Rolnictwo w Polsce na tle rolnictwa wybranych krajów UE w latach 24-218 Zbigniew Floriańczyk Polski FADN, IERiGŻ-PIB Konferencja: Dochodowość gospodarstw rolnych na podstawie rachunkowości PL FADN w latach 24-218 oraz działalność administracji i instytucji rządowych oraz samorządu rolniczego na rzecz sektora rolnego, Lubań, 219-6-28
Źródła danych Szacunek wyników dla gospodarstw Polski FADN za 218 rok w oparciu o zadanie dodatkowe przeprowadzone w I kwartale 219 roku wraz z późniejsza aktualizacją. Dane FADN zgromadzone na serwerze Komisji Europejskiej DG AGRI za lata 24 217 dla gospodarstw polskich, niemieckich i francuskich. Rachunki Ekonomiczne dla Rolnictwa gromadzone przez EUROSTAT dla alt 214 217 wraz z szacunkami dla 218 roku. 2
Wyniki Standardowe w latach 214-218 (średnio na gosp. towarowe) Zmniejszenie dochodu z gospodarstwa rolnego w 218 roku w porównaniu z rokiem 217 przy czym korekta szacunku wskazała na zmniejszenie wartości produkcji i kosztów ogółem i silniejszy spadek dochodu od wcześniej szacowanego. 3
Przeciętny koszt wytworzenia 1 zł produkcji w 218 roku Przeciętny koszt wytworzenia 1 zł produkcji w 218 nieznacznie większy w porównaniu z rokiem 217. 4
Szacunek dochodu z rodz. gosp. rol. na osobę pełnozatrudnioną rodziny i przec. roczne wynagrodzenie netto w gosp. narodowej [ ] w 218 roku wg. typu produkcyjnego Szac. II kw. 62 tys. zł Szac. I kw. 47 tys. zł 5
Szacunek wyników Polski FADN za 218 rok Pogorszenie sytuacji ekonomicznej gospodarstw towarowych w Polsce w porównaniu z rokiem 217. Niemniej, przeciętne dochody były większe od zanotowanych w latach 214 216. Podobnie jak w latach poprzednich można spodziewać się silnego zróżnicowania dochodów między typami produkcyjnymi gospodarstw. Wraz ze zwiększeniem ilości gospodarstw szacunek wykazał zmniejszenie wartości produkcji i kosztów ogółem oraz silne zwiększenie dochodów gospodarstw specjalizujących się w zwierzętach ziarnożernych. 6
Wyniki rolnictwa w Polsce, Francji i Niemczech w latach 24 218: wartość produkcji (mln euro) 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 218 8 7 6 5774 7495 5 4 53199 412 3 2 13454 24326 1 Większa dynamika wzrostu wartości produkcji rolnictwa polskiego, przy czym we Francji wzrost produkcji w roku 218 w relacji do roku 217. 7
Wyniki rolnictwa w Polsce, Francji i Niemczech w latach 24 218: dochód z czynników produkcji (mln euro) 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 218 3 25 2 21864 2793 13873 15 1283 1 5 5233 1585 Dochód rolnictwa w Polsce zwiększył się blisko dwukrotnie zbliżając się w latach 215 i 218 roku do poziomu obserwowanego w Niemczech. 8
Wyniki rolnictwa w Polsce, Francji i Niemczech w latach 24 218: udział dopłaty ogółem w dochodzie z czynników produkcji (w %) 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 218 65, 6, 55, 5, 47, 49,2 45, 4, 35, 3, 25, 43, 32,6 35,9 31,9 Udział dopłat w dochodzie w rolnictwie w Polsce zbliżony do obserwowanego w rolnictwie we Francji. W latach niekorzystnych dopłaty szczególnie ważne w rolnictwie niemieckim. 9
Wyniki rolnictwa w Polsce, Francji i Niemczech według FADN w latach 24 217 przeciętne gospodarstwo 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 +2% +8% +2% D 24 D 217 F 24 F 217 PL 24 PL 217 Powierzchnia przeciętnego gospodarstwa reprezentowanego przez Polski FADN, mimo silnej tendencji do zwiększania areału, kilkukrotnie mniejsza niż we Francji i Niemczech. 1
Relacja produkcja/kosztów ogółem (TO/TK) oraz nakłady pracy ogółem (AWU) w gospodarstwach specjalizujących się w uprawach polowych (SO 25 5 euro) 2 1,5 1 AWU TO/TK,5 Przeciętne gospodarstwo w Polsce w tej klasie ekonomicznej i specjalizacji o istotnie większej sprawności ale też większych nakładach pracy. 11
Relacja produkcja/kosztów ogółem (TO/TK) oraz nakłady pracy ogółem (AWU) w gospodarstwach specjalizujących się w uprawach polowych (SO 5 1 euro) 2,5 2 1,5 1 AWU TO/TK,5 W większej kasie ekonomicznej jedynie przeciętne gospodarstwo w Polsce specjalizujące się w uprawach polowych z nadwyżką wartości produkcji nad kosztami. 12
Relacja produkcja/kosztów ogółem (TO/TK) oraz nakłady pracy ogółem (AWU) w gospodarstwach specjalizujących się w uprawach polowych (SO 1 5 euro) 3,5 3 2,5 2 1,5 1 AWU TO/TK,5 W tej kasie ekonomicznej przeciętne gospodarstwo w Polsce i Niemczech specjalizujące się w uprawach polowych z nadwyżką wartości produkcji nad kosztami. 13
Liczba reprezentowanych gospodarstw w typie uprawy polowe 6 5 4 3 2 (3) 25 - < 5 EUR (4) 5 - < 1 EUR (5) 1 - < 5 EUR 1 Dominacja gospodarstw w klasie wielkości ekonomicznej 1 5 euro SO we Francji - charakteryzującej się zrównaniem wartości produkcji nad kosztami w przecietnym gospdoarstwie. 14
Relacja produkcja/kosztów ogółem (TO/TK) oraz nakłady pracy ogółem (AWU) w gospodarstwach specjalizujących się w produkcji mleka (SO 25 5 euro) 2 1,5 1 AWU TO/TK,5 Przeciętne gospodarstwo w Polsce w tej klasie ekonomicznej i specjalizacji wyraźnie sprawniejsze zwłaszcza w porównaniu z gospodarstwami we Francji. 15
Relacja produkcja/kosztów ogółem (TO/TK) oraz nakłady pracy ogółem (AWU) w gospodarstwach specjalizujących się w produkcji mleka (SO 5 1 euro) 2,5 2 1,5 1 AWU TO/TK,5 Przeciętne gospodarstwo w Polsce i Niemczech charakteryzowało się nadwyżką wartości produkcji nad kosztami ogółem, nieco większą w porównaniu z poprzedzającą klasą ekonomiczną. 16
Relacja produkcja/kosztów ogółem (TO/TK) oraz nakłady pracy ogółem (AWU) w gospodarstwach specjalizujących się w produkcji mleka (SO 1 5 euro) 3 2,5 2 1,5 1 AWU TO/TK,5 We wszystkich krajach przeciętne gospodarstwo charakteryzowało się nadwyżką wartości produkcji nad kosztami ogółem. 17
Liczba reprezentowanych gospodarstw w typie produkcja mleka 35 3 25 2 15 1 (3) 25 - < 5 EUR (4) 5 - < 1 EUR (5) 1 - < 5 EUR 5 Dominacja gospodarstw w klasie wielkości ekonomicznej 1 5 euro SO we Francji i Niemczech tj. charakteryzujących się nadwyżką wartości produkcji nad kosztami. 18
Relacja produkcja/kosztów ogółem (TO/TK) oraz nakłady pracy ogółem (AWU) w gospodarstwach o produkcji mieszanej (SO 25 5 euro) 2 1,5 1 AWU TO/TK,5 Jedynie przeciętne gospodarstwo w Polsce w tej klasie ekonomicznej i specjalizacji charakteryzowało się nadwyżką wartości produkcji nad kosztami ogółem. 19
Relacja produkcja/kosztów ogółem (TO/TK) oraz nakłady pracy ogółem (AWU) w gospodarstwach o produkcji mieszanej (SO 5 1 euro) 3 2,5 2 1,5 1 AWU TO/TK,5 Podobnie jak w mniejszej klasie ekonomicznej jedynie przeciętne gospodarstwo w Polsce charakteryzowało się nadwyżką wartości produkcji nad kosztami ogółem. 2
Relacja produkcja/kosztów ogółem (TO/TK) oraz nakłady pracy ogółem (AWU) w gospodarstwach o produkcji mieszanej (SO 1 5 euro) 3 2,5 2 1,5 1 AWU TO/TK,5 Gospodarstwa przeciętne we Francji i Niemczech na granicy osiągnięcia nadwyżki wartości produkcji nad kosztami ogółem. 21
Liczba reprezentowanych gospodarstw e typie produkcja mieszana 35 3 25 2 15 1 5 (3) 25 - < 5 EUR (4) 5 - < 1 EUR (5) 1 - < 5 EUR Dominacja gospodarstw w klasie wielkości ekonomicznej 1 5 euro SO we Francji i Niemczech. 22
PODSUMOWANIE Przeciętne gospodarstwa rolne w Polsce w badanych typach produkcyjnych i klasach wielkości ekonomicznej charakteryzowały się nadwyżką wartości produkcji nad kosztami ogółem. Przeciętnie gospodarstwa niemieckie i francuskie specjalizujące się w uprawach polowych i z produkcją mieszaną charakteryzowały się znacznie gorszą sprawnością w porównaniu z gospodarstwami w Polsce. Jednak większa skala produkcji i powierzchnia użytków rolnych pozwalały na generowanie większych dochodów oraz uzyskanie większych kwot dopłat do działalności operacyjnej. Gospodarstwa mleczne w Niemczech i największe we Francji osiągnęły nadwyżkę wartości produkcji nad kosztami ogółem. Przeciętnie większe nakłady pracy w gospodarstwach w Polsce wskazują na możliwości zwiększenia dochodów na pełnozatrudnionego poprzez dalsze inwestycje. 23
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 24