PROJEKT BUDOWLANY Budowa instalacji fotowoltaicznej o mocy 98,21 kwp

PROJEKT BUDOWLANY Budowa instalacji fotowoltaicznej o mocy 98,21 kwp INWESTOR: Auto Park Rusiłowicz Czarnik Sp. j. ADRES INWESTYCJI: BRANŻA: KATEGORIA OBIEKTU BUD.: JEDNOSTKA PROJEKTOWA: ADRES PROJEKTANTA / JEDNOSTKI PROJEKTOWEJ: ul. Elewatorska 60, 15-620 Białystok jedn. ewid. 206101_1, obręb 0004 Starosielce Północ, dz. nr 5/3, elektryczna VIII CORAL W. Perkowski J. Perkowski Sp. j. ul. Podleśna 3, 16-070 Choroszcz Zespół autorski: Projektant: Imię i Nazwisko Nr. Uprawnień Podpis mgr inż. K. Mitros (b. elektryczna) mgr inż. M. Podbielski (b. budowlano-konstrukcyjna) Współpraca: Uprawnienia do projektowania bez ograniczeń w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych nr PDL/0067/PBE/18 Uprawnienia do projektowania bez ograniczeń w specjalności konstrukcyjnobudowlanej nr PDL/0069/POOK/08 mgr inż. G. Twardowski - mgr inż. P. Ostrowski - mgr inż. Ł. Citko - mgr inż. P. Żelazko - Sprawdził: mgr inż. M. Kłokowski (b. elektryczna) mgr inż. M. Palenceusz (b. budowlano-konstrukcyjna) Uprawnienia do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych nr PDL/0133/PWOE/14 Uprawnienia do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń w specjalności konstrukcyjno-budowlanej nr PDL/0005/PWOK/11 Choroszcz 17.10.2018 r. 1

Zawartość opracowania 1. Kopie uprawnień budowlanych oraz zaświadczeń o członkostwie w POIIB - str. 3 14 2. Oświadczenie projektanta. - str. 15 1. Część A Plan Sytuacyjny - str. 16 2. Część I Opis do planu sytuacyjnego. - str. 17 18 3. Część II rysunkowa: a. Plan Sytuacyjny (A-1); - str. 19 I. Część B Informacja BIOZ - str. 20 23 II. Część C Opis Techniczny - str. 24 1. Opis techniczny. - str. 25 35 2. Część rysunkowa: a. Schemat strukturalny (E-1); - str. 36 b. Schemat elektryczny (E-2); - str. 37 III. Część D Branża Konstrukcyjno-Budowlana - str. 38 1. Opis techniczny. - str. 39 53 2. Część rysunkowa: a. Rzut konstrukcji stalowej pod fotowoltaikę (K-1). - str. 54 b. Rzut modułów PV (K-2). - str. 54a IV. Część E Załączniki - str. 55 1. Deklaracja organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów NATURA 2000 - str. 56 2. Deklaracja organu odpowiedzialnego za gospodarkę wodną - str. 57 2

Choroszcz 17.10.2018 r. OŚWIADCZENIE PROJEKTANTA I SPRAWDZAJĄCEGO Na podstawie art. 20 ust. 4 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane OŚWIADCZAM, że projekt budowlany Budowa instalacji fotowoltaicznej o mocy 98,21 kwp, został sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej. Projektant: Imię i Nazwisko Nr. Uprawnień Podpis mgr inż. K. Mitros (b. elektryczna) mgr inż. M. Podbielski (b. budowlano-konstrukcyjna) Sprawdził: mgr inż. M. Kłokowski (b. elektryczna) Uprawnienia do projektowania bez ograniczeń w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych nr PDL/0067/PBE/18 Uprawnienia do projektowania bez ograniczeń w specjalności konstrukcyjnobudowlanej nr PDL/0069/POOK/08 Uprawnienia do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych nr PDL/0133/PWOE/14 mgr inż. M. Palenceusz (b. budowlano-konstrukcyjna) Uprawnienia do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń w specjalności konstrukcyjno-budowlanej nr PDL/0005/PWOK/11 15

Część A Plan Sytuacyjny 16

1. Część I Opis do planu sytuacyjnego 1.1. Dane ogólne Przedmiotem inwestycji jest budowa instalacji fotowoltaicznej na potrzeby firmy Auto Park Rusiłowicz Czarnik Sp. j. Instalacja fotowoltaiczna zostanie zlokalizowana w Białymstoku na działce nr 5/3, obręb Starosielce PŁN, ul. Elewatorska 60, Białystok. 1.2. Stan istniejący Teren przeznaczony pod inwestycję zlokalizowany jest w mieście Białystok. Planuje się wykonanie instalacji fotowoltaicznej na dachach salonu istn. samochodowego. Obsługa komunikacyjna obiektu jest zapewniona poprzez dostęp do drogi publicznej. Nie planuje się wykonywania prac ziemnych, projekt obejmuje tylko prace w obrębie istniejących budynków. Montaż przedmiotowych instalacji nie zmienia użytkowania terenu oraz nie zmienia sposobu zagospodarowania terenu oraz sposobu użytkowania obiektu budowlanego. 1.3. Rozwiązania projektowane Projekt zakłada montaż paneli fotowoltaicznych zgodnie z załączoną dokumentacją graficzną, rysunek E1. Moduły będą montowane do konstrukcji wsporczej, zgodnie z opracowaniem branży konstrukcyjno-budowlanej. Instalacja składa się sumarycznie z 322 modułów fotowoltaicznych, powierzchnia projektowanych paneli PV 570 m 2. 1.4. Dane informujące o wpisaniu terenu do rejestru zabytków Działka nie znajduje się na terenie objętym ochroną zabytków. 1.5. Dane określające wpływ eksploatacji górniczej Działka nie znajduje się na terenie eksploatacji górniczej. 1.6. Informacja o obszarze oddziaływania obiektu Określenie obszaru oddziaływania inwestycji, o którym mowa w art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane z późniejszymi zmianami dokonano w oparciu o: a) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie 2 dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U. Nr 75, poz. 690). b) Prawo budowlane. c) N SEP-E-001 Sieci elektroenergetyczne niskiego napięcia. Ochrona przeciw porażeniowa. d) N SEP-E-004 Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie i budowa.

Zasięg obszaru oddziaływania obiektu mieści się w całości w granicach opracowania, nie będzie wykraczał poza istniejący budynek. 1.7. Informacja o oddziaływaniu inwestycji na środowisko Odnosząc się do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r., w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. Nr 213, poz. 1397), par. 2 ust.1 pkt 6; par. 3 ust. 1 pkt 7 oraz par. 3 ust. 1 pkt 52, projektowana instalacja fotowoltaiczna o powierzchni 0,06 ha (<1ha) nie zalicza się do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. W związku z czym nie wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Inwestycja nie posiada negatywnych cech i nie spowoduje zagrożeń dla środowiska oraz higieny i zdrowia użytkowników, ani też użytkowników obiektów na działkach sąsiednich. Projektowana inwestycja nie wchodzi w kolizje z terenami leśnymi, pomnikami przyrody ożywionej i nieożywionej. Teren ten nie jest zaliczony do programu Natura 2000. Zgodnie z deklaracją nr WPN.6335.237.2017.BMC organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów Natura 2000, przedsięwzięcie nie wykazuje istotnego negatywnego wpływu na przedmiotowe obszary Natura 2000. Zgodnie z deklaracją nr WOOŚ.080.184.2016.JC organu odpowiedzialnego za gospodarkę wodną, realizacja projektu nie pogorszy jakości i stanu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych oraz nie wpłynie na nieosiągnięcie celów środowiskowych jednolitych części wód, w tym nie utrudni ani nie umożliwi osiągnięcia dobrego stanu/potencjału wód. Opracował: mgr inż. K. Mitros upr. nr PDL/0067/PBE/18 18

A-1 19

Część B Informacja BIOZ 20

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA Budowa instalacji fotowoltaicznej o mocy 98,21 kwp INWESTOR: Auto Park Rusiłowicz Czarnik Sp. j. ADRES INWESTORA: ADRES INWESTYCJI: BRANŻA: KATEGORIA OBIEKTU BUD.: JEDNOSTKA PROJEKTOWA: ADRES PROJEKTANTA / JEDNOSTKI PROJEKTOWEJ: ul. Elewatorska 60, 15-620 Białystok dz. nr 5/3, jedn. ewid. 206101_1, obręb 0004 Starosielce Północ ELEKTRYCZNA VIII CORAL W. Perkowski J. Perkowski Sp. j. ul. Podleśna 3, 16-070 Choroszcz Zespół autorski: Projektant: Imię i Nazwisko Nr. Uprawnień Podpis mgr inż. K. Mitros (b. elektryczna) mgr inż. M. Podbielski (b. budowlano-konstrukcyjna) Współpraca: Uprawnienia do projektowania bez ograniczeń w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych nr PDL/0067/PBE/18 Uprawnienia do projektowania bez ograniczeń w specjalności konstrukcyjnobudowlanej nr PDL/0069/POOK/08 mgr inż. G. Twardowski - mgr inż. P. Ostrowski - mgr inż. Ł. Citko - mgr inż. P. Żelazko - Sprawdził: mgr inż. M. Kłokowski (b. elektryczna) mgr inż. M. Palenceusz (b. budowlano-konstrukcyjna) Uprawnienia do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych nr PDL/0133/PWOE/14 Uprawnienia do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń w specjalności konstrukcyjno-budowlanej nr PDL/0005/PWOK/11 Choroszcz 17.10.2018 r. 21

1. INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA 1.1. Podstawa prawna: Art. 21a ust. 4 z dnia 07 lipca 1994 Ustawy Prawo budowlane oraz przepisów wykonawczych Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ( Dz. U. Nr 120. poz. 1126 z 2003 r.). 1.2. Zakres Robót Zakres planowanych prac: montaż konstrukcji wsporczych na dachu, montaż optymalizatorów mocy na konstrukcji, montaż paneli fotowoltaicznych na konstrukcji, montaż inwerterów DC/AC na konstrukcji, montaż projektowanych rozdzielnic elektrycznych, montaż projektowanych instalacji elektrycznych (w zakresie projektowanej instalacji fotowoltaicznej), montaż połączeń wyrównawczych. Kolejność prowadzenia prac: przygotowanie miejsca pracy, ułożenie kabla, podłączenia. 1.3. Istniejące obiekty budowlane Istniejące linie kablowe, Istniejący budynek, Drogi publiczne. 1.4. Elementy zagospodarowania terenu mogące stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi Rozdzielnie elektryczne w istniejących stacjach elektroenergetycznych, Istniejące linie elektroenergetyczne, Sieć telekomunikacyjna, Drogi publiczne. 1.5. Przewidywane zagrożenia występujące podczas realizacji robót budowlanych Ryzyko upadku z wysokości ponad 2m podczas prac montażowych przy budowie instalacji elektrycznych, 22

Ryzyko porażenia prądem elektrycznym podczas montażu projektowanych instalacji elektrycznych, Ryzyko porażenia prądem elektrycznym przy podłączaniu istniejących kabli i przewodów, Potrącenie przy prowadzeniu prac w pasie drogowym, Ryzyko pożaru. 1.6. Sposób prowadzenia instrukcji pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych Bezpośrednio przed przystąpieniem do prac należy zapoznać pracowników z zagrożeniami wyszczególnionymi w punktach 4 i 5, oraz udzielić instruktażu z zakresu prowadzonych robót włącznie z wykonaniem wpisu do dziennika bud. 1.7. Środki techniczne i organizacyjne zapobiegające niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych Zaleca się organizowanie stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, Należy zapewnić pracownikom odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej oraz dopilnować, aby te środki były stosowane zgodnie z przeznaczeniem, Zaleca się wykonywanie prac przy urządzeniach elektrycznych wyłączonych spod napięcia oraz zastosować odpowiednie zabezpieczenie przed przypadkowym załączeniem napięcia. Prace prowadzone w pobliżu kabla energetycznego wykonywać ręcznie pod nadzorem pracownika Zakładu Energetycznego, Prowadzenie prac w obrębie pasa drogowego wymaga przestrzegania zaleceń zawartych w Projekcie Organizacji Ruchu. Apteczka pierwszej pomocy. Telefon komórkowy na placu budowy umożliwiający wezwanie pomocy Przy robotach związanych z wykopami związanymi ułożeniem kabli oraz umocowania konstrukcji wsporczych, zaleca się wyraźne oznakowanie ( WYKOPY ) i ogrodzenie miejsca robót. 1.8. Wpływ na środowisko Inwestycja nie wpływa negatywnie na otaczające środowisko naturalne. Opracował: mgr inż. K. Mitros upr. nr PDL/0067/PBE/18 23

Część C Opis Techniczny 24

Spis treści 1. Wstęp... 26 1.1. Podstawy opracowania... 26 1.2. Zakres opracowania... 26 1.3. Lokalizacja Inwestycji... 26 2. Charakterystyka układu... 27 2.1. Opis przedsięwzięcia... 27 2.2. Przyłączenie do sieci PGE Dystrybucja S.A.... 27 3. Elementy składowe instalacji fotowoltaicznej... 28 3.1. Moduły fotowoltaiczne... 28 3.2. Inwertery fotowoltaiczne... 28 3.3. Charakterystyka instalacji elektrycznej.... 29 3.3.1. Okablowanie DC... 29 3.3.2. Okablowanie AC... 30 3.4. Systemy zabezpieczeń... 30 3.4.1. Instalacja uziemiająca i odgromowa... 30 3.4.2. Ochrona przeciwporażeniowa... 31 3.4.3. Ochrona przeciwprzepięciowa... 31 3.5. System monitorowania instalacji fotowoltaicznej... 32 3.6. Bilans mocy instalacji fotowoltaicznej... 32 4. Pomiary... 33 5. Postanowienia końcowe... 33 6. LITERATURA... 34 6.1. Normy... 34

1. Wstęp 1.1. Podstawy opracowania zlecenie inwestora, wizja lokalna, obowiązujące normy i przepisy. 1.2. Zakres opracowania Projekt swoim zakresem obejmuje: projektowana instalacja elektryczna (w zakresie projektowanej instalacji fotowoltaicznej), Dobór modułów fotowoltaicznych; Dobór inwerterów; Ochrona przeciwporażeniowa; Ochrona przeciwprzepięciowa; Ochrona odgromowa i uziemiająca; System monitoringu pracy systemu PV. 1.3. Lokalizacja Inwestycji Lokalizacja: działka: nr 5/3, obręb: 0004 Starosielce Północ, miejscowość: Białystok, gmina: Białystok. 26

2. Charakterystyka układu 2.1. Opis przedsięwzięcia W wyniku wdrożenia projektu Inwestor będzie posiadał instalację i urządzenia produkujące energię elektryczną wykorzystując energię promieniowania słonecznego. Instalacja fotowoltaiczna zostanie zintegrowana z siecią energetyczną zasilającą obiekt, a produkowana energia zostanie wykorzystana do zasilania budynku. Planuje się zainstalować 322 modułów fotowoltaicznych na dachu istn. obiektu. Energia pozyskana z paneli fotowoltaicznych będzie dostarczona kablami solarnymi DC do inwerterów, w których zostanie przetworzona na prąd przemienny 0,4kV. Dalej energia będzie dostarczona do rozdzielnicy RAC, a następnie włączona do istniejącej rozdzielnicy głównej budynku. W rozdzielnicy RAC znajdować się będą zabezpieczenia nadprądowe, różnicowo-prądowe, przeciwprzepięciowe. 2.2. Przyłączenie do sieci PGE Dystrybucja S.A. Zasilanie obiektu w energię elektryczną istnieje. Urządzenia instalacji fotowoltaicznej przyłączone zostaną do istniejącej infrastruktury energetycznej obiektu. Rozliczeniowy układ pomiaru energii zlokalizowany będzie w rozdzielni głównej obiektu z układem transmisji danych pomiarowych do systemu PGE Dystrybucja S.A. 27

3. Elementy składowe instalacji fotowoltaicznej Instalacja fotowoltaiczna składać się będzie z następujących elementów: Moduły fotowoltaiczne zamontowane na konstrukcji wsporczej. Zestaw inwerterów. Instalacje elektryczne DC i AC wraz z zabezpieczeniami. Instalacja uziemiająca i odgromowa. Urządzenia systemu monitorowania instalacji. 3.1. Moduły fotowoltaiczne Moduły fotowoltaiczne są urządzeniami dokonującymi konwersji promieniowania słonecznego na energię elektryczną. Proces wytwarzania energii wykorzystuje zjawisko fotoelektryczne, które zamienia energię słońca bezpośrednio na prąd elektryczny. Proces ten nie generuje hałasu, nieprzyjemnego zapachu, nie wymaga dodatkowych materiałów eksploatacyjnych, nie stwarza zagrożenia dla ludzi i zwierząt. Żywotność modułów fotowoltaicznych to min. 30 lat. Po 25 latach zachowują minimum 80% początkowej mocy. Wykorzystywane będą moduły w technologii krystalicznej o mocy szczytowej 305 Wp. 3.2. Inwertery fotowoltaiczne Urządzeniami odpowiedzialnymi za współpracę z generatorami będą beztransformatorowe inwertery sieciowe, wyposażone w rozłączniki DC oraz wbudowane zabezpieczenie przeciwprzepięciowe DC typu II. Planuje się wykorzystać trzy inwertery o mocy 30 kw. Planuje się montaż inwerterów na dachu obiektu istniejąca ściana części biurowo-socjalnej od strony północnej. Minimalne parametry charakteryzujące inwertery przedstawia poniższa tabela: Tabela 1 Parametry inwerterów STRONA DC Maksymalne napięcie DC Minimalne napięcie DC Napięcie inicjujące DC 1000V 480V 200V Ilość niezależnych wejść MPP 3 Ilość wejść DC 6 STRONA AC Moc pozorna Moc znamionowa Częstotliwość znamionowa 33,0 kva 30,0 kw 50Hz Sprawność max/sprawność euro 98,6 28

Najważniejsze cechy projektowanych inwerterów: Inwerter chłodzony konwekcyjnie. Stopień ochrony minimum IP65. Inwerter wyposażony w zabezpieczenia przed pracą wyspową realizowane przez monitorowanie napięcia i częstotliwości, i mechanizm synchronizujący z siecią energetyczną operatora. Inwerter musi spełniać wymagania jakościowe produkowanej energii zgodnie z wymaganiami operatora OSD, dlatego powinien być wyposażony w monitoring jakości nie dopuszczający do pracy inwertera, gdy zawartość harmonicznych THD przekroczy próg 3%. Inwerter wyposażony będzie w następujące zabezpieczenia: o Zintegrowany rozłącznik DC. o Zabezpieczenie przeciwprzepięciowe SPD na każde niezależne wejście i wyjście. o Zabezpieczenie różnicowo-prądowe RDC. o Możliwość monitoringu każdego podłączonego stringu. Inwerter powinien spełniać wymogi normy PN-EN 50438, określającej wymagania dla instalacji mikrogeneracyjnych przeznaczonych do równoległego przyłączania do publicznych sieci dystrybucyjnych niskiego napięcia. Inwerter sam nie tworzy sieci elektroenergetycznej, inwertery z siecią współpracują, w razie zaniku zasilania zewnętrznego, inwerter musi się wyłączyć w czasie krótszym niż 300ms. 3.3. Charakterystyka instalacji elektrycznej. Instalacja elektryczna, zawierająca okablowanie i osprzęt elektryczny zapewniający bezpieczeństwo obsługi instalacji, będzie podzielona na dwie główne sekcje. Sekcja prądu stałego i sekcja prądu przemiennego, odgraniczone inwerterem. Sekcja prądu stałego budowana będzie w oparciu o kable dedykowane do instalacji fotowoltaicznych, odporne na działanie warunków atmosferycznych i promieniowania UV oraz rozdzielnic RDC z zabezpieczeniami, ogranicznikami przepięć prądu stałego. Sekcja prądu przemiennego budowana będzie zgodnie z zasadami wiedzy technicznej. W skład sekcji wejdą kable energetyczne oraz rozdzielnicę RAC z zabezpieczeniami nadmiarowo prądowymi, różnicowoprądowymi, ogranicznikami przepięć prądu przemiennego. Szczegóły okablowania przedstawia rysunek E-1 oraz E-2. 3.3.1. Okablowanie DC Połączenia poszczególnych generatorów (modułów fotowoltaicznych) do inwertera zostaną zrealizowane za pomocą kabli dedykowanych dla stałoprądowych instalacji fotowoltaicznych. Kable pomiędzy łączeniami modułów PV a inwerterem będą prowadzone na trasach kablowych osłoniętych za pomocą rur osłonowych lub korytek kablowych, przy czym rury osłonowe lub korytka kablowe będą przystosowane do pracy w przestrzeniach otwartych i będą odporne na promieniowanie UV. 29

Okablowanie DC podzielone będzie na obwody (zgodnie z rys. E-1) i poprzez rozdzielnice RDC wpięte do inwertera. Instalacja DC pomiędzy modułami fotowoltaicznymi a inwerterami wykonana zostanie przewodem solarnym o charakterystyce: - kable przeznaczone do instalacji fotowoltaicznych, - przekrój przewodu 4 mm 2, - kable odporne na promieniowanie UV i warunki atmosferyczne, - temperatura pracy kabli w granicach -40 do + 70 stopni C, - kable podwójnie izolowane, - kable z izolacją na napięcie stałe min. 1000 V. 3.3.2. Okablowanie AC Okablowanie zmiennoprądowe (AC) pomiędzy inwerterami a rozdzielnicą RAC należy wykonać kablem YKYżo 5x16 mm 2. Pomiędzy rozdzielnicą RAC a rozdzielnicą RPV oraz istniejącą rozdzielnicą główną obiektu połączenie należy wykonać kablem YKXSżo 5x70 mm 2. 3.4. Systemy zabezpieczeń 3.4.1. Instalacja uziemiająca i odgromowa Uziemieniu ochronnemu podlegają metalowe części, normalnie nieprzewodzące prądu lecz mogące stanowić niebezpieczeństwo porażenia w razie pojawienia się na tych elementach napięcia. W szczególności uziemieniem należy objąć: konstrukcję rozdzielnic i szaf, konstrukcje wsporcze modułów, ramy modułów fotowoltaicznych poprzez konstrukcje wsporcze, obudowy inwerterów. Jako uziemienie należy wykorzystać uziom istniejący. Jeżeli uziom nie spełnia wymaganych parametrów (rezystancja uziomu powinna wynosić R < 10Ω) należy wykonać dodatkowe uziemienie (typu A). Zgodnie z obowiązującą normą PN-HD 60364-5-54:2011 minimalny przekrój przewodu uziemiającego umieszczonego w ziemi, niezabezpieczonego przed korozją, powinien mieć min. 50mm 2. Projektowaną konstrukcję wsporczą należy połączyć z uziemieniem obiektu. Zgodnie z normą PN-EN 62305-3:2011 Ochrona odgromowa - Część 3: Uszkodzenia fizyczne obiektów i zagrożenie życia połączenie wykonać minimum 2 dwóch punktach drutem ocynkowanym fi8. Główna szyna uziemiająca powinna zostać podłączona do instalacji uziemiającej przynajmniej w dwóch punktach i zabezpieczona przed korozją oraz ewentualnym uszkodzeniem mechanicznym. Kabel ochronny PE inwertera i ramy modułów zostaną połączone do tego samego punktu uziemienia. 30

3.4.2. Ochrona przeciwporażeniowa Ochrona przeciwporażeniowa realizowana jest na podstawie wymagań normy PN-HD 60364-4- 41:2009: Instalacje elektryczne niskiego napięcia -- Część 4-41: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa -- Ochrona przed porażeniem elektrycznym oraz N SEP-E-001 Sieci elektroenergetyczne niskiego napięcia. Ochrona przeciwporażeniowa. Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym powinna być zapewniona przez: zachowanie odległości izolacyjnych, izolację roboczą (izolowanie części czynnych), uziemienie ochronne (wykonanie wspólnego uziomu dla urządzeń oraz części przewodzących dostępnych (0,4 kv), samoczynne wyłączenie zasilania w układzie sieciowym TN-S (według normy PN HD 60364 4 41). 3.4.3. Ochrona przeciwprzepięciowa Należy zastosować skoordynowaną ochronę przeciwprzepięciową poprzez instalację w rozdzielnicach RDC i RAC ograniczników typu I i II dedykowanych do instalacji PV, na napięcie do 1000VDC. Dodatkową ochronę inwerterów stanowić będą warystory montowane fabrycznie w urządzeniach. 31

3.5. System monitorowania instalacji fotowoltaicznej W celu monitorowania pracy inwerterów i ilości wytwarzanej energii elektrycznej, urządzenia te wyposażone będą w moduł komunikacyjny umożliwiający transmisję danych do serwera monitoringu poprzez komunikację w standardzie RS485. Poprzez serwer monitoringu możliwa będzie archiwizacja i wizualizacja danych pobranych z inwerterów. Planuje się montaż urządzenia monitoringu inwerterów wewnątrz obiektu, w wydzielonym pomieszczeniu technicznym. Podstawowe parametry podlegające monitorowaniu: Moc inwerterów Napięcia i prądy wejść i wyjść inwerterów Monitoring podstawowych parametrów pracy inwerterów. Schemat połączenia serwera z inwerterami 3.6. Bilans mocy instalacji fotowoltaicznej Moc pojedynczego inwertera przyjęte do obliczeń: 30 kw Moc pojedynczego modułu: 305 Wp Ilość inwerterów: 3 szt. Ilość paneli: 322 szt. Moc zainstalowana po stronie AC: 3 x 30 kw = 90 kw Moc zainstalowana po stronie DC: 322 x 305 Wp = 98,21 kwp 32

4. Pomiary Po wykonaniu prac montażowych przed uruchomieniem urządzeń należy wykonać pomiary testerem instalacji PV zgodnym z normą VDE0126-23(EN 62446): stanu izolacji kabli zasilających DC (1000V), pomiar napięcia jałowego Uoc do 1000VDC, pomiar prądu zwarciowego Isc, weryfikacja polaryzacji połączeń DC oraz : stanu izolacji kabli zasilających AC (według normy PN-HD 60364-6:2008), rezystancji uziemienia (według normy PN-HD 60364-6: 2008), sprawdzenie wyłączników różnicowo-prądowych (według normy PN-HD 60364-6:2008); pomiar skuteczności ochrony przeciw porażeniowej (według normy PN-HD 60364-6:2008). Z przeprowadzonych badań i pomiarów należy sporządzić protokoły (według norm PN-HD 60364-6:2008, PN-EN 62446-1:2016-08) stanowiące podstawę do uruchomienia i oddania do eksploatacji objętej opracowaniem instalacji. 5. Postanowienia końcowe 1) Całość robót instalacyjno-montażowych wykonać zgodnie z Polskimi Normami i Przepisami. 2) Całość prac wykonać ze szczególnym uwzględnieniem wymagań BHP. 3) Stosować materiały dopuszczone do stosowania w budownictwie, 4) Zmiany należy uzgodnić z autorem opracowania. 5) Prace w pobliżu i na częściach czynnych urządzeń elektroenergetycznych wykonywać po wyłączeniu zasilania, uziemieniu i pod nadzorem osób upoważnionych. 6) Przy przekazywaniu obiektu do eksploatacji wykonawca obowiązany jest dostarczyć inwestorowi dokumentację powykonawczą, w tym: dokumentację techniczną z naniesionymi ewentualnymi zmianami, protokoły z badań wymienionych w punkcie 5, certyfikaty lub deklaracje zgodności wydane dla wyrobów stosowanych w instalacjach elektrycznych. 33

6. LITERATURA 6.1. Normy PN-EN 62446-1:2016-08 Systemy fotowoltaiczne (PV) -- Wymagania dotyczące badań, dokumentacji i utrzymania -- Część 1: Systemy podłączone do sieci -- Dokumentacja, odbiory i nadzór PN-HD 60364-7-712:2007 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Część 7-712: Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Fotowoltaiczne (PV) układy zasilania. PN-EN 60529:2003 Stopnie ochrony zapewnianej przez obudowy (Kod IP). PN-EN 60445:2010 Zasady podstawowe i bezpieczeństwa przy współdziałaniu człowieka z maszyną, znakowanie i identyfikacja. Identyfikacja zacisków urządzeń i zakończeń przewodów. PN-EN 60446:2010 Zasady podstawowe i bezpieczeństwa przy współdziałaniu człowieka z maszyną, znakowanie i identyfikacja. Identyfikacja przewodów kolorami albo znakami alfanumerycznymi. PN-EN 60439-1:2003 Rozdzielnice i sterownice niskonapięciowe. Część 1: Zestawy badane w pełnym i niepełnym zakresie badań typu. PN-EN 60439-4:2008 Rozdzielnice i sterownice niskonapięciowe. Część 4: Wymagania dotyczące zestawów przeznaczonych do instalowania na terenach budów (ACS) PN-EN 50274:2004 Rozdzielnice i sterownice niskonapięciowe. Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym. Ochrona przed niezamierzonym dotykiem bezpośrednim części niebezpiecznych czynnych PN-EN 62208:2011 Puste obudowy rozdzielnic i sterownic niskonapięciowych. Wymagania ogólne. PN-E-05163:2002 Rozdzielnice i sterownice niskonapięciowe osłonięte. Wytyczne badania w warunkach wyładowania łukowego, powstałego w wyniku zwarcia wewnętrznego. PN-E-04700:1998/Az1:2000 Urządzenia i układy elektryczne w obiektach elektroenergetycznych. Wytyczne przeprowadzania po montażowych badań odbiorczych. PN-HD 60364-6:2008 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 6: Sprawdzanie. PN-HD 60364-4-41:2009 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 4-41: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed porażeniem elektrycznym. PN-HD 60364-5-54:2011 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 5-54: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Układy uziemiające i przewody ochronne. PN-HD 62305-1:2011 Ochrona odgromowa. Część 1: Zasady ogólne. PN-HD 62305-2:2012 Ochrona odgromowa. Część 2: Zarządzanie ryzykiem. PN-HD 62305-3:2011 Ochrona odgromowa. Część 3: Uszkodzenia fizyczne obiektów i zagrożenie życia. 34

PN-HD 62305-4:2011 Ochrona odgromowa. Część 4: Urządzenia elektryczne i elektroniczne w obiektach. Opracował: mgr inż. K. Mitros upr. nr PDL/0067/PBE/18 35

PV-1 36

PV-2 37