Katedra Informatyki i Automatyki Politechnika Rzeszowska www.kia.prz-rzeszow.pl Administrowanie bazą danych Oracle za pomocą programu DBA Studio I. Wprowadzenie Duże bazy danych pracują zwykle w konfiguracji klient-serwer, co oznacza, że komputer pracujący jako serwer odpowiada na zapytania kierowane ze stacji użytkowników klientów bazy (rys C4.1.). Rys. C4.1 Oprogramowanie zainstalowane na stacji klienta umożliwia formułowanie i wysyłanie do bazy zapytań języka SQL. Na komputerze pracującym jako serwer znajdują się pliki bazy danych oraz oprogramowanie umożliwiające dostęp do zapisanych tam informacji. Ponadto serwer bazy danych przy pomocy systemu zarządzania bazą danych (SZBD) dba o spójność i bezpieczeństwo bazy danych. II. DBA Studio DBA Studio jest zintegrowanym graficznym narzędziem pozwalającym w prosty sposób administrować bazą danych. Składa się z czterech podprogramów, które są umieszczone jeden pod drugim w formie rozwijanego drzewa, dzięki czemu poruszanie się pomiędzy nimi i ich funkcjami jest bardzo wygodne i szybkie, a interesujące nas zadania są wyświetlane w oknie po prawej stronie. W skład DBA Studio wchodzą: Instance, Schema, Securit, Storage. Instance Management służy do monitorowania i zarządzania procesami w bazie danych. Pozwala między innymi na: otwieranie i zamykanie bazy danych, przeglądanie i edycję wartości inicjowanych parametrów, oglądanie aktualnych sesji SQL, zarządzanie różnymi przechowywanymi konfiguracjami, zarządzanie CPU i równoległymi źródłami w bazie danych, zarządzani sesjami użytkowników monitorowanie długich wykonywanych operacji.
Schema Management pozwala na tworzenie, zamianę lub usuwanie schematów obiektów takich jak klastry, indeksy, tabele i widoki. Ponadto wspomaga takie zadania jak partycjonowanie tabel i indeksów, indeksowanie i organizowanie tabel, Security Management pozwala autoryzowanemu administratorowi na zarządzanie użytkownikami bazy danych. Ich tworzenie, zmienianie i usuwanie. Określanie ich ról i profili, nadawanie przywilejów oraz kontrolowanie dostępu do obiektów bazy. Pozwala także użytkownikom na przydzielanie i odbieranie praw do swoich danych innym osobom. Storage Management pozwala na tworzenie i składowanie obiektów takich jak przestrzennych tablic, plików danych itp. Można z jego pomocą także archiwizować dane. III. Obiekty lokalnej bazy danych Scharakteryzuj wybrane obiekty bazy danych (LOCAL DATABASE), którymi można administrować za pomocą programu DBA Studio. III.1. Użytkownicy Każdy użytkownik bazy ma imienne, chronione hasłem konto. Zapewnia to bezpieczeństwo danych oraz pozwala zbudować odpowiedni system uprawnień (ról i przywilejów). Wszystkie obiekty bazy posiadają właściciela (OWNER), który decyduje o udostępnieniu obiektów innym użytkownikom bazy. W lokalnej bazie można wyróżnić następujących użytkowników: SYS użytkownik systemowy występujący w każdej bazie danych Oracle; jest on właścicielem słownika bazy, SYSTEM użytkownik systemowy występujący w każdej bazie danych ORACLE; jest pierwszym administratorem bazy, SCOTT przykładowy użytkownik testowy baz Oracle, III.2. Tablice Wszystkie dane przechowywane w bazie danych Oracle są zapisywane w postaci tablic. Tablica jest identyfikowana w bazie przez unikatową w zbiorze obiektów danego użytkownika nazwę. Różni użytkownicy mogą zatem posiadać tablice o tej samej nazwie i różnej zawartości, co jest możliwe dzięki identyfikowaniu obiektów w bazie nie tylko przez ich nazwę ale także przez nazwę właściciela, np.: SCOTT.EMP Nazwa ta oznacza tablicę EMP, której właścicielem jest użytkownik SCOTT.
IV. Przebieg ćwiczenia 1. Rozpocząć pracę w systemie Windows. 2. Uruchomić program DBA Studio. w oknie które się pojawi sprawdź czy zaznaczona jest opcja Launch DBA Studio standalone, i naciśnij przycisk OK (rys C4.2). ukaże się główny panel Rys C4.2 programu, w którym spróbuj rozwinąć pierwszą gałąź, a pojawi się okno logowania (rys C4.3). wpisz nazwę użytkownika studxx i hasło student Rys C4.3 Otrzymamy powyższe okno. Rys. C4.4 3. Wyświetlić role i przywileje jakie posiada w bazie danych użytkownik SCOTT.
4. Utworzyć w bazie danych nowe tablice pracownik, zespół i etat przyjmując schematy relacji odpowiednio jak w tab. c4.9a, c4.9b, c4.9c. Rozwiń w tym celu gałąź Schema a następnie Table, kliknij prawym przyciskiem myszy w dowolnym miejscu rozwiniętej gałęzi i wybierz opcję Create Using Wizard. Otworzy się kreator (rys. C4.5), w którym krok po kroku naciskając przycisk Next tworzymy nową tabelę. W oknie przedstawionym na rysunku wpisujemy nazwę tabeli. Następnie wstawiamy atrybuty Rys. C4.5 i określamy ich typy (rys. C4.6). Ustawiamy klucz podstawowy Określamy które atrybuty są obowiązkowe lub unikalne. Tworzymy referencje. Definiujemy ograniczenia atrybutów itd. aż w ostatnim kroku naciskamy przycisk Finisch co spowoduje stworzenie tabeli. Rys. C4.6 UWAGA: Nie można za pomocą kreatora stworzyć referencji do atrybutu NUMER relacji PRACOWNIK. Robimy to na końcu po jej stworzeniu zaznaczając ją i przyciskając zakładkę Constraints. 5. Wypełnić nowe tablice wartościami zgodnie z tab. c4.10, c4.11, c4.12. Klikamy prawym przyciskiem myszy na tablicy do której chcemy wprowadzić dane i z rozwiniętego menu wybieramy Table Data Editor (rys C4.7). datę wpisujemy w następujący sposób rr-mm-dd. Rys. C4.7
Tab.c4.9a: Atrybut Typ (rozmiar) Ograniczenia integralnościowe NUMER NUMBER(4) klucz podstawowy NAZWISKO VARCHAR2(15) atrybut obowiązkowy ETAT VARCHAR2(10) referencja do atrybutu NAZWA relacji ETAT SZEF NUMBER(4) referencja do atrybutu NUMER relacji PRACOWNIK PRACUJE_OD DATE domyślna wartość bieżącej daty PŁACA_POD NUMBER(6,2) PŁACA_DOD NUMBER(6,2) domyślna wartość 0 ID_ZESP NUMBER(2) referencja do atrybutu ID_ZESP relacji ZESPÓŁ Tab.c4.9b: Atrybut Typ (rozmiar) Ograniczenia integralnościowe ID_ZESP NUMBER(2) klucz podstawowy NAZWA VARCHAR2() atrybut obowiązkowy ADRES VARCHAR2() Tab.c4.9c: Atrybut Typ (rozmiar) Ograniczenia integralnościowe NAZWA PŁACA_MIN VARCHAR2(10) NUMBER(6,2) klucz podstawowy atrybut obowiązkowy, wartość > 0 PŁACA_MAX NUMBER(6,2) atrybut obowiązkowy, wartość <= 5000 Tab.c4.10: pracownik NUMER NAZWISKO ETAT SZEF PRACUJE_OD PŁACA_POD PŁACA_DOD ID_ZESP 1080 10 1070 1060 1090 10 10 1100 1110 1050 11 11 LECH KOLIBEREK PODGAJNY RUS MSZYŃSKI MISIECKI PALUSZ DELCKI MALEJA WARSKI RAJSKI LUBICZ ORKA KOLSKI Tab.c4.11: zespół Tab.c4.12: etat DYREKTOR SEKRETARKA PROFESOR PROFESOR STAŻYSTA STAŻYSTA 10 10 10 10 1050 1050 ID_ZESP NAZWA ADRES 10 50 ADMINISTRACJA BAZY DANYCH SIECI KOMPUTEROWE SYSTEMY OPERACYJNE TRANSLATOR Piotrowo 3a Wieżowa 75 Garbary 3 Piotrowo 3a Mansfelda 4 01-STY-71 -LUT-83 01-MAJ-75 15-WRZ-79 01-MAJ-85 01-MAR-85 15-WRZ-89 01-WRZ-77 01-LIP-68 16-LIP-87 01-LIP-90 01-WRZ-83 01-KWI-88 01-WRZ-91 3160 1150 2180 1750 1600 10 10 50 1750 1350 900 1780 1350 900 570 4 270 10 10 NAZWA STAŻYSTA SEKRETARKA PROFESOR DYREKTOR PŁACA_MIN PŁACA_MAX 800 900 1600 00 2500 10 1600 00 2500
6. Nadać użytkownikowi SCOTT uprawnienia do przeglądania tabeli pracownik. Klikamy prawym przyciskiem myszy na tablicy PRACOWNIK i z rozwiniętego menu wybieramy Grant Privileges On... Z listy na górze wybieramy interesujące nas prawa a na dole użytkownika, po czym naciskamy OK (rys. C4.8). Rys C4.8 Literatura 1. Gnybek J.: Personal Oracle i Personal Oracle Lite w praktyce. Wydawnictwo Helion, Gliwice 1997. 2. Notatki z wykładów.