Rysujemy komiks o narodzinach Jezusa

.qxd 10/17/07 3:46 AM Page 1 Rysujemy komiks o narodzinach Jezusa El bieta Kowalik Pomys na ciekawà lekcj Temat lekcji Cel ogólny Cele szczegó owe Przek ad intersemiotyczny tekstu Biblii rysujemy komiks o narodzeniu Jezusa Chrystusa. Rozbudzanie motywacji czytania i rozwijanie umiej tnoêci odbioru dzie literackich, a przez nie przybli anie rozumienia cz owieka i Êwiata. Uczeƒ: zna charakterystyczne wyró niki komiksu; dokonuje przek adu intersemiotycznego tekstu literackiego; wyszukuje w tekêcie fragmenty na zadany temat; redaguje plan wydarzeƒ. Kszta cone umiej tnoêci komunikacja na poziomie grupy i klasy czytanie utworu literackiego korzystanie ze êróde ikonograficznych Metody/techniki klasyczna metoda problemowa (klasyfikacja wg E. Szloska) i formy pracy praca w grupach praca ze êród em ikonograficznym Ârodki dydaktyczne karty pracy (zadania 1 5) tekst Biblii (za àcznik 1) foliogramy: Adoracja Dzieciàtka i Âwi ta Rodzina (za àczniki 2 3) s owniki: wyrazów obcych, j zyka polskiego (jeden dla grupy) czyste arkusze do rysowania komiksu, przybory do rysowania rzutnik pisma do wyêwietlania foliogramów Czas trwania zaj ç Uwagi 90 minut Lekcj nale y przeprowadziç przed Êwi tami Bo ego Narodzenia. Uczniowie powinni przynieêç ze sobà ró ne komiksy. s. 1

.qxd 10/17/07 3:46 AM Page 2 Przebieg zaj ç Etapy lekcji Czas w minutach CzynnoÊci nauczyciela i uczniów Wprowadzenie 2 Podajemy uczniom temat lekcji, dzielimy klas na czteroosobowe grupy. Badanie 10 Uczniowie w grupach przeglàdajà przyniesione komiksy, i przekszta canie (I) zastanawiajà si nad ich wspólnymi cechami, zapisujà definicj gatunku, w razie koniecznoêci korzystajà ze s owników (zadanie 1). Prezentacja (I) 5 Reprezentanci grup odczytujà definicje, pozostali uczniowie sprawdzajà poprawnoêç wykonanego zadania. Badanie (II) 5 Prosimy uczniów, aby w otrzymanym tekêcie Biblii wyszukali fragmenty opisujàce narodzenie Jezusa od zwiastowania do przybycia Trzech Króli (za àcznik 1). Prezentacja (II) 8 Reprezentanci poszczególnych zespo ów odczytujà wyszukane fragmenty. Wspólnie z uczniami ustalamy, które z nich b dà potrzebne do stworzenia komiksu. Przekszta canie (II) 7 Uczniowie redagujà plan wydarzeƒ przedstawionych w wybranych fragmentach, zwracajàc uwag na ich chronologi (zadanie 2). Prezentacja (III) 5 Przedstawiciele poszczególnych grup prezentujà efekty pracy zespo ów. Przekszta canie (III) 8 Prosimy uczniów, aby zaplanowali dialogi, które b dzie mo na umieêciç w dymkach oraz ewentualne dopiski narratora (zadanie 3). Prezentacja (IV) 5 Przedstawiciele grup prezentujà wykonane zadanie. Grupy dokonujà ewentualnych poprawek. Badanie (III) 8 Prosimy uczniów, aby przyjrzeli si reprodukcjom obrazów i przekszta canie zamieszczonym na foliogramach (za àczniki 2 3) i zaobserwowali, (IV) w jaki sposób malarze przedstawiali realia ycia pierwszych dni po narodzeniu Jezusa, i zapisali charakterystyczne cechy strojów pojawiajàcych si na obrazach (zadanie 4). Prezentacja (V) 2 Przedstawiciele grup prezentujà wykonane zadanie. Grupy dokonujà ewentualnych poprawek. Przekszta canie (V) 20 Prosimy uczniów, aby na przygotowanych wczeêniej arkuszach narysowali komiks (zadanie 5). Prezentacja (VI) 2 Przedstawiciele grup prezentujà wykonane zadanie. Podsumowanie 3 Podsumowujemy prac na lekcji. Arkusze z komiksami umieszczamy na tablicy w sali. Zadajemy prac domowà polegajàcà na napisaniu opowiadania o narodzinach Jezusa. WP1105 s. 2

.qxd 10/17/07 3:46 AM Page 3 Zadania dla ucznia 1. Na podstawie przeprowadzonych obserwacji zapiszcie definicj komiksu. W razie koniecznoêci skorzystajcie ze s ownika. komiks... 2. Wykorzystujàc oba teksty Ewangelii, zredagujcie plan wydarzeƒ. Pami tajcie o chronologii. 3. Zapiszcie w zeszycie dialogi, które wykorzystacie, rysujàc komiks. Pami tajcie, aby przypisaç wypowiadane s owa okreêlonym postaciom. 4. Przyjrzyjcie si dok adnie ilustracjom obrazujàcym czas, w którym y Jezus. Zapiszcie wspólne elementy strojów wszystkich postaci wyst pujàcych na obrazach. 5. Na arkuszach narysujcie komiks przedstawiajàcy narodziny Chrystusa i wydarzenia im towarzyszàce. Praca domowa. Napisz opowiadanie o narodzinach Jezusa. Nie u ywaj mowy niezale nej. s. 3

.qxd 10/17/07 3:46 AM Page 4 Test sprawdzajàcy... Wersja A imi i nazwisko Przeczytaj poni szy tekst i wykonaj zwiàzane z nim zadania. Na wykonanie pracy masz 45 minut. Gwiazdor, gwiazdka, psoty tradycje Êwiàteczne na Kaszubach Gwi d e, gwiazdka, Gwiazdor i psoty to nadal ywe obyczaje kaszubskie zwiàzane z Bo ym Narodzeniem i Nowym Rokiem. Kaszubi kultywujà tak e zwyczaje kulinarne. Jednym ze Êwiàtecznych obyczajów jest gwiazdka kilkuosobowa grupa przebieraƒców odwiedzajàca domostwa od rana w Wigili. WÊród kol dników sà policjant, dziad z babà, Êmierç z kosà, diabe, skaczàcy kozio, bocian podszczypujàcy dziewczyny, niedêwiedê prowadzony przez Cygana i o nierz jadàcy na drewnianym koniu. Âpiewajàcym kol dy przebieraƒcom towarzyszy cz sto muzykant grajàcy na akordeonie. Gwi d e to przebieraƒcy nawiedzajàcy kaszubskie domy mi dzy Bo ym Narodzeniem a Nowym Rokiem. Sà przebrani za podobne postaci jak kol dnicy z Wigilii. Do repertuaru kol d gwi d e dodajà okolicznoêciowe wiersze. Gwi d e sà na tyle popularni na Kaszubach, e zapraszani sà przez szko y na wyst py. Organizowane sà te konkursy na najlepsze zespo y gwi d y. W domach kaszubskich piel gnujàcych miejscowà tradycj dzieci nie znajà Êw. Miko aja w czerwonym stroju i z bia à brodà. Prezenty przynosi im okutany w odwrócony na spodnià stron ko uch i przepasany s omianym pasem Gwiazdor. Jego atrybutem sà: korbacz, czyli rodzaj bata, czapka muca i kalosze skorznie. Aby milusiƒscy nie rozpoznali wr czajàcego im podarunki, Gwiazdor zak ada na twarz mask zwanà larwà, wykonanà z ciel cej skóry. Do popularnych zwyczajów kaszubskich zwiàzanych z nadejêciem Nowego Roku nale à psoty, czyli figle, które miejscowa m odzie urzàdza sàsiadom w noc sylwestrowà. Mo na wówczas np. wyjàç komuê bram z zawiasów, przestawiç wóz na podwórku. Czasami psotnicy potrafià taki wóz rozebraç i po o yç jego cz Êci na dachu. Tradycja mówi jednak, e za tymi artami stoi odchodzàcy stary rok. Kaszubi dbajà te o obyczaje zwiàzane z potrawami Êwiàtecznymi. Na kaszubskich sto ach podczas Wigilii stoi brzadowy zypa, czyli zupa z suszonych gruszek, jab ek i Êliwek wraz z kluskami. Jada si te Êledzie w sosie Êmietanowym z jab kami i cebulà oraz ziemniakami w mundurkach. èród o: http://wiadomosci.wp.pl s. 4

.qxd 10/17/07 3:46 AM Page 5 1. Napisz, jakie zwyczaje Êwiàteczne by y kultywowane na Kaszubach. 2. Opisz, na czym polega zwyczaj, który najbardziej Ci si podoba. 3. Zredaguj yczenia, które z o ysz mamie lub tacie podczas kolacji wigilijnej. 4. Napisz kartk z pami tnika Moje najpi kniejsze Êwi ta. s. 5

.qxd 10/17/07 3:46 AM Page 6 Test sprawdzajàcy... Wersja B imi i nazwisko Przeczytaj poni szy tekst i wykonaj zwiàzane z nim zadania. Na wykonanie pracy masz 45 minut. Tajemnicze zwyczaje Êwiàteczne Podkarpacia W tradycji ludowej Podkarpacia Êwi ta Bo ego Narodzenia nazywane Godami by y nie tylko Êwi tem koêcielnym, ale rozpoczyna y te nowy rok. Traktowane by y przez to jako poczàtek, od którego zale y przysz oêç. WÊród zwyczajów podkarpackich popularne by o m.in. stawianie na stole dodatkowego nakrycia w czasie Wigilii. Choç zwyczaj ten nadal jest praktykowany, to jednak w tradycji ludowej Podkarpacia mia innà symbolik. Nakrycie to przygotowywano bowiem nie dla niespodziewanego goêcia, w drowca, ale dla dusz zmar ych przodków, którzy w Wigili odwiedzali swoje rodziny. Specjalnie dla zmar ych otwierano te drzwi, które na co dzieƒ by y zabezpieczane ró nymi przedmiotami, aby uniemo liwiç duchom wnikni cie do wn trza. Na drzwiach wieszano m.in. krzy, wianki poêwi cone w Bo e Cia o, ostre przedmioty, np. siekier. Podobnym w wymowie gestem zaproszenia dusz zmar ych by o palenie Êwiecy w oknie jako drogowskazu. W zwiàzku z wierzeniem, e Bo e Narodzenie to dzieƒ szczególnej bliskoêci zmar ych, nie wolno by o w tym dniu ha asowaç, zachowywaç si g oêno, wykonywaç pewnych prac. Obowiàzywa zatem zakaz gotowania, mycia, rozmów, przesuwania mebli. Aby zachowaç absolutnà cisz w Bo e Narodzenie, dzieƒ wczeêniej przynoszono z komory odzie, aby w Êwi to do niej nie wchodziç i nie przeszkadzaç gromadzàcym si w niej duszom. W niektórych domach przestrzegano ciszy do tego stopnia, e oliwiono zawiasy w drzwiach, by nie skrzypia y przy otwieraniu. Aby nie gotowaç w Bo e Narodzenie, jedzono najcz Êciej potrawy pozosta e z wigilijnej kolacji. Jadano je jednak na zimno obowiàzywa bowiem równie zakaz rozpalania ognia w piecu, poniewa jest to tak e siedlisko dusz przodków. Rygorystycznie przestrzegano tak e zakazu opuszczania w tym dniu swojego domu i zagrody. Odwiedziny sàsiadów i rodziny rozpoczyna y si drugiego dnia Êwiàt. Natomiast wieczorem oczekiwano kol dników. Ich wizyta mia a przynieêç domownikom pomyêlnoêç. Za yczenia kol dnicy otrzymywali zbo e, w dliny, specjalnie na ten cel wypiekane pieczywo. èród o: http://wiadomosci.wp.pl s. 6

.qxd 10/17/07 3:46 AM Page 7 1. Napisz, jakie zwyczaje Êwiàteczne by y kultywowane na Podkarpaciu. 2. Opisz, na czym polega zwyczaj, który najbardziej Ci si podoba. 3. Zredaguj yczenia, które z o ysz siostrze lub bratu podczas kolacji wigilijnej. 4. Napisz kartk z pami tnika Moje najpi kniejsze Êwi ta. s. 7

.qxd 10/17/07 3:46 AM Page 8 Klucz do testu numer zadania numer standardu kategoria taksonomiczna Zadania krótkiej odpowiedzi schemat punktowania liczba punktów 1 I.3 C za wypisanie wszystkich zwyczajów 1 pkt 0 1 II.1 2 II.1 C za wskazanie zwyczaju 1 pkt 0 2 za wyjaênienie 1 pkt 3 II.1 B za wskazanie adresata 1 pkt 0 3 II.4 za poprawnà form wypowiedzi 1 pkt za oryginalnoêç yczeƒ 1 pkt Zadanie otwarte numer standardu: II.1, II.4; kategoria taksonomiczna D Temat praca na temat 0 1 zastosowanie narracji pierwszoosobowej 0 1 zastosowanie opisu uczuç 0 1 bogactwo informacji 0 1 Kompozycja trójdzielnoêç kompozycji 0 1 spójnoêç wypowiedzi 0 1 J zyk poprawnoêç j zykowa 0 2 (dopuszczalne 2 b dy j zykowe; 3 4 b dy 1 pkt; 5 i wi cej 0 pkt) funkcjonalnoêç stylu 0 1 Zapis poprawnoêç ortograficzna 0 1 (dopuszczalne 2 b dy) poprawnoêç interpunkcyjna 0 1 (dopuszczalne 3 b dy) Schemat oceniania (propozycja) 15 17 pkt bardzo dobry 12 14 pkt dobry 8 11 pkt dostateczny 5 7 pkt dopuszczajàcy 0 4 pkt niedostateczny s. 8

.qxd 10/17/07 3:46 AM Page 9 Za àcznik 1. Teksty Ewangelii Narodzenie Jezusa 18 Z narodzeniem Jezusa Chrystusa by o tak. Po zaêlubinach Matki Jego, Maryi, z Józefem, wpierw nim zamieszkali razem, znalaz a si brzemiennà za sprawà Ducha Âwi tego. 19 Mà Jej, Józef, który by cz owiekiem sprawiedliwym i nie chcia naraziç Jej na znies awienie, zamierza oddaliç Jà potajemnie. 20 Gdy powzià t myêl, oto anio Paƒski ukaza mu si we Ênie i rzek : Józefie, synu Dawida, nie bój si wziàç do siebie Maryi, twej Ma onki; albowiem z Ducha Âwi tego jest to, co si w Niej pocz o. 21 Porodzi Syna, któremu nadasz imi Jezus, On bowiem zbawi swój lud od jego grzechów. 22 A sta o si to wszystko, aby si wype ni o s owo Paƒskie powiedziane przez Proroka: 23 Oto Dziewica pocznie i porodzi Syna, któremu nadadzà imi Emmanuel, to znaczy: Bóg z nami. 24 Zbudziwszy si ze snu, Józef uczyni tak, jak mu poleci anio Paƒski: wzià swojà Ma onk do siebie, 25 lecz nie zbli a si do Niej, a porodzi a Syna, któremu nada imi Jezus. M drcy ze Wschodu 1 Gdy zaê Jezus narodzi si w Betlejem w Judei za panowania króla Heroda, oto M drcy ze Wschodu przybyli do Jerozolimy 2 i pytali: Gdzie jest nowo narodzony król ydowski? UjrzeliÊmy bowiem jego gwiazd na Wschodzie i przybyliêmy oddaç mu pok on. 3 Skoro to us ysza król Herod, przerazi si, a z nim ca a Jerozolima. 4 Zebra wi c wszystkich arcykap anów i uczonych ludu i wypytywa ich, gdzie ma si narodziç Mesjasz. 5 Ci mu odpowiedzieli: W Betlejem judzkim, bo tak napisa Prorok: 6 A ty, Betlejem, ziemio Judy, nie jesteê zgo a najlichsze spoêród g ównych miast Judy, albowiem z ciebie wyjdzie w adca, który b dzie pasterzem ludu mego, Izraela. 7 Wtedy Herod przywo a potajemnie M drców i wypyta ich dok adnie o czas ukazania si gwiazdy. 8 A kierujàc ich do Betlejem, rzek : Udajcie si tam i wypytujcie starannie o Dzieci, a gdy Je znajdziecie, donieêcie mi, abym i ja móg pójêç i oddaç Mu pok on. 9 Oni zaê wys uchawszy króla, ruszyli w drog. A oto gwiazda, którà widzieli na Wschodzie, sz a przed nimi, a przysz a i zatrzyma a si nad miejscem, gdzie by o Dzieci. 10 Gdy ujrzeli gwiazd, bardzo si uradowali. 11 Weszli do domu i zobaczyli Dzieci z Matkà Jego, Maryjà; upadli na twarz i oddali Mu pok on. I otworzywszy swe skarby, ofiarowali Mu dary: z oto, kadzid o i mirr. 12 A otrzymawszy we Ênie nakaz, eby nie wracali do Heroda, innà drogà udali si do swojej ojczyzny. Ewangelia wg Êw. Mateusza [w:] Pismo Âwi te Starego i Nowego Testamentu, Warszawa Poznaƒ, Pallotinum, 2000 Zwiastowanie Maryi 26 W szóstym miesiàcu pos a Bóg anio a Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret, 27 do Dziewicy poêlubionej m owi, imieniem Józef, z rodu Dawida; a Dziewicy by o na imi Maryja. 28 Anio wszed do Niej i rzek : Bàdê pozdrowiona, pe na aski, Pan z Tobà. 29 Ona zmiesza a si na te s owa i rozwa a a, co mia oby znaczyç to pozdrowienie. 30 Lecz anio rzek do Niej: Nie bój si, Maryjo, znalaz aê bowiem ask u Boga. 31 Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imi Jezus. 32 B dzie On wielki i b dzie nazwany Synem Najwy szego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. 33 B dzie panowa nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie b dzie koƒca. 34 Na to Maryja rzek a do anio a: Jak e si to stanie, skoro nie znam m a? 35 Anio Jej odpowiedzia : Duch Âwi ty zstàpi na Ciebie i moc Najwy szego os oni Ci. Dlatego s. 9

.qxd 10/17/07 3:46 AM Page 10 te Âwi te, które si narodzi, b dzie nazwane Synem Bo ym. 36 A oto równie krewna Twoja, El bieta, pocz a w swej staroêci syna i jest ju w szóstym miesiàcu ta, która uchodzi za niep odnà. 37 Dla Boga bowiem nie ma nic niemo liwego. 38 Na to rzek a Maryja: Oto Ja s u ebnica Paƒska, niech Mi si stanie wed ug twego s owa! Wtedy odszed od Niej anio. Nawiedzenie 39 W tym czasie Maryja wybra a si i posz a z poêpiechem w góry do pewnego miasta w [pokoleniu] Judy. 40 Wesz a do domu Zachariasza i pozdrowi a El biet. 41 Gdy El bieta us ysza a pozdrowienie Maryi, poruszy o si dzieciàtko w jej onie, a Duch Âwi ty nape ni El biet. 42 Wyda a ona okrzyk i powiedzia a: B ogos awiona jesteê mi dzy niewiastami i b ogos awiony jest owoc Twojego ona. 43 A skàd e mi to, e Matka mojego Pana przychodzi do mnie? 44 Oto, skoro g os Twego pozdrowienia zabrzmia w moich uszach, poruszy o si z radoêci dzieciàtko w moim onie. 45 B ogos awiona jesteê, któraê uwierzy a, e spe nià si s owa powiedziane Ci od Pana. Narodzenie Jezusa 1 W owym czasie wysz o rozporzàdzenie Cezara Augusta, eby przeprowadziç spis ludnoêci w ca ym paƒstwie. 2 Pierwszy ten spis odby si wówczas, gdy wielkorzàdcà Syrii by Kwiryniusz. 3 Wybierali si wi c wszyscy, aby si daç zapisaç, ka dy do swego miasta. 4 Uda si tak e Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, poniewa pochodzi z domu i rodu Dawida, 5 eby si daç zapisaç z poêlubionà sobie Maryjà, która by a brzemienna. 6 Kiedy tam przebywali, nadszed dla Maryi czas rozwiàzania. 7 Porodzi a swego pierworodnego Syna, owin a Go w pieluszki i po o y a w obie, gdy nie by o dla nich miejsca w gospodzie. Pasterze u óbka 8 W tej samej okolicy przebywali w polu pasterze i trzymali stra nocnà nad swojà trzodà. 9 Naraz stanà przy nich anio Paƒski i chwa a Paƒska zewszàd ich oêwieci a, tak e bardzo si przestraszyli. 10 Lecz anio rzek do nich: Nie bójcie si! Oto zwiastuj wam radoêç wielkà, która b dzie udzia em ca ego narodu: 11 dziê w mieêcie Dawida narodzi si wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz, Pan. 12 A to b dzie znakiem dla was: Znajdziecie Niemowl, owini te w pieluszki i le àce w obie. 13 I nagle przy àczy o si do anio a mnóstwo zast pów niebieskich, które wielbi y Boga s owami: 14 Chwa a Bogu na wysokoêciach, a na ziemi pokój ludziom Jego upodobania. 15 Gdy anio owie odeszli od nich do nieba, pasterze mówili nawzajem do siebie: Pójdêmy do Betlejem i zobaczmy, co si tam zdarzy o i o czym nam Pan oznajmi. 16 Udali si te z zast pów niebieskich, które wielbi y Boga s owami: 14 Chwa a Bogu na wysokoêciach, a na ziemi pokój ludziom Jego upodobania. 15 Gdy anio owie odeszli od nich do nieba, pasterze mówili nawzajem do siebie: Pójdêmy do Betlejem i zobaczmy, co si tam zdarzy o i o czym nam Pan oznajmi. 16 Udali si te z poêpiechem i znaleêli Maryj, Józefa i Niemowl, le àce w obie. 17 Gdy Je ujrzeli, opowiedzieli o tym, co im zosta o objawione o tym Dzieci ciu. 18 A wszyscy, którzy to s yszeli, dziwili si temu, co im pasterze opowiadali. Ewangelia wg Êw. ukasza [w:] Pismo Âwi te Starego i Nowego Testamentu, Warszawa Poznaƒ, Pallotinum, 2000 s. 10