Płatności w ramach WPR i ich wpływ na polskie rolnictwo w świetle danych FADN. Mgr inż. Wiesław Łopaciuk Mgr Agnieszka Judzińska

Transkrypt

1 Płatności w ramach WPR i ich wpływ na polskie rolnictwo w świetle danych FADN Mgr inż. Wiesław Łopaciuk Mgr Agnieszka Judzińska

2 Plan prezentacji Wprowadzenie Definicje FADN Dochody Płatności Zmiany w rolnictwie Wnioski

3 Cel, zakres i metodyka badań Cel analizy: Określenie zależności/prawidłowości pomiędzy dopłatami bezpośrednimi (ich wielkością i kierunkiem), a zmianami w strukturze produkcji na postawie analizy danych FADN. Źródło oraz zakres danych: wyniki standardowe FADN dane z lat oraz 2010 roku cała próba gospodarstw zgromadzona w bazie FADN

4 Cel, zakres i metodyka badań Profile badawcze: gospodarstwa ogółem gospodarstwa w podziale na klasy wielkości ekonomicznej: bardzo małe (BM) do 4 ESU małe (M) 4-8 ESU średnio małe (ŚR-M) 8-16 ESU średnio-duże (ŚR-D) ESU duże (D) ESU bardzo duże (BD) powyżej 100 ESU gospodarstwa według typów rolniczych: uprawy polowe (UP) uprawy ogrodnicze (UO) uprawy trwałe (UT) produkcja mleka (KML) zwierzęta żywione w systemie wypasowym (ZTR) zwierzęta ziarnożerne (ZZI) produkcja mieszana (MIE)

5 Cel, zakres i metodyka badań Profile badawcze c.d.: gospodarstwa w podziale na makroregiony FADN: Pomorze i Mazury (POM-MAZ) - województwa: warmińsko-mazurskie, pomorskie, zachodniopomorskie i lubuskie Wielkopolska i Śląsk (WLKP-ŚL) województwa: kujawskopomorskie, wielkopolskie, dolnośląskie oraz opolskie Mazowsze i Podlasie (MAZ-PODL) województwa: podlaskie, mazowieckie, łódzkie i lubelskie Małopolska i Pogórze (MŁP-POG) województwa: śląskie, małopolskie, podkarpackie oraz świętokrzyskie Wykorzystane zmienne m.in.: Powierzchnia użytków rolnych (SE 025), zboża (SE035), uprawy trwałe (SE 054), uprawy pastewne (SE 071), zwierzęta ogółem (SE080), krowy mleczne (SE085), trzoda chlewna (SE100), dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego (SE 420), dopłaty do działalności operacyjnej (SE 605), jednolita płatność obszarowa (SE 632)

6 Struktura dopłat do działalności operacyjnej gospodarstwa w FADN Dopłaty do działalności operacyjnej: dopłaty do produkcji roślinnej dopłaty wyrównawcze, płatność obszarowe, dopłaty za odłogowanie oraz pozostałe dopłaty do produkcji roślinnej dopłaty do produkcji zwierzęcej dopłaty do zwierząt i do produktów pochodzenia zwierzęcego oraz pozostałe dopłaty do produkcji zwierzęcej pozostałe dopłaty dopłaty rolnośrodowiskowe, dopłaty do obszarów o niekorzystnych warunkach produkcji rolniczej (LFA) i inne dopłaty do rozwoju obszarów wiejskich dopłaty do zużycia pośredniego dopłaty do kosztów czynników zewnętrznych płatności decoupled jednolita płatność obszarowa (JPO), dodatkowe wsparcie wynikające z modulacji płatności bezpośrednich

7 Struktura płatności (%) 100% 80% 60% 40% 20% 0% % Dopłaty do produkcji roślinnej Pozostałe dopłaty Dopłaty do kosztów czynników zewnętrznych Dopłaty do produkcji zwierzęcej Dopłaty do zużycia pośredniego Płatności "decoupled"

8 Średnia roczna wielkość płatności w latach wg klas ekonomicznych (zł/gospodarstwo) zł/gospodarstwo BM M ŚR-M ŚR-D D BD Średnio

9 Porównanie wielkości dopłat na gospodarstwo wg klas ekonomicznych BM 51,1 57,7 55,8 62,7 54,8 53,7 M 73,9 69,4 72,1 78,9 75,0 71,7 ŚR-M 119,5 108,4 107,9 101,0 107,6 103,2 ŚR-D 207,0 186,9 182,9 175,7 189,1 191,2 D 455,0 379,5 355,5 419,7 416,4 439,4 BD 994,9 2278,9 2374,3 2297,1 2590,7 2982,2 Średnio 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

10 Wzrost wysokości dopłat na gospodarstwo wg klas ekonomicznych w latach (nominalnie) = BM M ŚR-M ŚR-D D BD Średnio

11 Alokacja płatności wg klas ekonomicznych (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 4,4 6,0 10,5 11,0 10,2 12,2 14,0 4,9 4,6 6,0 5,8 17,5 6,2 15,8 15,4 14,9 16,1 16,3 28,8 19,8 26,6 26,0 21,1 20,3 25,1 31,7 27,0 28,1 23,8 22,8 24,0 11,7 15,3 14,9 21,0 20, BD D SD SM M BM

12 Średnia roczna wielkość płatności w latach wg typów produkcyjnych (zł/gospodarstwo) zł/gospodarstwo UP UO UT KML ZTR ZZI MIE Średnio

13 Porównanie wielkości dopłat na gospodarstwo wg typów produkcyjnych Średnia = UP UO UT KML ZTR ZZI MIE

14 Wzrost wysokości dopłat na gospodarstwo wg typów produkcyjnych w latach (nominalnie) = UP UO UT KML ZTR ZZI MIE Średnio

15 Alokacja płatności wg typów produkcyjnych (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 44,7 53,5 54,9 47,1 47,0 45,9 6,8 5,9 5,9 5,7 6,1 8,1 8,3 7,5 5,8 7,4 7,2 1,8 7,0 7,1 4,8 1,4 4,5 4,3 1,1 1,4 5,1 1,6 5,5 1,6 34,1 27,7 27,2 30,8 30,3 32, MIE ZZI ZTR KML UT UO UP

16 Średnia roczna wielkość płatności w latach wg regionów (zł/gospodarstwo) zł/gospodarstwo POM-MAZ WLKP-ŚL MAZ-POD MLP-POG Średnio

17 Porównanie wielkości dopłat na gospodarstwo wg regionów Średnia = POM-MAZ WLKP-ŚL MAZ-POD MLP-POG

18 Wzrost wysokości dopłat na gospodarstwo wg regionów w latach (nominalnie) = POM-MAZ WLKP-ŚL MAZ-POD MLP-POG Średnio

19 Alokacja płatności wg regionów (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 14,2 9,7 11,7 11,4 10,9 10,5 11,7 35,4 40,4 39,0 40,6 40,0 38,2 37,0 39,0 30,3 28,6 28,9 30,8 32,5 31,7 11,5 19,6 20,6 19,0 18,3 18,9 19, MLP-POG MAZ-PODL WLKP-ŚL POM-MAZ

20 Przeciętny dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego (w zł) (RP=100) wartość dynamika (w %) udział dopłat w dochodzie

21 Dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego według klas wielkości ekonomicznej (w zł/gospodarstwo) (w % rocznie) 0 Średnio BM M ŚR-M ŚR-D D BD dynamika 0

22 Porównanie dochodu według klas wielkości ekonomicznej do przeciętnego dochodu z rodzinnego gospodarstwa rolnego (średni dochód = 100) Wyszczególnienie Bardzo małe Małe Średnio-małe Średnio-duże Duże Bardzo duże

23 Udział dopłat do działalności operacyjnej w dochodzie rodzinnego gospodarstwa rolnego według klas wielkości ekonomicznej (w %) Średnio BM M ŚR-M ŚR-D D BD

24 Dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego według typów rolniczych (w zł/gospodarstwo) (w % rocznie) 0 UP UO UT KML ZTR ZZI MIE dynamika 96

25 300 Porównanie dochodu według typów rolniczych do przeciętnego dochodu z rodzinnego gospodarstwa rolnego (średni dochód = 100) UP UO UT KML ZTR ZZI MIE

26 Udział dopłat do działalności operacyjnej w dochodzie rodzinnego gospodarstwa rolnego według typów rolniczych (w %) 0 UP UO UT KML ZTR ZZI MIE

27 Dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego według regionów (w zł/gospodarstwo) (w % rocznie) 0 POM-MAZ WLKP-ŚL MAZ-PODL MŁP-POG dynamika 98

28 Porównanie dochodu w regionach do przeciętnego dochodu z rodzinnego gospodarstwa rolnego (średni dochód = 100) POM-MAZ WLKP-ŚL MAZ-PODL MŁP-POG

29 Udział dopłat do działalności operacyjnej w dochodzie rodzinnego gospodarstwa rolnego według regionów (w %) 0 POM-MAZ WLKP-ŚL MAZ-PODL MŁP-POG

30 Zmiany struktury UR w latach wg klas ekonomicznych (pkt. proc.) +4,1 +6,9 +8,9-0,1 +7,5 +11,5 +31,0

31 Zmiany struktury zwierząt w latach wg klas ekonomicznych (pkt. proc.) -7,5 +7,7 +0,5-3,8-2,1-17,3 +5,4

32 Zmiany struktury UR w latach wg typów produkcyjnych (pkt. proc.) +0,3 +22,5 +7,0 +15,6 +15,0 +0,4 +,6

33 Zmiany struktury zwierząt w latach wg typów produkcyjnych (pkt. proc.) -9,8 +34,3 +152,2 +17,0 +12,2-3,7-5,2

34 Zmiany struktury UR w latach wg regionów (pkt. proc.) +4,8 +10,3 +1,4-3,4

35 Zmiany struktury zwierząt w latach wg regionów (pkt. proc.) -13,4-2,2-6,0-17,8

36 Wnioski Wg rozmiarów gospodarstwa Zmiany struktury przede wszystkim w dużych gospodarstwach oraz daleko mniejszym stopniu w małych gospodarstwach Zależność od wysokości wsparcia i jego udziału w dochodach Gros wsparcia kierowane jest do grup w których zmiany są niewielkie Transfer na gospodarstwo Transfer do grupy Produkcja roślinna Produkcja zwierzęca BM M SM SD D BD

37 Wnioski Wg typów produkcyjnych Zależności trudniej uchwycić, zmiany mniej zróżnicowane w większości typów produkcyjnych, mniejsze zróżnicowanie płatności Wyj. gospodarstwa ogrodnicze, gdzie zmiany mogły odzwierciedlać dążenie do specjalizacji i/lub zwiększenia wpływów z płatności Transfer na gospodarstw o Transfer do grupy Produkcja roślinna Produkcja zwierzęca UP UO UT KML ZTR ZZI MIE

38 Wnioski Wg regionów Największe zmiany wpływ na północy i zachodzie kraju, co idzie w parze rozwinięte z cechami charakterystycznymi rolnictwa w tych rejonach i wielkością wsparcia. Zmiany w południowo wschodniej części kraju daleko mniejsze Zależność od wysokości wsparcia Transfer na gospodarstwo Transfer do grupy Produkcja roślinna Produkcja zwierzęca POM-MAZ WLKP-ŚL MAZ-PODL MLP-POG

39 Wnioski Wydatny wzrost płatności w okresie Postępujące uzależnienie od płatności bezpośrednich Duże, pogłębiające się rozwarstwienie płatności Polaryzacja dochodów Zróżnicowany wpływ płatności na decyzje produkcyjne Dylemat kogo i co wspierać nadal aktualny

40 Nowy okres programowania Tytuł płatności, aktywny rolnik Jednolita płatność 70% podstawowa płatność 30% komponent zielony (warunkowo) Modulacja II Filar (podejście tematyczne + +/-? + +