Ergonomia (1) stanowisk wyposa onych w monitory ekranowe ergonomia ERGONOMIA to interdyscyplinarna nauka, zajmuj¹ca siê przystosowaniem, narzêdzi, maszyn, œrodowiska i warunków pracy do anatomicznych i psychofizycznych cech cz³owieka. Cel przystosowania stanowisk do zasad ergonomii: zapewnienie sprawnego, wydajnego i bezpiecznego wykonywania pracy, przy stosunkowo niskim koszcie biologicznym. Skutki nieprzestrzegania zasad ergonomii: 1. Skutki fizjologiczne s¹ efektem np. szkodliwej dla zdrowia pozycji przy pracy, nadmiernego lub powtarzaj¹cego siê wysi³ku, 2. Skutki psychofizjologiczne s¹ powodowane nadmiernym lub zbyt ma³ym obci¹ eniem umys³owym, stresem itp., powstaj¹cym np. przy obs³udze, lub nadzorze maszyny albo urz¹dzenia
Ergonomia (2) stanowisk wyposa onych w monitory ekranowe ergonomia ERGONOMIA KONCEPCYJNA zajmuje siê takim projektowaniem narzêdzi, urz¹dzeñ, maszyn, a nawet zak³adów pracy, aby spe³nia³y podstawowe wymagania ergonomii. KOREKCYJNA zajmuje siê: analiz¹ ju istniej¹cych stanowisk i ich dostosowaniem do psychofizycznych mo liwoœci pracowników, formu³owaniem zaleceñ zmierzaj¹cych do poprawienia warunków pracy, zmniejszenia istniej¹cych obci¹ eñ oraz poprawy wydajnoœci i jakoœci pracy
Pomieszczenia i stanowiska pracy (1) Powierzchnia pomieszczeñ pracy Na ka dego z pracowników jednoczeœnie zatrudnionych w pomieszczeniu pracy sta³ej powinno przypadaæ co najmniej: 2 m 2 wolnej powierzchni pod³ogi niezajêtej przez urz¹dzenia techniczne, meble, sprzêt itp. 13 m 3 wolnej objêtoœci pomieszczenia niezajêtej przez urz¹dzenia, meble, sprzêt itp. pomieszczenia i stanowiska pracy Rozporządzenie MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650) Pod³oga w pomieszczeniu pracy powinna byæ: stabilna, równa, nieœliska, niepyl¹ca, odporna na œcieranie i nacisk, ³atwa do utrzymania w czystoœci.
Pomieszczenia i stanowiska pracy (2) Wysokoœæ pomieszczeñ pracy Wysokoœæ pomieszczenia pracy sta³ej nie mo e byæ mniejsza ni : 3 m je eli w pomieszczeniu nie wystêpuj¹ czynniki szkodliwe dla zdrowia, 3,3 m je eli w pomieszczeniu prowadzone s¹ prace powoduj¹ce wystêpowanie czynników szkodliwych dla zdrowia. pomieszczenia i stanowiska pracy Rozporządzenie MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650) Wyj¹tki: minimum 2,5 m je eli w pomieszczeniu nie wystêpuj¹ czynniki szkodliwe i jest zatrudnionych nie wiêcej ni 4 pracowników, a na ka dego z nich przypada co najmniej 15 m 3 wolnej objêtoœci pomieszczenia, minimum 2,2 m w dy urce, portierni, kiosku itp. oraz w pomieszczeniu usytuowanym na antresoli otwartej do wiêkszego pomieszczenia. Wysokoœæ pomieszczenia pracy czasowej nie mo e byæ mniejsza ni : 2,2 m je eli w pomieszczeniu nie wystêpuj¹ czynniki szkodliwe dla zdrowia, 2,5 m je eli w pomieszczeniu prowadzone s¹ prace powoduj¹ce wystêpowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.
Oœwietlenie pomieszczeñ pracy (1) Oœwietlenie elektryczne oœwietlenie pomieszczeñ PN-EN 12464-1:2003. Technika świetlna. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy wewnątrz pomieszczeń Niezale nie od oœwietlenia dziennego pomieszczenia pracy powinny byæ wyposa one w oœwietlenie elektryczne o natê eniu dostosowanym do rodzajów wykonywanych prac oraz wymaganej ich dok³adnoœci. Œrednie natê enie oœwietlenia na p³aszczyÿnie roboczej nie powinno byæ mniejsze ni wartoœci podane (przyk³adowo w poni szej tabeli). Najmniejsze dopuszczalne œrednie natê enie oœwietlenia lx 20 50 Rodzaje czynnoœci lub pomieszczeñ Orientacja, z rozpoznaniem cech œredniej wielkoœci, np. rysów twarzy, w pomieszczeniach takich jak np. piwnice i strychy, oraz przy sk³adowaniu materia³ów jednorodnych lub du ych Krótkotrwa³e przebywanie po³¹czone z wykonywaniem prostych czynnoœci, np.: przygotowywanie pasz, magazynowanie towarów ró nych, przy których mo e byæ koniecznoœæ poszukiwania, w korytarzach i na schodach oraz w salach kinowych podczas przerw.
Oœwietlenie pomieszczeñ pracy (2) Oœwietlenie elektryczne oœwietlenie pomieszczeñ PN-EN 12464-1:2003. Technika świetlna. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy wewnątrz pomieszczeń Najmniejsze dopuszczalne œrednie natê enie oœwietlenia lx 100 200 300 Rodzaje czynnoœci lub pomieszczeñ Praca nieci¹g³a i czynnoœci dorywcze przy bardzo ograniczonych wymaganiach wzrokowych, np.: sporadyczna obs³uga urz¹dzeñ technologicznych, obs³uga kot³ów centralnego ogrzewania, mycie i czyszczenie samochodów w gara ach, pomieszczenia sanitarne, hole wejœciowe, ma³o dok³adne prace œlusarskie i prace na obrabiarkach do metali, wyrób akumulatorów, kabli, nawijanie cewek grubym drutem, jadalnie, bufety i œwietlice, sale gimnastyczne, aule, sale zajêæ ruchowych w szko³ach, portiernie. Praca przy przeciêtnych wymaganiach wzrokowych, np.: œrednio dok³adne prace œlusarskie i prace na maszynach do metali, szpachlowanie, lakierowanie, ³atwe prace biurowe z dorywczym pisaniem na maszynie.
Oœwietlenie pomieszczeñ pracy (3) Oœwietlenie elektryczne oœwietlenie pomieszczeñ PN-EN 12464-1:2003. Technika świetlna. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy wewnątrz pomieszczeń Najmniejsze dopuszczalne œrednie natê enie oœwietlenia lx 500 750 1000 Rodzaje czynnoœci lub pomieszczeñ Praca przy du ych wymaganiach wzrokowych, np.: prace œlusarskie i prace na maszynach do metali, repasacja, szycie i drukowanie tkanin, druk rêczny i sortowanie papieru. D³ugotrwa³a i wytê ona praca wzrokowa, np.: bardzo dok³adne prace œlusarskie i prace na maszynach do metali, szlifowanie szkie³ optycznych i kryszta³ów, oczyszczanie, wyskubywanie wêze³ków, wypruwanie, cerowanie, naprawianie usterek w przemyœle w³ókienniczym, prace kreœlarskie. D³ugotrwa³a i wyj¹tkowo wytê ona praca wzrokowa, np.: monta najmniejszych czêœci i elementów elektronicznych, kontrola wyrobów w³ókienniczych.
Oœwietlenie pomieszczeñ pracy (4) Oœwietlenie elektryczne oœwietlenie pomieszczeñ PN-EN 12464-1:2003. Technika świetlna. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy wewnątrz pomieszczeń Podane w tabeli wartoœci natê enia oœwietlenia nale y zwiêkszyæ o jeden stopieñ (np. z 200 do 300 lx), w ka dym przypadku, je eli: przedmiot pracy wzrokowej ma wspó³czynnik odbicia poni ej 0,2 lub wystêpuj¹ na nim ma³e kontrasty (np. szycie ciemnej tkaniny ciemn¹ nici¹), b³êdy pope³nione przy postrzeganiu mog¹ spowodowaæ groÿny uraz lub du e straty materialne, pracownikami s¹ w wiêkszoœci osoby w wieku powy ej 40 lat. W przypadku, gdy praca na danym stanowisku lub w pomieszczeniu jest krótkotrwa³a (np. dorywcza obs³uga szlifierki, nadzór urz¹dzeñ automatycznych). Wymagane wartoœci natê enia oœwietlenia powy ej 200 lx mog¹ byæ zmniejszone o jeden stopieñ.
Oœwietlenie pomieszczeñ pracy (5) Oœwietlenie dzienne oœwietlenie pomieszczeñ PN-71/B-02380. Oświetlenie wnętrz światłem dziennym. Warunki ogólne Liczba, powierzchnia i rozmieszczenie okien w pomieszczeniach pracy powinny zapewniaæ pracownikom, stosownie do rodzaju wykonywanych przez nich prac, dostateczne oœwietlenie dzienne oraz nale yte przewietrzanie pomieszczeñ. Stosunek powierzchni okien do powierzchni pod³ogi w pomieszczeniach powinien byæ nie mniejszy ni 1 8. Warunki dotycz¹ce oœwietlenia pomieszczeñ œwiat³em dziennym okreœlane s¹ za pomoc¹ wspó³czynnika oœwietlenia dziennego (wyra onego w %), stanowi¹cego stosunek natê enia oœwietlenia w danym punkcie wnêtrza do równoczeœnie wystêpuj¹cego natê enia oœwietlenia w otwartej przestrzeni na p³aszczyÿnie poziomej.
Oœwietlenie pomieszczeñ pracy (6) Oœwietlenie dzienne oœwietlenie pomieszczeñ PN-71/B-02380. Oświetlenie wnętrz światłem dziennym. Warunki ogólne Kategoria czynnoœci wzrokowej Charakterystyka wykonywanych czynnoœci w pomieszczeniu Okreœlenie Wielkoœæ szczegó³u przedmiotu (wymiar charakterystyczny) w mm Wartoœæ wspó³czynnika oœwietlenia dziennego e, w %, przy oœwietleniu Górnym i mieszanym e œr Bocznym e min I Szczególnie dok³adna do 0,1 10 3,5 4 II Bardzo dok³adna 01 0,3 7 2,0 3 III Dok³adna 0,3 1,0 5 1,5 2 IV Ma³o dok³adna 1,0 10 3 1,0 1,2 V Zgrubna powy ej 10 2 0,5 0,8 VI Nadzór ogólny nad czynnoœci¹, bez rozró niania szczegó³ów 1 0,25 0,4 Przy oœwietleniu bocznym zaleca siê przyjmowanie w miarê mo liwoœci technicznych wy szej wartoœci wspó³czynnika oœwietlenia dziennego od podanej w tabeli.
Praca przy komputerze (1) Pomieszczenia do pracy z komputerami (1) Na ka dego pracownika w pomieszczeniu z komputerami powinno przypadaæ: stanowiska wyposa one w monitory ekranowe Rozporządzenie MPiPS z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie BHP na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) minimum 13 m 3 wolnego wnêtrza, minimum 2 m 2 wolnej powierzchni pod³ogi. Oœwietlenie powinno zapewniaæ komfort pracy wzrokowej.
Praca przy komputerze (2) Pomieszczenia do pracy z komputerami (2) stanowiska wyposa one w monitory ekranowe Rozporządzenie MPiPS z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie BHP na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) Ustawienie sprzêtu wzglêdem oœwietlenia Ustawienie monitorów powinno byæ równoleg³e do okien i linii œwiate³ sufitowych (p³aszczyzna ekranu jest prostopad³a do okna).
Praca przy komputerze (3) Wymiary i odleg³oœci stanowisko komputerowe (1) stanowiska wyposa one w monitory ekranowe Rozporządzenie MPiPS z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie BHP na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) Monitor pokryty warstw¹ antyodbiciow¹ lub wyposa ony w odpowiedni filtr. Klawiatura min. 10 cm od krawêdzi sto³u. Krzes³o stabilne, z podstaw¹ min. piêciopodporow¹, z kó³kami oraz regulacj¹ wysokoœci 40 50 cm, z mo liwoœci¹ obrotu o 360. P³yta siedziska wyprofilowana. Pochylenie oparcia 5 do przodu i 30 do ty³u. Podnó ek k¹t pochylenia 0 15, wysokoœæ dostosowana do potrzeb pracownika.
Praca przy komputerze (4) Wymiary i odleg³oœci stanowisko komputerowe (2) stanowiska wyposa one w monitory ekranowe Rozporządzenie MPiPS z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie BHP na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) Krzes³o powinno mieæ mo liwoœæ regulacji jak najwiêkszej liczby elementów wysokoœci, g³êbokoœci i pochylenia siedziska; wysokoœci i k¹ta nachylenia oparcia. Wymiary sto³u w przypadku ustawienia na nim monitora (Jeœli monitor jest ustawiony na komputerze, wówczas stó³ musi byæ ni szy, tak aby przestrzeñ na nogi pod blatem dla klawiatury wynosi³a co najmniej 50 cm).
Organizacja stanowiska pracy (1) stanowiska wyposa one w monitory ekranowe Rozporządzenie MPiPS z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) Wynikaj¹ce z ergonomii parametry pracy operatora komputerowego
Organizacja stanowiska pracy (2) Ergonomia stanowiska wyposa one w monitory ekranowe Rozporządzenie MPiPS z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) Do prawid³owego ukszta³towania stanowiska pracy przydatna jest znajomoœæ ergonomii: górna krawêdÿ ekranu monitora nie powinna znajdowaæ siê powy ej oczu pracownika, inne urz¹dzenia, takie jak skaner, drukarka powinny znajdowaæ siê w zasiêgu r¹k pracownika. Naturalna i wygodna pozycja cia³a zmniejsza zagro enia dla uk³adu miêœniowo-szkieletowego: siedzisko powinno mieæ regulacjê wysokoœci w zakresie 40 50 cm od pod³ogi, p³yta siedziska i oparcie powinny byæ wyprofilowane odpowiednio do naturalnej pozycji siedz¹cej, oparcie powinno mieæ mo liwoœæ regulacji w zakresie 5 do przodu i 30 do ty³u.
Praca przy monitorach ekranowych (1) Dobór monitora stanowiska wyposa one w monitory ekranowe Rozporządzenie MPiPS z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) Natê enie promieniowania elektromagnetycznego monitorów, zw³aszcza tzw. low radiation (LR), wynosi zaledwie tysiêczne czêœci NDN. Ekran monitora powinien byæ pokryty warstw¹ antyodbiciow¹ lub wyposa ony w filtr. Znaki na ekranie powinny byæ wyraÿne i czytelne. Jaskrawoœæ i kontrast ekranu powinny byæ ³atwe do regulacji w zale noœci od oœwietlenia stanowiska pracy. Nie zaleca siê stosowania monitorów z dodatnim kontrastem luminacji (jasne znaki na ciemnym tle). Monitor powinien mieæ mo liwoœæ obrotu wokó³ osi pionowej co najmniej po 60 w lewo i prawo oraz mo liwoœæ pochylania co najmniej o 5 i odchylania co najmniej o 20.
Praca przy monitorach ekranowych (2) Promieniowanie elektromagnetyczne stanowiska wyposa one w monitory ekranowe Rozporządzenie MPiPS z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) Odleg³oœæ oczu pracownika od ekranu powinna wynosiæ 40 70 cm. Pole elektromagnetyczne jest silniejsze za monitorem, dlatego zaleca siê, aby monitory ustawiaæ parami ty³em do siebie w odleg³oœci co najmniej 80 cm. Odleg³oœæ pomiêdzy s¹siednimi monitorami powinna wynosiæ co najmniej 60 cm.