotowano wśród zarejestrowanych mieszkańców gminy Wąsosz - 38,4%, najniższy zaś w mieście Grajewo - 28,4%. 788 734 686 627 292 290 562 524 232 214 Wykres 7 Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy Najliczniejszą grupą bezrobotnych w końcu 2018r. były osoby pozostające bez pracy powyżej 24 miesięcy - 722, czyli 30,2% ogółu zarejestrowanych (58,4% to kobiety). Najwyższy odsetek osób tej grupy 7

został zanotowany wśród bezrobotnych mieszkańców miasta i gminy Szczuczyn - 33,8%, najniższy zaś w gminie Radziłów - 24%. Spadek liczby zarejestrowanych osób miał miejsce w trzech najdłuższych przedziałach czasowych, najliczniejszy wśród bezrobotnych pozostających bez pracy od 12 do 24 miesięcy - o 126 osób, czyli o 28,5%. 224 252 377 379 354 359 364 361 442 316 799 722 Wykres 8 Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS WYBRANE KATEGORIE OSÓB BEZROBOTNYCH BĘDĄCYCH W SZCZEGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY Bezrobotni powyżej 50 roku życia Liczba osób w omawianej kategorii nieznacznie zmniejszyła się - o 5 osób, z 627 w grudniu 2017r. do 622 w grudniu 2018r. (26% ogółu zarejestrowanych). Niewielką zmianę zanotowano również wśród kobiet, w tym wypadku nastąpił wzrost o 6 osób. Bezrobotne kobiety stanowiły 36,8% zarejestrowanych osób po 50 roku życia. W końcu omawianego okresu w mieście Grajewo zanotowano najwyższy odsetek osób powyżej 50 roku życia - 29,6% ogółu zarejestrowanych mieszkańców miasta, zaś najniższy w gminie Grajewo - 17,7%. Napływ osób bezrobotnych w 2018r. zamknął się liczbą 617 osób z udziałem na poziomie 18,8% całego napływu (w 2017r. odpowiednio: 566 i 16,9%). 8

Stan osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia w końcu: 358 356 43 39 67 82 33 48 35 74 73 41 Wykres 9 Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS Osoby do 30 roku życia Grupa bezrobotnych do 30 roku życia w końcu 2018 roku liczyła 719 osób (30,1% ogółu zarejestrowanych). W porównaniu z analogicznym okresem 2017 roku odnotowany został spadek liczby bezrobotnych w tej grupie o 45 osób oraz niewielki wzrost udziału o 0,3 punktu procentowego. Kobiety w liczbie 435 osób stanowiły 60,5% tej grupy. Spadek liczby bezrobotnych do 30 roku życia miał miejsce w większości gmin powiatu, z kolei udziały w większości wzrosły. Najwyższy odsetek osób w końcu grudnia 2018r. zanotowano w gminie Grajewo - 39,9% ogółu bezrobotnych mieszkańców gminy, zaś najniższy w mieście Grajewo - 26,7%. Napływ bezrobotnych w tej kategorii zmniejszył się z 1614 osób w 2017r. do 1456 osób w 2018r., również zmniejszył się udział w ogólnej liczbie rejestrujących się - z 48,2% do 44,4%. 9

Stan osób bezrobotnych do 30 roku życia w końcu: 323 344 97 106 52 65 87 81 90 113 63 62 Wykres 10 Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS Osoby długotrwale bezrobotne Osoby długotrwale bezrobotne w liczbie 1374 stanowiły na koniec 2018r. 57,5% wszystkich zarejestrowanych. Rok wcześniej odsetek ten był wyższy o 5 punktów procentowych i wynosił 62,5% przy 1599 osobach. Kobiety stanowiły ponad połowę omawianej grupy bezrobotnych - 56%. Porównując sytuację z końca grudnia 2018r. z analogicznym okresem 2017r. jedynie wśród bezrobotnych gminy Radziłów wzrosła liczba długotrwale bezrobotnych. Odsetek tych osób uległ obniżeniu w każdej gminie powiatu. Najwyższy udział osób w tej kategorii zanotowano w gminie Wąsosz - 59,8% ogółu zarejestrowanych, najniższy zaś w mieście i gminie Rajgród - 54%. 10

, Stan osób długotrwale bezrobotnych w końcu: 703 816 136 156 98 104 186 142 230 191 98 113 Wykres 11 Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS Osoby niepełnosprawne Grupa osób niepełnosprawnych w końcu 2018 roku liczyła 85 osób (3,6% ogółu zarejestrowanych), rok wcześniej - 81 osób z udziałem - 3,2%. Kobiety stanowiły 45,9% tej grupy. Wzrost liczby zarejestrowanych osób niepełnosprawnych miał miejsce jedynie w gminie Grajewo. Najwyższy odsetek osób niepełnosprawnych w końcu grudnia 2018r. zanotowano w mieście Grajewo - 4,8% ogółu bezrobotnych mieszkańców miasta, zaś najniższy w gminie Radziłów - 1,1%. Napływ niepełnosprawnych w 2018 roku zamknął się liczbą 106 osób z udziałem na poziomie 3,2% ogólnego napływu, odpowiednio w roku poprzednim: 105 i 3,1%. 11

Stan osób niepełnosprawnych w końcu: 58 3 57 5 2 2 5 5 10 7 8 4 Wykres 12 Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS Stopa bezrobocia Stopa bezrobocia w powiecie grajewskim sukcesywnie malała w I półroczu 2018r. W lipcu wskaźnik ten osiągnął najniższą wartość od początku roku. Od sierpnia do końca listopada utrzymywała się na stabilnym poziomie - średnio 13,3%. Średnia miesięczna stopa bezrobocia w 2018 roku wyniosła 13,7% i była niższa o 2 punkty procentowe od średniej miesięcznej stopy bezrobocia w roku poprzednim. 12

Wykres 13 Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS Oferty pracy Liczba wolnych miejsc pracy zgłoszonych w 2018r. wyniosła 1445 i była niższa o 294 w porównaniu z rokiem poprzednim (spadek o 16,9%). Ponad połowa z nich należała do kategorii ofert pracy subsydiowanej - 802, czyli 55,5% ogółu zgłoszonych wolnych miejsc pracy. Z sektora publicznego wpłynęły 382 oferty pracy oraz 10 dla osób niepełnosprawnych. Liczba wolnych miejsc pracy zgłoszonych w 2017r. i 2018r. Wykres 14 Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MRPiPS tabeli. Największą liczbę ofert pracy w 2018r. zgłoszono w zawodach przedstawionych w poniższej Tabela 1 Oferty pracy według wybranych zawodów Nazwa zawodu Liczba ofert pracy Robotnik gospodarczy 171 Sprzedawca 85 Pomocniczy robotnik budowlany 66 Posadzkarz 57 Pomoc kuchenna 42 Pozostali pracownicy obsługi biurowej 38 13

Kucharz 34 Magazynier 30 Kelner 28 Sprzątaczka biurowa 24 Technik prac biurowych 23 Pomocniczy robotnik drogowy 20 Kierowca samochodu dostawczego 19 Operator maszyn do produkcji papieru i tektury 18 Doradca klienta 17 Mechanik pojazdów samochodowych 16 Przetwórca ryb 16 Kierowca samochodu ciężarowego 15 Glazurnik 14 Żródło: opracowane własne na podstawie sprawozdań MRPiPS Najwięcej ofert pracy w 2018 r. zgłoszono dla robotników gospodarczych 171, co stanowi 11,8 % ogółu ofert, dla sprzedawców 85, co stanowi 5,9 %, dla pomocniczych robotników budowlanych -66, co stanowi 4,6 % oraz posadzkarzy 57, co stanowi 3,9 % wszystkich zgłoszonych ofert pracy do PUP. 1.2.Analiza bezrobotnych oraz ofert pracy Analiza ofert pracy Najwięcej ofert pracy w powiecie grajewskim dotyczyło branży handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle -272 oferty (18,8% ogółu),przetwórstwo przemysłowe 205 ofert (14,2%) administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 196 ofert (13,6%), budownictwo 189 ofert (13,1%) ogółu, edukacja 128 (8.9%), działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 94 (6,5%), transport i gospodarka magazynowa 59 (4,1%). Analizując stan bezrobotnych (posiadających wyuczony zawód) w powiecie grajewskim w 2016 roku ze względu na wielkie grupy zawodów (Załącznik 1) można zauważyć, że do urzędu napłynęły 2 617 osób posiadających wyuczony zawód, 2 610 osób wyrejestrowało się, a na koniec omawianego okresu pozostawało w ewidencji 1 899 osób. Spośród wielkich grup zawodów na koniec 2018 roku najwięcej zarejestrowanych według stanu na koniec okresu w grupie Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy było 558 osób, Pracownicy usług i sprzedawcy - 435 oraz w grupie Technicy i inny średni personel 352 osoby. W omawianym okresie największy napływ odnotowano w grupie Robotnicy przemysłowi i rzemieślniczy - 651 osób; Technicy i inny średni personel 568 osób; Pracownicy usług i sprzedawcy - 552 i Specjaliści 382 osoby. Najliczniejszy odpływ bezrobotnych z urzędu zarejestrowano w takich samych kategoriach jak napływ, tj. największy z kategorii Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy - 683 osoby; Technicy i inny średni personel 586 osób; Specjaliści - 389 osób oraz Pracownicy usług i sprzedawcy 466 osób. Jeśli chodzi o napływ ofert pracy w ramach omawianej grupy zawodów można zauważyć, że napłynęło łącznie 1565 ofert (CBOP=PUP+OHP+EURES). Najwięcej ofert napłynęło dla grupy 14

Pracownicy usług, sprzedawcy - 524 oferty, w grupie Robotnicy wykonujący prace proste 328, Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy - 227 oferty. Natomiast analizując napływ ofert do Internetu można zauważyć, że łącznie napłynęło ich 138, z czego najwięcej dla Specjalistów 64 oraz Pracowników usług i sprzedawców - 36. Natomiast analizując stan bezrobotnych (posiadających wyuczony zawód) w powiecie grajewskim w 2018 roku ze względu na elementarne grupy zawodów (Załącznik 2) można zauważyć, że największy napływ do Urzędu odnotowano w kategorii Średni personel ds. statystyki 97, Ślusarze i 91, Technicy mechanicy 89, Gospodarze budynków 81, Piekarze, cukiernicy i 81. Jeśli chodzi o napływ ofert pracy w ramach omawianej grupy zawodów można zauważyć, że do PUP napłynęło najwięcej ofert dla Gospodarzy budynków 180, Sprzedawców sklepowych (ekspedientów) 160, Posadzkarzy 71, Robotników ogólnobudowlanych 65, Pomocy kuchennych 62, Pracowników obsługi biurowej - 55. Natomiast analizując napływ ofert do Internetu można zauważyć, że najwięcej ofert wpłynęło dla Specjalistów ds. administracji 27, Doradców finansowych 14, Specjalistów ds. rynku nieruchomości 14 oraz Średniego personelu ochrony zdrowia 13. Największą liczbę ofert pracy w 2016r. zgłoszono w zawodach przedstawionych w poniższej tabeli. Tabela 2. Oferty pracy w 2018 roku Kod grupy zawodów Nazwa wielkiej grupy zawodów w liczbach bezwzględnych CBOP (PUP+OHP+EURES) Internet Razem Ogółem 1565 138 1703 1 PRZEDSTAWICIELE WŁADZ PUBLICZNYCH, WYŻSI URZĘDNICY I KIEROWNICY 4 6 10 2 SPECJALIŚCI 110 64 174 3 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL 87 26 113 4 PRACOWNICY BIUROWI 125 4 129 5 PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY 6 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY 7 ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY 8 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ 9 PRACOWNICY WYKONUJĄCY PRACE PROSTE 524 36 560 27 0 27 227 0 227 133 2 135 328 0 328 0 SIŁY ZBROJNE 0 0 0 wskaźnik struktury według źródeł 15

Ogółem 1 PRZEDSTAWICIELE WŁADZ PUBLICZNYCH, WYŻSI URZĘDNICY I KIEROWNICY 40,00% 60,00% 100% 2 SPECJALIŚCI 63,22% 36,78% 100% 3 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL 76,99% 23,01% 100% 4 PRACOWNICY BIUROWI 96,90% 3,10% 100% 5 PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY 6 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY 7 ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY 8 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ 9 PRACOWNICY WYKONUJĄCY PRACE PROSTE 0 SIŁY ZBROJNE wskaźnik struktury wg grup w poszczególnych źródłach Ogółem 1 PRZEDSTAWICIELE WŁADZ PUBLICZNYCH, WYŻSI URZĘDNICY I KIEROWNICY 93,57% 6,43% 100% 100,00% 0,00% 100% 100,00% 0,00% 100% 98,52% 1,48% 100% 100,00% 0,00% 100% Wskaźnik zróżnicowania (PUP vs. Internet) 0,26% 4,35% 0,06 2 SPECJALIŚCI 7,03% 46,38% 0,15 3 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL 5,56% 18,84% 0,30 4 PRACOWNICY BIUROWI 7,99% 2,90% 2,76 5 PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY 6 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY 7 ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY 8 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ 9 PRACOWNICY WYKONUJĄCY PRACE PROSTE 33,48% 26,09% 1,28 1,73% 0,00% 14,50% 0,00% 8,50% 1,45% 5,86 20,96% 0,00% 0 SIŁY ZBROJNE 0,00% 0,00% Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat grajewski 16

Analiza stanu bezrobotnych oraz ofert pracy Analizując stan bezrobotnych (posiadających wyuczony zawód) w powiecie grajewskim w 2018 roku ze względu na elementarne grupy zawodów (Tabela 9) można zauważyć, że najwięcej na koniec 2018 r. zarejestrowanych było osób bezrobotnych w kategorii Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 183; mechanicy pojazdów samochodowych 78; kucharze 76; ślusarze i 68; cukiernicy i 67; technicy rolnictwa i 65; gospodarze budynków 61. piekarze, Tabela 3. Grupy zawodów, w których liczba bezrobotnych (stan na koniec okresu) jest największa w 2018 roku Kod Elementarne grupy zawodów Liczba bezrobotnych (stan na koniec okresu) 5223 Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 183 7231 Mechanicy pojazdów samochodowych 78 5120 Kucharze 76 7222 Ślusarze i 68 7512 Piekarze, cukiernicy i 67 3142 Technicy rolnictwa i 65 5153 Gospodarze budynków 61 3314 Średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych 57 9313 Robotnicy wykonujący prace proste w budownictwie ogólnym 53 5141 Fryzjerzy 50 7112 Murarze i 46 3115 Technicy mechanicy 41 6111 Rolnicy upraw polowych 41 7531 Krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i 35 7522 Stolarze meblowi i 33 9112 Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne 32 2421 Specjaliści do spraw zarządzania i organizacji 31 2422 Specjaliści do spraw administracji i rozwoju 29 7233 Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych 28 7223 Ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i 27 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat grajewski Wskaźnik długotrwałego bezrobocia 1 mówi o tym, jaki odsetek bezrobotnych w elementarnej grupie zawodów stanowią długotrwale bezrobotni. Największy wskaźnik odnotowano dla 53 zawodów (tabela 4) co oznacza, że każda osoba w ramach powyższej grupy jest długotrwale bezrobotna. 1 Przez długotrwale bezrobotnych należy rozumieć pozostających bez pracy powyżej 12-stu miesięcy od dnia zarejestrowania się. 17

Tabela 4. Grupy zawodów, dla których wskaźnik długotrwałego bezrobocia jest najwyższy w 2018 roku Kod Elementarne grupy zawodów Wskaźnik długotrwałego bezrobocia 0110 Oficerowie sił zbrojnych 100,00 1120 Dyrektorzy generalni i zarządzający 100,00 1211 Kierownicy do spraw finansowych 100,00 1222 Kierownicy do spraw reklamy i public relations 100,00 1346 Kierownicy w instytucjach finansowych i ubezpieczeniowych 100,00 2142 Inżynierowie budownictwa 100,00 2310 Nauczyciele akademiccy 100,00 2352 Nauczyciele szkół specjalnych 100,00 2433 Specjaliści do spraw sprzedaży (z wyłączeniem technologii informacyjnokomunikacyjnych) 100,00 2621 Archiwiści i muzealnicy 100,00 2652 Kompozytorzy, artyści muzycy i śpiewacy 100,00 2654 Producenci filmowi, reżyserzy i 100,00 3211 Operatorzy aparatury medycznej 100,00 3212 Technicy analityki medycznej 100,00 3214 Technicy medyczni i dentystyczni 100,00 3256 Ratownicy medyczni 100,00 3322 Przedstawiciele handlowi 100,00 3331 Spedytorzy i 100,00 3355 Policjanci 100,00 3356 Funkcjonariusze służby więziennej 100,00 3431 Fotografowie 100,00 3436 Muzycy i 100,00 4211 Kasjerzy bankowi i 100,00 5163 Pracownicy zakładów pogrzebowych 100,00 5211 Sprzedawcy na targowiskach i bazarach 100,00 5419 Pracownicy usług ochrony gdzie indziej niesklasyfikowani 100,00 6114 Rolnicy upraw mieszanych 100,00 6121 Hodowcy zwierząt gospodarskich i domowych 100,00 6221 Hodowcy ryb 100,00 6340 Rybacy i zbieracze pracujący na własne potrzeby 100,00 7116 Robotnicy budowy dróg 100,00 7121 Dekarze 100,00 7133 Robotnicy czyszczący konstrukcje budowlane i 100,00 7221 Kowale i operatorzy pras kuźniczych 100,00 7311 Mechanicy precyzyjni 100,00 7523 Ustawiacze i operatorzy maszyn do obróbki i produkcji wyrobów z drewna 100,00 7536 Obuwnicy i 100,00 8131 Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów chemicznych 100,00 8142 Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych 100,00 8152 Operatorzy maszyn tkackich i dziewiarskich 100,00 8153 Operatorzy maszyn do szycia 100,00 8157 Operatorzy maszyn do prania 100,00 8160 Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów spożywczych i 100,00 8171 Operatorzy urządzeń do wyrobu masy papierniczej i produkcji papieru 100,00 8211 Monterzy maszyn i urządzeń mechanicznych 100,00 18

8219 Monterzy gdzie indziej niesklasyfikowani 100,00 8312 Dyżurni ruchu, manewrowi i 100,00 8344 Kierowcy operatorzy wózków jezdniowych 100,00 9111 Pomoce domowe i sprzątaczki 100,00 9122 Czyściciele pojazdów 100,00 9211 Robotnicy wykonujący proste prace polowe 100,00 9212 Robotnicy wykonujący prace proste w hodowli zwierząt 100,00 9333 Robotnicy pracujący przy przeładunku towarów 100,00 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat grajewski Jeśli chodzi o grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych był najwyższy w 2018 roku to można wyróżnić ich 19. Omawiany wskaźnik wskazuje na kierunek i natężenie ruchu bezrobotnych w elementarnej grupie zawodów. Dla 9 grup odnotowano wartość większą od 2, co oznacza wzrost liczby bezrobotnych w elementarnej grupie zawodów, z czego największą wartość odnotowano dla grup: Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych (4,0), Operatorzy aparatury medycznej (3,0), Rolnicy produkcji roślinnej i zwierzęcej (3,0), Pomoce domowe i sprzątaczki (3,0), Robotnicy wykonujący proste prace polowe (3,0), Ręczni pakowacze i znakowacze (3,0), Przedstawiciele handlowi (2,5), Kierowcy operatorzy wózków jezdniowych (2,5), Robotnicy pracujący przy przeładunku towarów (2,25). Dla pozostałych 10-ciu grup zawodów wskaźnik jest stosunkowo wysoki i wynosi 2, co ilustruje poniższa tabela. Druga tabela (nr 6) przedstawia elementarne grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych jest najmniejszy. Dla 14-tu grup wskaźnik wynosi 0 a dla 3-ech 0,33. Tabela 5. Grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych jest najwyższy w 2018roku Kod Elementarne grupy zawodów Wskaźnik płynności bezrobotnych 8142 Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych 4,00 3211 Operatorzy aparatury medycznej 3,00 6130 Rolnicy produkcji roślinnej i zwierzęcej 3,00 9111 Pomoce domowe i sprzątaczki 3,00 9211 Robotnicy wykonujący proste prace polowe 3,00 9321 Ręczni pakowacze i znakowacze 3,00 3322 Przedstawiciele handlowi 2,50 8344 Kierowcy operatorzy wózków jezdniowych 2,50 9333 Robotnicy pracujący przy przeładunku towarów 2,25 1321 Kierownicy do spraw produkcji przemysłowej 2,00 2120 Matematycy, aktuariusze i statystycy 2,00 2342 Specjaliści do spraw wychowania małego dziecka 2,00 2621 Archiwiści i muzealnicy 2,00 3111 Technicy nauk chemicznych, fizycznych i 2,00 3153 Piloci statków powietrznych i personel pokrewny 2,00 5322 Pracownicy domowej opieki osobistej 2,00 7514 Robotnicy przetwórstwa surowców roślinnych 2,00 8152 Operatorzy maszyn tkackich i dziewiarskich 2,00 8211 Monterzy maszyn i urządzeń mechanicznych 2,00 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat grajewski 19

Tabela 6. Grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych jest najmniejszy w 2018 roku Kod Elementarne grupy zawodów Wskaźnik płynności bezrobotnych 1213 Kierownicy do spraw strategii i planowania 0,00 1219 Kierownicy do spraw obsługi biznesu i zarządzania gdzie indziej niesklasyfikowani 0,00 1311 Kierownicy produkcji w rolnictwie i leśnictwie 0,00 1323 Kierownicy do spraw budownictwa 0,00 5163 Pracownicy zakładów pogrzebowych 0,00 6340 Rybacy i zbieracze pracujący na własne potrzeby 0,00 7211 Formierze odlewniczy i 0,00 7521 Robotnicy przygotowujący drewno i 0,00 7534 Tapicerzy i 0,00 7537 Kaletnicy, rymarze i 0,00 8159 Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów włókienniczych, futrzarskich i skórzanych gdzie indziej 0,00 niesklasyfikowani 8212 Monterzy sprzętu elektrycznego 0,00 8331 Kierowcy autobusów i motorniczowie tramwajów 0,00 8343 Maszyniści i operatorzy maszyn i urządzeń dźwigowo-transportowych i 0,00 3152 Oficerowie pokładowi, piloci żeglugi i 0,33 5245 Sprzedawcy w stacji paliw 0,33 9613 Zamiatacze i 0,33 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat grajewski 2. Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych Konstrukcja rankingu zawodów deficytowych i nadwyżkowych opiera się na zestawieniu popytowej i podażowej strony rynku pracy. Jako podażową stronę rynku pracy przyjęto liczbę bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie pracy. Założono, że dane gromadzone przez PUP stanowią wyczerpujące źródło informacji o liczbie bezrobotnych i strukturze zawodowej bezrobotnych. Natomiast popyt na rynku pracy określono jako liczbę wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej. Zawody deficytowe to takie, na które istnieje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba bezrobotnych w danym zawodzie. Na potrzeby opracowania rankingu zawodów deficytowych zdefiniowano je jako te, dla których liczba ofert pracy jest wyższa niż liczba bezrobotnych, odsetek długotrwale bezrobotnych jest nieznaczny, a odpływ bezrobotnych przewyższa ich napływ w danym okresie sprawozdawczym. Zawody zrównoważone to takie, na które na rynku pracy występuje zapotrzebowanie zbliżone do liczby bezrobotnych w danym zawodzie. Na potrzeby opracowania rankingu zawodów zrównoważonych zdefiniowano je jako te, dla których liczba ofert pracy jest zbliżona do liczby zarejestrowanych bezrobotnych, odsetek bezrobotnych długotrwale jest nieznaczny, a odpływ bezrobotnych przewyższa ich napływ w danym okresie sprawozdawczym. 20

Zawody nadwyżkowe to takie, na które istnieje na rynku pracy niższe zapotrzebowanie niż liczba bezrobotnych w danym zawodzie. Na potrzeby opracowania rankingu zawodów nadwyżkowych zdefiniowano je jako te, dla których liczba ofert pracy jest niższa niż liczba bezrobotnych, długotrwałe bezrobocie jest relatywnie wysokie, a napływ bezrobotnych przewyższa ich odpływ w danym okresie sprawozdawczym. Zamieszczony poniżej ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2018 roku ukazuje, że największą wartość wskaźnika dostępności ofert pracy odnotowano w grupie Sprzedawcy w stacji paliw 0,53, Operator maszyn do produkcji wyrobów papierniczych 0,50, Magazynierzy i 0,38. Wartość wskaźnika wynosząca mniej niż 1 oznacza, że przeciętnie każdy bezrobotny z danej elementarnej grupy ma szansę znaleźć pracę. Liczba dostępnych ofert pracy przewyższa liczbę bezrobotnych w grupie zawodów. Tabela 7. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2018 roku MAKSYMALNY DEFICYT* Elementarna grupa zawodów Liczba dostępnych ofert pracy Odsetek ofert subsydiowanych w CBOP (PUP+OHP+EURES) (%) Odsetek miejsc aktywizacji zawodowej (%) 9621 Gońcy, bagażowi i 5 10,91 10,91 1321 Kierownicy do spraw produkcji przemysłowej 3 0,00 9612 Sortowacze odpadów 2 0,00 0,00 2353 Lektorzy języków obcych 1 0,00 0,00 4323 Pracownicy do spraw transportu 1 0,00 0,00 9622 Pracownicy wykonujący dorywcze prace proste 1 0,00 0,00 9215 Robotnicy wykonujący prace proste w leśnictwie 1 0,00 0,00 2251 Lekarze weterynarii bez specjalizacji lub w trakcie 1 42,86 14,29 specjalizacji 3131 Operatorzy urządzeń energetycznych 0 0,00 0,00 3323 Zaopatrzeniowcy 0 100,00 100,00 3439 Średni personel w zakresie działalności artystycznej i 0 100,00 33,33 kulturalnej gdzie indziej niesklasyfikowany 4131 Maszynistki i operatorzy edytorów tekstu 0 100,00 100,00 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat grajewski * W przypadku maksymalnego deficytu liczba bezrobotnych równa jest zero. W rezultacie wskaźnik dostępności ofert pracy równa się zero, a pozostałe mierniki nie osiągają wartości. Z tego względu zaleca się prezentację tej grupy według malejącej liczby dostępnych ofert pracy. 21

Tabela 8. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2018 roku DEFICYT Kod Elementarna grupa zawodów 4321 Magazynierzy i 8143 Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów papierniczych Średniomiesięczna liczba bezrobotnych Średniomiesięczna liczba dostępnych ofert pracy Wskaźnik dostępności ofert pracy Wskaźnik długotrwałego bezrobocia Wskaźnik płynności bezrobotnych Odsetek ofert subsydiowan ych w CBOP (PUP+OHP+E URES) (%) Odsetek miejsc aktywizacji zawodowej (%) 10,83 28,50 0,38 50,00 1,09 53,33 30,00 1,25 2,50 0,50 50,00 1,50 0,00 0,00 5245 Sprzedawcy w stacji paliw 1,50 2,83 0,53 0,00 1,00 40,91 13,64 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat grajewski Zamieszczony poniżej ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2018 roku ukazuje, że największy wskaźnik dostępności ofert pracy odnotowano w grupie Średni personel ds. zdrowia 127, Pracownicy ochrony osób i mienia 107, Specjaliści w zakresie rolnictwa, leśnictwa i 92, Piekarze, cukiernicy i 88,56, Stolarze meblowi i 66,50. Wartość wskaźnika wynosząca więcej niż 1 oznacza, że dostępność oferty pracy jest relatywnie niska, gdyż liczba bezrobotnych przewyższa liczbę ofert pracy w grupie zawodów. Tabela 9.Ranking zawodów zrównoważonych w 2018 roku RÓWNOWAGA Kod Elementarna grupa zawodów Średniomiesięc zna liczba bezrobotnych Średniomiesięczna liczba dostępnych ofert pracy Wskaźnik dostepności ofert pracy Odsetek ofert subsydiowanych w CBOP (PUP+OHP+EURES) (%) Odsetek miejsc aktywizacji zawodowej (%) 0,92 1,00 0,92 0,00 7116 Robotnicy budowy dróg 7113 Robotnicy obróbki 1,50 1,50 1,00 33,33 33,33 kamienia 2161 Architekci 0,42 0,42 1,00 25,00 25,00 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat grajewski Tabela 10. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2018 roku MAKSYMALNA NADWYŻKA* Kod Elementarna grupa zawodów Liczba bezrobotnych 8111 Górnicy podziemnej i odkrywkowej eksploatacji złóż i 5 2143 Inżynierowie inżynierii środowiska 4 3254 Technicy fizjoterapii i masażyści 3 7521 Robotnicy przygotowujący drewno i 2 7311 Mechanicy precyzyjni 2 2642 Dziennikarze 1 7127 Monterzy i konserwatorzy instalacji klimatyzacyjnych i chłodniczych 1 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat grajewski 22

Tabela 11. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2018 roku NADWYŻKA Kod Elementarna grupa zawodów Średniomiesię czna liczba bezrobotnych Średniomies ięczna liczba dostępnych ofert pracy Wskaźnik dostępności ofert pracy Wskaźnik długotrwałe go bezrobocia Wskaźnik płynności bezrobotnych Odsetek ofert subsydiowanych w CBOP (PUP+OHP+EURE S) (%) Odsetek miejsc aktywizacji zawodowej (%) 3259 Średni personel do spraw 10,58 0,08 127,00 81,82 0,80 100,00 100,00 zdrowia gdzie indziej niesklasyfikowany 5413 Pracownicy ochrony osób i 8,92 0,08 107,00 54,55 0,80 0,00 0,00 mienia 2132 Specjaliści w zakresie 7,67 0,08 92,00 60,00 0,36 100,00 100,00 rolnictwa, leśnictwa i 7512 Piekarze, cukiernicy i 66,42 0,75 88,56 56,72 0,92 77,78 11,11 7522 Stolarze meblowi i 33,25 0,50 66,50 63,64 0,95 83,33 16,67 9111 Pomoce domowe i 3,67 0,08 44,00 75,00 0,75 100,00 0,00 sprzątaczki 3432 Plastycy, dekoratorzy 2,50 0,08 30,00 66,67 0,00 100,00 100,00 wnętrz i 5120 Kucharze 66,08 3,92 16,87 61,84 0,75 37,14 8,57 5141 Fryzjerzy 45,58 2,75 16,58 60,00 0,81 47,62 38,10 5223 Sprzedawcy sklepowi 168,67 18,50 9,12 55,19 0,81 42,50 18,75 (ekspedienci) 7233 Mechanicy maszyn i 26,58 3,17 8,39 71,43 0,96 50,00 50,00 urządzeń rolniczych i przemysłowych 3412 Pracownicy wsparcia 6,33 0,83 7,60 55,56 0,86 90,00 50,00 rodziny, pomocy społecznej i pracy socjalnej 5230 Kasjerzy i sprzedawcy 5,33 0,92 5,82 83,33 0,75 36,36 36,36 biletów 5153 Gospodarze budynków 58,75 15,00 3,92 62,30 0,91 97,78 64,44 3322 Przedstawiciele handlowi 3,50 2,58 1,35 66,67 0,88 66,67 33,33 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat grajewski NADWYŻKA Analizując bezrobotnych bez zawodu według poziomu wykształcenia można zauważyć, że największy odsetek występuje wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej, tj. 41,06 % oraz średnim ogólnokształcącym, tj. 37,85 %. Natomiast biorąc pod uwagę typ ukończonej szkoły, najwięcej bezrobotnych bez zawodu ukończyło liceum ogólnokształcące tj. 49,17%, oraz technikum, tj. 15,06 %. 23

Tabela 12. Bezrobotni bez zawodu w 2018 roku Wyszczególnienie Bezrobotni ogółem w tym bezrobotni bez Odsetek bezrobotnych bez zawodu zawodu (%)* Ogółem 2 379 481 20,22% wg poziomu wykształcenia: gimnazjalne i poniżej 733 301 41,06% zasadnicze zawodowe 627 15 2,39% średnie ogólnokształcące 288 109 37,85% policealne i średnie zawodowe 519 50 9,63% wyższe 212 6 2,83% wg typu ukończonej szkoły: zasadnicza szkoła zawodowa 259 11 4,25% szkoła przysposabiająca do pracy 1 0 0,00% technikum 259 39 15,06% liceum ogólnokształcące 181 89 49,17% liceum profilowane technikum uzupełniające 2 0 0,00% liceum uzupełniające szkoła policealna 38 3 7,89% wyższa 165 6 3,64% brak danych źródłowych 1 474 333 22,59% *Odsetek bezrobotnych wyliczany jest jako stosunek bezrobotnych bez zawodu wg stanu w końcu okresu sprawozdawczego do ogółu bezrobotnych w ramach danej analizowanej kategorii. Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat grajewski 3. ANALIZA RYNKU EDUKACYJNEGO Analiza rynku edukacyjnego służy, w głównej mierze, do określenia kierunków szkoleń dla bezrobotnych oraz korekty poziomu i struktury treści kształcenia zawodowego na poziomie ponadgimnazjalnym i wyższym. Analiza uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych pozwala odpowiedzieć na pytanie, czy deficyt bądź nadwyżka występująca na rynku w najbliższym czasie zwiększy się, czy też ulegnie redukcji. W przypadku zawodów nadwyżkowych, relatywnie duża liczba uczniów ostatnich klas, mogących podjąć zatrudnienie, przy niezmienionych warunkach po popytowej stronie rynku pracy, może przyczynić się do wzrostu bezrobocia w omawianym zawodzie. Wyklucza to również zasadność przeprowadzania szkoleń w obrębie uprawnień niezbędnych do wykonywania danego zawodu. Analiza ta umożliwia także określenie, czy deficyt występujący w danym zawodzie zostanie uzupełniony przez przyszłych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych oraz czy uzasadnione jest przeprowadzanie szkoleń dla bezrobotnych w zakresie uprawnień warunkujących zatrudnienie w danym zawodzie. Źródło informacji do opisywanej analizy stanowią dane pochodzące z Systemu Informacji Oświatowej MEN o liczbie uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych zawodów i specjalności. 24

Drugą część wnioskowania na temat rynku edukacyjnego stanowi analiza sytuacji absolwentów szkół ponadgimnazjalnych na rynku pracy. Celem analizy jest wskazanie w jakim stopniu kompetencje i wiedza uzyskane w trakcie nauki zabezpieczają absolwentów przed koniecznością długotrwałego pozostawania w rejestrach urzędów pracy jako osoby bezrobotne. A zatem pozwala ona na konstruowanie wiążących wniosków dla systemu kształcenia ponadgimnazjalnego. Analiza została wykonana w oparciu o następujące dane: liczbę bezrobotnych absolwentów według ostatnio ukończonej szkoły (nazwa i typ szkoły ponadgimnazjalnej oraz bezrobotnych i absolwentów wg zawodu i specjalności (w przypadku absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z systemu Syriusz, liczba uczniów ostatnich klas, w tym którzy zdali egzamin maturalny z Systemu Informacji Oświatowej MEN, liczbę absolwentów szkół ponadgimnazjalnych według zawodu i specjalności oraz ukończonej szkoły (nazwa i typ szkoły) z Systemu Informacji Oświatowej MEN, liczbę absolwentów szkół ponadgimnazjalnych, którzy zdali egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe, według zawodu i specjalności oraz ukończonej szkoły (nazwa i typ szkoły) z Systemu Informacji Oświatowej MEN, W niniejszej analizie za bezrobotnego absolwenta uważa się osobę, która w okresie do upływu 12 miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie czy innym dokumencie potwierdzającym ukończenie szkoły lub zaświadczenie o ukończeniu kursu, pozostaje w rejestrze powiatowego urzędu pracy. Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i wyższych opiera się na: zestawieniu liczby bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w urzędzie pracy z łączną liczbą absolwentów, z uwzględnieniem posiadanego zawodu/specjalności (w agregacji do elementarnej grupy zawodów), ostatnio ukończonej szkoły (nazwa i typ szkoły) wskaźnik frakcji bezrobotnych wśród absolwentów, zestawieniu liczby bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w urzędzie pracy z łączną liczbą bezrobotnych, z uwzględnieniem posiadanego zawodu/specjalności (w agregacji do elementarnej grupy zawodów) wskaźnik frakcji absolwentów wśród bezrobotnych, oszacowanie faktycznej frakcji absolwentów wchodzących na rynek pracy (dotyczy tylko absolwentów szkół ponadgimnazjalnych). Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i wyższych opiera się na: zestawieniu liczby bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w urzędzie pracy z łączną liczbą absolwentów, z uwzględnieniem posiadanego zawodu/specjalności (w agregacji do Miernikiem służącym do identyfikacji elementarnych grup zawodów/kierunków nauki i szkół, w których absolwenci mają trudności ze znalezieniem pracy jest wskaźnik frakcji bezrobotnych wśród absolwentów: 25

Powyższy wskaźnik informuje, jaki odsetek absolwentów w elementarnej grupie zawodów/kierunku nauki/szkoły k stanowią bezrobotni absolwenci w elementarnej grupie zawodów/kierunku nauki/szkoły k (w %). Miernik przyjmuje wartości od 0 % (oznacza brak bezrobotnych wśród absolwentów według wybranej specyfikacji) do 100 % (sytuacja, w której każdy absolwent w elementarnej grupie zawodów/kierunku nauki/szkoły k jest zarejestrowany jako bezrobotny). Im niższe wskaźnik przyjmuje wartości, tym daną grupę elementarną zawodów/kierunek nauki/szkołę można uznać za bardziej dostosowaną do potrzeb lokalnego rynku pracy, gdyż jej absolwenci znajdują zatrudnienie w ciągu 6 lub 11 miesięcy od ukończenia szkoły. Można również sprawdzić, czy w miarę upływu czasu sytuacja absolwentów ulega poprawie. Efektem może być wykaz szkół z informacją na temat liczby absolwentów i odsetka bezrobotnych absolwentów po 6 i 11 miesiącach od ukończenia szkoły. Analizując liczbę bezrobotnych absolwentów oraz wskaźnik frakcji bezrobotnych absolwentów wśród absolwentów według ostatnio ukończonej szkoły (Załącznik 3) można zauważyć, że na koniec grudnia roku poprzedniego najwięcej bezrobotnych absolwentów odnotowano po ukończeniu Technikum w Niećkowie tj. 9 oraz Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Wojewodzinie tj. 7, Technikum w Szczuczynie tj. 6,Technikum w Wojewodzinie tj. 6. Na koniec maja roku sprawozdawczego liczba bezrobotnych absolwentów po ukończeniu Technikum w Wojewodzinie uległa polepszeniu tj. 0, Technikum w Szczuczynie tj. 2. Biorąc pod uwagę wskaźnik frakcji bezrobotnych absolwentów wśród absolwentów według ostatnio ukończonej szkoły można zauważyć, że największą wartość na koniec grudnia roku poprzedniego przyjął on dla, Branżowej Szkoły I Stopnia w Wojewodzinie 35,71%, Technikum- 17,14% w Wojewodzinie tj. 59,46% oraz dla Technikum w Wojewodzinie, tj. 35,56 % oraz Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna w Grajewie, tj. 33,33 %. Na koniec maja roku sprawozdawczego sytuacja we wszystkich szkołach uległa poprawie: w Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Wojewodzinie wskaźnik przyjmował wartość 24,32%, Branżowej Szkole I Stopnia 18,92%, Technikum w Wojewodzinie 18,18%. Analizując liczbę absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów, a także wskaźnik frakcji bezrobotnych absolwentów wśród absolwentów i wskaźnik frakcji bezrobotnych absolwentów wśród bezrobotnych według 26

elementarnych grup zawodów (Załącznik nr 4) można zauważyć, że na koniec maja roku sprawozdawczego najwięcej bezrobotnych według zawodu wyuczonego pochodziło z grupy elementarnej Technicy mechanicy tj. 33 oraz Dietetycy i żywieniowcy tj. 25 i Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 19. Jeśli chodzi o bezrobotnych absolwentów, którzy zdali egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe to najwięcej ich pochodziło z grupy Technicy mechanicy - 33; Średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych 22, Technicy wsparcia informatycznego i technicznego - 12 oraz Szefowie kuchni i organizatorzy usług gastronomicznych 23, Technicy rolnictwa 25, Dietetycy i żywieniowcy 20 oraz Recepcjoniści hotelowi 12. Na koniec grudnia roku sprawozdawczego liczba bezrobotnych absolwentów wg wyuczonego zawodu pochodzących z grupy elementarnej Recepcjoniści hotelowi wynosiła 1 osoba, natomiast ogólna liczba bezrobotnych w tym samym okresie wynosiła 12 osób. Wskaźnik frakcji dla tej grupy bezrobotnych absolwentów wśród bezrobotnych wyniósł 8,33%. W grupie Szefowie kuchni było 9 bezrobotnych absolwentów, a liczba bezrobotnych to 23 osoby, co daje wskaźnik 39,13%. Bezrobotnych absolwentów w grupie Technicy mechanicy odnotowano 6 osób spośród 33 wszystkich osób bezrobotnych, co daje wskaźnik 18,18%. Poniższa tabela ukazuje uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych według elementarnych grup zawodów deficytowych, zrównoważonych oraz nadwyżkowych. Tabela 13. Uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych według elementarnych grup zawodów deficytowych, zrównoważonych oraz nadwyżkowych w 2018 roku Zawody deficytowe Kod Nazwa Elementarna grupa zawodów Liczba uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych 1321 Kierownicy do spraw produkcji przemysłowej 0 2251 Lekarze weterynarii bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji 0 2353 Lektorzy języków obcych 0 3131 Operatorzy urządzeń energetycznych 0 3323 Zaopatrzeniowcy 0 3439 Średni personel w zakresie działalności artystycznej i kulturalnej gdzie indziej niesklasyfikowany 0 4131 Maszynistki i operatorzy edytorów tekstu 0 4321 Magazynierzy i 0 4323 Pracownicy do spraw transportu 0 5245 Sprzedawcy w stacji paliw 0 8143 Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów papierniczych 0 9215 Robotnicy wykonujący prace proste w leśnictwie 0 9612 Sortowacze odpadów 0 9621 Gońcy, bagażowi i 0 9622 Pracownicy wykonujący dorywcze prace proste 0 Zawody nadwyżkowe Kod Nazwa Elementarna grupa zawodów Liczba uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych 2132 Specjaliści w zakresie rolnictwa, leśnictwa i 0 2143 Inżynierowie inżynierii środowiska 0 27

2642 Dziennikarze 0 3254 Technicy fizjoterapii i masażyści 0 3259 Średni personel do spraw zdrowia gdzie indziej niesklasyfikowany 0 3322 Przedstawiciele handlowi 0 3412 Pracownicy wsparcia rodziny, pomocy społecznej i pracy socjalnej 0 3432 Plastycy, dekoratorzy wnętrz i 0 5120 Kucharze 0 5141 Fryzjerzy 0 5153 Gospodarze budynków 0 5223 Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 0 5230 Kasjerzy i sprzedawcy biletów 0 5413 Pracownicy ochrony osób i mienia 0 7127 Monterzy i konserwatorzy instalacji klimatyzacyjnych i chłodniczych 0 7233 Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych 0 7311 Mechanicy precyzyjni 0 7512 Piekarze, cukiernicy i 0 7521 Robotnicy przygotowujący drewno i 0 7522 Stolarze meblowi i 0 8111 Górnicy podziemnej i odkrywkowej eksploatacji złóż i 0 9111 Pomoce domowe i sprzątaczki 0 Zawody zrównoważone Kod Nazwa Elementarna grupa zawodów Liczba uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych 2161 Architekci 0 7113 Robotnicy obróbki kamienia 0 7116 Robotnicy budowy dróg 0 3.1. Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych Analizując absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów według typu szkoły można zauważyć, że wskaźnik frakcji bezrobotnych absolwentów wśród absolwentów, który informuje, jaki odsetek absolwentów w elementarnej grupie zawodów/kierunku nauki/szkoły stanowią bezrobotni absolwenci w elementarnej grupie zawodów/kierunku nauki/szkoły (w %), przyjmuje on największą wartość dla Zasadniczej szkoły zawodowej, tj. 47,06 %, Technikum tj. 24,32 %. oraz Liceum Ogólnokształcącego, tj. 5,91%. 28

Tabela 14. Liczba absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów według typu szkoły w 2018 r. Typ szkoły zasadnicza szkoła zawodowa szkoła przysposabiająca do pracy Liczba absolwentów w roku szkolnym poprzedzającym rok sprawozdawczy ogółem Liczba bezrobotnych absolwentów Wskaźnik frakcji bezrobotnych absolwentów wśród absolwentów (%) posiadający tytuł zawodowy* stan na koniec grudnia roku poprzedniego stan na koniec maja roku sprawozdawczego stan na koniec grudnia roku poprzedniego stan na koniec maja roku sprawozdaw czego 48 3 12 12 25,00% 25,00% 0 0 0 0 technikum 178 96 32 10 17,98% 5,62% liceum ogólnokształcące 189 0 10 2 5,29% 1,06% liceum profilowane 0 0 liceum uzupełniające 0 0 szkoła policealna 0 0 1 0 * Liczba absolwentów, którzy zdali egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat grajewski Tabela 15. Liczba absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów według typu szkoły w 2018 roku (cd.) Typ szkoły Liczba absolwentów w roku szkolnym kończącym się w roku sprawozdawczym Liczba bezrobotnych absolwentów Wskaźnik frakcji bezrobotnych absolwentów wśród absolwentów (%) ogółem posiadający tytuł zawodowy* stan na koniec grudnia roku sprawozdawczego stan na koniec grudnia roku sprawozdawczego zasadnicza szkoła zawodowa szkoła przysposabiająca do pracy 34 29 16 47,06% 7 0 technikum 148 102 36 24,32% liceum ogólnokształcące 186 11 5,91% liceum profilowane 0 liceum uzupełniające 0 szkoła policealna 5 * Liczba absolwentów, którzy zdali egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat grajewski 29

PODSUMOWANIE Analiza ogólnej sytuacji na rynku pracy W ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Grajewie na koniec 2018 roku zarejestrowanych było ogółem 2 389 osób, tj. o 171 osób mniej w stosunku do końca roku 2017. Stopa bezrobocia w powiecie grajewskim na koniec 2018 roku wynosiła 13,7 % i była o 1 punkt procentowy niższa w stosunku do stanu na koniec analogicznego okresu poprzedniego roku. Na przestrzeni całego 2018 roku do Powiatowego Urzędu Pracy w Grajewie wpłynęło ogółem 1 445 zgłoszeń wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej, co w przeliczeniu na liczbę osób bezrobotnych pozostających w ewidencji tutejszego urzędu wskazuje, że na 1 ofertę pracy przypadała niespełna 1 osoba bezrobotna (0,60 osoby). Analizując stan bezrobotnych posiadających wyuczony zawód w powiecie grajewskim w 2018 roku można zauważyć, że do urzędu napłynęło 2617 osób, 2610 osób wyrejestrowało się, a na koniec omawianego okresu można było odnotować 1899 osób. Najwięcej osób w kategorii wielkich grup zawodów zarejestrowanych było w kategorii Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, tj. 558. Najwięcej do urzędu napłynęło osób posiadających zawód Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, tj. 651 os., największy odpływ osób nastąpił także w kategorii: Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, tj. 683 os. Jeśli chodzi o napływ ofert pracy w ramach omawianej grupy zawodów można zauważyć, że do PUP napłynęło łącznie 1565 ofert, z czego najwięcej dla Pracowników usług i sprzedawców, tj. 524, natomiast analizując napływ ofert do Internetu można zauważyć, że łącznie napłynęło ich 138, z czego najwięcej dla Specjalistów 64 oraz Pracowników usług i sprzedawców- 36. Analizując stan bezrobotnych (posiadających wyuczony zawód) w powiecie grajewskim w 2018 roku ze względu na elementarne grupy zawodów można zauważyć, że w kategoriach elementarnych grup zawodów napłynęło do urzędu najwięcej osób posiadających zawód Średni personel ds. statystyki 99, Gospodarze budynków 89, Ślusarze i 88, Piekarze, cukiernicy i 88. Najliczniejszy odpływ bezrobotnych z urzędu zarejestrowano w zawodzie Średni personel ds. statystyki 97, Ślusarze i 91, Technicy mechanicy 89, Gospodarze budynków 81, Piekarze, cukiernicy i - 81. Jeśli chodzi o napływ ofert pracy w ramach omawianej grupy zawodów można zauważyć, że do PUP napłynęło najwięcej ofert dla Gospodarzy budynków 180 oraz Pracowników usług i sprzedawców 160. Natomiast jeśli chodzi o oferty pracy w Internecie to najwięcej napłynęło dla Specjalistów ds. administracji - 27. Biorąc pod uwagę wskaźnik długotrwałego bezrobocia można zauważyć, że największą wartość (100,00%) odnotowano dla 53 różnych zawodów, wskaźnik płynności bezrobotnych był największy 30